• Nie Znaleziono Wyników

"Pomorskie monografie toponomastyczne", nr 1-7, Gdańsk 1974-1985 : [recenzja]

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share ""Pomorskie monografie toponomastyczne", nr 1-7, Gdańsk 1974-1985 : [recenzja]"

Copied!
7
0
0

Pełen tekst

(1)

Biolik, Maria

"Pomorskie monografie

toponomastyczne", nr 1-7, Gdańsk

1974-1985 : [recenzja]

Komunikaty Mazursko-Warmińskie nr 3-4, 521-526

1987

(2)

R E C E N Z J E

i

O

M

Ó

W I

E

N

I

A

P o m o r s k i e m o n o g r a f i e t o p o n o m a s t y c z n e n r 1— 7. G d a ń s k 1 9 7 4 — 1 98 5 W s e r i i w y d a w n i c z e j „ P o m o r s k i c h m o n o g r a f i i t o p o n o m a s t y c z - n y c h ” u k a z a ł o s i ę 7 t o m ó w p r a c , d o t y c z ą c y c h n a z w g e o g r a f i c z n y c h P o ­ m o r z a . S ą t o p r a c e o t e m a t y c e t o p o n o m a s t y c z n e j , n a p i s a n e p r z e z c z ł o n ­ k ó w Z e s p o ł u O n o m a s t y c z n e g o p r z y Z a k ł a d z i e J ę z y k a P o l s k i e g o , I n s t y t u t u F i l o l o g i i P o l s k i e j U n i w e r s y t e t u G d a ń s k i e g o , k t ó r y m t o z e s p o ł e m p r z e z w i e l e l a t k i e r o w a ł , n i e ż y j ą c y j u ż p r o f , d r h a b . H u b e r t G ó r n o w i c z . W ś r ó d t y c h s i e d m i u p r a c , 5 m a c h a r a k t e r m o n o g r a f i i r e g i o n a l n y c h a d w i e s t r a ­ t y g r a f i c z n y c h . J a k o m o n o g r a f i e s t r a t y g r a f i c z n e , o m a w i a j ą c e n a j w a ż n i e j ­ sze s t r u k t u r y s ł o w o t w ó r c z e w n a z e w n i c t w i e P o m o r z a , u k a z a ł y s i ę p r a c e U r s z u l i K ę s i k o w e j i J a d w i g i Ł u s z c z y ń s k i e j 1, a r e g i o n a l n e t o p r a c e E d w a r ­ d a B r e z y , J e r z e g o T r e d e r a o r a z H u b e r t a G ó r n o w i c z a , H a l i n y B u g a l s k i e j 2. R e d a k t o r e m n a u k o w y m c a ł e j s e r i i b y ł p r o f , d r h a b . I-I. G ó r n o w i c z , a p o ­ s z c z e g ó l n e t o m y o p i n i o w a l i d o d r u k u p r a c o w n i c y z r ó ż n y c h o ś r o d k ó w n a u k o w y c h w k r a j u . P r a c e w y d a w a n e w s e r i i m a j ą n a c e l u z b a d a n i e s y s t e m u n a z e w n i - c z e g o m i k r o r e g i o n ó w P o m o r z a G d a ń s k i e g o , P o m o r z a S z c z e c i ń s k i e g o , a n a s t ę p n i e W a r m i i i M a z u r 3 w r o z w o j u h i s t o r y c z n y m , c o p o z w o l i p ó ź ­ n i e j p o z