prof. d r hab. arch itekt S law o m ir G zell 02-7 97 W arszaw a, ul. N o w o u rsy n o w sk a 109
Opinia о pracy doktorskiej p. mgr inz. arch. Kam ili C iesli Galeczki pt.
„K sztaltow anie w spolczesnych obiektow funkcji nauki oraz ich rola w przestrzeni m iejskiej. W ybrane obiekty”
1.
O p in ia je s t sp orzq dzona n a zlecen ie p. prof. d r hab. arch. K rz y szto fa G asidly , D ziek an a W y d z ia lu A rch itek tu ry P o litech n ik i Sl^skiej, zgodnie z uchwalQ R ad y W y d ziatu A rc h ite k tu ry P o litech n ik i Sl^skiej z dnia 19 w rzesn ia 201 lr.
2.
P raca p. m g r inz. arch. K am ili C iesli G aleczki sklada si? z d w och to m o w . P ierw szy liczy 199 stron, drugi 136 stron, raz e m je s t to 335 stron, czyli d y sertacja je s t raczej ob szern a, ale tez w ielk o sc ta je s t u z a sa d n io n a zarow no sk a l^ b a d a n e g o zjaw isk a ja k і sk ala badan.
P ra ca sk lad a si? z p i?c iu cz?sci: 1/ W st?p, 2 / ro zd zial z a ty tu lo w an y Id en ty fik acja p ro b le m u , 3/ ro zd zial B a d a n ia w tasne, 4 / ro zd zial W nioski z b ad a n w lasn y ch і 5/ P o d su m o w an ie. To w szy stk o je s t w p ierw sz y m tom ie, to m drugi je s t stru k tu raln ie povviqzany z trz e cia cz?scicg czyli z B adaniam i w lasn ym i і z a w iera p rzy k la d y o b iek to w funkcji nauki.
Po n adto p raca z a w iera Sp isy і zrod la ilustracji (ponad sto ilu stracji w to m ie I), oraz B ib lio g rafi?, zawieraj^Cc} 131 p o d staw o w y ch p ozycji і 17 b ro szu r in fo rm acy jn y ch , p lus 33 w y d a w n ic tw a In sty tu tu D r H einek am p a, 36 stron in te rn eto w y c h і spis norm
o b o w ic |z u j^ c y c h w P o lsce a d otycz^cy ch badanego p ro b lem u n au k o w eg o . W pracy z n ajd u je si? w iele tab el, w p ro w ad zo n y ch w celu u sy ste m aty z o w a n ia p rezen to w an eg o m aterialu , і od raz u trz e b a p o w ied ziec, ze s p e ln ia j^ o n e sw oje zadanie.
Jak w i?c w id ac, je s t to stru k tu ra pracy sp raw d zo n a і je s t p rzez D o k to ran tk ? d ob rze uzyta, a p ro p o rcje p o m i?d zv p o sz cz e g o ln y m i frag m entam i s^ d ob rze d o b ran e - со m o zn a stw ierd zic po z a p o zn a n iu si? z prac^.
P ra ca z o sta la w y k o n a n a w ram a ch g ran tu p ro m o to rsk ieg o K B N -N N 527 4 3 4636, о czym w arto w sp o m n iec, p o n iew a z gran t ten u m o zliw il D o k to ran tce oso b iste zap o zn anie si? w ie lo m a o p isan y m i w p rac y o b iek tam i, w ty m z p rob lem am i ich p rojektow ania.
3.
W e w st?p ie D o k to ran tk a o p isu je p rzedm io t pracy, cel і zakres badan, stan b adan і p rzy j? t^ m etod?.
