K ronika
509
b y ła b a rd zo szerok a , t o p r o g r a m sy m p o z ju m 'k a tow ick ieg o p r z e w id y w a ł j e j skon cen trow a n ie w o k ó ł d w u za ga dn ień , k tó r y m o d p o w ia d a ły d w ie 'sek cje sy m p o z ju m :
P roblem tw órczości n a u k ow ej i M e to d y ilościow e badania działalności n a u k ow ej.
P ostu la t k o n ce n tr a c ji tem a ty k i n ie w p e łn i je d n a k zastał s p e łn io n y i n ie k tó r e r e fe r a ty w y b ie g a ły p oza za k reślon e p ie rw o tn ie p rze z o r g a n iz a to r ó w r a m y tem a ty czn e . Z p u n k tu w id z e n ia h isto ry k ó w n a u k i i te c h n ik i b a rd z ie j in te re su ją ce b y ły n ie w ą tp liw ie o b r a d y s e k c ji p ie rw sz e j. O dle b o w ie m n ie k tó re r e fe r a ty te j s e k c ji zda w a ły sp ra w ę z ak tu a ln ie p r o w a d z o n y c h b a d a ń e k sp ery m e n ta ln y ch nad p s y c h o lo g ią tw órczo ści, t o w ie lu z a u to r ó w o b fic ie p o s iłk o w a ło się m a teria łem h istory czn y m , b y p rzez je g o .zestaw ienie i in terp reta cję d o jś ć d o u ogóln ień r z u c a ją c y c h n o w e św ia tło n a sk om p lik ow a n e p r o b le m y p s y c h o lo g ii i s o c jo lo g ii tw ó r c z o ś c i n a u k o w e j. D o ta k p o tra k to w a n y c h zagadnień n a leża ły m .in .: m ech a n izm o d k r y c ia n a u k o w e g o (B .M . K ie d ro w ), ty p o lo g ia .osiągnięć n a u k o w y ch <E. Gebffewicz, N . I. R o d n y j), w e w n ę tr z n a m o t y w a c ja tw ó r cz o ś ci n a u k o w e j ,(M. G . Ja roszew sk i), k szta łtow a n ie się s z k ó ł n a u k o w y ch (N. I. R o d n y j).
¡P roblem atyka tw ó rczo ś ci została te ż rozszerzan a n a za ga d n ien ia tw ó r c z o ś c i tec h n ic z n e j; r e fe r a ty n a te n tem at L . I. U w a r o w e j i B . W a len ty n ow icz a — c h o ć w tzbudzające sp o ro w ą tp liw o śc i ju ż c o do p o jm o w a n ia p o ję c ia „te ch n ik a ” — m ia ły w ie lk ą za słu g ę p osta w ie n ia zagadnień i za in icjow a n ia d y s k u s ji n a d b a rd z o s ła b o jeszcze sp en etrow an ą tem atyką.
B e zp o śre d n io te m a ty c e h ista ry czn on a u k o w e j p o ś w ię c a n e b y ł o in a u g u r a c y jn e p len a rn e p o sie d zen ie sy m p o zju m ; d w a w y g ło s z o n e ta m r e fe ra ty d o ty c z y ły : R o z w o ju nauki w Z S R R w ciągu 50 lat i(S. R. M ikułimski) i M arii S k ło d o w sk ie j-C u rie — >
w stuleciu urodzin (J. H u rw ic).
W p r z y ję ty c h n a za m y k a ją cy m p len a rn y m p o sie d zen iu w n io sk a ch u cz e s tn ic y sy m p ozju m uznali m .in . z a c s lo w e k o n ty n u o w a n ie te g o r o d z a ju spdtkań m ię d z y n a r o d o w y c h o w y r a ź n ie sk o n k re ty z o w a n e j tem a ty ce; w śr ó d k ilk u zagadn ień , k tó r e m o g ły b y się 'Stać p rze d m iote m obrad k o le jn y c h sy m p o zjó w , zn a la zł się r ó w n ie ż p r o blem n au cza n ia h isto rii i te o rii r o z w o ju n a u k i i te ch n ik i w szk oła ch w y ż s z y c h 2.
