dr in¿. Zbigniew CZACZYK
Instytut In¿ynierii Biosystemów, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu e-mail:
Streszczenie
Przedstawiono zaktualizowane wymagania stawiane opryskiwaczom ci¹gnikowym, skomentowano zaktualizowane przepisy, zasygnalizowano potrzeby i mo¿liwoœci udoskonalenia wyposa¿enia oraz u¿ytkowania opryskiwaczy.
: wyposa¿enie opryskiwaczy, dystrybucja cieczy, redukcja strat cieczy u¿ytkowej S³owa kluczowe
czaczykz@up.poznan.pl
WYMAGANIA TECHNICZNE DLA OPRYSKIWACZY
A POTRZEBY PRAKTYKI
(Artyku³ dyskusyjny)
Wprowadzenie
Aparatura do ochrony roœlin z mocy Ustawy [33], podlega szczegó³owym przepisom. Dotyczy to jej wyposa¿enia (w tym treœæ instrukcji obs³ugi) i wynika z szczególnej roli jak¹ pe³ni¹ s³u¿¹ do aplikacji substancji biologicznie czynnych, bêd¹cych w przewa¿aj¹cej czêœci truciznami.
Polska jest krajem o znacz¹cej (w skali Europy) powierzchni u¿ytków rolnych (ok. 15,5 mln ha UR, pi¹te miejsce, tj. ok. 8,5% UR licz¹c w UE 28), po Francji, Hiszpanii, Niemczech i Wielkiej Brytanii). Z uwagi na funkcjonowanie równie¿ w Polsce, europejskiego modelu w zakresie systemu ochrony roœlin z dowolnoœci¹ wolnorynkow¹ (bez autory-zowanych przedsiêbiorstw us³ugowych), zapotrzebowanie na tê aparaturê o szerokiej rozpiêtoœci przeznaczenia i wydajnoœci jest du¿e. Wynika to ze znacznego zró¿nicowania wielkoœci i profilu gospodarstw [10]. Racjonalna i integrowana ochrona roœlin, jest elementem integrowanej produkcji roœlinnej, co przy stale rosn¹cym zapotrzebowaniu na ¿ywnoœæ (w tym pasze), g³ównie opryskiwacze ci¹gnikowe i zaprawiarki s¹ niezbêdne do osi¹gania zadowalaj¹cych plonów, o co najmniej przyzwoitej jakoœci. Zatem oferta maszyn do ochrony roœlin jest szeroka i pochodzi od firm krajowych, oraz przedstawicieli firm zagranicznych. Rynek tych maszyn nie jest jednak uporz¹dkowany, mimo specyficznego ryzyka dla œrodowiska, wynikaj¹cego z ich u¿ytkowania. Z uwagi na priorytet uzyskiwania skutecznoœci ochrony chemicznej, zaintereso-wanie w redukcji stosowanych dawek (cieczy u¿ytkowej i œ.o.r.) le¿y jedynie po stronie stosuj¹cych œ.o.r. i jednostek badawczych. Sytuacja taka wystêpuje nie tylko w Polsce. Z te-go wynikaj¹ trudnoœci w dostêpie do wyczerpuj¹cej wiedzy w zakresie prawid³owej a zw³aszcza oszczêdnej aplikacji, niezbêdnej operatorom czy kupuj¹cym œ.o.r. Brak jest w Polsce obowi¹zkowych procedur oceny dzia³ania opryskiwaczy, nie wypracowano tak¿e zwyczaju i procedur dobrowolnych badañ w tym zakresie. Ufnoœæ w informacje deklarowane przez dostawców, napotyka na coraz wiêcej zawodnych przypadków, bêd¹cych m.in. naruszeniem Ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji [32].