Z a p rze d m io t p rac y p. C ie sla G aleczk a w y b ra la „obiekty , kto re s ^ m iejscem p ro w adzen ia bad an n a u k o w y c h о c h a ra k te rz e in n o w acyjn y m , z w y k o rzy stan iem n o w y ch tech n o lo g ii”, czyli to со n a z y w a si? tak ze w skrocie rese a rc h & d ev elopm ent, R & D . A u to rk a (na m arg in esie: w calej pracy p. C iesla G aleczk a pisze о sobie p e r „ a u to r” , p o w o d o w tej
decyzji rec e n z en t nie odkryl), otoz A uto rk a slusznie p o d kresla, ze s ^ t o o b iek ty о w ysokiej jak o sc i a rch itek to n iczn ej, m aj^ce w p ly w na bud o w an ie sp o le c z en stw a w iedzy , chocby z tego p o w o d u , iz b ad an ia tarn p ro w ad zo ne w sp ieraj^ tw o rzen ie n o w y c h , p rzenik aj^cych si? dziedzin n auk ow y ch.
C elem p rac y je s t, w g A uto rk i, p o k azanie zw i^zku m i?d zy ro zw i^ zan iam i przestrzen n y m i a in n o w a c y jn o sc i^ b ad a n n aukow ych. Jest to cel w y zn aczo n y am b itn ie , rec e n z en t rozum ie go ja k o w y k a z a n ie , u p raszczaj^c і nieco uogolniaj^c spraw ?, ze p o sp o jrz e n iu na obiekt (budy nek lub ich zbior), w id z pojm ie, iz w srodku d o k o n u j^ si? sp ra w y w azne dla niego. Jak ro zu m iem , A u to rk a zaklada, ze w idz o w b ?d zie w ied zial со to je s t n a u k a і architektu ra oraz ich і je g o przy szlo sc, ze w ogo le je s t zd o ln y do reflek sji a cho cby tylko do zad ziw ien ia si? fo rm ^ architektonicznqfiub um iej?tn ie skom ponow an% h a rm o n ijn ^ miejskcj. przestrzeniq.. Z d o sw ia d cz e n ia w iem y, ze takich w id z o w nie m a w nadm iarze, dla spraw dzenia w arto bylo przep y tac ,,na o k o liczn o sc” ro zu m ien ia arch itek tu ry chocby stu den to w ro zm a ity c h w y d zialo w Politechniki G liw ickiej - bez tego, po lek turze dysertacji p. Ciesli G aleczk i, odnosi si? w razenie, ze z ap ro p o n o w an y p rze z N i^ dy sk u rs to czy si? w yl^cznie w ew n ^trz m itego n aszem u sercu ale dose h erm ety czn eg o sro d o w isk a zn aw cow a rch itek tu ry і u rbanisty ki. W tej sytuacji odp o w ied zio m n a sfo rm u lo w an e przez D o k to ran tk ? p y tan ia о m iejsce o b iek to w R & D w b u d o w a n iu o b raz u m ia sta і zm ienianiu je g o z y cia m o z n a by zarzucic, ze s^ w y razen iem opinii tylko jed n e j і to niezbyt licznej grupy m ie sz k a n c o w m iasta. A le tez m ozna ro zu m iec pro p o zy cj? D oktorantk i ja k o zap ro szen ie do dy sk u sji in nych grup zaw o d o w ych. C iek aw a by b y la na przy k lad dy skusja na ten tem a t n a fo ru m IV W y d zialu N au k T ech n iczn y ch PA N , g d y b y A u to rk a m o gla tarn przed staw ic s w o j^ p ra c ? .
Stan b a d an p rze d staw io n y je s t w ystarczaj^co d o b rze, w iem y z re s z t^ ze p. m gr C iesla G aleczka u c z e stn ic z y la w liczn y ch k o n feren cjach zw i^zany ch z tem atem dysertacji. Podobnie d o b rze o cen iam p rzy j?t^ m eto d ? badan і w ynikaj^cy z tej d ecy zji uklad pracy. 4.
