A C T A U N I V E R S I T A T I S L O D Z I E N S I S FOLIA OECONOMICA 127, 1993
M iklos Geza Z1lah i-Száb o* SYSTEM RACHUNKOWOŚCI OPARTY NA MACIERZOWEJ ORGANIZACJI
l . CEL
Cel n i n i e j s z e j p r e z e n t a c j i j e s t d w oja k i:
- po pierwsze ma ona d osta rcz a ć zwięzłego wprowadzenia do k s i ę gowości i sprawozdawczości przy macierzowym z a p i s i e ,
- po drugie ma umożliwiać a n a l i z ę rachunkowości fin a n so w ej i systemu informowania kierow n ictw a ( S I K ) .
Podstawowym zadaniem przedstawionego t u t a j p o d e jś c i a do rachun kowości j e s t :
- wprowadzenie do s t r u k t u r y rachunkowości,
- d o s ta rc z e n ie j e j modelu d la p r z e d s ię b io rs tw a (może być on r o z w i ja n y ) , któ ry j e s t ś c i ś l e związany z systemowym u jęciem orga n i z a c j i gospodarczych oraz potrzebą k o m p u te ry z a c ji. Autor ma więc n a d z ie ję na rozpoczęcie zmian w t e j d z i e d z i n i e .
System rachunkowości j e s t tu tak opracowany, aby skupiać uwagę na szczegółowym funkcjonowaniu p r z e d s i ę b io r s t w a . I n a c z e j mówiąc, rachunkowość próbuje d o sta rcz yć kwantytatywnych i n f o r m a c j i , k tó re są n a j b a r d z i e j przydatne na różnych poziomach zarząd zania w przed s i ę b i o r s t w i e . Modele z m ie n ia ją c e postać ( w ł a ś c i w o ś c i ) danych są dostępne poprzez odpowiednie wzory matematyczne, o s t a t e c z n i e nowe rozw iązanie j e s t p rz e k s z ta łc a n e z powrotem do pierwotnego k s z t a ł tu ( w i e l k o ś c i , wymiaru i t p . ) . "A nalo g iczn e modele (e k w iw a le n tn e ) są tu reprezentowane przez w i e l k o ś c i lo g a ry tm ic z n e . Symboliczne
P r o f . , d r , I n s t i t u t f ü r la ndu. B e t r i e b s l e h r e der J u s t u s - L i e - b i ^ - U n i v e r s i t ä t ß te s e n - BRD.
lub matematyczne modele są n a j b a r d z i e j a b s tr a k c y jn e i d la teg o też n a j b a r d z i e j uniw ersaln e (o g ó ln e ) . W tych modelach t a k i e symbole, ja k y lub x oznaczają np. w ie lk o ść zysków czy kosztów. Ponadto ma tematyczne modele mogą być p r o b a b i l i s t y c z n e lub d e te rm in is ty c z n e w za le ż n o ści od tego czy z a k ła d a ją niepewność, czy też n ie .
Wykorzystywanie macierzy jako narzędzia rachunkowości do k s i ę gowania i prezentowania danych rachunkowości j e s t wskazane, p on ie 1- waż rozwiązanie to nie sprowadza s i ę t y l k o do s p e c y f i c z n e j te c h n i k i r e j e s t r a c j i i k l a s y f i k a c j i , a le ma również umożliwić stosowa n ie matematycznych p rz e k s z ta łc e ń ( o p e r a c j i ) :
- dociek a nie związków ( w ł a ś c i w o ś c i ) w ynikających z elementów ma c i e r z y typu element-element lub innych r e l a c j i .
Zadanie to wymaga k o n s t r u k c j i " k s i ę g i " rachunkowej (arku sz k a l k u l a c y j n y ) , która mogłaby nazywać s i ę macierzą.przepływów w a rto ś c i (majątkowych, k a p it a ło w y c h ). Taka księga może prezentować w u- j e d n o l i c o n e j s tr u k tu r z e wewnętrzne powiązania między kontami za da ny okres dla danego p rz e d s ię b io rs tw a . Może być dokonany j e j po d z i a ł na k i l k a m acierzy, aby zgrupować określone konta d la le p s z e j a n a l i z y konkretnego problemu.