Ta grupa maszyn powinna podlegaæ szczególnej kontroli ich wyposa¿enia i dzia³ania [14]. O randze zagadnienia i po-trzebie ww. kontroli œwiadczy ujêcie wymagañ stawianych aparaturze do aplikacji œ.o.r., w Dyrektywie [8]. Adaptacja dyrektyw do warunków pañstw cz³onkowskich UE, le¿y w ich elastycznym obowi¹zku (mo¿liwoœæ w³asnych interpretacji i zaostrzeñ). Brak dostêpu do uznanych urzêdowo informacji o charakterystyce jakoœci rozpylenia, uniemo¿liwia operatorowi w³aœciwe wykonanie ochrony, co jest
nie-dopatrzeniem niebezpiecznym dla œrodowiska. Jednym z gro-Ÿniejszych w skutkach (dla praktyki) problemów s¹ monto-wane w nowych opryskiwaczach rozpylacze. Aplikacjê œ.o.r., w zale¿noœci od warunków, nale¿y dokonywaæ z ró¿n¹, wskazan¹ w ich etykietach jakoœci¹ rozpylenia (drobne, œrednie, grube, bardzo grube). W zwi¹zku z tym, najlepszym rozwi¹zaniem by³oby wyposa¿anie opryskiwaczy w kilka zestawów certyfikowanych rozpylaczy w oprawach wielo-krotnych. Oprawy takie umo¿liwiaj¹ szybk¹ zmianê czynnych rozpylaczy, pozwalaj¹c zaoszczêdziæ cenny czas wykonania ochrony w korzystnych warunkach. Dostêpne s¹ tak¿e wielo-krotne g³owice ze zdaln¹ mo¿liwoœci¹ zmiany czynnych rozpylaczy. Wyposa¿enie fabryczne opryskiwaczy, wynika m.in. z umów handlowych pomiêdzy dostawc¹ opryskiwacza a producentem rozpylaczy i nie zawsze umo¿liwia optymalne dopasowanie typów rozpylaczy do potrzeb u¿ytkownika. A ry-nek czêœci zamiennych, w którym mieszcz¹ siê oferty rozpy-laczy, nie jest w ¿aden sposób w Polsce weryfikowany [2, 3, 6]. Zatem jakoœæ rozpylaczy (charakterystyka pracy i ¿ywotnoœæ) jak i nieodzowne informacje konieczne u¿ytkownikowi (zalecenia u¿ytkowania i klasy rozpylenia), w tak wa¿nym zakresie (ryzyka dla œrodowiska, operatora i konsumenta), pozostaj¹ bez kontroli. Przy ogólnej tendencji podwy¿szania bezpieczeñstwa œrodowiska i ¿ywnoœci [8], oraz braku informacji niezbêdnych operatorom, niepokoj¹cy jest fakt liberalizowania przepisów. Nie ulega w¹tpliwoœci, ¿e aktualna oferta techniczna pozwala na aplikacjê œ.o.r., przy prêdkoœci wiatru powy¿ej 3 m·s , jednak w wielu krajach, w tym w Pol-sce, nie jest ona w ¿aden sposób zweryfikowana i brak metodyk do jej niezbêdnej klasyfikacji dopuszczaj¹cej do stosowania œ.o.r. przy sile wiatru >3 m·s . Co wiêcej, pojawiaj¹ siê opracowania firmowane przez pañstwowe instytucje [15, 20, 25], o w¹tpliwej rzetelnoœci, a tak¿e opinie instytucji (IOR-PIB) bez obiektywnego oparcia w literaturze [22]. Zagadnienia redukcji znoszenia cieczy (DRP) i klasyfikacji sprzêtu w tym zakresie, s¹ badane ju¿ od wielu lat [6, 9, 14, 15, 22, 26, 27, 30], jednak brak jest dzia³añ instytucji odpowiedzialnych za bezpieczeñstwo ¿ywnoœci i œrodowiska w transferze ich do praktyki [2].
Transport cieczy z opryskiwaczy sadowniczych na roœliny odbywa siê za pomoc¹ pomocniczego strumienia powietrza (PSP). W g³ównej mierze charakterystyka PSP jest odpowiedzialna za potencja³ znoszenia cieczy. Dyskutowany w Niemczech obowi¹zek podawania przez producentów opry-skiwaczy sadowniczych, zakresu prawid³owego dzia³ania urz¹dzenia, czyli podania maksymalnej wysokoœci chronio-nych drzew, z punktu widzenia Dyrektywy [8] jest w pe³ni uzasadniony i powinien byæ wprowadzony równie¿ w Polsce
-1
-1
TECHNIKA ROLNICZA OGRODNICZA LEŒNA 5/2013 24
(powierzchnia jest sadów dwukrotna ni¿ w RFN). Nie jest to jedyne wa¿ne niedopatrzenie wymagañ stawianych instrukcjom opryskiwaczy ani jedynym mankamentem Krajowego planu dzia³ania [21]. W interpretacji Dyrektywy [8] sprzedawca informuj¹cy nabywcê przy wyborze rozpylaczy do jego potrzeb, w tym diagnosta SKO staje siê doradc¹ i powinien posiadaæ urzêdowe przeszkolenie. Stwierdziæ tak¿e nale¿y brak (specyficznych) wymagañ i metodyk oceny opryskiwaczy wyposa¿onych w rozpylacze rotacyjne [12] oraz zaleceñ ich w³aœciwego u¿ytkowania.