C zytaj^c W st?p o raz nast?pnq cz?sc pracy (Id en ty fik acja pro b lem u ) rec e n z en t p oszuk iw al tezy p racy , n ieste ty b ezsk u tecznie. P raca bez sform ulow anej tez y je s t d o p u szczaln a w p rzyp adk u o pisow ej m o n og rafii zjaw iska, n ato m iast gdy ch cem y czego s dow iesc, a chcem y, bo w y n ik a to z fak tu staw ian ia p rzez A u to rk ? p y tan о za b arw ie n iu hipotetycznym , teza (tezy) p o w in n y si? pojaw ic. T e z a w y z n a c z a k ieru n ek bad an a p ro w ad zo n y dow od praw d ziw o sci lub falszu tezy je s t jej o si^ і stan ow i о ja k o s c i pracy. W tej sytuacji recen zen t p ro p o n u je przyj^c za tez? nieco p rzered ag o w an y pocz^tek p o d ro zd zialu 1.2. Cel і zakres b ad an , k tory po tej zm ianie m og lby w ygl^dac nast?pu j^co: „R ozw i^zania a rc h itek to n iczn e w sp o lc ze sn y c h o b iek to w n au k i, w y n ik aj^ ce z ten d en cji do koncentracji badan і w y m ian y in fo rm acji, o raz ich lo k alizacja w m iescie wplywajq. bezposrednio і p o sred nio n a je g o k sztalt і obraz, przyczyniaj^c si? ty m sam ym do ro zw o ju kultury і cy w ilizacji, w ty m b u do w y ro zu m ian eg o h o listy czn ie sp o leczen stw a w ied zy ” . B ye m oze D o k to ran tk a zg o d zi si? z m oim po m y slem , licz? n a dy sk u sj? w czasie o b ro n y pracy.
5.
R ozdzial Id e n ty fik a c ja p ro b le m u je s t interesuj^cy , bye m o ze dzi?ki swojej w ielo w ^ tk o w o sci, k to r^ kto s bardziej p u ry sty czn ie nastaw io n y do d y sertacji naukow ych nazw alb y n iec o ek lek ty czn y m .
Jak na cz?sc w p ro w a d z a j^ c ^ do om ow ienia b adan w lasnych je s t o b sz em y , liczy 60 stron. B ye m o ze z y sk al by n a zw artosci, gdyby w p o d ro zd ziale 2.1. g d zie o m aw ian a je s t ew o lu c ja w sp o lc ze sn y c h ob iek to w nau k i, nie w yd zielo n o w p o staci p o d -p o d ro zd zialo w w yd arzen dziej^ cy ch si? w U S A і N iem czech (na m argin esie: w calej p rac y p rze w ija si? sfo rm u lo w an ie „o b ie k ty funkcji nau k i”, p o со tutaj ta „fu n k c ja ” ?). D alej, gdy o p isu jem y w sp o lczesn o sc, bye m o ze nie je s t p o trzebne si?gan ie do W ielk iego W y b u ch u od ktorego, cytuj?, ,,m in?lo 15 m ilia rd o w lat” ani do p od ro zy sred n io w ieczn y ch stu d e n to w do F ezu (w pracy: do Fez). D la prow adzo n ej p rzez A utork? w p i?kny sposob narracji nie je s t to со praw d a szk o d liw e, ale tez nie w nosi do p racy niczeg o specjalneg o . P o d o b n ie w ^ tp liw a je s t p rzy d atn o sc w zi? te g o z literatury opisu sp o so b o w w e n ty lo w a n ia lab o ra to rio w і innych a sp ek to w tec h n icz n y c h ich budow y, m ysl? ze u w ie rz y lib y sm y D o k to ran tce gdyby napisala, ze w szy stk o to je s t nad w yraz sk o m plik ow ane, bo p rzeciez jej zad an iem nie bylo stw o rzen ie p o rad n ik a dla p ro jek tan ta lab o rato rio w ale stw ierd zen ie, czy b u d yn ek w ja k im si? m iesci cos o z n a c z a dla m ieszk anco w m iasta.
6
.C z?sc trz e cia p rac y to p rezen tacja b adan w lasn y ch A u to rk i, a w zasa d z ie o b iek to w b ?d^cy ch m ate ria le m do w nio sk o w an ia p rze d staw io n e g o w nast?pnej cz?sci dysertacji. Po p rzed staw ien iu k ry te rio w w y b o ru przy klad o w , s ^ p rze d staw io n e o ne sam e, z ao p atrzo n e w dane po trzeb n e do w sp o m n ian eg o w nioskow ania.