O sta tec zn ie macierz przepływu w a rto ś c i j e s t użyteczriym n a rz ę dziem nauczania 1 wygodnym podłożem sporządzania b ila n s u 1 rachun ku wyników.
2. REGULY
Dla i l u s t r a c j i różnic między systemem księgowości opartym na podwójnym z a p i s i e na kontach a systemem opartym na z a p i s i e macie rzowym będziemy wykorzystywać zamieszczone d a l e j schematy.
S c h e m a t 1 W ariant tra d y c y jn y (system kont)
2 grupy
AKTYWA = zapis debetowy PASYWA = zapis kredytowy
Środki pieniężne Zobowiązania
Należności
Macierz t r a n s a k c j i n> 2 >. JC «I (0 X » . m (B 0-Gotówka N ależ n o śc i Zapasy Wyposażenie ( u r z ą d z e n ia ) O b lig a c je Zobowiązania wobec dostawców Sprzedaż ^ (dochody) ™ с Koszty sprzeda- ■£5 nych towarów sc * Koszty d z i a ł a l n o ś c i handlowej *11 *21 *31 *41 *51 *61 *71 *81 *91 *12 *22 *32 *42 *52 *62 *72 *B2 *92 *13 *23 *33 *43 *53 *63 *73 *83 *93 *14 *24 *34 *44 *54 *64 *74 *84 *94 *15 *25 *35 *45 *55 *65 *75 *85 *95 *16 *26 *36 *46 *56 *66 *76 *86 *96 *17 *27 *37 *47 *57 *67 *77 *87 *97 *18 *28 *38 *48 *58 *68 *78 *88 *98 *19 *29 *39 *49 *5 ? *69 *79 *8? *99 * l n *2n *3n *4n *5n *6n *7n *8n *9n с EM Я ■o ■H ■o •И V ■H ■*-> ►— »■H 0 © ■n -o •И I— 1 —H •O •*4 ■o CD •И «“ > t— ♦ •O ОЭ n •И -«-5 CD 1 x x x x x *ml *m2 *m3 *m4 *m5 *m6 *m7 *m8 *(i>9 mn X X X X Wartość sumy t r a n s a k c j i T i j i = 1, 2, • • • * m 0 Różnica t r a n s a k c j i (p r z e c iw n y c h ) Ti j " Tj i j e ż e l i Ti j < T j i 0 Saldo początkowe B U 0 Sald o końcowe В i j = Bi j + A Ti j 0 CS Sy ste m ra ch u n k o w o śc i o p ar ty na m ac ie rz o w ej o rg a n iz a c ji
Schemat 1 przedstawia w arian t tra d y c y jn y (system k o n t ) , sche mat 2 zaś, w a rian t macierzowy (n r wiersza oznacza tu konto o b c i ą żone, nr kolumny konto uznawane, sum? zmian w aktywach równa s i ę sumie zmian w pasywach, zaś suma-posiadanych aktywów równa s i ę su mie pasywów ( k a p i t a ł ó w ) .
Powyższe reguły będą zademonstrowane w następnych c z ę ś c ia c h i schematach.
Nasza macierz składa s i ę z wektorów i podmacierzy (schemat 3).
S c h e m a t 3 Uproszczony schemat macierzy t r a n s a k c j i
Konta obciążane Konta bilansowe Konta rachunku wyników Saldo p ocząt kowe pasywów Suma zapisów k re d y towych Saldo końcowe pasywów Konta uzna - wane
Salda początkowe aktywów * Suma zapisów debetowych Salda końcowe aktywów
Podmacierz j e s t natomiast m acierzą, k tó ra (schemat 4) j e s t c z ę ś c i ą danej macierzy. S c h e m a t 4 P o d z ia ł teo re tycz n y a l l a12 1 a l3 a 14 co CO A = a21 1 CM 1 CM 1 CO ł 1 ' a5B
Możemy więc wyróżnić c z t e r y podmacierze (p o r . schemat 5 ).
