Strategie spreadu kalendarzowego na rynku kontraktów futures na WIG20

Ewa Widz

Strategie spreadu kalendarzowego

na rynku kontraktów futures na

WIG20

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio H, Oeconomia 46/4,

871-881

A N N A L E S

U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A

L U B L I N - P O L O N I A

V O L . X L V I, 4 S E C T IO H 20 1 2

Uniwersytet M arii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Zakład Rynków Finansowych

EWA W IDZ

Strategie spreadu kalendarzowego

na rynku kontraktów futures na WIG20

C alendar sp read -trad in g on W IG 20 fu tu res contracts

S ło w a k lu c z o w e : k o n tra k ty fu tu re s , sp re a d k a le n d a rz o w y

K e y w o r d s : f u tu re s c o n tra c ts, c a le n d a r sp re a d

Wstęp

Rynek kontraktów fu tu res na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie

umożliwia inwestorom osiągnięcie ponadprzeciętnych zysków. Jest to oczywiście

okupione w yższym ryzykiem. Dźwignia finansowa działa w obie strony, ryzyko

oznacza więc także możliwość poniesienia ponadprzeciętnych strat. Dynamicznie

rosnące zainteresowanie rynkiem giełdowych instrumentów pochodnych w Polsce

świadczy o tym, że inwestorzy są skłonni to ryzyko ponosić.

Inwestor ma możliwość określenia poziomu ryzyka poprzez wybór strategii.

Najbardziej ryzykowna jest spekulacja, ryzyko rośnie tu wraz z poziomem dźwigni

finansowej. Strategie klasycznego arbitrażu w ujęciu modelowym są działaniem bez

ryzyka, jednakże arbitraż polegający na otwieraniu przeciwstawnych pozycji na dwóch

różnych rynkach (kasowym i instrumentów pochodnych) jest już obciążony ryzykiem.

Wynika to z faktu, że zajęte pozycje nie znoszą się całkowicie ze względu na ryzyko

bazy. Ponadto w praktyce tego typu działania przynoszą dochody tylko inwestorom

instytucjonalnym. Prowizje płacone przez inwestorów indywidualnych najczęściej

powodują utratę zysków z nieprawidłowej wyceny instrumentów pochodnych

wzglę-872

EWA WIDZ

dem instrumentów bazowych. Strategie spreadowe są mniej ryzykowne od spekulacji,

ale również mniej zyskowne, stanowią działanie z pogranicza spekulacji i arbitrażu1.

Ryzyko spreadu jest niższe niż przy spekulacji, ponieważ zm ienność spreadu jest

m niejsza od zmienności cen kontraktów, a zajęte pozycje częściowo się znoszą.

Celem pracy jest zbadanie możliwości realizacji strategii spreadu kalendarzowego

na rynku kontraktów futures na indeks WIG20 na GPW w Warszawie oraz określenie

rentowności tego typu strategii w latach 2009-2011. Badaniu poddano roczne kon­

trakty fu tu res na WIG20, które term in wygasały w latach 2009-2012.

1. Istota strategii spreadu kalendarzowego

Strategie typu spread na rynku futures polegają na równoczesnym kupnie i sprze­

daży kontraktów fu tu res na ten sam instrum ent bazowy, ale z różnym i term inam i

realizacji (spread kalendarzowy, wewnątrztowarowy, nazyw any również intracon­

tract, intracommodity, intermonth, calendar albo time spread) lub na jednoczesnym

zakupie i sprzedaży kontraktów opiewających n a różne instrum enty bazowe i z tym i

samymi lub różnym i term inam i realizacji (spread m iędzytowarowy, określany też

jako intercontract lub intercomm odity spread)1.

