Podział na grupy ćwiczebne

(1)

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Przygotowanie i wdrożenie PRAKTYK STUDENCKICH w mieście Białystok

bialystok.epraktyka.eu

Biuro projektu: Wyższa Szkoła Wychowania Fizycznego i Turystyki w Białymstoku, ul. Mickiewicza 49, tel. 85 713 15 91, e-mail: praktyki@wswfit.com.pl

Miasto Białystok Podział na grupy ćwiczebne (dyspanseryjne)

Kolorem czerwonym wyróżniono podział na grupy ćwiczebne (dyspanseryjne) w szkole podstawowej.

Dyspanseryzacja.

Badania bilansowe są to badania przesiewowe, przeprowadzane w całej populacji i obejmują wszystkie dzieci w danej grupie wiekowej. Ich zadaniem jest ocena stanu zdrowia dzieci, wczesne wykrywanie chorób często występujących; wychwycenie dzieci podejrzanych o patologie, wymagających obserwacji lub diagnostyki, oraz dzieci chorych i określenie ich potrzeb zdrowotnych oraz sposobu ich rozwiązania, a także dostarczanie danych statystycznych o częstości występowania różnych zaburzeń. Przeprowadzane są w wieku 0, 2, 4, 6, 10, 14 i 18 lat przez lekarzy pediatrów, a niekiedy również przez lekarzy innych specjalności, najczęściej stomatologów, ortopedów i okulistów. Obejmują wywiad z analizą dokumentacji zdrowotnej, badania antropometryczne i testy przesiewowe, badanie lekarskie fizykalne oraz specjalistyczne (w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w wywiadzie, testach przesiewowych i badaniu fizykalnym). Można je wykonać ± 3 miesiące od daty urodzenia.

Badanie bilansowe kończy się wnioskiem bilansowym, w którym zawarta jest ocena zdrowia dziecka i ewentualnie planowane dalsze postępowanie terapeutyczne (zalecenia i wskazówki dla rodziców oraz termin kontroli). Każdy lekarz zobowiązany jest do zbiorczego opracowania wyników, dzięki czemu uzyskuje się dane statystyczne o zdrowiu populacji. Stosowane oznaczenia:

p - stan prawidłowy, o - dziecko do obserwacji,

n - rozpoznana patologia (nieprawidłowość).

Oprócz badania fizykalnego w skład bilansu wchodzi wywiad - badanie dokumentacji.

Bilans 0 związany jest z poszukiwaniem patologii związanych z okresem ciąży, porodu, oraz

adaptacji do życia zewnątrzłonowego. Przeprowadzane jest na oddziale noworodkowym. Obejmuje ocenę noworodka wg skali Apgar, test na fenyloketonurię, badanie poziomu TSH, ocenę neurologiczną, pomiar masy i długości ciała, oraz obwodu głowy i klatki piersiowej.

Bilans dwulatka służy do oceny prawidłowości przebiegu rozwoju psychomotorycznego i fizycznego. Należy do niego przeprowadzenie wywiadu z matką (m.in. odnośnie wzroku i słuchu dziecka), ocena postawy, zdolności psychomotorycznych, zdolności manualnych, rozumienia poleceń, mowy dziecka (powinno mówić pojedyncze słowa, czasami proste zdania), uzębienia, badanie ogólne, badanie obecności jąder w mosznie, prawidłowości ujścia cewki moczowej, szukanie stulejki.

Bilans czterolatka obejmuje m.in. badanie okulistyczne przy pomocy tablic z rysunkami, badanie stomatologiczne, ocenę rozwoju psychicznego i fizycznego dziecka (ocena umiejętności budowania z klocków, trzymania ołówka, sprawności chodu i biegu, samodzielności w jedzeniu, sygnalizowania i kontroli czynności fizjologicznych), wzroku i słuchu, oraz badanie wszystkich narządów.

