Dr Roman Wołoszyński (1928-1966)
Biuletyn Polonistyczny 9/26/27, 153-155
153
-Do w a ż n ie js zy c h prac. F . A r a s zk ie w ic za należą : "Bolesław Prus 1 jego ideały życiowe" ( 1 9 2 5 ) , "Hieronim Łopaciński" ( 1 9 2 8 ) , "Pozytywizm p o l s k i " ( 1 9 4 6 ) , "Bolesław P r u s . F i l o z o f i a , k u l t u r a , za g a d n ie n ia społeczne" ( 1 9 4 8 ) , "Prus w świetle włas nej b i b l i o t e k i " ( 1 9 5 1 ) . Ogłaszał szereg nieznanych rękopisów Bolesława P ru sa .
Inne rozprawy i artykuły dotyczą n a j c z ę ś c i e j lite r a tu r y okresu pozytywizmu i Młodej Polski (wśród nich k i l k a prac o Żeromskim), D ro b n ie jsze s tudia i artykuły zebrał w dwóch to mach: "R e fle k s y l i t e r a c k i e " ( L u b l i n 1934) ‘i " D z i e ł a i twórcy"
(Warszawa 1 9 5 7 ) . Pod jego redakcją u ka za ła się księga z b i o rowa na 50-lecie B i b l i o t e k i im.Hieronima Łopacińskiego w Lub l i n i e ( 1 9 5 7 ) i zbiorowa książka· o życiu i d z i a ł a l n o ś c i p r o f. J u l i u s z a K le i n e r a . ( 1 9 6 1 ) . ■
P r o f .A r a s z k ie w ic z brał również czynny u d z ia ł w regionalnym ruchu kulturalnym: był członkiem i długoletnim wiceprezesem Towarzystwa P r z y j a c i ó ł Nauk w L u b l i n i e , Lubelskiego Towarzystwa Miłośników K s i ą ż k i , Towarzystwa L it e r a c k ie g o im, Adania Mickie w i c z a , miejscowego O ddzia łu Związku Literatów P o l s k ic k . W l a tach 1928-1929 był redaktorem czasopisma "Region Lubelski".Był też inicjatorem i kierownikiem naukowym o rg a n iza c ji Muzeum Bo lesława Prusa w Nałęczowie.
Za swoją działalność w śro'dowisku lubelskim był dwukrot nie wyróżniony nagrodą Wojewódzkiej Rady Narodowej oraz na grodą l it e r a c k ą miasta L u b l i n a . W roku 1938 odznaczony został Złotym Krzyżem Z a s ł u g i , a w r . 1 9 5 7 - Krzyżem Kawalerskim Or deru O dro dzenia Polski*
Dr ROMAN WOŁOSZYŃSKI ( 1 9 2 8 - 1966)
2 czerwca 1966 r . zmarł we Wrocławiu po c i ę ż k i e j chorobie dr Roman Wołoszyński, adiunkt In sty tutu Badań L it e r a c k ic h PAN
- h isto ryk l it e r a t u r y polskiego O św iecen ia i edytor, krytyk
i
t e a t r a l n y .
Roman Wołoszyński u r o d ził się 17 stycznie 1928 roku w Gro dzisku na W ileń szczy źn ie jako syn l e ś n ic z e g o . Od początku woj- n y , po tra g ic zn e j stracie obojga rodziców, tułaczka okupacyj na dała mu poznać twarde ż y c i e . Pracował jako młodociany ro
154
-b o t n i k w p r z e d s ię -b io r s t w a c h -budo w lanych,na p la n t a c j a c h tyto niowych, w w arsz tat ac h samochodowych. Nie uniknął - choć miał
dopiero 15 lat - wysyłki do Niemiec na roboty, skąd wydostał się tylko d z i ę k i ch o ro b ie . Wobec ponownej groźby wywózki na roboty schronił się w okolicach Zakopanego, gd zie zastał go koniec w ojny. Okupacyjne luki w nauce u z u p e ł n ia ł na seme stralnym k u r s i e gimnazjalnym w G l i w i c a c h , a n a s t ę p n ie , w l a tach 1946- 47, na Wstępnym Roku Studiów U niwersyteckich przy U niw ersy tecie i P o l i t e c h n i c e we Wrocław iu.W roku a k a d . 1 9 4 7 / 4 8 rozpoczął s t u d i a po lonistyczne w t e j ż e u c z e l n i pod kierunkiem Tadeusza M i k u l s k i e g o .