S c h e m a t 5 Sposób podziału macierzy t r a n s a k c y j n e j
Konta obciążane tu <0 с ■и (O dane wykorzystywane do b ila n s u dane wykorzystywane do obu sprawozdań О <4 с N 3 dane wykorzystywane do obu sprawozdań dane wykorzystywane do rachunku wyników
Konta bilansowe Konta kosztów i dochodów
W c e lu uzyskania sumy zapisów debetowych 1 kredytowych utw órz my n astęp ujące wektory:
e = (1,1, ,1) i f
n - elementowe.
O b lic z a n ie kwoty sumy w szystk ich zapisów w macierzy ( T ) : (e x T) x f lub e x (T x f )
3. MACIERZ TRANSAKCJI
Na schemacie 6 przedstawiono macierz t r a n s a k c j i .
Zapis według w iersz y to o b c ią ż e n ia danego ko nta, t j . zwiększe n ia aktywów i zm niejszenia pasywów = = => c a ło ś ć zapisów d eb eto wych .
. . Z a p i s według kolumn to uznanie danego ko nta, t j . zm n iejszen ia aktywów i zwiększenia pasywów = = * c a ło ś ć zapisów kredytowych.
S c h e m a t 6 Przyk ład macierzy t r a n s a k c j i
Go tówka N ależ ności Zapasy Zobo wiąza n ia K a p i t a ł własny Ľ \ Ľ Gotówka 450 ' ł 400 890 330 520 Należno ś c i • 600 600 450 150 Zapasy 80 40 120 150. -30 Zobowią zani a 100 100 K a p i t a ł własny 150 150 300. £ 330' 4 50 150 40 1000 100 300
E
t -60 700 Zdarzenia gospodarcze: wartość nr kont 400 1 5 600 2 5 150 5 3 80 3 1 40 3 4 150 5 1 450 1 2 100 4 1S k ła d n ik majątkowy nr 3 to zapasy. .
Zmiana n etto stanu początkowego wynosi -30.
4. RACHUNEK WPŁYWÓW I WYDATKÓW ,
Nasza macierz ( T ) może być wykorzystana do sporządzenia s z e r e gu różnych raportów. Jednym z b a r d z i e j użytecznych raportów d la ka dry k ie r o w n ic z e j j e s t rachunek wpływów i wydatków (schemat 7 ) :
- wiersze ( r a p o r t u ) wskazują zapisy debetowe lub zw iększenia gotówki albo J e j źró d ła pochodzenia,
- kolumny wskazują zapisy kredytowe lub zm niejszenia gotówki albo k i e r u n k i j e j wydatkowania.
Wpływy p ie n ię ż n e Wydatki p ie n ię ż n e Inkaso sprzedaży kredytowej 450 Sprzedaż gotówkowa 400 Zakupy gotówkowe 80 Wydatki z t y t u ł u zakupów kredytowych 100 Wydatki - koszty e k s p l o a t a c j i 150
Wzrost stanu gotówki 520
£ 850 850
S c h e m a t 7
Rachunek przepływów p ieniężnych
*11 *12 *13 *14 *15 *16 *17 *18 *19 * ln
11 21 31
Suma wpływów p ie n ię ż n y c h = CI = Suma wydatków p ie n ię ż n y c h * CO = 6l Zmiana stanu gotówki = CN * 71 81 91 ml 9 Tji * łji J ■ l. 2 ... m g Tn • 2 t h=l 1 = 1 , 2
...
5. RACHUNEK WYNIKÓW
Oo raportów finansowych z a l i c z a s i ę rachunek wyników (zysków i s t r a t ) oraz b i l a n s . P o d z ia ł naszej macierzy ( T ) na c z t e r y c z ę ś c i
umożliwia i
- sporządzenie t y l k o b il a n s u ,
- sporządzenie t y l k o rachunku wyników,
- sporządzenie obu.sprawozdań (schemat В i 9 ).