W nioski te, zaw arte w cz?sci czw artej d y sertacji o cen iam bardzo dobrze. O d n o sz ^ si? one do determ in an t w p ly w a jq c y ch na k sztalt ob iek to w , w ty m o czek iw an in w esto ro w і ro d zajo w stru k tu r o rg anizacy jn y ch nauki, do tw o rze n ia si^ m odeli w spo lczesny ch o b iek to w nauki, do sp o so b o w ich g ru p o w an ia o raz do oceny architek ton icznej urody ob iekto w , bo ja k p isz e A u to rk a, ona w lasn ie staje si? w y zn aczn ik iem ja k o sc i organizacji b adaw czo - ro zw o jo w y c h . A u to rk a n aw i^zu je tu do m o d n y ch (со nie o z n a cz a niczego zlego) sp o so b o w o c e n y m iast b?d^cych m iejscem lo k o w an ie si? w o rg anizacji, ja k o m iast k reatyw n ych , w k to ry c h w id o czn a je s t k u ltu ra inn o w acy jn o sci і sp ecy ficzn a atm o sfera m iejsca. Je st to te z p o tw ierd z en ie znanej od lat opinii, ze tym latw iejsze je s t u zytko w an ie p rzed m io tu im le p s z a je s t je g o struktura.
A u to rka p o sw i? ca sp oro m iejsca sw iad o m em u p ro jek to w an iu w artosci srodo w iska m iejskiego , w k to ry m k a d ra nau k o w a nie tylk o pracu je ale і zyje, k sztaltuj^c je і je s t przez nie k sztalto w an a. P o zio m jej zaan g azo w an ia w p rac? je s t „w y n ag rad zan y ” p rzez pakiety socjalne, rea liz o w a n e w o biek tach to w arzy sz^ cy ch nauce - w sum ie k o rzy sta na tym m iasto ja k o calosc. A u to rk a p rzy p o m in a tu sch em at interakcji p rom ow an y p rzez K om isj? E uropejskq, w k to ry m k reaty w n o sc n au k ow a, ek o n o m ic zn a і kultu row a z a le z ^ od siebie n aw zajem . P rz y p o m in a tak ze opinie, ze nie zaw sze w y d zielan ie k am puso w z tkanki m iejskiej m a p o z y ty w n y w p ly w na rozw oj sro d o w isk a naukow ego. О ile dobrze z ro zu m ialem , p o w ta rz a za Janem G helem , ze w z o rc em m oze bye raczej m iasto - u n iw ersy tet niz m o d el u n iw ersy tet w m iescie lub ob o k niego. Innym m od elem w artym p o p u lary zacji je s t lo k o w an ie nauki w o b iek ta ch і na o bszarach rew italizow anych. W reszcie A u to rk a stw ierd za, ze w y m ag an ia ja k ie staw iam y dzis obiektom nauki nie b ?d^ z realizo w an e bez o d p o w ied n ich , w ysokich n a k la d o w fin an so w y ch oraz bez ang azo w an ia do realizacji z a m ierz e n arch itek to w u talen to w an y ch . a najlepiej і utalentow anych і szeroko znanych. C zy m o z n a p o w ie d z ie c , ze taki w n io sek sprzyjac b?dzie aplikacji p o stu la to w p. C iesli G aleczk i? M o zem y ty lk o m iec n ad ziej?, ze m im o w szystk o tak.
7.
Tom drugi dysertacji, zawieraj^cy przegl^d obiektow badanych w pracy, jest czym s wi^cej niz albumem przykiadow, jak mozna by bylo s^dzic. Doktorantka nie pokazuje bowiem przykiadow np. alfabetycznie, choc і wtedy byiby to material bardzo wartosciowy і umozliwiaj^cy innym badaczom komparatystyczne studia d0tycz3.ce, powiedzmy, architektury obiektow dla dzialalnosci okreslanej jako R&D.