Liczne badania, porównuj¹ce charakterystyki rozpylaczy, prowadzone s¹ przy sta³ym ciœnieniu np. 300 kPa dla ich ró¿nych typów. W wiêkszoœci przypadków stosowanie rozpylaczy standardowych przy takim ciœnieniu, wynika z ujê-cia w metodyce badañ, wariantu wynikaj¹cego z norm [1, 16, 25]. Czêsto w takich okolicznoœciach, wyniki dla rozpylaczy innych ni¿ standardowe, s¹ korzystniejsze. Nale¿y jednak zwróciæ uwagê na to, ¿e dla rozpylaczy standardowych (p³askostrumieniowych), ciœnienie 300 kPa, jest górn¹ granic¹ ich bezpiecznego u¿ytkowania (bez nadmiernego i zbêdnego ryzyka znoszenia), a ciœnienie optymalne to 150250 kPa. Dla porównywanych z nimi rozpylaczy e¿ektorowych, 300 kPa jest ciœnieniem z dolnego zakresu roboczego. U¿ycie wyników pochodz¹cych z takich badañ, do krytycznej oceny jakoœci pracy rozpylaczy standardowych jest nieuprawnione i tenden-cyjne na ich niekorzyœæ. Rozpylacze e¿ektorowe nie nadaj¹ siê np. do opryskiwania w wariancie czêstych, krótkich przerw w pracy, gdy¿ w takich warunkach dzia³aj¹ niestabilnie [4].
Priorytetem w zabieganiu o redukcjê strat cieczy (w tym redukcjê znoszenia) powinna pozostaæ skutecznoœæ biolo-giczna, co jest zbie¿ne z potrzebami zmniejszenia zu¿ycia œ.o.r. i podniesienia bezpieczeñstwa ich aplikacji. Redukcja znoszenia, rozpatrywana naukowo w ostatnich kilku latach, sama w sobie nie jest celem zbie¿nym z tymi celami [8], jednak czêste jest wykorzystywanie wyników badañ do tendencyjnego promowania rozpylaczy e¿ektorowych.
Dyrektywa maszynowa [28] wymaga miejsca do nanie-sienia nazwy œ.o.r., co w RFN uznano za zbêdne z uwagi na to, ¿e w zbiorniku opryskiwacza znajduje siê legalna ciecz.
U¿ytkownik powinien posiadaæ dostêp do wiedzy niezbêdnej w specyficznych warunkach jego pracy i domagaæ siê od dostawcy (opryskiwacza/rozpylaczy), kompletnego zakresu potrzebnych informacji. Odpowiedzialnoœæ za z³e
skutki u¿ytkowania sprzêtu w¹tpliwej jakoœci i pochodzenia, spoczywa na operatorze. W takiej sytuacji, to on powinien zabiegaæ o to, aby urz¹dzenia by³y wyposa¿one w pe³en zakres niezbêdnych mu informacji. Jednak nie operator podejmuje decyzje w przedsiêbiorstwie. Wsparciem dla operatora po-winny byæ: profesjonalni doradcy technologiczni ODR i recen-zowane materia³y szkoleniowe, odpowiednio zabezpieczone przez instytucje odpowiedzialne za bezpieczeñstwo ochrony roœlin, œrodowiska i ¿ywnoœci, czego brak. Od dostawców opryskiwaczy nale¿y wymagaæ: podania iloœci tzw. resztek technicznych cieczy, które pozostaj¹ w zbiorniku i uk³adzie, a nie mo¿na ich wykorzystaæ i stanowi¹ problem ekologiczny. W innych krajach dla opryskiwaczy sadowniczych [31] ocenia siê symetriê rozk³adu cieczy, a tak¿e charakterystykê stru-mienia powietrza. Niektóre urz¹dzenia pozwalaj¹ wyznaczaæ przydatnoœæ strumieni powietrza (rys. 1), emisjê CO i ha³asu (SPISE IV).