Pozycje zajęte w spreadzie są nazyw ane nogami spreadu. W spreadzie kalenda­

rzowym są to tzw. pozycje skorelowane, gdyż dotyczą kontraktów tej samej klasy,

choć innych serii. Wzrost kursu instrumentu bazowego powinien skutkować wzrostem

kursu instrum entu pochodnego, przy czym efekt ten powinien być silniejszy dla serii

z bliższym term inem wygaśnięcia. Jest to związane z konwergencją cen spot i futures

w m iarę zbliżania się term inu wygaśnięcia. N a efektywnym rynku zbieżność cen jest

tym większa, im bliżej do końca kontraktu. Ceny instrumentów bazowych i pochodnych

są zatem tym silniej skorelowane, im bliższy term in wygaśnięcia kontraktu, a kontrakt

z bliższym term inem (nearby) jest silniej skorelowany z instrum entem bazowym niż

kontrakt z dalszym term inem (deferred, distant). Kiedy cena instrum entu bazowego

rośnie, cena kontraktu krótszego pow inna rosnąć szybciej niż dłuższego. Natom iast

kiedy cena instrum entu bazowego spada, cena kontraktu krótszego pow inna spadać

szybciej niż dłuższego. Jednocześnie największe różnice powinny występować między

kontraktam i skrajnymi, tzn. najkrótszym i najdłuższym.

Zajęcie przeciwstaw nych pozycji w ramach spreadu kalendarzowego oznacza

osiągnięcie zysku na jednej pozycji i stratę na drugiej. Zyski i straty nie kompensują

się całkowicie ze względu na różną reakcję poszczególnych serii. Istotne jest, jak

ukształtuje się różnica, czyli właśnie spread, między notowaniem kontraktu o bliższym

i dalszym term inie wygaśnięcia. Różnica ta może się zwiększać (spread się umacnia)

1 E. G logow ski, M. M ünch, N o w e u sługi fin a n so w e , PW N , W arszaw a 1994, s. 290. 2 W. D ębski, R y n e k fin a n so w y i je g o m echanizm y, PW N , W arszaw a 2010, s. 358, 359.

STRATEGIE SPREADU KALENDARZOW EGO NA RYNKU KONTRAKTÓW FU TU RES NA WIG20 8 7 3

lub zmniejszać (os łabia się)3. Wzrostowi ceny instrumentu bazowego powinno towa­

rzyszyć umacnianie spreadu (spread mniej ujemny lub bardziej dodatni), a spadkowi

- osłabianie spreadu (spread mniej dodatni lub bardziej ujemny)4.

Gdy inwestorzy oczekują wzrostu cen na rynku kasowym, stosują strategię bull

intracontract spread, tzn. kupują kontrakt krótszy i sprzedają dłuższy. Taka strategia

jest nazywana zakupem spreadu. Jeśli zaś spodziewają się spadków cen instrumentów

bazowych dla kontraktów, realizują strategię bear intracontract spread - sprzedają

kontrakt z bliższym terminem wygaśnięcia i jednocześnie kupują kontrakt z dalszym

terminem. Jest to tzw. sprzedaż spreadu5. Przy czym nieważne, czy kursy będą rosły

czy spadały. Wystarczy jedynie przewidzieć, czy różnica cen będzie rosła czy ma­

lała. Działania inwestora na rynku kontraktów, w zależności od zakładanej zmiany

wartości spreadu, przedstawia tabela 1. Inwestor kupuje spread, kiedy oczekuje jego

umocnienia, sprzedaje go natomiast, gdy przewiduje jego osłabienie. Jeśli oczekiwania

inwestora co do prognozowanej zmiany spreadu sprawdzą się, wówczas osiągnie on

zysk, jeśli nie - poniesie stratę.

Tabela 1. M ożliw e scenariusze zaw arcia spreadu

W a r ia n t W a rto ść s p r e a d u Z a k ła d a n a z m ia n a w a r t o ­ ści s p r e a d u D z ia ła n ia n a r y n k u R o d z a j s tr a te g ii k o n t r a k t k ró ts z y k o n t r a k t d łu ż s z y 1. d o d atn ia u jem na zerow a

u m ocnienie kupno sprzedaż bull intracontract spread

(buying the spread)

2.

d o d atn ia u jem na zerow a

osłabienie sprzedaż kupno bear in tra co n tra ct spre­

a d (selling the sp re a d )

Jeśli spread był ujemny, to jego umocnienie oznacza, iż jego wartość staje się mniej ujemna lub dodatnia.

Źródło: na podstawie K. Bednarczyk, Czy da się zarobić na spreadzie?, „Rynek Terminowy” 2001, nr 1, s. 30.