n a ć z a k r e s i f u n k c j e p o s z c z e g ó l n y c h t y p ó w s e m a n t y c z n y c h i s ł o ­ w o t w ó r c z y c h n a z e w n i c t w a . W s z y s t k i e p r a c e r e g i o n a l n e s k ł a d a j ą s i ę z t r z e c h c z ę ś c i: w s t ę p u , c z ę ś c i m a t e r i a ł o w e j i s y n t e z y . W e w s t ę p i e a u t o r z y o m a w i a j ą h i s t o r i ę b a d a n e g o t e r e n u , m e t o d y b a d a ń i c e l p r a c y o r a z w z a l e ż n o ś c i o d p o t r z e b c h a r a k t e ­ r y z u j ą ś r o d o w i s k o g e o g r a f i c z n e , z w r a c a j ą c u w a g ę n a p o ł o ż e n i e t e r e n u o r a z n a j e g o u k s z t a ł t o w a n i e i r z e ź b ę . C z ę s t o r ó w n i e ż , c h a r a k t e r y z u j ą c m e t o d y b a d a w c z e , o m a w i a j ą ź r ó d ł a h i s t o r y c z n e r ę k o p i ś m i e n n e i d r u k o ­ w a n e . N a c z ę ś ć d r u g ą — m a t e r i a ł o w ą , s k ł a d a j ą s i ę a l f a b e t y c z n i e u ł o ż o n e 1 U . K ę s i k o w a , N a z w y g e o g r a f i c z n e P o m o r z a G d a ń s k i e g o z s u f i k s e m - o v - , P o m o r s k i e m o ­ n o g r a f i e t o p o n o m a s t y c z n e ( d a l e j P M T ) , n r 2, G d a ń s k 1976; J . Ł u s z c z y ń s k a , N a z w y g e o g r a ­ f i c z n e P o m o r z a G d a ń s k i e g o z s u f i k s e m - in - , P M T , n r 5, W r o c ł a w —W a r s z a w a —K r a k ó w — G d a ń s k —Ł ó d ź 1983. 2 E . B r e z a , T o p o n i m i a p o w i a t u k o ś c i e r s k i e g o , P M T , n r 1, G d a ń s k 1974; J . T r e d e r , T o p o n i - m i a b y ł e g o p o w i a t u p u c k i e g o , P M T , n r 3, G d a ń s k 1977; H . G ó r n o w i c z , T o p o n i m i a P o w iś la G d a ń s k i e g o , P M T , n r 4, G d a ń s k 1980; t e n ż e , T o p o n i m i a p o w i a t u s t a r o g a r d z k i e g o , P M T , n r 7, W r o c ł a w —W a r s z a w a —K r a k ó w — G d a ń s k —Ł ó d ź 1985; H . B u g a l s k a , T o p o n i m i a b y ł y c h p o w i a t ó w g d a ń s k i e g o i t c z e w s k i e g o , P M T , n r 6, W r o c ł a w — W a r s z a w a —K r a k ó w — G d a ń s k —Ł ó d ź 1985. 3 P o r . H . G ó r n o w i c z , Z e s p ó l o n o m u s t y c z n y p r z y U n i w e r s y t e c i e G d a ń s k i m , O n o m a s t i c a X I X , 1974, s s . 337—341 o r a z p r z e d m o w ę t e g o ż d o p r a c y E . B r e z y , o p . c i t . , P M T , n r 1, s s . 5—7. K o m u n i k a t y M a z u r s k o - W a r m i ń s k i e , 1987, n r 3 - 4 (177-178)