Wyposa¿anie w oprawy wielokrotne i zestawy rozpylaczy: drobno-, œrednio- i grubokroplistych, w tym o zredukowanym potencjale znoszenia, szczególnie w opryskiwaczach polo-wych, powinno staæ siê standardem. Parametryzacja rozpy-laczy i opryskiwaczy, pod wzglêdem potencja³u redukcji strat (w tym znoszenia), powinna byæ w Polsce technicznie i formal-nie sprawformal-nie uporz¹dkowana (zalecenia, parametry pracy i przepisy). W konsekwencji ustanowienia przepisów mo¿na bêdzie zalecaæ dodatkowe wyposa¿anie nowych i u¿ytko-wanych opryskiwaczy w technikê o okreœlonej redukcji strat (zalecenia te nale¿y pilnie opracowaæ).
Jak wykazali Guler i in. [9], porównywanie rozpylaczy przy równym ciœnieniu nie jest zasadne, gdy¿ jakoœæ rozpylenia i podatnoœæ na znoszenie zale¿y od powierzchni przekroju otworu wylotowego a nie efektu zasysania powietrza.
Wed³ug wymagañ np. wskazane jest, aby przed doborem parametrów pracy opryskiwacza, uwzglêdniæ warunki œrodowiskowe i archiwizowaæ wszystkie istotne parametry zwi¹zane z wykonaniem zabiegu. Niezbêdny jest pomiar prêdkoœci wiatru, temperatury i wilgotnoœci powietrza. Istotna jest równie¿ ró¿nica temperatur powietrza i cieczy opryskowej. Temperatura cieczy ni¿sza o wiêcej ni¿ 5°C (ni¿ otoczenia), wywo³uje szok termiczny na roœlinach, jak i zmianê jakoœci rozpylenia [18]. Informacje takie powinny byæ wymagane w aktualizowanych instrukcjach obs³ugi opryski-waczy i materia³ach szkoleniowych.
2
traceability
Rys. 1. Widok protoko³u badania charakterystyki strumienia powietrza, centralnie: prêdkoœci i kierunki, skrajnie kolory- efekt oceny przydatnoœci strumieni (w³aœciwa, za wysoka i za niska prêdkoœæ powietrza) (SPIER IV)
Fig. 1.View of air stream characteristics test protocol, in the center: velocity and directions, left and right colors- evaluation effect of air stream usefulness (optimal, too high, and too low air velocity) (SPISE IV
Urzêdowo akceptowana parametryzacja i certyfikacja rozpylaczy do stosowania œ.o.r., powinna byæ obowi¹zkowa. Powinna ona w sposób fachowy obejmowaæ okreœlanie klas rozpylenia i innych wa¿nych parametrów (V , D , V , DRP). Dotychczas w Polsce rozpylacze rolnicze, jako czêœci zamienne, nie podlegaj¹ ¿adnej kontroli, a od nich zale¿y efekt biologiczny i ryzyko dla œrodowiska [14].
Bardzo wa¿nym parametrem, bêd¹cym obiektem prac w ISO, jest charakterystyka pomocniczego strumienia po-wietrza. W odniesieniu do potrzeb obni¿enia zu¿ycia œ.o.r. i podniesienia bezpieczeñstwa ich stosowania [8], wskazane jest wprowadzenie parametryzacji wentylatorów opryski-waczy sadowniczych w takich okolicznoœciach. W Niemczech wdra¿any jest wymóg stawiany producentom opryskiwaczy, w zakresie podawania zakresu (min. i maks.) wysokoœci popra-wnej pracy przystawki wentylatorowej.