2. Mo

ż

liwo

ś

ci realizacji strategii spreadu kalendarzowego

na kontrak tach fu tu re s na WIG20

Badanie możliwości realizacji strategii spreadu kalendarzowego zostało oparte na

analizie prawidłowości kształtowania się zmian kursów kontraktów futures na WIG20

z różnymi terminami wygasania w reakcji na zmiany indeksu WIG20 w cyklach

3-mie-3

S p re a d y kalen d a rzo w e na ry n ka ch fu tu re s, m ateriały edukacyjne G PW w W arszaw ie, 23.09.2011.

4

O. D edek, F u tu re s C ontracts, In stitu te o f E conom ic Studies, Faculty o f Social Sciences o f Charles U niversity 2009, s. 30-31.

T abela 2. Z m ian y k ursów ko n trak tó w fu tu r e s n a W IG 20 n a tle zm ian indeksu W IG 20 w latach 2009-2011 (w pkt) In stru ­ m ent Z m ian a poziom u (pkt) 19.12.08­ 20.03.09 23.03.09­ 19.06.09 22.06.09­ 18.09.09 21.09.09­ 18.12.09 21.12.09­ 19.03.10 22.03.10­ 18.06.10 21.06.10­ 17.09.10 20.09.10­ 17.12.10 20.12.10­ 18.03.11 21.03.11­ 17.06.11 20.06.11­ 16.09.11 19.09.11­ 16.12.11 W IG20 -271,40 414,74 304,08 184,84 99,49 -76,43 144,09 204,56 38,39 87,56 -529,6 -147,69 FW 20H 09 -2 5 2 ,0 0 FW 20M 09 -2 7 3 ,0 0 423,00 FW 20U 09 -275,00 410,00 314,00 FW 20Z09 -2 7 6 ,0 0 407,00 355,00 164,00 FW 20H10 411,00 322,00 204,00 99,00 FW 20M 10 341,00 202,00 51,00 -8 8 ,0 0 FW 20U10 203,00 57,00 -7 2 ,0 0 143,00 FW 20Z10 58,00 -71,00 137,00 182,00 FW20H11 -6 1 ,0 0 134,00 199,00 4,00 FW20M11 126,00 203,00 -1 ,0 0 83,00 FW20U11 201,00 -4 ,0 0 50,00 -5 0 5 ,0 0 FW20Z11 -3 ,0 0 40,00 -5 2 4 ,0 0 -163,00 FW 20H12 51,00 -521,00 -1 5 0,00 FW 20M 12 -5 3 0 ,0 0 -1 2 3,00 FW 20U12 -1 3 0,00

Źródło: opracowanie własne.

87

4

EW

A

STRATEGIE SPREADU KALENDARZOW EGO NA RYNKU KONTRAKTÓW FU TU RES NA WIG20

8 75

sięcznych. W celu uniknięcia zbyt częstego otwierania i zamykania pozycji w badaniu

uwzględniono tylko te kontrakty, których termin wygasania przypadał rok po ich

wprowadzeniu, pominięto natomiast kontrakty krótsze. W związku z wprowadzaniem

nowych serii kontraktów analiza dotyczyła zmiany kursów zamknięcia w okresie od

pierwszego dnia obrotu nową serią aż do ostatniego dnia obrotu serią wygasającą,

co miało miejsce w każdy trzeci piątek miesiąca wykonania z tzw. marcowego cyklu

kwartalnego (obejmującego marzec, czerwiec, wrzesień i grudzień). Badanie obej­

mowało zmiany wyrażone w punktach, a nie w procentach, gdyż z punktu widzenia

inwestora ważna jest nominalna zmiana cen kontraktów. To zmiany poziomu spreadu

w punktach są podstawą osiągniętych zysków lub poniesionych strat.

Przeprowadzone badania wykazały, i ż większe zmiany kursów kontraktów

krótszych niż dłuższych dla wszystkich analizowanych serii miały miejsce tylko

w dwóch okresach: 22.03.2010-18.06.2010 r. oraz 21.06.2010-17.09.2010 r. W po­

zostałych okresach nie wszystkie kontrakty zachowywały się zgodnie z zakładaną

prawidłowością, nawet jeśli były to kontrakty skrajne. Prowadzi to do wniosku, iż

efekt konwergencji w warunkach polskiego rynku jest zaburzony, co można traktować

jako przejaw jego niskiej efektywności.