Bilans sześciolatka przeprowadzany jest przez pediatrę, pedagoga i psychologa, w celu dokonania oceny tzw. „gotowości szkolnej” - zdolności do koncentracji, zasobu słownictwa, umiejętności liczenia, syntezy i analizy słownej, odwzorowywania, sprawności manipulacyjnej rąk i poziomu inteligencji. Pedagog wydaje opinię na temat zdolności do nauki, a psycholog - ocenę dojrzałości intelektualnej. Ocenia się również możliwość i zakres zajęć ruchowych w szkole. Powstaje wniosek o zdrowotnej gotowości szkolnej dziecka. Jeżeli dziecko wykazuje zaburzenia, np. nerwice, posyłane jest do szkoły o rok później. Jeżeli zaburzenia są nieznaczne, prowadzi się zajęcia

(2)

Miasto Białystok wyrównawcze. W badaniu powinien uczestniczyć opiekun dziecka.

Bilans dziesięciolatka przeprowadzany jest przez pediatrę i ortopedę, gdyż skok wzrostowy ujawnia liczne wady postawy rzutujące na dalszy rozwój (ocena wstępnej fazy dojrzewania). Najczęstsze z nich to skrzywienia kręgosłupa, asymetria barków, łopatek, oraz płaskostopie. W zależności od wyników badania kwalifikuje się dzieci do grup ćwiczeń na w - f:

A - wszystkie ćwiczenia;

B - ćwiczenia z ograniczeniem, Bk - gimnastyka korekcyjna;

C - zwolnienie z ćwiczeń trwałe lub czasowe.

Ocenia się również adaptację szkolną dziecka.Najczęściej badanie przeprowadza się wiosną. Bilans czternastolatka pozwala na ocenę przebiegu pokwitania i wychwycenie ewentualnych endokrynopatii, oraz na pomoc w ukierunkowaniu zawodowym z określeniem ewentualnych przeciwwskazań do nauki zawodu. Kwalifikuje się również dzieci do grup ćwiczeniowych na w – f. Przeprowadza się go najczęściej jesienią w 7 -ej klasie (obecnie I klasa gimnazjum). W jego przeprowadzaniu korzysta się z usług poradni wychowawczo - zawodowych. W 8 -ej klasie wykonuje się zdjęcie rtg klatki piersiowej, pomiar ciśnienia tętniczego, morfologię krwi, analizę

moczu, oraz kontrolę ostrości wzroku.

Bilans osiemnastolatka polega m.in. na ocenie dojrzałości do życia zawodowego i rodzinnego. Informacje na temat zdrowia przekazuje się badanemu. Przeprowadza się w III klasie szkoły średniej na wiosnę.

Wyniki badań bilansowych podlegają dyspanseryzacji, służącej aktywnemu nadzorowi (czynne poradnictwo) nad dziećmi z różnymi schorzeniami. Każdy rodzaj chorób ma numer dyspanseryjny, który znajduje się w karcie pacjenta, karcie porodu i w specjalnej kartotece. Dyspanseryzacja informuje o rodzaju schorzenia rozpoznanego u dziecka. Jeżeli dziecko przez długi okres czasu nie było badane, wzywa się je na kontrolę - jest to tzw. czynne poradnictwo.

Grupa dyspanseryjna jest to grupa przewlekłych schorzeń o znacznych biologicznych i społecznych konsekwencjach, wymagających jednolitej opieki, profilaktyki, leczenia i rehabilitacji, występujących w populacji w częstości > 1°.

Trzy pierwsze grupy dotyczą wyłącznie dzieci do lat dwu. Grupy dyspanseryjne:

I grupa - dzieci z ryzyka okołoporodowego (dyspanseryzacja przez 2 lata): a. z ryzykiem ze strony matki:

♣ gestozą (obrzęki, białkomocz i nadciśnienie tętnicze), ♣ zagrażającym poronieniem,

♣ krwawieniem w ciąży, ♣ łożyskiem przodującym,

♣ przedwczesnym oddzieleniem się łożyska, ♣ niedokrwistością,

♣ zaburzeniami endokrynologicznymi (cukrzycą, chorobami tarczycy lub jajników), ♣ chorobami zakaźnymi w I -ym trymestrze ciąży,