S c h e m a t 8 B i l a n s Saldo obrotów kont aktywów Saldo p ocz ą t kowe Saldo końcowe 520 600 1120 150 1500 1650 -30 900 870 Saldo obrotów kont pasywów -60 700 Łącznie 640 Saldo początkowe 100 ‘ 2900 Łącznie 3000 Saldo końcowe 40 3600 Łącznie 3640 S c h e m a t 9 Sporządzenie k a l k u l a c j i zmian n etto (m ajątku)
AKTYWA
- a n a li z a bilansowa
Saldo Wartość Saldo
początkowe zmian końcowe
Gotówka ( A ) 600 520 1120 Należności ( л ) 1500 150 1650 Zapasy ( v ) 900 -30 870 ' J • ' £ 3000 640 3640 PASYWA ■ ■ -Zobowiązenia ( v ) 100 -60 40 K a p i t a ł własny ( л ) 2900 700 3600 Zysk p rz e d s ię b io rs tw a to zmiana k a p i t a ł u własnego
System rachui \<Mcáci charty na mucxĽ.-zowoj organize j i 91
6. RACHUNEK ZMIANY PŁYNNOŚCI
(SPRAWOZDANIE ZE ZMIANY SYTUACJI FINANSOWEJ PRZEDSIĘBIORSTWA) *
Różnica między aktywami bieżącymi a bieżącymi zobowiązaniami to tzw. k a p i t a ł obrotowy. Są to łatwo zbywalne zasoby majątku o b ro to wego n e t t o , o d z w ie r c ie d la j ą c e p ozycję finansową p r z e d s i ę b io r s t w a .
Opracowywanie tego sprawozdania j e s t a n a l i z ą przyczyn zmian ka- k a p i t a ł u obrotowego.
B ie żą ce aktywa i b ieżące zobowiązania są zgrupowane w le w e j górnej c z ę ś c i macierzy T (zob. schematy 10, 11).
S c h e m a t 10 Bieżące aktywa i zobowiązania
Aktywa bieżące Zobowiązania b ieżące Inne Aktywa bieżące Zobowiązania b ieżące Inne l S c h e m a t 11 K a p i t a ł obrotowy K a p i t a ł obrotowy Ü Тб x - 5lj[- t . 6 j= l 3 i *1 1— J e ż e l i Tj t > T y & E T,6 - T , c 1 = 1 »— J j e ż e l i T y > Tj^ P o z o s ta łe
A n a liz a dokonywana j e s t w 2 formach:
- konta aktywów b ieżących i zobowiązań b ie ż ą c y c h są grupowane (sumowane), aby d o s ta rc z yć i n f o r m a c j i o w a r t o ś c i zmian n e tto k a p i t a ł u obrotowego,
- podobnie jak przy cash flow u s t a l a s i ę źró d ła i k i e r u n k i zaangażowania k a p i t a ł u obrotowego. S c h e m a t 12 Nowa macierz t r a n s a k c j i 450 1000 400 600 1850 600 80 100 40 120 100 700 2 00 900 250 250 5
Ё
150 1030 150 300 4120 450 150 240 1000 1250 t 16 *17 Ч в 4 9 Ь61 ŕ71 ŕ81 Ł91 E I * zwiększenie k a p i t a ł u własnego ED = zm niejszenie k a p i t a ł u własnego EB = brak zmian = °E B > °BB = ° E B °B B s °E B = °B B _g o R A Ľ t 7j ' Ľ 4 7 j= l i=l E Л• Ł .