W opryskiwaczach sadowniczych wyposa¿onych w przy-stawki wentylatorowe, pomocniczy strumieñ powietrza (PSP) transportuj¹cy rozpylon¹ ciecz na chronione obiekty, decyduje o pionowej dystrybucji cieczy i poziomie jej strat. Wp³yw PSP na jakoœæ rozpylenia cieczy przez rozpylacze jest tak¿e zna-cz¹cy [4], ró¿ni siê jednak zale¿nie od prêdkoœci powietrza i wzajemnej pozycji strumienia powietrza i rozpylanej cieczy.
Rozpylacze e¿ektorowe powoduj¹, ¿e straty cieczy na pod³o¿u sadów mog¹ byæ do trzykrotnie wy¿szych, ni¿ podczas stosowania rozpylaczy standardowych, wirowych, drobno-kroplistych (np. ATR) [31].
Publikowane materia³y informacyjne i szkoleniowe oraz wiele artyku³ów w czasopismach bran¿owych, zawieraj¹ wiele niekompletnych i b³êdnych informacji, po tendencyjne w³¹cznie. Nierzadko autorzy podpisuj¹ siê w³¹cznie z logo instytucji. Wprowadza to w b³¹d praktyków, jest wynikiem m.in. braku fachowych recenzji i wbrew Dyrektywie [8], Usta-wie [33] oraz stwarza ryzyko dla operatora, œrodowiska i ja-koœci ¿ywnoœci.
Celem niniejszej analizy jest wykazanie istniej¹cych problemów w wyposa¿eniu opryskiwaczy, w tym zawartoœci instrukcji ich obs³ugi i materia³ów informacyjnych.
Wprowadzenie do szkoleñ, instrukcji, a tak¿e do programów wspomagaj¹cych obs³ugê opryskiwaczy, informacje, ¿e nale¿y unikaæ stosowania cieczy o tempe-raturze ni¿szej o wiêcej ni¿ 5°C od temperatury otoczenia (powietrza). W takich warunkach jakoœæ rozpylenia znacz¹co siê zmienia [18] i ochrona w sposób niekontro-lowany mo¿e byæ wykonana niew³aœciwie [14].
Okreœlenie jakoœci rozpylenia, które wytwarzaj¹ rozpylacze wg norm miêdzynarodowych [1, 7, 13, 14, 17-19, 22, 24, 30] jest niezbêdne, aby wg zamieszczanych informacji w instrukcjach stosowania œ.o.r. (etykietach), odpowiednio dobieraæ rozpylacze do wariantu zabiegu (bezpieczna i prawid³owa ochrona) i we w³aœciwy sposób je u¿ytkowaæ. Brak takich informacji uniemo¿liwia publikowanie kompletnych zaleceñ [2, 5, 15, 20, 24, 26]. Korzystne by³oby utworzenie w Polsce oœrodka opinio-dawczego, prowadz¹cego badania jakoœci rozpylaczy i opryskiwaczy (certyfikaty), co dotychczas ma miejsce sporadycznie (targi i wystawy maszyn rolniczych).
Liczne mankamenty przepisów opracowanych w MR i RW, budz¹ w¹tpliwoœci, co do poprawnoœci kreowania planowanych do wprowadzenia przepisów (brak u¿ytecznych konsultacji z fachowcami i ich zastosowania). Brak pe³nego zakresu informacji niezbêdnej operatorowi, powinien byæ czynnikiem uniemo¿liwiaj¹cym
dopu-<100 v0, 1 >350
Uwagi i proponowane zmiany •
•
•
•
•
szczenie sprzêtu do stosowania œ.o.r., jak i sankcjono-wanym w rankingach targowych, a niestety znane s¹ przypadki, wrêczania nagród rozpylaczom bez pe³nych informacji technicznych (np. Polagra Premiery 2010). Przepisy i dzia³ania organów ustanawiaj¹cych regulacje dotycz¹ce wyposa¿enia, dzia³ania, u¿ytkowania maszyn do stosowania œ.o.r., powinny byæ formu³owane z aktywnym udzia³em producentów i importerów: sprzêtu, œ.o.r. oraz nawozów, a tak¿e diagnostów SKO.