E u gen iu sz O lszew sk i
„100 L A T K A P I T A Ł U K . M A R K S A ” : S E S J A N A U K O W A U N IW E R S Y T E T U Ł Ó D Z K IE G O
W dn iach 8— 9 X I I 1'967 z o k a z ji stu le cia w y d a n ia I tom u Kapitału o d b y ła się w Ł o d zi z in ic ja ty w y K a te d ry F ilo z o fii i K a te d ry E k on om ii 'P olity czn ej U n iw ersy tetu Ł ód zk ieg o se s ja n a u k o w a p o ś w ię c o n a tw ó r cz o ś ci X . M arksa. W z ię ło w n ie j u dział o k o ło 150 p o m o n ic z y ch i sa m od z ie ln y ch p r a c o w n ik ó w n au k i z r ó żn y ch o śr o d k ó w n a u k o w y ch w P olsce.
O tw a rcia sesji d o k o n a ł p r o re k to r U n iw ersytetu Ł ó d zk ieg o, p r o f. W. Janow ski. P rze m ó w ie n ie w stę p n e w y g ło s ił r e k to r UŁ protf. J. P ią tk o w sk i. Z w r ó c ił o n u w a g ę n a w ie lk ie znaczenie p rob le m a ty k i sesji o r a z p o d z ię k o w a ł k o m ite to w i o r g a n iz a c y j n em u i au torom r e fera tó w .
U cze stn icy s e s ji o trzy m a li w cz e ś n ie j te k s ty w ię k szo ś ci r e fe ra tó w , d la te g o też cztery posied zen ia p len a rn e '(takie ty lk o się o d b y w a ły ) b y ły p o ś w ię c o n e d y sk u sji, k tórą p o p rze d za ły k ró tk ie za g a jen ia r e fera tó w .
R e fe r a t w stę p n y „K apitał” M arksa — realia h istoryczn e w y g ło s ił p r o f. H . K atz. O m ów ił o n w a ru n k i h istory czn e, w k tó ry ch p rze b ieg a ł r o z w ó j in te le k tu a ln y p r z y szłego au tora Kapitału. W czesn em u eta p ow i te g o r o z w o ju p o ś w ię c a n y b y ł r e fe ra t dra R . P an a siu k a Historia i w spółczesność. P róba rek on struk cji historiozofii m ło
2 O bszern iejsze sp ra w ozd a n ie o r a z w y b ó r m a te r ia łó w sy m p o z ju m k a to w ic k ie g o b ę d ą op u b lik o w a n e w „Z a g a d n ien ia ch N a u k oa n a w stw a” .
510 Kronika
d e g o M a rksa zaw artej w je g o pism ach pow sta łych przed rok iem 1844. A n a liz ą zaś
i e w o lu c ją id e i za w a rtych w p ó ź n ie js z y ch p ra ca ch , k tó re d o p ro w a d ziły d o p ow sta n ia Kapitału za ją ł się d r J. Sem ików w r e fe r a c ie R o d o w ó d „ K a p i t a ł uP o d k re ślił o n , że „S du cz d o zro zu m ie n ia «K a p ita łu » M a rk s a tk w i w je g o a n tr o p o lo g ii” .
iPirof. Ż u raw ia k i, z a b ie ra ją c g łos w d y sk u sji, stw ierd z ił, że w r o z w o ju in te lek tu a ln y m M a rk sa n a le ż y w id z ie ć ciągłość, ja k i zm ien n ość. F a k tem je s t b o w ie m , że zm ieniał on s w o je p o g lą d y . M y ś l tę p o d ją ł w swymi w y s tą p ie n iu d o c . S . A m ste r dam ski, k tó r y p o d k re ślił, ż e n iezm ien n ość p o g lą d ó w u u czo n e g o jesłt rze czą n ie m o ż liw ą . W w y p a d k u tw ó rczo ś ci M ark sa b y ło ta k , ż e je d n e Id ee r o d z iły się, r o z w ija ły i (zanikały, u s tę p u ją c m ie js c a in n ym . T a w ła ś n ie /w ielość id e i n a d a ła je g o tw ó r cz o ś ci in s p iru ją cy Charakter. D r J . C a r e w ic z p o r u s z y ł za ga d n ien ie w p ły w u w sp ó łc z e s n y ch M a rk s o w i r u c h ó w so c ja lis ty cz n y ch i n a r o d o tw ó rc z y ch n a k ształto w a n ie -się je g o k o n c e p c ji, ¡zaś d r iSem kow n a w ią z u ją c d o s w e g o r e fe ra tu W ystąpił w o b r a n ie k o n ce p a ji je d n o ś ci tw ó r cz o ś ci M arksa i je j a n tro p o log iczn y ch założeń .