Szczegółowej analizie zostało poddane zachowanie dwóch skrajnych kontraktów

notowanych w okresie 21.03.2011-17.06.2011 r., tj. kontraktów o symbolach FW20M11

i FW20H12. W 3-miesięcznym okresie zostały zachowane prawidłowe relacje między

zmianami wartości kontraktów, ale zmiany tygodniowe już ich nie potwierdzają (tabela

3). Większych zmian cen kontraktu krótszego (FW20M11) niż dłuższego (FW20H12)

nie zanotowano w okresach 21.03-25.03, 1.04-8.04, 21.04-29.04 i 6.05-13.05. Z tego

też powodu w tych okresach wzrostowi WIG20 nie towarzyszyło umacnianie spre­

adu, a spadkowi - osłabianie. Brak takich prawidłowości zaobserwowano także na

zmianach dziennych, co przedstawia rysunek 1, na którym wyraźnie widoczne jest

powiększanie się luki w notowaniach indeksu i spreadu aż do końca kwietnia 2011

r. Zmienność indeksu WIG20, mierzona odchyleniem standardowym, wyniosła

w analizowanym 3-miesięcznym okresie 42,4 pkt, podczas gdy zmienność spreadu

była o wiele niższa (wyniosła 9,4 pkt).

Tabela 3. Z m iany k u rsó w ko n trak tó w

FW20M11 i FW20H12

n a tle zm ian indeksu W IG 20 w okresie 21.03.2011-17.06.2011 r. (w pkt)

O k r e s b a d a w c z y Z m ia n a p o z io m u W IG 2 0 (p k t) Z m ia n a p o z io m u k u r s u (p k t) _{Z m ia n a w a rto ś c i} s p r e a d u (p k t) F W 20M 11 F W 2 0 H 1 2 21.03-25.03 21,32 21,00 21,00 0,00 25.03-1.04 63,35 61,00 55,00 6,00 1.0 4 -8 .0 4 26,29 27,00 39,00 -1 2 ,0 0 8.04-15.04 13,68 26,00 24,00 2,00

876

EWA WIDZ O k r e s b a d a w c z y Z m ia n a p o z io m u W IG 2 0 (p k t) Z m ia n a p o z io m u k u r s u (p k t) _{Z m ia n a w a rto ś c i} s p r e a d u (p k t) F W 20M 11 F W 2 0 H 1 2 15.04-21.04 -9,19 -14,00 -11,00 -3 ,0 0 21.04-29.04 5,11 4,00 4,00 0,00 29.0 4 -6 .0 5 -4 5 ,9 4 -57,00 -51,00 -6 ,0 0 6.05-13.05 - 4 4 ,6 2 -4 5 ,0 0 -4 9 ,0 0 4,00 13.05-20.05 6,86 26,00 18,00 8,00 20.05-27.05 37,20 35,00 33,00 2,00 27.05-3.06 17,19 17,00 7,00 10,00 3.06-10.06 -31,66 -37,00 -3 5 ,0 0 -2 ,0 0 10.06-17.06 27,97 19,00 -4 ,0 0 23,00 2 1 .0 3-17.06 87,56 83,00 51,00 32,00

Źródło: opracowanie własne.

2950 - г 20,00 - 15,00 2900 - - 10,00 - 5,00 2850 - _{- 0,00} 'м o o 2800 -

7

- -10,00 2750 - - -15,00 - -20,00 2700 - - -25,00 - -30,00 2650 - L -35,00 0 3 /2 1 /2 0 1 0 3 /2 5 /2 0 1 0 3 /3 1 /2 0 1 0 4 /0 6 /2 0 1 0 4 /1 2 /2 0 1 0 4 /1 8 /2 0 1 0 4 /2 6 /2 0 1 0 5 /0 2 /2 0 1 0 5 /0 9 /2 0 1 0 5 /1 3 /2 0 1 0 5 /1 9 /2 0 1 0 5 /2 5 /2 0 1 0 5 /3 1 /2 0 1 0 6 /0 6 /2 0 1 0 6 /1 0 /2 0 1 0 6 /1 6 /2 0 1

--- Poziom W IG20 ( p k t ) ---W a rto ść sp re a d u (pkt)

Rysunek 1. K ształto w an ie się w arto ści spreadu d la kontraktów FW 20M11 i FW 20H12 n a tle zm ian indeksu W IG 20 w okresie 21.03.2011-17.06.2011 r.