♣ porodem przedwczesnym. b. z ryzykiem ze strony dziecka:

♣ zamartwicą (niskim Apgar`em - < 6 punktów), ♣ niską masą urodzeniową - < 5 centyla,

(3)

Miasto Białystok ♣ zaburzeniami oddychania,

♣ chorobą hemolityczną noworodków,

♣ drgawkami, infekcją lub hipoglikemią w okresie okołoporodowym. II grupa - wady wrodzone:

♣ wady mózgoczaszki; ♣ wady twarzoczaszki; ♣ wady szyi;

♣ wady układu oddechowego; ♣ wady układu krążenia; ♣ wady układu pokarmowego; ♣ wady układu moczowego; ♣ wady narządów płciowych; ♣ wady układu ruchu;

♣ wady powłok;

III grupa - niedobory i przewlekłe zaburzenia odżywiania, np. krzywica, niedokrwistości niedoborowe, zaburzenia rozwoju (niedobór lub nadmiar masy ciała).

IV grupa - zaburzenia rozwoju psychicznego i somatycznego, np. trwałe uszkodzenia OUN, nerwice szkolne, uzależnienia od środków odurzających, niedorozwój psychiczny, lub zaburzenia rozwoju somatycznego.

V grupa - wady i choroby narządu wzroku (grupa okulistyczna) – wady refrakcji, zaburzenia widzenia obuocznego lub widzenia barw.

VI grupa - przewlekłe choroby i wady nosogardła i narządu słuchu; zaburzenia słuchu i mowy; np. nawracające anginy, zapalenia uszu lub zatok.

VII grupa - przewlekłe choroby układu oddechowego, np. mukowiscydoza, nawracające zapalenia oskrzeli i płuc, astma oskrzelowa, gruźlica.

VIII grupa - choroby układu krążenia, tkanki łącznej, oraz choroba reumatyczna. IX grupa - przewlekłe choroby układu moczowego.

X grupa - trwałe zaburzenia narządu ruchu i równowagi (grupa ortopedyczna).

XI grupa - inne przewlekłe choroby, np. choroba wrzodowa i inne przewlekłe choroby przewodu pokarmowego, alergie, łuszczyca, zaburzenia endokrynologiczne (cukrzyca, choroby tarczycy), nowotwory, przewlekłe WZW, uzależnienia.

XII grupa - przewlekłe schorzenia stomatologiczne, np. wady zgryzu, próchnica, choroby błony śluzowej i przyzębia.

Inny podział:

1. wady wymagające natychmiastowego zabiegu operacyjnego: a. przepukliny opon mózgowo - rdzeniowych;

b. wytrzewienie; c. niedrożności; d. przetoki.

2. Wady nie wymagające natychmiastowej operacji.

3. Wady metaboliczne, np. fenyloketonuria lub tyrozynoza.

Kwalifikacja do grup dyspanseryjnych odbywa się w oparciu o poradnictwo czynne i spontaniczną zgłaszalność. Zakwalifikowanie dziecka do grupy dyspanseryjnej wymaga natychmiastowego wdrożenia postępowania leczniczo – rehabilitacyjnego. Opieka nad dzieckiem powinna być ciągła, oparta na systematycznej obserwacji. Częstotliwość okresowych kontroli

(4)

Miasto Białystok ustalana jest indywidualnie.

W okresie pokwitania (10 - 16 rż) należy ocenić dojrzałość i wiek biologiczny dziecka. Pojawienie się cech dojrzewania przed 8 rż u dziewcząt i przed 10 rż u chłopców świadczy o przedwczesnym pokwitaniu; natomiast brak cech dojrzewania u czternastolatków jest wskazaniem do diagnostyki endokrynologicznej. Brak pokwitania u dziewcząt po 16 rż, a u chłopców po 18 rż świadczy o opóźnionym dojrzewaniu.

Poszczególne fazy dojrzewania ocenia się na podstawie stanu owłosienia pachowego i łonowego, rozwoju zewnętrznych narządów płciowych oraz gruczołów piersiowych.