O pobieraniu prób z serii fosforytonośnych

(1)

MARIUSZ DZIUBIDK

O POBIERANIU PRÓB Z SERII

FOSFORYTONOŚNYCH

Z

ADANIEM ROBÓT POSZUKIWAWCZYCH JEST określenie zalegania, .miąższości, kąta upadu, składu

jako~e&o o.r.az 2i8SOłlów ~Y turź;y:teczneJ.

Tylko właściwe opróbowanie partii złożowych słu żyć maże jako podstawa (j)liczen.ia dowodów 7ai0bo-W}'!dh. Dobrrz.e jpObr,ao:J.a próba !POIW'imla ściśle

ad(poiwia-dać urobkowi otrzymanEmU przy późniejszej elksploata-di lwpaliny urey.teaznej.

.Dłaitego ter.ż przy opróbo,wanru serii fosfarytc:mośnych zastoeowllllQ ·tlakie metody pobierania prób, k.tó.t-e da-wałyby ocałrkow.ilty !Obraz 2lłM; fas:foeytów.

Ze w~ na spli9Ób prawadzenda robóot gómLczych

·oraz m ~QCJ.J. na -ce1, do jaki.ego służyły, pobierano l) próby chemleme- słuQ:ące do z!bald.ani-a Slk!haodlu ch.emiczn~ złoża,

2) próby łechnlcme - kst6!re służy.ły do .zbadania

~ydl morżll!i.wo.§d 'W!'llbog~U:en.ia lkoopallily,

3) próby mineralogiczne - elużą,ce do badań

minera-logiem~ i petrogr~

Pr(fuy ohemi.cme a11rzymywano z wiem:eń 1'ęC2IIlY1Cih oim'ęlllycb oraz

mecbanU:nym

obrotowych.

Technika sameco polJoru próby ze Złoża była na:stę

p~ąca: po nl!lWien::eniu zloźa., gdy w .ill.e zaczęły pok.a-. ZJ71WSĆ się konk:rooje foeforytowe, n.II1'0WOOO otwór sta-r.atjąc się 'WIC'i.snąć rury jak na.jgłębiej, IPO czym śwd:d

rem

lyilkowym pobierano pr{Abę ma·~ po 15

cm

.

Po StUdym filo!N1IIrl;U i wyci:ągnięcia.t świdra :wc!Bk.anoo n1ry. a,by nie dopuścić do obsypywama się ścian od-wiertu.

W .za~WOidbionydt odwie1'1tacb próbę złożową il)Oł>ie rano ły!Zką. Waga próby dlełnicmej wynosiŁa od 6

oo

25

kil

i .zależata od miąrlJsmści :llłorż;a., ~ak ~ (/J rur wie~, Olk!r~alla ana ilościowy 9k'ład C'hemiczny k()i)al:lny .utYJI;ecm·e;i i ISiulżyła do okre5leol.a IWamości

doża.

iDo .zbadania tecllrucznydl moilliwości ~a

k~&llny sliuży'ł'& (lllrÓba tecbnic2llla. Właścltw!ie

pr.aJWid-łową na2'1Wll lbyłaiby próba itedhniczrio-<Ohem:it'2lna (lgdyri:

również uż)'lta · byia

m

iPJ."Ób cbemicznydt). Ilościowo próba ła była więks0a od próby dlernwmej i W}'llomła od 70 do 300, a oowet 800 kg. .

~óby teChci~-dlemicme otr.z.YllPYtWimo :z ;wi er-ceń ł"ęaznY'Ch udaa:owytch., medlanicmYIC'h uda:'QIWYcll oraz

z

ISzYibdkó.w.

Przy wierceniadl ;ręcznych. jak ró'WI!lier! meaharlicz-nydl uda.rowydh próbę pobier.aoo ·~, stosując

ramkę, zwaną również szapą indyjską.

. Ze względu na to, że pobieranie próby techniczno~

<!bemieznej ze ;złotża fosiorytu •ramką da~· doslkoo.ałe 'WYIII.iki, dJ.artJego też IPQEitax.am się o mO!bliwie wyczerpu-jące podanie tąj metody pobierania.

