View of Zenon Grocholewski, Tanulmányok az egyházi házasság- es perjogról

R

E

C

E

N

Z

J

E

T o m X I, zeszy t 1 - 2001

Zenon G r o c h o l e w s k i , Tanulmànyok az egyhàzi hàzassàg- es perjo-

gról, Budapest: Pàzmàny Péter Katolikus Egyetem 2000, ss. 211.

Pod powyższym tytułem ukazała się najnow sza publikacja abpa Z e n o n a G rocho- lewskiego w języku w ęgierskim . Je st to pierw sza pozycja nowej serii wydawniczej pod nazwą B ibliotheca Instituti Postgradualis Iuris Canonici, zainicjow anej przez K atolicki U niw ersytet im. Pàzm any P é te r w Budapeszcie. N ależy nadm ienić, iż je st to n ajm ło d ­ szy uniw ersytet katolicki, erygowany przez Stolicę A postolską d ek retem z 25 III 1999 r. na w niosek K onferencji Biskupów W ęgierskich. N a U niw ersytecie tym w yodrębnione są dwa wydziały pośw ięcone studiom praw niczym - W ydział Praw a i W ydział Praw a K anonicznego (ściśle mówiąc, jest to instytut erygow any a d in star fa cu lta tis).

O m aw iana publikacja zaw iera zbiór artykułów z zakresu p raw a kanonicznego m ał­ żeńskiego i procesow ego, k tóre z języka w łoskiego na język w ęgierski przetłum aczył prof. G eza K um inetz.

K siążka o p atrzo n a je st w stępem b pa prof. P é te ra E rd ó , re k to ra w spom nianego wy­ żej U niw ersytetu. Ja k bp E rdó stw ierdza, publikacja ta będzie pożyteczna dla Kościoła na W ęgrzech, gdyż od w ielu lat nie było tam na rynku m onografii naukow ej i zarazem praktycznej z zakresu problem atyki m ałżeńskiego i procesow ego praw a kanonicznego. R ozw ażania zam ieszczone w tym zbiorze m ają w sposób decydujący w płynąć na dzia­ łalność trybunałów kościelnych, a jednocześnie m ają być pożyteczne dla studiujących praw o kanoniczne, ja k rów nież dla praw ników świeckich, którzy p rag n ą w zbogacić swoją k u ltu rę w tej m aterii.

C ałość pracy obejm uje rozw ażania na n astęp u jące tem aty: - M ałżeństw a m ieszane (s. 13-42);

- W ykluczenie godności sak ram entalnej m ałżeństw a jak o au to n o m iczn a podstaw a niew ażności m ałżeństw a (s. 43-66);

- A pelacja w spraw ie niew ażności m ałżeństw a (s. 67-133);

- Najwyższy trybunał Sygnatury A postolskiej w stru k tu rze sądow niczej K ościoła (s. 134-161);

- O ustanow ieniu i zadaniach trybunałów w K ościele w zakresie spraw iedliw ości adm inistracyjnej (s. 162-201).

D o pracy dołączone są aneksy, k tó re w zbogacają w artość p raktyczną zaw artych w niej rozw ażań. Są to:

1) fragm ent konstytucji apostolskiej Ja n a Paw ła II P astor bon us, dotyczący k o m p e­ tencji Sygnatury A postolskiej i R oty Rzymskiej,

2) w ybrane orzeczenia Sygnatury A postolskiej dotyczące kan. 1445, p k t 3, par. 1 z 27 IV 1989 r.,

O ceniając w artość powyższej publikacji, należy stwierdzić, że zaw arte w niej roz­ w ażania m ogą być p rzydatne nie tylko dla kanonistów węgierskich, jakkolw iek wy­ b ó r został d o k o n an y p o d k ątem ich potrzeb. P oruszane w niej najnowsze zagadnienia z k an o nicznego p raw a m ałżeńskiego m aterialn eg o (m ałżeństw a m ieszane, wyklucze­ nie sak ram en taln o ści m ałżeństw a chrześcijańskiego) i z praw a procesow ego (apelacja w spraw ach m ałżeńskich, stru k tu ra Najwyższego T rybunału Sygnatury Apostolskiej, p o stęp o w an ie w sporach adm inistracyjnych) m ogą zainteresow ać także prawników polskich. O praco w an ia zam ieszczone w prezentow anym zbiorze wyróżniają się nie­ zwykłym kunsztem erudycji i klarow nością wykładu. Erudycja ta, w idoczna w m istrzow­ skiej in terp re ta cji tekstów praw nych, polega n a ustalaniu właściwego znaczenia n o r­ my praw nej z uw zględnieniem najnow szych orzeczeń najwyższych trybunałów kościelnych oraz opinii innych autorów , w zględem których abp G rocholew ski zajm uje w łasne, d o b rze w yw ażone stanow isko. P rzed e wszystkim najwyższego uznania jest godny kunszt A u to ra polegający na połączeniu wiedzy teoretycznej z praktyką.

O śm ielam się przy tej okazji zauważyć, iż rozw ażania z dziedziny praw a m ałżeń­ skiego i procesow ego zam ieszczone w tej publikacji powstały w okresie, gdy abp G ro ­ cholew ski spraw ow ał u rząd sek retarza, a n astęp n ie p refek ta Najwyższego Trybunału Sygnatury A postolskiej i p ro feso ra uniw ersytetów papieskich w Rzym ie. N atom iast obecnie — p o objęciu w 1999 r. u rz ęd u p re fek ta K ongregacji W ychow ania K ato­ lickiego, k tó ra w K ościele pow szechnym je st odpow iednikiem m inisterstw a edukacji - po le jeg o zain tereso w ań uległo znacznem u poszerzeniu. Należy więc żywić nadzieję, że p rzed m io tem jego publikacji naukow ych staną się zagadnienia z innych działów praw a.

Jó ze f Krukowski

E w a S t a w i c k a , N ie z w y k łe p r o c e s y , W y d a w n ic tw o C . H . B e c k 1998, ss. 225.

Z b ió r N iezw ykłe procesy Ewy Stawickiej, adw okata, a także A u to rk i w ielu artyku­ łów o tem atyce praw niczej, składa się z esejów cyklicznie ukazujących się w m iesięcz­ niku „ P a le stra ”. W ybór, spośród w ielu opublikow anych już tekstów , nie jest przy­ padkow y. T ra fn e d o b ran ie tem atów , a także niezwykle ciekaw a i za każdym razem zaskakująca fo rm a literack a pozw alają Czytelnikowi patrzeć na historię wymiaru sp ra­ wiedliw ości nie tylko z p u n k tu w idzenia zdystansow anego odbiorcy kolejnej, tym ra ­ zem płynącej z sali sądow ej, inform acji. E fek tem pracy, pełnej dbałości o jak najw ier­ niejszy przekaz wiedzy historycznej, hum anistycznej, a p rzede wszystkim prawniczej je st o b raz opierający się n a rzetelnej relacji w ydarzeń, połączonej z refleksją nad losem p o tęp ian y ch i skazywanych osób.

O m aw iana publikacja składa się z 12 esejów, nie je st jed n ak , co m oże sugerować tytuł, rek o n stru k cją w strząsających w ydarzeń czy m oże zbiorem wielkich i trzym ają­ cych w napięciu spraw. Ź ró d e ł pow stania tej książki należałoby raczej upatryw ać w p ró ­