222 Recenzje
Andreas S t a e h e 1 i n, Geschichte der Universität Basel 1632—1818. Basel 19157, Helbimg & Lichtentahn, w dwócih tomach, s. XIX, 643'.
W samach serii wydawnńcitw poświęconych Studiom Historii Naiuk w Ba-zylie® („Studien zur Geschichte der Wissenictaftten toi Basel") z okazji, jubi-leuszu 500-leeiai istnienia Uniwersytetu w Bazylei (1460—1860) ukazała się cie-kawa pozycja' A. StaeheUinai dotycząca hiistarii Uniwersytetu w Bazylei1 w
la-tach 1632—1818. Uiczme opracowania/ historii Uniwersytetu w Bazylei' z wiie-ku XIX i XX odnioszą silę bądź do dziejów uczelni w latach 1460—1632, bądź do okresu od r. 1818.
Książka A. Staehałtaa wypełnia t ę lukę, diaijąc wszechstronne opracowanie hiatarid Uniwersytetu w łatach 1632—.1818.
Zdaniem autora, każda historia uniwersytetu powinna spełniać fazy za-dania. Muai ona być: historią zakładów (fakultetów), histerią osób (związanych z uniwersytetm) i: historią nauk. J a k więc widać chociażby tylko z samych założeń ogólnych, studium to poisiiadla pierwszorzędne znaczenie dlllai badacza historii kultury i naulki.
Część pierwsaa książki zjawiiera wiadomości o strukturze organizacyjnej uniwersytetu, o sądowndicitwie akademickim, samorządzie uniwersyteckim, spra-wach finansowych, działalności' wydawniczej uczelni itp. Podane są również szczegóły dotyczące doboru wykładowców i ich wynagradzania oraz dane o litości i pochodzeniu studentów, kasetach atudiów i życiu młodtóleży akade-mickiej. Szeroko omówiona, jesit również organizacja i tok sltudiów n a czterech głównych wydziałach .(filozofii, technologii, prawa, i medycyny), jak r ó w -nież rola instytutów pomocniczych (gabinetu fizycznego, ogrodlu 'botanicznego, bibliotek iitd.).
W drugiej części swej pracy autor rozpatruje historię uniwersytetu raa> Me aktualnej sytuacji politycznej i gospodarczej k r a j u począwszy od okresu Re-formacji aż do rewolucji szwajcarskiej. "Wlalki o przywileje dla uniwersytetu w w. XVIII i XVIII wpływają n a przeobrażenie uczelni w poważny ośrodek naukowy całego k r a j u . Omówieniem reorgandeaic|ji uczelni w r. 1818 autor zamyka jeszcze jeden rozdział historii1 Uniwersytetu w Bazylei.
Dołączone dane bibliograficzne o osobach związanych z Uniwersytetem, spisy rektorów i dziekanów są bardzo cennym materiałem dla 'historyków.
W ten sposób jeden z najciekawszych okresów historii tego liczącego, już 500 lat uniwersytetu zastał przedstawiony ciekawie i wyczerpująco1.
M. B.—N. Józef N a r o n o w i c z - N a r o ń s k i , Budownictwo wojenne, Wydawnictwo , Ministerstwa, Obrony Niarodlowej, Warszawa 1957, s. XXVHI + 271.
•W ramach p r a c Komisji Wojsko wo-'historycznej MON n a d historią polskiej techniki wojennej zlostoi wydany p o raz pierwszy drukiem siedemnastowiecz-ny rękopis J. Naironowicz-Narcmskiego zatytułowasiedemnastowiecz-ny Architectura Mititaris to jest Budownictwo Wojenne. Stanowi on część tomu ШИ Ksiąg nauk ma-tematycznych napisanych w latach 16155—15® przez wybitnego geodetę, mate-maityka i budowniczego w jednej' osiohie.
Jest to pierwszy podręcznik fortyfikacji napisany po polsku, stano-wiący niezwykle wartościowy dokument o stanie polskiej techniki
wojsko-Recenzje
223
wej X V | I w. oraz o jej związkach z europejską techniką inżynierską* wojskową i cywilną.O pracy t e j informował czytelników „Kwartatoikai" Tadeusz Nowaik w artykuile Budownictwo vx>jenne Józefa Naronowicza-Narońskiego, umieszczonym w nir 1/19517. Tadeusz Norwak jest jednocześnie redaktorem n a u k o wym i autorem szerokiej przedmowy do książki. J e s t oma wydarła bardzo s t a -rannie, przy czym należy podkreślić wysiłek włożony w przygotowanie do dlruku starego tekstu, potęgowany trudnościami wywołanymi; braikiem u n a s praktyki; wydawania tego rodaaiju dzieł.
S. F. G. А. К n i a z i e w , A. W. K a ł ! с o w, Kratkij oczerk istorii Akadiemii Nauk SSSR, wyd. И uzupełnione. Izidiaitiełstwo Akadiemii Nauk SSSR, Mo-skwa — Leningrad 1967, s. 158.
Instytut Historii Przyrodoznawstwa i Techniki Radzieckiej Akadiemii1 Nauk
pracuje ofoecoile nad obszerną trzytomową monografią, Historia Akademii Nauk ZSRR. Równolegle do tydh prac przygotowane zostało nowe wydanie Krótkiego zarysu historii Akademii nauk ZSRR. Pierwsze wydanie tej książ-ki, napisanej przez dyrektora Archiwum Akademii., G. A. Kniaiziiewai ukazało się w r. 1(945. Przy wydaniu drugimi, uzupełnionym rozdziałem obejmującym laita 1945—19517, współpracował A. W. Kołoow.
Książka ma charakter popularnonaukowy. D a j e ona w trzech rozdziałach przegląd hfetorili Akademii w Okresie przedrewolucyjnym, począwszy od, XVIII wiieku, a w pięciu rozdziałach omawia okres świetnego rozwoju Akademii pod władzą radziecką. Książka zawiera wiele interesuj ącego, a mało u n a s znanlego - maiterilału, jak np. dizieje stopniowej aktywizacji pracy Akademii w laitaph bezpośrednio porewoilucyjnydh.
E. O. Reaumur's Memoirs on Steel and Iron. Tłumaczenie z oryginału f r a n c u -skiego z r. 1722, Anneliese GrünlhaMt Sisco. The University of Chiciago Press, Chicago 1956, s'. XXXIV + talblic; 17.
Memoriał o staM i żelaziie jest tłumaczeniem, pracy uczonego francuskiego René Réauimiuira (1683—1767), znanego powszechnie jako twórcy 80-stopniowej Skali termometru, ale którego zasługi dla n a u k i i1 techniki są o wiilete sziersze.
Oryginalny tyltuł jego dzieła metalurgicznego brzmi1 L'Art de convertir le fer
forgé en acier et l'art d'adoucir le fer fondu ou de faire de fer fondu aus-si fins que de fer forgé.
•Książka bardzo obszernöe omawia zagadnienia tecihnikii hutniczej i diaje interesujący obraz jej sltlanu nai początku XVIII wieku. Jej. nowe wydianie przeznactzoinie jtest miewątpliwie głównie d l a naukowców. Posiadał ono dbslko^ nały papier i piękną szatę graficzną, co szczególnie wyraźnie widlac пй repro-dukcjach starych szitycihów technicznych zawartych w 17 taiblicadh, umie-sziezonych n a końcu książki.
• W przedmowie omówiono życie i pracę Réaumura orâz jego pozycję w h i -storii nauki1. Zaskakująca jest różnorodność zainteresowań uczonego, p r a c u j ą