D ru g ie p osied zen ie p len a rn e p ośw ięca n e b y ło d y s k u s ji n a d re fe ra ta m i: p ro f. "W. B ru sa K ilk a p ro b lem ó w z pogranicza m aterializm u h istoryczn ego i ekon om ii p o lity cz n e j socjalizm u, p r o f. S . Ż u ra w io k ie g o C z y „ Kapitał” Karola M arksa Jest' je s z
cze ciągle ak tu aln y?, d o c . J. G ó rs k ie g o T eoria w zrostu M a rksa a w sp ółczesn e teorie
w zr o s tu gospodarczego, m g r a A . M a rsza łk a M a rk s i E ngels o zasadach fu n k cjo n o
w an ia gospod arki so cja listyczn ej — n iek tóre u w a g i..
P od cza s trzecieg o p osied ze n ia p le n a rn e g o {d ru g i d zie ń obrad ) p rzed m io tem dy sk u sji b y ły r e fe r a ty : d ra W . L e jm a n a K r y ty k a kapitalistycznej w łasności p ry w a t n e j w pracach K arola M arksa i w pracach w sp ółczesn ych przedstaw icieli k atolicyz
m u społecznego, d r a M . K a m iń sk i e g o C e l kapitalistycznej produkcji w ujęciu
K . M arksa i w ekon om ii d o brob ytu , m g r a A . W o jcie s z k a P r z y c z y n e k do K . M arksa
teorii p otrzeb w „K a pitale” , m g r a A . O ch o ck ie g o Znaczenie kategorii p ra cy w m a rk
-so w s k ie j k on cep cji człow ieka. iDwa osta tn ie r e fe r a ty b y ły iw szcze g óln ości p r z e d m io te m d y sk u sji, w k tó r e j g łos za b ra li m . in .: d r G a r e w icz , d r P an a siu k i d r A . K o ź m ińsk i.
O sta tn ie p o sied zen ie b y ła p o ś w ię ca n e w y m ia n ie p o g lą d ó w w zw iązk u iz p r o b le m a ty k ą zaw artą w r e fe r a ta c h : p r o f. J . S z cze p a ń sk ieg o P og lą d y K . M arksa i F . E n
gelsa na m e to d y e m p iryc zn ych badań sp ołeczn ych, p r o f. A . KłostoowskSej K o n c e p
cja k u ltu r y w ujęciu Karola M arksa, dr J . K u lp iń sk ie j Analiza stosu n k ów sp ołecz
n ych fa b r y k i kapitalistycznej w u jęciu K . M arksa a badania w sp ółczesn ej socjologii p rzem ysłu .
S e s ja , k t ó r e j p r o b le m a ty k a zosta ła p rzed sta w ia n a w w ie lk im sk ró cie , n ie ty lk o sp ełn iała r o lę w ie lk ie g o fo r u m w y m ia n y p o g lą d ó w m ię d z y ba d a cza m i m y śli mairk- sow skSej, ale b y ła r ó w n ie ż o k a z ją d o (k on fron tacji m y ś li p rzed sta w icieli ró ż n y ch d y sc y p lin n a u k o w y ch , g łó w n ie filo z o fii, e k o n o m ii i so c jo lo g ii. P ro b le m a ty k a se s ji d o w io d ła ż y w o tn o ś ci i ak tu a ln ości idei, k tó r e zrod ziły się p r z e d w iek iem .
Daniel Poliński
K O N F E R E N C J A N A T E M A T R O L I D O K U M E N T A C J I IN W E S T Y C Y JN E J W G O S P O D A R C E N A R O D O W E J I B A D A N IA C H N A U K O W Y C H ’
. P o d s ta w o w ą cech ą .ch arakterystyczną d o k u m e n ta c ji in w e s ty cy jn e j, w y ch od zą cą ja sn o n a ja w z a ró w n o p rzy o c e n ie jelj w a r to ś c i ja k i p r z y u sta len iu m e to d je j g ro m a d zen ia i p r z e ch o w y w a n ia je s t to, że o p r ó c z w a r to śc i h istory cz n e j i n a u k o w e j za c h o w u je o n a d łu g otrw a łe zn aczen ie p ra k ty czn e. R y su n k i, 'obliczenia, o p is y te o h - n id a ie są n iezb ęd n ą p o d sta w ą p r z y rem on tach , r o z b u d o w ie i m o d e rn iz a cji o b ie k t ó w in w e sty cy jn y ch . W p rzyp a d k u ic h b r a k u p o w s ta je k o n ieczn o ść p r z e p r o w a d z a