9 r i ' H i Dochód = I * R - EDla potrzeb przykładu potrzebujemy k i l k u dodatkowych kont ma ją tk u trwałego i k a p i t a ł u długoterminowego oraz k i l k u zdarzeń gospodarczych (schemat 12) , t j . :
- konto "Maszyny" (u rz ą d z e n ia ) jako element aktywów i konto " O b l i g a c j e " jako element zobowiązań,
- zdarzenia gospodarcze:
Pożyczka z e m i s j i o b l i g a c j i Wysokość zakupu gotówkowego maszyny
Wysokość zakupu kredytowego maszyny Konwersja o b l i g a c j i na k a p i t a ł własny Wartość 1000 700 200 250 Konta 1 7
Teraz wykonujemy konwersję t e j macierzy do p o s ta c i skondenso wanej, w k t ó r e j bieżące pozycje są zagregowane (schemat 13).
S c h e m a t Konwersja macierzy do p o s t a c i skondensowanej
13
W ykorzystując te dwie macierze i dwa p o d e j ś c i a , sporządzamy na s tę p u ją c e r a p o r t y :
Dt obroty Ct obroty Д I . Zwiększenie n etto k a p i t a ł u obrotowego
zwiększenie stanu gotówki 1850 1030 Q20
n ależ n o śc i 600 450 150
zmniejszenie zapasów 120 150 -30
zwiększenie aktywów b ieżących 2 940
zwiększenia zobowiązań wobec dostawców
zwiększenia zobowiązań bieżących
u
240 100 140
t
I I . Źródła i k i e r u n k i zaangażowania k a p i t a ł u Flow)
zwiększenia zobowiązań z t y t u ł u o b l i g a c j i zwiększenia k a p i t a ł u własnego -o wysokość zysku źródła k a p i t a ł u zaangażowanie k a p i t a ł u zakup maszyny zw iększenie k a p i t a ł u obrotowego 7. CIF
CIF (Zintegrowany komputerowy system in fo r m a c ji finansowych) j e s t oparty na rachunku macierzowym (schemat 14).
S c h e m a t 14 Zintegrowany komputerowy system in fo r m a c ji finansowych
Główne elementy CIF
- b i l a n s - księgowość
- rachunek wyników - tworzenie macierzy
- Fund Flow - symulacja cash-flow
- cash-flo w - z e s ta w ie n ie chronologiczne
- wskaźniki finansowe zapisów rekordów
- planowanie zestawień (k o n t) - k a t e g o r ie danych
- sprawozdania według działów \
( o r g a n i z a c j i gospodar czych)
Cele CIFs
- dostosowanie do w ie lu potrzeb in fo rm acyjn ych, - i n t e g r a c j a programów użytkowych (zastosow ań ), - wygodna współpraca (modułów systemu - i n t e r f a c e ) .
obrotowego (Fund 1000 700 Z 1700 900 Ľ 800
S t r u k t u r a C I F : - o r g a n iz a c ja macierzowa, - typy t r a n s a k c j i , - k a te g o r ie danych. Funkcje C IF : - an a lizow a n ie , - planowanie, - k a l k u l a c j a (sprawozdawczość), - c o n t r o l l i n g ( s t e r o w a n i e ) .
Przepływ danych ( i n f o r m a c j i ) p rzed staw ia schemat 15.
S c h e m a t 15 Schemat przepływu danych ( i n f o r m a c j i )
Słownik danych
S S * 3
s s
programy obszar danych
s a s 8
z = = *
3 3 S *
użytkownik
• Zarządzamy systemem poprzez menu.
- Klu cze i d e n t y f i k a c y j n e są wykorzystywane, aby wybrać: - różne programy użytkowe,
- różne fun kcje tych programów, - różne k l a s y (g r u p y ) danych. - Klucze te i d e n t y f i k u j ą :
- ośrodki od p o w ied zialn ości za k o s z ty , - produkty,
- konta, - osoby,
S c h e m a t 16 S tr u k tu r a danych 1 2 3 P 4 ola 5 i d e n t y f i k a c j i n Wartości / 5ys "ÓŻ (k i
tem CIF operuje nymi typami danych asy, k a t e g o r ie ) Debet
-Credy t
‘■Stanowisko kosztów ( o á r . o d p o w ie d z ia ln o ś c i)
CIF - upodabnia s i ę do sprawozdania finansowego, k tó re służy a n a l i z i e , planowaniu i sterowaniu ( c o n t r o l l i n g ) w d z i e d z in i e f i nansów p r z e d s ię b io rs tw a . Ten zintegrowany system zawiera 3 różne tryby pracy (moduły systemli, t j . księgowość, sprawozdawczość, mo delowanie ) :
I try b p rac y: użytkownik k s ię g u je zdarzenia gospodarcze, P r o ces ten obsługuje menu. W t r a k c i e tych o p e r a c ji j e s t informowany o k o n t r o l i zapisów, sum. W tym samym t r y b i e użytkownik może wywo ł a ć ze s ta w ie n ia zaksięgowanych t r a n s a k c j i , ich w a rto ś c i za dany o- k r e s , któ re będę wyświetlone na monitorze lub wydrukowane.
