Sk³ad materia³u klastycznego w metakonglomeratach odpowiada litologii ni¿ejleg³ych ska³ grupy Deilegga: dominuj¹ klasty kwarcytowe, ³upki kwarcytowe, podrzêdnie wystêpuj¹ marmury kalcytowe i dolomitowe (Birkenmajer, 1990b) z nielicznymi elementami egzotycz-nymi typu metagranitoidów i ³upków kontaktowych (Smu-likowski, 1968). Wœród metapsefitów tych przewa¿aj¹ odmiany bogate w spoiwo chlorytowo-serycytowo-kwar-cowe lub serycytowo-dolomitowo-kwarchlorytowo-serycytowo-kwar-cowe.
Metakonglomeraty Slyngfjellet wraz z ni¿ej i wy¿ej-leg³ymi ska³ami w terenie zosta³y przeobra¿one w warun-kach p-T zony chlorytowej facji zieleñcowej. Wiek
metamorfizmu okreœlono jako kaledoñski wskazuj¹c datê ok. 432 Ma (Manecki i in., 1998).
Badania mikroskopowe wykazuj¹ identyczny stopieñ przeobra¿enia klastów i spoiwa, co stanowi przes³ankê, ¿e ni¿ejleg³e ska³y grupy Deilegga nie zosta³y zmetamorfizo-wane przed utworzeniem siê niezgodnoœci Torellian. Obserwacje pozostaj¹ w zgodzie raczej z pogl¹dami Bir-kenmajera na genezê metakonglomeratów Slyngfjellet (Birkenmajer, 1975) ni¿ z wynikami badañ geologów ame-rykañskich (Bj`rnerud, 1990).
Praca by³a finansowana przez KBN w ramach badañ statutowych AGH nr 11.11.140.150.
¯elaziste konkrecje wêglanowe w œrodkowojurajskich mu³owcach
z Gnaszyna ko³o Czêstochowy
Magdalena Witkowska*
Celem badañ by³a charakterystyka mineralogiczna (XRD, BSEM-EDS, obserwacje mikroskopowe w œwietle przechodz¹cym i odbitym) i geochemiczna (ICP-AES, INAA, izotopy stabilne C i O) konkrecji syderytowych wystêpuj¹cych w obrêbie œrodkowojurajskich ska³ mu³owcowych w profilu Gnaszyn dla okreœlenia genezy tych skupieñ mineralnych oraz ich wp³ywu na ocenê paleo-œrodowiska otaczaj¹cych je ska³ mu³owcowych.
Kompleksowa analiza wybranych parametrów geoche-micznych (U/Th, Ni/Co, V/Cr, and (Cu+Mo)/Zn, DOP, TOC, TOC/S, V/V+Ni) pozwoli³a okreœliæ warunki depo-zycji oraz diagenezy wspomnianych ska³. Zastosowane parametry geochemiczne wskazuj¹ na depozycjê tych ska³ w œrodowisku morskim z natlenion¹ kolumna wody. W trakcie diagenezy nast¹pi³a zmiana warunków redoks w stronê bardziej redukcyjnych ni¿ nadleg³a kolumna wody, co nale¿y t³umaczyæ wp³ywem diagenezy.
Przeprowadzone badania konkrecji wskazuj¹ na ich wczesnodiagenetyczne pochodzenie w kolumnie p³ytko pogrzebanego osadu w warunkach redukcyjnych.
Palladowo-chromowe katalizatory otrzymane na osnowie montmorillonitu w
procesach oczyszczania powietrza z chlorowanych wêglowodorów alifatycznych
Wojciech W³odarczyk*,**, Krzysztof Bahranowski*, Robert Janik**, Tadeusz Machej**,
Adam Gawe³*, Ewa M. Serwicka**
Lotne chlorowane wêglowodory (CVOC) s¹ powszechnie u¿ywane w przemyœle jako rozpuszczalniki i reagenty. Ich emisja do atmosfery stanowi powa¿ne zagro¿enie dla œrodowiska naturalnego. Wiele uprze-mys³owionych krajów wprowadzi³o restrykcyjne normy limituj¹ce dozwolony poziom emisji CVOC. Równie¿ Pol-ska w 2007 r. zostanie zobligowana do przestrzegania norm Unii Europejskiej w zakresie monitoringu wypuszczanych do atmosfery chloropochodnych organicznych.
Jedn¹ z metod usuwania tego typu zanieczyszczeñ jest katalityczne spalanie, przekszta³caj¹ce czêœæ organiczn¹ w CO2i H2O, chlor zaœ w daj¹cy siê ³atwo zutylizowaæ HCl.
Z uwagi na ma³¹ zawartoœæ CVOC w gazach odlotowych, g³ówny koszt eliminacji lotnych zanieczyszczeñ zwi¹zany jest z koniecznoœci¹ nagrzewania du¿ych iloœci gazowych
reagentów do temperatury, w której zachodzi reakcja utle-niania. Zatem zastosowany katalizator powinien byæ aktywny w mo¿liwie niskiej temperaturze. Tak¹ cechê posiadaj¹ uk³ady otrzymane na osnowie mikroporowatych kompozytów montmorillonitowych.
Zosta³y one otrzymane w wyniku podpierania mont-morillonitu oligokationami cyrkonowymi, dotowanego nastêpnie Pd i/lub Cr metod¹ impregnacji. Katalityczn¹ aktywnoœæ testowano dla reakcji spalania trójchloroetyle-nu. Produkty reakcji analizowano metodami takimi jak: chromatografia, konduktometria, miareczkowanie redok-symetryczne. Wyniki testów porównano z rezultatami badañ katalizatora komercyjnego Pt,Pd/Al2O3. Wszystkie
otrzymane uk³ady na bazie podpartego montmorillonitu okaza³y siê bardziej aktywne od katalizatora
komercyj-797
Przegl¹d Geologiczny, vol. 53, nr 9, 2005
*Instytut Nauk Geologicznych, Uniwersytet Jagielloñski, ul. Oleandry 2a, 30-063 Kraków