Źródło: opracowanie własne.

W całym 3-miesięcznym okresie na skutek wzrostu indeksu WIG20 o ponad 87

punktów kurs FW20M11 wzrósł o 83 punkty, kurs FW20H12 o 51 punktów, nato­

m iast spread um ocnił się 32 punkty. Gdyby inwestor oczekujący um ocnienia spreadu

otworzył 21 m arca 2011 r. długą pozycję, kupując kontrakt FW20M11 i jednocześnie

krótką pozycję, sprzedając kontrakt FW20H12 według kursów zam knięcia (np. na

STRATEGIE SPREADU KALENDARZOW EGO NA RYNKU KONTRAKTÓW FU TU RES NA WIG20 8 7 7

dogrywce), mógłby zarobić dokładnie tyle, ile wzrósł spread, czyli 32 punkty, co

w ujęciu gotówkowym stanowi 320 zł (32 pkt razy mnożnik 10). Należy oczywiście

pomniejszyć ten zysk o zapłacone prowizje oraz uwzględnić ewentualną konieczność

uzupełnienia depozytu zabezpieczającego. Uzupełnienie depozytu w niewielkim

stopniu obciąża inwestora, podobnie zresztą jak same depozyty, bowiem ich poziom

dla pozycji skorelowanych jest wyznaczany z uwzględnieniem korelacji między

instrumentami6.

Poziom dziennych zysków/strat wynika ze zmiany spreadu i jest równy iloczynowi

zmiany spreadu i mnożnika 10. Maksymalne dzienne zyski w przypadku strategii

spreadu kalendarzowego na kontraktach FW20M11 i FW20H12 sięgnęły 130 zł

w dniu 31 maja. Poziom dziennych zmian spreadu dla ww. kontraktów przedstawia

rysunek 2. Codzienna obserwacja zmian pozwala wycofać się z inwestycji w dowol­

nym momencie. W analizowanym przypadku najkorzystniejsze było jednak czekanie

z zamknięciem pozycji do ostatniej sesji, na której wygasał kontrakt z czerwcowym

terminem wygaśnięcia. Zanotowano wówczas najwyższą wartość spreadu.

20, 15, 10,

S'

5, 0, ■3 -5, o -10, -15, -20, -25, -30, -35,

-+ J U M

\

,

\

/-.

л Л ^

л /Л

/

\

a a I

_{\ A}

₁

_{r \ f}

V

\l

\ -

■

'

' /

V \

/

-V

^

V O l O l O l O l

Ol Ol Ol

VO O l O l O l O l O l

W a rto ść sp re a d u (pkt) - Dzienne zmiany sp read u (pkt)

R ysunek 2. K ształto w an ie się w arto ści spreadu kalendarzow ego d la kontraktów FW 20M11 i FW 20H 12 w okresie 21.03.2011-17.06.2011 r.

Źródło: opracowanie własne.

3. Rentowność strategii spreadu kalendarzowego

n a k ontraktach fu tu re s na WIG20

Dzienne zmiany spreadu oznaczają dla inwestora dzienne zyski lub straty w sto­

sunku do poprzedniego rozliczenia. W latach 2009-2011 największe dzienne zmiany

878

EWA WIDZ

spreadów zanotowano w styczniu i lutym 2009 r. Z kolei całkowity zysk lub stratę

określa zm iana spreadu od momentu otwarcia pozycji. Rysunek 3 prezentuje kształto­

wanie się spreadu i dziennych zmian spreadu (dziennych zysków) w latach 2009-2011

dla kontraktów skrajnych.

R ysunek 3. K ształto w an ie się w arto ści spreadu kalendarzow ego d la kontraktów skrajnych w latach 2009-2011

Źródło: opracowanie własne.

Największe dzienne zm iany spreadu sięgały w styczniu i lutym 2009 r. 60 punk­

tów, a na przełom ie sierpnia i w rześnia 2011 r. 30 punktów. W iększe odchylenie

standardowe spreadu dla skrajnych kontraktów zanotowano jednakże w

2011

r.