Niezbêdne jest w Polsce ustalenie metod oceny chara-kterystyk opryskiwaczy (polowych i sadowniczych) i po-tencja³ów redukcji strat cieczy (w tym znoszenia), co jest zbie¿ne z Dyrektyw¹ [8] obliguj¹c¹ kraje UE do redukcji zu¿ycia œ.o.r. i podniesienia bezpieczeñstwa ich stoso-wania. Spójny z tym przedsiêwziêciem jest proces ustalenia krajowej metodyki okreœlania charakterystyk rozpylaczy i potencja³ów redukcji strat cieczy roboczej.
Bardziej u¿yteczne praktycznie i korzystniejsze by³oby podawanie w etykietach œ.o.r. zakresów zalecanych œrednic charakterystycznych i innych wskaŸników (np. V ) i ade-kwatnie w charakterystykach pracy opryskiwaczy i rozpy-laczy, ni¿ jak dotychczas klas rozpylenia.
Opryskiwacze powinny posiadaæ na wyposa¿eniu odpowiednie wiatromierze, w celu mo¿liwoœci okreœlenia warunków dopuszczaj¹cych wykonanie zabiegu oraz doboru odpowiednich rozpylaczy, dla bezpiecznej aplikacji (kontrola znoszenia cieczy i strat).
Nale¿y jednoznacznie przypisaæ odpowiedzialnoœæ Ministerstw w zakresie zagadnieñ technicznych. Doty-chczas wg podzia³u kompetencji i odpowiedzialnoœci, certyfikacja i bezpieczeñstwo u¿ytkowania wszelkich urz¹dzeñ technicznych le¿y w zakresie Ministerstwa Gospodarki [28]. Dzia³ania wymuszane m.in. wprowa-dzaniem integrowanych technologii w rolnictwie i dyre-ktyw WE, stwarzaj¹ niebezpieczny paradoks. Najwiêcej w¹tpliwoœci i ryzyka stwarza kwestia bezpieczeñstwa u¿ytkowania aparatury do stosowania œ.o.r.
Zakres wymaganych informacji technicznych o opryskiwa-czu powinien byæ rozszerzony. Producent powinien podawaæ: objêtoœci resztek cieczy (w uk³adzie i w zbiorni-ku), sposoby uzyskania jakoœci rozpylenia - wymaganych w etykietach œ.o.r., oraz zakres wysokoœci pracy przystawki wentylatorowej i symetrii dystrybucji.
Dokumenty i opracowania redagowane w tym samym ministerstwie (MRiRW) zawieraj¹ rozbie¿noœci termi-nologiczne, co nie sprzyja w³aœciwej interpretacji i budzi w¹tpliwoœci rozumienia meritum zagadnieñ.
Zabiegi agrolotnicze jako specyficzne i alternatywne do aplikacji œ.o.r. sprzêtem naziemnym, podejmowane s¹ nagle, m.in. gdy nie ma innych mo¿liwoœci ochrony. Wymaganie dla nich wyprzedzenia 40 dni, w informowaniu o planie zabiegów jest dyskusyjne [33].
Recykling i zagospodarowanie odpadów powinny byæ uwzglêdnione ju¿ od etapu produkcji, a zagospodarowanie odpadów niebezpiecznych powsta³e z modernizacji, naprawy i po z³omowaniu opryskiwacza [11] powinna obejmowaæ instrukcja obs³ugi.
W sk³adzie Komisji ds. œ.o.r. [33] brak przedstawiciela -eksperta z zakresu techniki ochrony roœlin.
Rozporz¹dzenie [29] nie uwzglêdnia zró¿nicowanych technik aplikacji, ani nie okreœla systemu parametryzacji redukcji poziomu strat i znoszenia cieczy u¿ytkowej.
Wymogi i , oraz mo¿liwoœci
mechatroniczne sugeruj¹ tworzenie dokumentacji • • • • • • • • • • • • <100
cross compliance traceability
TECHNIKA ROLNICZA OGRODNICZA LEŒNA 5/2013 26
wykonania ochrony . Niezbêdne do tego jest okreœlenie metod i zakresu rejestrowanych parametrów.
onLine
Bibliografia
[1] ANSI/ASAE S572.1: Spray Nozzle Classification by Droplet Spectra. ASABE Standards 2009, 4 s.