I I try b pracy umożliwia w ykorzystanie oprogramowania d la spo rządzenia sprawozdań. J e s t ono inne d la b ila n s u , rachunku w yni ków, cash-flo w , fund flo w , wskaźników finansowych, prognoz potrzeb p ieniężnych e t c . Są to standardowe fun kcje systemu w ykorzystujące tę samą macierz danych.
I I I t ry b p rac y: użytkownik może zaprojektować swój własny mo del przetw arzania danych. Wykorzystuje w tym c e lu menu, p a k ie ty programowe i t d . Efektem może być nowy model sprawozdania ze zmia ny s y t u a c j i finan so w ej p rz e d się b io rs tw a (fund s ta t e m e n t ), model
progu rentow ności, model wskaźników k o n t r o l i ośrodków o d p o w ie d z ia l ności za koszty e t c .
Rzeczą i s t o t n ą j e s t to , że owe t rz y moduły systemu w ykorzystu j ą ten sam obszar danych (z e s ta w ) oraz ten sam lub k i l k a typów m acierzy.
Elementy raportów są dobierane przez użytkownika d z i ę k i ró ż nym polom i d e n t y f i k a c j i :
- konta,
- ośrodka od p ow iedzialności za k o sz ty , - produktu,
- czasu t r a n s a k c j i ,
- zasobów według różnych momentów czasu, - typu danych (a k t u a l n e , planowane), - e t c .
Dostarczane z e s ta w ie n ia danych są podzielone na inałe c z ę ś c i , którymi można operować. P o d z ia ł ten j e s t standardowy lub użytkow nika .
Przytoczymy tu następ u jąc e p rz y k ła d y :
Program użytkowy wymaga o k r e ś l e n i a , k tó re pola i d e n t y f i k a c j i są kluczem wykorzystywanym do sporządzenia danego ra p o rtu . Jedno sprawozdanie może być sporządzone na podstawie i n f o r m a c j i o nume rach kont ( k a t e g o r i i danych), d rug ie może d o s ta rc z yć i n f o r m a c j i np. o sprzedaży za dany m ie s ią c . Inne r a p o rty natom iast są spo rządzane w c y k la c h rocznych. Na p rz y k ła d :
- Raporty finansowe,
- Raport o z a le g ły c h ob ciążeniach ( r o z l i c z e n i a c h ) , - Raport o s t a n i e finansów (f u n d u s z y ) ,
- Z e s ta w ien ie t r a n s a k c j i (p o r. schemat 17).
Przykładowo: sprawozdanie p r z e d s ię b io rs tw a podlegającego l i k w id a c ji zaw iera:
- z e s ta w ie n ie dostępnych aktywów,
- o k r e ś le n ie w a rt o ś c i r e a l i z a c j i n e tto aktywów,
- u s t a l e n i e udziałów w wycenionym majątku kredytodawców i wła- ś c i c i e l i .
S c h e m a t 17 Z esta w ien ie t r a n s a k c j i
K0t\
Sprawozdanie C IF ,
spor-ządzone о-a podstawie id e n t y fik a to ró w numerów kont
TA ZAPISY (REKORDY)
----Idea CIF j e s t oparta na tec h n ic e macierzowej, podczas pracy u- żytkownik może wybierać i zmieniać;
- try b p rac y: księgowość, sprawozdawczość, modelowanie, - fun kcje i programy,
- programy i macierze, - macierze i rekordy.