P rzed sta w io n y ch je s t 150 p rzykiadow , z czego 30 w sposob szczeg o lo w y . Т а trzyd ziestk a, to o b iek ty , k to re D o k to ran tk a poznala, ja k pisze, in situ, glow nie w N iem czech , ale і w A u strii, H o la n d ii, Irlandii, H iszpanii і W toszech. S3 to obiekty p o d z ie lo n e n a te, ktore m a j3 u n iw e rsa ln ^ struktur^ program ow ’3, o b iek ty w form ie dzielnic і p a rk o w N -T oraz centra, m aj^ce z a zad an ie, ob o k badan, u p o w szech n iac w iedztj і no w e tech n o lo g ie. Co praw d a tru d n o z ro z u m ie c dlaczego C E R N w G en ew ie zn alazl si§ tu w jed n e j (ostatn iej) g rup ie z w a rsza w sk im C en tru m N au ki K opernik, ale w k o n c u nie je s t to w ie lk i problem . О w iele bardziej interesujc|ce je s t studiow anie tego, ja k w ielk ^ o d m ie n n o sc form m o zem y o b serw o w ac: od dose u p ro szczo n y ch n eo m o d e rn isty cz n y c h fo rm stosow an ych w A d le rsh o fie w B erlinie, do tzw . p ^ch erzy k o w F u k sasa w cen trum N a rd in i w B assano del G rap p a w e W lo szech (projekt: M assim ilian o і D o rian a F uksas) czy k o p u l P rojektu E d en w K o m w a lii (projekt: Studio G rim show ).
D o k to ran tk a w p ro w a d z a w tym tom ie d alsze k lasy fik acje w y m ien io n y c h obiektow , przez со z w ra ca uw ag ? c z y te ln ik a na budo w anie w m ia sta c h now ego o b raz u m iasta (niestety, nie w sz y stk ic h m iastach , czego ja k o m ieszk an iec W arszaw y b ard zo zalu je, znaj^c z w lasneg o d o sw ia d c z e n ia „ p rz y g o d y ” ja k ie p rze z y w a ly w stolicy z g ru p o w a n ia R & D ). D zi^ki tre sc io m z a w a rty m w to m ie drugim d ysertacji A u to rk a znajdu je o d p o w ied zi n a p y tan ia ro zw ijaj^ ce jej h ip o tezy badaw cze, w ty m tez?, k to r^ po zw o lilem sob ie w spolnie z m3 sfo rm u lo w ac. S3 to p y tan ia dotycz^ce tego , czy o b iek ty nauki S3 e le m en te m po d nosz^cym p restiz m ia sta , ja k o siedziby firm stosuj^cych zaaw anso w an e tech n o lo g ie w b ad an iach n a u k o w y c h і p ro d u k cji і czy obiek ty te S3 k a ta liz a to re m p rzem ian sro d o w isk a m iejskiego. N a o b a p y ta n ia D o k to ran tk a o d p o w iad a tw ierdzq co і trz e b a si§ z G o d p o w ied zi^ zgodzic.
W k o n k lu zji stw ierd zam , ze sk iero w ana do rec e n z ji p raca p. m g r inz. arch. K am ili C iesli G aleczk i d o w o d zi, p om ijaj^c uw agi d o ty cz^ ce tezy p racy o raz inne d ro b ne usterki, ktorych n aw et n ie w arto w y m ien iac, ze A u to rk a o p a n o w a la w arsztat n au k o w y w stopniu w la sc iw y m d la prac do ktorskich. Jest to praca interesuj^ca d la w szystkich osob zw i^ za n y c h z p ian o w an iem rozw o ju m iast, p o n iew az b ardzo d o b rze p rzed staw ia za g ad n ie n ie lo k o w a n ia і bu d ow y now ych zgrupow ari m iejsc pracy w m iescie, со dzis, w еро се calk o w itej przeb u d o w y struk tu ry m iast m a znaczen ie kapitalne. C hodzi tu о obiekty tw o rz^ ce „ in n o w a c y jn ^ tw arz m iasta” , a w i^c tego, n a czym m iasto m pow inno coraz bardziej zale z ec . Je st to w i^c p raca in teresu j^ ca nie tylko dla arch itek ta і urbanisty ale і dla o jco w m ia st, in w e sto ro w і zarzqdow p a rk o w N -T , fm an sisto w o raz przedstaw icieli nauk spo leczn y ch .
P raca s p e ln ia w ym o g i staw iane p raco m d o k to rsk im p rze z u staw ? і m oze bye p rz e d sta w io n a do publicznej obrony.
