Andrzej Bronicki,Wojciech
Mazurek
Koczów, st. 1, gm. Chełm, woj.
chełmskie
Informator Archeologiczny : badania 26, 72
72 Wczesne średniowiecze
K oczów , s t . 1 M uzeum Okręgowe w Chełm ie gm . C h e łm , w o j. c h e łm s k ie
Badania prowadzili m gr m gr Andrzej Bronicki i Wojciech Mazurek. Finansow ane przez M uzeum Okręgowe w Chełmie. K urhan wczesno średniowieczny z VIII w. n. e. zlokalizowany n a osadzie k u ltu ry łu życkiej z przełom u epoki brązu i okresu halsztackiego.
Stanowisko znajduje się w obrębie Pagórów Chełm skich, ok. 20 km na południowy wschód od Chełma, na kraw ędzi doliny rzeczki Krzywólki. Ekspozycja wynosi ok. 2 m i jest skierow ana n a południe. T eren stanow iska pokrywa gleba piaszczysta. Badania podjęto w związku z program em badań kopców w województwie chełm skim , kierując się jednocze śnie względami konserw atorskim i (postępująca destrukcja obiektu w wyniku prac poło wy с h).
K urhan rozkopano stosując metodę ćw iartkow ą z zachowaniem krzyżowych świadków profilowych. Prowadzono planigrafię. Ogółem badaniam i objęto ok. 400 m powierzchni (kopiec i te re n bezpośrednio doń przylegający). Dzięki odkryciu rowka przykurhanow ego udało się ustalić pierw otną średnicę obiektu. Wynosi ona 11,5-12 m. Rowek m iał ok. 25 cm szerokości i 15-20 cm głębokości. W centralnej części kopca natrafiono na jam ę zawierąją- cą ułam ki naczynia datow anego na VIII w, (ew entualnie pocz. IX). Fragm enty ceram iki wystąpiły w pobliżu licznych węgli drzewnych. Późniejszy, rozległy wykop (rabunkowy?) silnie naruszył w spom nianą jam ę. Taki sta n rzeczy zdecydowanie u tru d n ia zinterpretow a nie jej funkcji i określenie wymiarów.
U podnóża kopca od strony południowo-wschodniej znaleziono ułam ki drugiego naczy nia wczesnośredniowiecznego, zdobionego wieloma liniam i horyzontalnym i. Należy je datow ać na pocz. IX w.
W obrębie przebadanej powierzchni nie stw ierdzono występow ania przepalonych kości ludzkich. Mamy tu do czynienia prawdopodobnie z pochówkiem ciałopalnym nakurhano- wym, lecz w wyniku niesprzyjąjących okoliczności szczątki ludzkie nie zachowały się (druga ewentualność: je st to grób symboliczny).
Wokół k u rh a n u w odległości od 0,5 do 1 m znaleziono ślady palenisk z licznymi węgiel kami drzewnym i i popiołem. Być może są to pozostałości po obrzędach zaduszkowych.
W części południowej k u rh a n u odkryto 2 pochówki szkieletowe. Zmarli spoczywali w pozycji na wznak, z głową skierow aną n a zachód. Zwłoki pozbawione byty jakiegokol wiek wyposażenia. Szkielet z grobu n r 1 spoczywa! w płytkiej jam ie, nieznacznie zagłębio nej w hum usie. Zmarły z grobu n r 2 złożony został nieco głębiej (lecz również w obrębie nasypu) w drew nianej tru m n ie wzmocnionej pięcioma żelaznymi ćwiekami o długości do k ilk u n astu cm. Obrządek szkieletowy, orientacja oraz układ rąk: żołądkowy i żołądko- wo-nasercowy, w skazują n a chrześcijański c h a ra k te r pochówków (raczej w typie wschod nim). E lem enty te pozwalają datować groby na późne średniowiecze, a ściślej na koniec XIII-XIV w.
K urhan został usypany n a terenie osady k u ltu ry łużyckiej. Zgromadzono wielotysię czny zbiór fragm . ceram iki, zabytków krzem iennych, nieco kostek zwierzęcych z okresu istnienia osady. M ateriał ceram iczny pozwala ją datow ać n a przełom epoki brązu i epoki żelaza. Obiektów nieruchom ych nie odkryto. Zabytki znaleziono głównie na złożu w tór nym w nasypie kopca, a częściowo pochodziły z nienaruszonej w arstw y kulturow ej, która zachowała się pod nim.
Teren stanow iska odwiedzała również ludność innych k u ltu r pradziejowych. O dkryto kilka grocików krzem iennych, fragm. krzem iennych sierpów (ze starszych okresów epoki brązu) oraz żelazną fibulę typu E wg J. Kostrzewskiego.
M ateriały są przechowywane w M uzeum Okręgowym w Chełmie (n r inwentarzowy: MCH/A/62I2).