D zięki klawiszom funkcyjnym, użytkownik łatwo p rz e d o s ta je s ię do w szystkich c z ę ś c i , gdyż CIF n ie j e s t modelem h iera rc h ic z n y m , le cz relacyjnym . Wszystkie programy, rekord y, op e ra c je są dostęp ne na tym samym poziomie.
I krok: Wprowadzenie danych poprzez menu, to księgowanie zda rzeń gospodarczych. Efektam są rekordy danych, k tó r e s k ł a d a j ą s i ę z dwóch segmentów, t j . pierwszego, i d e n t y f ik u j ą c e g o t r a n s a k c ję i drugiego, o k re ś la ją c e g o w a rto ś c i t r a n s a k c j i . Pola I d e n t y f i k a c j i za w i e r a j ą numery i kody kont, ośrodków o d p o w ie d z ia ln o ś c i, koszty o- kresów, osób e t c . Każdy numer lub kod J e s t deskryptorem , d z i ę k i któremu można wybierać i gromadzić dane. Oeskryptory są z o r g a n i zowana w k las a c h ( k a t e g o r i e ) . Jedna k la s a deskryptorów to jedna m a c ie rz .
I I krok: wywoływanie programu'^użytkowego przez użytkownika. Programy te są przechowywane w bazio softw aru . Każdy program o- p e ru je szczeg ó lnie macierzami i zestawem (kom b inacją) k l a s deskryp torów. Determinują one typ ( t y p y ) i rozmiar (r o z m i a r y ) macierzy danego programu. Główne elementy (c e c h y ) tego kroku są n a s t ę p u ją ce: k l a s y deskryptorów - d esk ryp tory -■ k a t e g o r ie / k la s y danych - macierze.
System rachurunwoścl oparty no irocier-.>wr;j cra-inizacj* 99
I I I krok: posługiw anie s i ę systemem. Po o t w a rc iu (z a ła d ow a n i u ) macierzy w szystk ie dane są przedstawiane d la potrzeb mode lowania i w ykorzystywania. Użytkownik może w ybierać spośród d z i e s i ę c i u (standardowych) programy użytkowe, spośród t e j samej l i c z b y macierze i podmacierze, spośród ok. d z i e s i ę c i u k a t e g o r ie ( k l a s y ) deskryptorów i spośród stu d e sk ry p to ry .
B. PODSUMOWANIE
M a t e r i a ł ten p rze d sta w ia :
- możliwości użytkownika w o k r e ś l a n i u ; - programów użytkowych, - okresów ( c y k l e ) , - raportów; - e la s ty c z n y klucz i d e n t y f i k a c j i , - k a t e g o r ie danych, - macierze i podmacierze,
na potrzeby zintegrowanego systemu in f o r m a c j i finansowych.
Miklos Geza Z ila h i- S z a b o
ACCOUN( ING SYSTEM BASED ON MATRIX ORGANIZATION
The a r t i c l e c o n ta in s a proposal of usin g a m atrix as a to o l of accou ntin g , and more p r e c i s e l y as a b a s is f u r r e g i s t e r i n g and c l a s s i f y i n g e v e n ts , prep aring v a ri o u s r e p o rts (a cco u n t of r e c e i v ab le s and p a y a b les , p r o f i t - a n d - lo s s account, r e p o r t s on changes in f i n a n c i a l s i t u a t i o n ) , and a b a s is for d eterm in in g r e l a t i o n s between d i f f e r e n t magnitudes. The proposed model a llo w s to t r a n s form m a th em a tica lly o p e ra tio n s o c c u r rin g in a company. I t may be computerized, and i t a ls o a llo w s to focus a t t e n t i o n on d e t a i l s in a company’ s o p e r a tio n , and e s p e c i a l l y from the c a p i t a l s id e .
