Celem pracy było opracowanie nowych, bardziej czułych metod monitoringu biologicznego zanieczyszczeń wód powierzchniowych z zastosowaniem wybranych kryteriów ekotoksykologicznych (w tym embriologicznych) z wykorzystaniem powszechnie występujących bezkręgowców wodnych Tubifex tubifex M., Lymnaea stagnalis L., w relacji do testu na Daphnia magna Straus. Przeprowadzono testy toksyczności ostrej LC50 (24 i 48h) na populacjach testowych (32 lub więcej osobników). Wyniki testów porównano z wynikami dla testów na Daphnia magna prowadzonych równolegle. Określono również stopień zróżnicowania wrażliwości między kolejnymi stadiami rozwojowymi w obrębie tych samych gatunków. Rezultaty badań wykazują zwiększoną wrażliwość stadiów rozwojowych (juwenilnych) na wpływ badanych toksykantów w porównaniu do testów na Daphnia magna. Jako kryterium wyboru dla substancji testowany było, iż należą one do grupy związków, które występują w wodach zanieczyszczonych i stanowią realne zagrożenie dla ekosystemów wodnych. Związki te mogą być przyczyną efektów takich jak:
Zasolenie przez: chlorki sodu, potasu, magnezu i wapnia.
Zakwaszania związanego z występowaniem zwiększonej koncentracji anionów reszt kwasów: siarkowego (VI) i azotowego (V), alkalizacji w wyniku gromadzenia się kationów amonowych.
Oraz bardzo uciążliwych zanieczyszczeń zawierających cząsteczki detergentów z grupy: anionowych i niepolarnych.
Nowe wypracowane biotesty są zarazem bardzo czułymi testami biologicznymi, które mogą być cennymi narzędziami do oceny toksyczności wód powierzchniowych.
The purpose of the studies was the elaboration of new, more sensitive methods of the biological monitoring of the pollution of surface waters with the application of ecotoxicological and embryological criteria for fresh-water invertebrates – Lymnaea stagnalis L. and Tubifex tubifex Müller in the relation to the monitoring with the applied method on Daphnia magna Strauss. Tested population were of 32 specimens (or more) of Tubifex tubifex and Lymnaea stagnalis (after hatching or during they embryological development in cocoons). Different chemical substances were tested in 24h and 48h LC 50% tests. The results were compared with the results for the Daphnia magna tests, as well as the degree of sensitivity for adult individuals and their embryonic forms were compared. The results undoubtedly show higher sensitivity of embryonic forms to chemical substances, compared to adult individuals.
In laboratory experiments on comparative assessment of the influence of common water pollutants the substances causing such effects were used.
Salinity of fresh water by chlorides: of sodium, potassium, magnesium and calcium.
Water pollution by detergents (e.g. Brij and Ludwik).
Acidification of waters by anions of sulfuric and nitric acids. Dangerous impact of ammonia cations in water solution.
The substances were taken as common pollutants we can find in inland water. The new tools of biomonitoring were worked out as new highly sensitive biotests, based on embryological criteria of the mentioned above aquatic organisms.