(22

punkty wobec 10,4 punktu w 2009 r.). Poziom odchylenia świadczy o zmienności

spreadu, co przekłada się na poziom zysków. W arto też pam iętać, że do analizy

spreadu i zm ian jego w artości m ożna w ykorzystyw ać typow e narzędzia analizy

technicznej7.

Rysunek 4 przedstawia wielkość zm iany spreadu od m om entu rozpoczęcia inw e­

stycji dla kontraktów skrajnych, przy założeniu otwarcia pozycji długiej w kontrakcie

najkrótszym i krótkiej w kontrakcie najdłuższym w dniu wprow adzania do obrotu

każdej nowej serii kontraktów i zam knięcia obu pozycji w dniu w ygasania serii

najkrótszej. K ażda inwestycja trw ała zatem trzy miesiące. N ajw yższą stopę zwrotu

zapew niła inwestycja realizow ana na kontraktach FW20H10 i FW20Z10. Było to

410 zł brutto (bez prowizji i podatku). W tabeli 4 została przedstawiona rentowność

poszczególnych inwestycji.

STRATEGIE SPREADU KALENDARZOW EGO NA RYNKU KONTRAKTÓW FU TU RES NA WIG20 8 7 9

В

O l O l O l O l O l O l O l O l O l O l O l O l O l O l O l O l O l

t> co t> k O »Tl » n

D zienne zmiany sp re a d u (pkt)

Zm iana sp re a d u o d otw arcia p ozycji (pkt)

R ysunek 4. K ształtow anie się zm ian w arto ści sp read u kalendarzow ego d la kontraktów skrajnych w latach 2009-2011

Źródło: opracowanie własne.

Wynik strategii mógł mieć w praktyce inny znak, ponieważ umownie przyjęto

założenie o umacnianiu spreadu. Przyjęcie odmiennego założenia i otwarcie krótkiej

pozycji na kontrakcie krótszym i długiej na kontrakcie dłuższym zamienia zysk

w stratę, i odwrotnie. Ponieważ inwestor może w dowolnym momencie zamknąć

pozycje, to zrealizowany zysk może być znacznie większy. W analizowanym okresie

możliwe było osiągnięcie zysku nawet powyżej 500 zł. Wahania spreadu były na tyle

duże, że bez większego problemu można było zrealizować zyski na poziomie 200 zł.

Tabela 4. R entow ność inw estycji spreadu kalendarzow ego n a ko ntraktach skrajnych w okresie 19.12.2008-16.12.2011 r. O kres inw estycji K upno ko n trak tu S przedaż k o n trak tu Z m ian a spreadu (w pkt) Poziom zy sk u (w zł) 19.12.2008-20.03.2009 FW 20H 09 FW 20Z09 24,00 240 23.03.2009-19.06.2009 FW 20M 09 FW 20H10 12,00 120 22.06.2009-18.09.2009 FW 20U 09 FW 20M 10 -2 7 ,0 0 -2 7 0 21.09.2009-18.12.2009 FW 20Z09 FW 20U10 -39,00 -3 9 0 21.12.2009-19.03.2010 FW 20H10 FW 20Z10 41,00 410 22.03.2010-18.06.2010 FW 20M 10 FW20H11 -2 7 ,0 0 -2 7 0 21.06.2010-17.09.2010 FW 20U10 FW20M11 17,00 170 20.09.2010-17.12.2010 FW 20Z10 FW20U11 -19,00 -1 9 0

880

EWA WIDZ O kres inw estycji K upno ko n trak tu Sprzedaż k o n trak tu Z m ian a spreadu (w pkt) Poziom zy sk u (w zł) 20.12.2010-18.03.2011 FW20H11 FW20Z11 7,00 70 21.03.2011-17.06.2011 FW20M11 FW 20H12 32,00 320 20.06.2011-16.09.2011 FW20U11 FW 20M 12 25,00 250 19.09.2011-16.12.2011 FW20Z11 FW 20U12 -3 3 ,0 0 -3 3 0

Źródło: opracowanie własne.