[2] Czaczyk Z.: Jakoœæ rozpylenia cieczy jako element doradczy decyduj¹cy o efektywnoœci i bezpieczeñstwie ochrony roœlin. Zagadnienia Doradztwa Rolniczego 1. 2013: 30-44.
[3] Czaczyk Z.: Charakterystyka u¿ytkowa wybranych rozpylaczy p³askostrumieniowych do ochrony upraw polowych. J. Res. Appl. Agric. Engng 2012 57(2): 31-40.
[4] Czaczyk Z.: Influence of air flow dynamics on droplet size in conditions of air assisted sprayers. Atomization Spray 2012, 22(4): 275-282.
[5] Czaczyk Z., A. Hewitt, C. Hoffmann, B. Fritz, T. Szulc: Potential for efficiency increase of crop protection by use of optimized spraying fractions. 12 Workshop Spray Application Techniques in Fruit Groving-SuproFruit 2013, ISBN 978-84-9048-077-9, IVIA - Valencia, Spain, 26-28.06: 116-118. [6] Czaczyk Z., S. Kleisinger 2002. Drift potential of
boom-mounted antidrift nozzles measured in a wind tunnel. 10 IUPAC Int. Congr. on the Chemistry of Crop Prot., Basel, August 4–9 . Book of abstr., Vol. 1. s. 415, poster No. 4d.07. [7] Czaczyk Z., T. Szulc: Charakterystyka u¿ytkowa i produkcyjna
wybranych rozpylaczy p³askostrumieniowych. J. Res. Appl. Agr. Engng 2012, 57(2): 52-59.
[8] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/128/WE, 2009: 16 s.
[9] Guler H., H. Zhu, H.E. Ozkan, R.C. Derksen, Y. Yu, C.R. Krause: Spray characteristics and drift reduction potential with air induction and conventional flat-fan nozzles. Trans. ASABE 2007, 50(3): 745-754.
[10] GUS: Charakterystyka gospodarstw rolnych. Warszawa 2012. ISBN 978-83-7027-505-1: 467 s. (www.stat.gov.pl).
[11] Goœciañski M., Koœmicki Z., Mielec K.: Struktura systemu logistyczno-technologicznego zagospodarowania ska¿onych chemicznie odpadów z tworzyw sztucznych, pochodz¹cych z wyeksploatowanych maszyn rolniczych. J Res. Appl. Agric. Engng 2002, 51(6): 29-34.
[12] Grzeszczyk K.: Krople rozbite na dysku. Agrotechnika, ISSN 1732-2634, 2013, 8: 78-79.
[13] Hewitt A.J.: Spray optimization through application and liquid physical property variables-I. Environmentalist, 28, 2008: 25-30.
[14] Hewitt A.J.: The importance of Nozzle Selection and Droplet Size Control in Spray Application. Proc. of the North Amer. Conf. on Pest. Spray Drift Management, March 29 - April 1, 1998, Portland, Maine: 75-85.
[15] Ho³ownicki R.: Zasady wykonywania zabiegów ochrony roœlin, z uwzglêdnieniem zastosowania ró¿nych rozwi¹zañ zapobiegaj¹cych znoszeniu cieczy roboczej. Ekspertyza dla MRiRW, Skierniewice, 2009: 23 s. (dostêp 20.08.13) http:// bip.minrol.gov.pl/DesktopModules/Announcement/ViewAnn ouncement.aspx?ModuleID=1564&TabOrgID=1683&Lang-Id=0&AnnouncementId=14517&ModulePositionId=2199 [16] ISO: International standard 5682-1-2-3: Equipment for crop
protection - Spraying equipment, 1997: 31 s.
th
th
th
http://pmo.umext.maine.edu/drift/drift_proceedings.pdf
[17] JKI (Julius Kühn Institut) 2013, dostêp 21 maja 2013.