Ramka slda.da. się ze lldlall.owego ltrzo.rw. zakończOnego

świld!rem. pła.akownilk.a wygiętego

-w

O:tsztBiłicie a:wny

oraz worlka pb'iciennego. ·

Worek płócienny jest iPl"Zymooowany do ~OWlltika, latóry z kolei przylk:ręoony jest do tnon.u ll"amlki. Pm.ca ·ramki w odwiercie: pr.zez obrót .świder .trzonu twgłąna .

się

rw

Zlłorie, ścięty bdk: p11a.skOOWDiika skrawa dno od-wiel'ltu zagarniając urobek do wo~

Zł.otże poibier.a.no IWan!ibwami na pr.remian 7 i 8 cm. Fobieranie !Pł'óby IPO!Prze<tzało zarurowanie odlwiertu oraz wciśnięcie koiumny il'llii' (rury w.opa>trmne rw

sta-lowe buty doslmna!e 'lJdoały egz.;unio przy rwci*aoiu w serię .flosforytową).

KarZidą IPOibraną 3() om w:a.Mtwę (ci~ 70 - 800 !kg) składającą się z 4 IW.axstewek 7 :i 8 cm po 2JW'8IŻeD.ill

r0"411;abn.iano, mieszano i pomni$zano . .Mieszanie prób WyUoonYtW-!1!110 stooują.c me.todę ISitożkla II. pierścienia, pom-mniejszano przez kwartowanie.

!Z !Wyi'Obisk .gómiczyoh - z szyb.ik.ów I()Qbierano na-stępujące próby: a) bruzdowe, b) urobkowe, c) punkto-we.

Próby ma.so.we pobierooo z cał-ej tpOIWierrzxłliili spodu szY!bńka warstwami 30om; k.aidą warstwę .po 7.1W&ie'niu

roułrabniano:, mieszano i kiwa·rtowano iden.tY'C'2l!lie j.a;k: ·

z :Wierceń.

Szy·bi:lti sto!Sowa.oo a ~kroju prostokątnym l,· 2 X 0,8 przy obudowie pełnej drzewnej lub mieszanej.

Przy !lJ.1ożu zawodniOIIlYIIIl ~&toso.wano obuidOIWę wbija -ną pionową,.

Pmca ramki w odwiercie

Po pobraniu próby urobkowej z jednej z

nieobudo-wanych ści,!llll szy;bika. w~ i9ię ~ o Wytiilia- ·

rach lO X lO X mią-ż:s:zość Zlłori;a.. Po wydęciu brl.ta;dy, próJ:lę IWilGaldało się 4o slkreylrllkii.

Próbę ~to.wą ;pobierano w złcxim. ze ~Y ~Seybi ka. Wymiar próby 10 X· lO X 30 cm, c:ii:żar około 5 kg.· ~ iPIWlfk'tqwą !l.okailii:zoiWano o.woatcza;iąc ścianę, z :kltó -ł'ej zoatalla. pobrana, dokładną głębo-kość IP()bra-nia,

datę, oazlWisko pobier.ającego próbę

ft4>.

· CaJiko;w,ity obraz kopałiiny użytecznej wraa. :z. lplt'zy -blir.i;onymi (grubo) ·Wal"lmkami hydro dlaj.ą rwyrobisk.a

górmcze (szybiki). Ponieważ jednak warunki rgeool o-g1cme nie wazędozie poomaia1ą n.a prC>wadzenie rotbót, dlatego też d~e pole do popisu mają wierce.n.i.a stu-dzi.enne .łYIPu szybilkowego o początkowej średnicy

36' - 30 oail:L ZaBto901Wlanie xamlki przy. tego rodzaju wieroelllli.acll, acziko;lwiek daje oobre re2'JUł.taoty, to J·e d-nak ze ~ na mQZoolny i długi 02185 JPObierania do-Cb.odtz;ący do 50 godzin {tpawtarzcmie ka,ż·id!ego mamzu

dwu - a nawet 3-~ratnie) dyktuje zastosowanie inne-go l.lll'~a.

W qpt\!IIOOWIIllniu je:;;t nowe IUrząd•z.en.ie,' .które mac.znie skióci 'C'ZSS :pobierania·.