Zakończenie

Strategie spreadu kalendarzowego są mniej ryzykowne niż zw ykła spekulacja,

bo opierają się na względnej zm ianie ceny dwóch instrumentów. Otwarcie dwóch

przeciwstawnych pozycji częściowo się znosi. Głównym zadaniem inwestora jest

przewidzenie kierunku zm ian spreadu, czyli czy spread się um ocni, czy osłabi. Nie

jest natom iast ważny kierunek zm ian instrum entu bazowego. O wysokości poten­

cjalnych zysków decyduje dzienna zmienność spreadów. Ostateczny zysk lub strata

w ynikają ze zmiany spreadu i w ynoszą w punktach dokładnie tyle, ile spread się

um ocnił lub osłabił w stosunku do m omentu rozpoczęcia inwestycji.

Przeprowadzone na polskim rynku badania pozwalają stwierdzić, iż realizacja

strategii spreadu kalendarzow ego n a kontraktach fu tu re s n a indeks W IG20 jest

m ożliw a, chociaż rynek tych instrum entów nie je st efektywny. Przejaw ia się to

w nieprawidłowym kształtow aniu się różnicy cen m iędzy notowaniam i kontraktów

z różnym i term inam i wygaśnięcia. Zwykle więc największe spready wcale nie w y­

stępują na kontraktach skrajnych. Pomimo tego w analizowanym okresie 2009-2011

zmienność spreadu pozw alała osiągać inwestorom zyski wielokrotnie przekraczające

zaangażowane początkowo środki. Jest to związane z niewielkim poziomem depozytu

zabezpieczającego dla pozycji skorelowanych, w przypadku których przy wyliczaniu

depozytu uwzględnia się poziom korelacji m iędzy kontraktami. Ponadto zaletą tego

typu inwestycji jest możliwość zam knięcia pozycji w dowolnym momencie.

B ib lio g ra fia

1. B e d n a rc z y k K ., C z y d a s ię z a r o b ić n a sp re a d zie ? , „ R y n e k T e rm in o w y ” 2001, n r 1.

2. D e d e k O., F u tu r e s C o n tr a c ts, In stitu te o f E c o n o m ic S tu d ie s, F a c u lty o f So cial S c ie n c e s o f C h a rle s U n iv e rsity 2 009.

3. D ę b sk i W ., R y n e k f i n a n s o w y i j e g o m e c h a n iz m y , P W N , W a rsz a w a 2010. 4. G lo g o w sk i E., M ü n c h M ., N o w e u słu g i fin a n s o w e , P W N , W a rsz a w a 1994. 5. M u rp h y J., A n a liz a te c h n ic zn a , W IG -P re s s, W a rsz a w a 1995.

STRATEGIE SPREADU KALENDARZOW EGO NA RYNKU KONTRAKTÓW FU TU RES NA WIG20 8 8 1

C alendar spread-trading on W IG 20 futures contracts

T h e a im o f th is s tu d y is to a n a ly z e th e p o s s ib ility o f su c c e ss fu l c a le n d a r sp re a d -tra d in g o n W IG 2 0 fu tu re s c o n tra c ts in 2 0 0 9 -2 0 1 1 . T h e c a le n d a r sp re a d -tra d in g in v o lv e s th e sim u lta n e o u s p u rc h a se a n d sale o f re la te d fu tu re s c o n tra c ts (tw o le g s o f th e sp read ). S p e c u la to r is ta k in g v ie w o n w h a t is g o in g to h a p p e n to th e d iffe re n c e b e tw e e n tw o fu tu re s p ric e s. S p re a d tra d in g is lik e ly to be le ss ris k y b e c a u se it is b a s e d o n d iffe re n c e s a n d a s a re su lt o f lo w e r in itia l m a rg in re q u ire m e n ts. T h e re su lts o f re se a rc h show th a t im p le m e n ta tio n o f c a le n d a r sp re a d -tra d in g on W IG 2 0 f u tu re s is p o ssib le a n d p ro fita b le , a lth o u g h the P o lish f u tu re s m a rk e t is n o t e ffe c tiv e . It m a n ife s ts in an a b n o rm a l fo rm a tio n o f th e d iffe re n c e b e tw e e n th e q u o ta tio n s o f c o n tra c ts a n d d iffe re n t e x p ira tio n dates.