[18] Miller P.C.H., C.R.Tuck: Factors Influencing the Performance of Spray Delivery Systems: A Review of Recent Develop-ments. J ASTM Int., June, 2005, 2(6), Pap. ID JAI12900: 13 s. [19] Miralles A., Gorretta N., Dusserre-Bresson L., Sevila F., Miller
P.C.H., Walklate P., van Zuydam R.P., Porskamp H.A.J., Ganzelmeier H., Rietz S., Balsari P., Vannucci D., Planas S.: Results of a European program to compare method used to test orchards sprayers. Bull. OEPP/EPPO 26, 1996: 59-68. [20] Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi (MRiRW): (dostêp 20
sierpnia 2013): http://www.minrol.gov.pl/pol/Informacje- branzowe/Produkcja-roslinna/Ochrona-roslin/Integrowana-ochrona-roslin/Poradniki-Dobra-praktyka-ochrony-roslin. [21] MRiRW: Krajowy plan dzia³ania, dostêp 20 sierpnia 2012 r.
http://www.minrol.gov.pl/pol/Informacje-branzowe/Produkc ja-roslinna/Ochrona-roslin/Krajowy-plan-dzialania-na-lata-2013-2017.
[22] MRiRW: Uwagi –konsultacje spo³eczne, dost: 20.08.13
LangId=0&AnnouncementId=15021&ModulePositionId= 2378
[23] Parkin C.S., Gilbert A.J., Southcombe E.S.E., Marshall C.J.: British Crop Protection Council scheme for the classification of pesticide application equipment by hazard. Crop Prot. 1994, 13(4): 281-285.
[24] PIMR: Wyniki badañ rozpylaczy dla sprzêtu polowego i sa-downiczego, 2004: 49 s. http://piorin.gov.pl/cms/upload/akt/ Skrotbadanrozpylaczy2004.pdf, dostêp 25 wrzeœnia 2013 r. [25] PN-EN 12761-1-2: Maszyny rolnicze i leœne - Opryskiwacze
i maszyny do nawo¿enia p³ynnymi nawozami mineralnymi -Ochrona œrodowiska: 1. Postanowienia ogólne, 9 s., 2. Opry-skiwacze polowe, 2003: 19 s.
[26] Program Ochrony Roœlin Rolniczych 2013: ISBN 978-83-61574-89-7, 2013: 10-12.
[27] Richardson G.M.: Assessing spray-drift potential and two ‘reference’ nozzles. Aspects of Applied Biology 84, Int. Advances in Pesticide Applic., ISSN 0265-1491, 2008: 17-24. [28] Rozporz¹dzenie Ministra Gospodarki z dn. 13 czerwca 2011 r.
zmieniaj¹ce rozporz¹dzenie w sprawie zasadniczych wymagañ dla maszyn. Dz. U. 124, poz. 701, 2011: 7480–7481.
[29] Rozporz¹dzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 5 marca 2013 r. w sprawie wymagañ technicznych opryski-waczy, Dz. U. z 2013 r., poz. 415, 2013: 5 s.
[30] Southcombe E.S.E., Miller P.C.H., Ganzelmeier H., van de Zande J.C., Miralles A., Hewitt A.J.: The international (BCPC) spray classification system including a drift potential factor. 371-380, Proc. BCPC Crop Prot. Conf.-Weeds 1997.
[31] Triloff P.: Verlustreduzierter Pflanzenschutz im Baumobstbau -Abdriftminimierung und Effizienzsteigerung durch baumformabhängige Dosierung und optimierte Luftführung. Univ. Hohenheim, ISBN 978-3-86186-563-6, Ed. Ulrich E. Grauer, Stuttgart, 2011: 351 s.
[32] Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji: Dz. U. 2003, nr 153, poz. 1503, tekst ujednolicony, 2009: 11 s.
[33] Ustawa z dnia 8 marca 2013 r. o œrodkach ochrony roœlin: Dz. U. poz. 455, 2013: 53 s. http://www.jki.bund.de/fileadmin/dam_uploads/_AT/ger%C3 %A4telisten/anerkannte_Duesen/Tabelle%20der%20JKI%20 anerkannten%20Pflanzenschutzduesen.pdf http: //bip.minrol.gov.pl/DesktopModules/Announcement/ViewAn nouncement.aspx?ModuleID=1666&TabOrgID=1415&
TECHNICAL REQUIREMENTS FOR SPRAYERS AND NEEDS OF THE PRACTICE
Summary
This research presents updated equipment requirements for new tractor powered sprayers, commented the updated requirements, signaled the needs and possibilities for improvement of the equipment and using such sprayers.
: procedure for technical inspection of sprayers, test bench, flow rate, cross liquid distribution Key words