W okresie studiów, które ukończył w 1952 roku,. pracował aktywnie sp o łecznie w Związku Młodzieży Demokratycznej i Związ ku Akademickim M łodzieży P o l s k i e j - oraz zawodowo, początko wo ja”ko .stypendysta, a następnie asystent b i b l i o t e c z n y w B i b l i o t e c e Zakładu Narodwego i m , O s s o l i ń s k i c h . Od s t y c z n ia 1953 rozpoczął prace w nowo powstającym pozauniwersyteckim ośrod ku polonistycznym tego m iasta: Pracowni H i s t o r i i L it e r a t u r ÿ O ś w ie c e n ia Instytutu-.Badań L i t e r a c k i c h w n a jp ie r w jako s t a r
szy a s y s t e n t , a od r . 1955 jako adiunkt^Tu dobiegł drogi swe go k r ó t k ie g o , l e c z jakżfc bogatego ż y c i a .
Uczeń Tadeusza M i k u l s k i e g o , a równocześnie pracownik w i e l kiego w a r s z t a t u humanistycznego, B i b l i o t e k i Zakładu Narodowe go im. O s s o l i ń s k i c h , uzyskał w ykształcenie ogólnopolonistycz- n e , ze szczegó lną p r z e c i e ż cechą: f i l o l o g a uczulonego na r z e telność warsztatową. W tej szkole powstały jego pierwsze p r a ce e d y t o r s k i e , ja k u d z i a ł w zbiorowym wydaniu "Pism wybranych"
Ignacego K r a s i c k ie g o (P IW , Warszawa 1 9 5 4 , t . 1-4), obszernej dwutomowej e d y c j i "K o r e s p o n d e n c ji" K r a s ic k ie g o (W rocław ,Osso lineum, 1 9 5 8 , t . 1 - 2 ) — obu wydawnictw pod redakcją Tadeusza M i k ulskiego, oraz pojedynczych d z i e ł tego czołowego p i s a r z a p o l skiego O ś w i e c e n i a . W b i b l i o g r a f i i jego prac mamy zarówno bar dzo szczegółowe, erudycyjne i n ie mniej bły sko tliw e studium o hymnie "Ś w i ę t a .m i ł o ś c i kochanej o jc zy zny " ( "P a m i ę t n i k L i t e r a c k i " 1 9 5 0 , z . 3 / 4 ) , jak i studium o początkach O św iecen ia
( " J e s z c z e w sprawie początków O św ie c e n ia w P o l s c e " , "Pamięt n i k L i t e r a c k i " 1 9 6 5 , z . 2) czy o s t a t n ią , nie wydaną je s z c z e książkę " K r a s i c k i a myśl O ś w i e c e n i a " .
155
-P ie rw sza książka Wołoszyńslciego, jego praca magisterska "Postawa ideowa K ra sick iego po roku 1 7 8 0 " (Wrocław 1 9 5 3 ) , wy
dana w "St u d ia ch H i s t o r y c z n o l i t e r a c k i c h " ( t . X I X ) , jakkolwiek nosi cechy debiutu naukowego - stanowi p r z e c ie ż próbę reinter-p r e t a c j i ś m ia łe j, nowoczesnej, charakteryzującej jednocześnie
/
postawę badawczą autora: próbę odczytania semantyki dzieła l i terackiego jako h i s t o r i i idei«, Taką postawę zaświadczył też w lic zn y ch artykułach i recenzjach,,
Osobnym rozdziałem w jego b i o g r a f i i naukowej była działal ność teatralna» I tu epoka Ośw iecenia i je j dramatopisarstwo
leżały u podstaw tych zainteresowań. Autor monograficznego Wstępu do wydania "Komedii" Kra sickie go (w s e r i i Teatr P o l
skiego Ośw iecen ia, Warszawa 1 9 5 6 ) , wydawca nie publikowanej przedtem komedii Krasickiego "S a ty ry k " (Archiwum L i t e r a c k i e , to I X ) , w opracowaniu krytycznym łączył dociekliwość f i l o l o ga z rozległymi badaniami nad całym teatrem Ośw ie c e n ia , Zaan gażował się też żywo w prace teatru współczesnego: od 1961 ro ku został konsultantem literackim Państwowych Teatrów Drama tycznych we Wrocławiu,