(3)

5 2 2 R e c e n z j e i o m ó w i e n i a s ł o w n i k i n a z w m i e j s c o w y c h , t e r e n o w y c h l ą d o w y c h , t e r e n o w y c h w o d n y c h o r a z t o n i r y b a c k i c h . W s ł o w n i k a c h t y c h a u t o r z y p r z e d s t a w i a j ą w m i a r ę m o ż l i w o ś c i p e ł n y m a t e r i a ł w y e k s c e r p o w a n y ze ź r ó d e ł i z e b r a n y d z i ę k i e k s p l o r a c j i t e r e n o w e j . P o d s t a w o w ą j e d n o s t k ą j e s t t u a r t y k u ł h a s ł o w y , s k ł a d a j ą c y s ię z s a m e g o h a s ł a , k t ó r y m j e s t n a j s t a r s z a w ś w i e t l e ź r ó d e ł , z e t y m o l o g i z o w a n a n a z w a w j e j m a c i e r z y s t y m j ę z y k u , n a s t ę p n i e b r z m i e ­ n i e w s p ó ł c z e s n e n a z w y i o d s y ł a c z e d o i n n y c h n a z w , j a k i e n o s i ł d a n y o b i e k t , o k r e ś l e n i e c h a r a k t e r u o b i e k t u i j e g o p o ł o ż e n i a o r a z z a p i s y ź r ó d ­ ł o w e w p o r z ą d k u c h r o n o l o g i c z n y m , u w z g l ę d n i a j ą c e z a p i s , d o k ł a d n ą d a t ę i l o k a l i z a c j ę w ź r ó d l e . P o ł o ż e n i e n a z w o s a d s a m o d z i e l n y c h , j e s t n a j ­ c z ę ś c i e j o k r e ś l a n e w s t o s u n k u d o d a w n y c h w s i g r o m a d z k i c h ( s p r z e d 1 9 7 5 r . ) l u b d z i s i e j s z y c h o ś r o d k ó w g m i n n y c h . O s a d y n i e s a m o d z i e l n e i o b i e k t y n i e z a m i e s z k a ł e są l o k a l i z o w a n e w z g l ę d e m o s a d s a m o d z i e l n y c h , z a w s z e z p o d a n i e m o d l e g ł o ś c i w k i l o m e t r a c h i k i e r u n k u , a p o ł o ż e n i e t o n i r y b a c k i c h n a j e z i o r a c h z a z n a c z a n e j e s t n a s p e c j a l n y c h r y c i n a c h . O s a d y z a g i n i o n e są o z n a c z a n e k r z y ż y k i e m p r z e d n a z w ą l u b t e ż z a g i n i ę c i e o s a d y j e s t z a z n a c z o n e w t e k ś c i e a r t y k u ł u h a s ł o w e g o . S ą o n e l o k a l i z o w a n e z g o d n i e z e ź r ó d ł e m l u b o p r a c o w a n i e m h i s t o r y c z n y m . W p r z y p a d k u z a p i s ó w n i e z e t y m o l o g i z o w a n y c h l u b n i e o d c z y t a n y c h , p r z y t a c z a s ię j e w f o r m i e l i t e r a l n e j l u b g w a r o w e j . N a z w y g w a r o w e z e b r a n o w c z a s ie e k s p l o r a c j i t e r e n o w e j , w e w s z y s t k i c h w s i a c h , w k t ó r y c h z a s t a n o p o l s k ą l u d n o ś ć a u t o c h t o n i c z n ą . B r a k t y c h z a p i s ó w d o w o d z i , że m i e s z k a ń c y w s i s ą n o w o o s i e d l e n i p o o s t a t n i e j w o j n i e , w t a k i c h p r z y p a d k a c h o k r e ś l e n i a g w a r o w e p o k r y w a j ą s i ę z f o r m a m i u r z ę d o w y m i . O p t y m a l n e d a n e g w a r o w e , p r z y t a c z a n e p r z e z a u t o r ó w w p r a c a c h m a ­ t e r i a ł o w y c h o b e j m u j ą n a z w ę w s i w m i a n o w n i k u , d o p e ł n i a c z u i m i e j s c o w ­ n i k u , p r z y m i o t n i k o d n a z w y w s i , n a z w ę m i e s z k a ń c a , m i e s z k a n k i i z b i o ­ r o w ą n a z w ę m i e s z k a ń c ó w w s i . P r z y n a z w a c h t e r e n o w y c h , k t ó r e n i e m a j ą d o k u m e n t a c j i ź r ó d ł o w e j , n a z w a g w a r o w a j e s t p r z y t a c z a n a n a j c z ę ­ ś c i e j b e z p o ś r e d n i o p o h a ś l e , p r z e d o p i s e m o b i e k t u i j e g o l o k a l i z a c j ą . P o z a p i s a c h ź r ó d ł o w y c h i g w a r o w y c h k a ż d e h a s ł o z a w i e r a k l a s y f i ­ k a c j ę i i n t e r p r e t a c j ę n a z w y . W „ P o m o r s k i c h m o n o g r a f i a c h t o p o n o m a - s t y c z n y c h ” n a z w y k l a s y f i k u j e s ię w e d ł u g s e m a n t y c z n o - e t y m o l o g i c z n e j k l a s y f i k a c j i W . T a s z y c k i e g o 4, a w j e j r a m a c h s t o s u j e s i ę s t r u k t u r a l n o - - g r a m a t y c z n ą k l a s y f i k a c j ę S . R o s p o n d a 5. P o k l a s y f i k a c j i n a z w y , a u t o r z y 4 W . T a s z y c k i , S ł o w i a ń s k i e n a z w y m i e j s c o w e . U s t a l e n i a p o d z i a ł u , K r a k ó w 1946, p r z e d r u k w : t e n ż e , R o z p r a w y l s t u d i a p o l o n i s t y c z n e . T . 1. O n o m a s t y k a , W r o c ł a w —K r a k ó w 1958, s s . 228—268. 5 S . R o s p o n d , K l a s y j i k a c j a s t r u k t u r a l n o - g r a m a t y c z n a s ł o w i a ń s k i c h n a z w g e o g r a f i c z n y c h , W r o c ł a w 1957.

(4)

5 2 3 p r z e d s t a w i a j ą e t y m o l o g i ą n a z w y o r a z w y j a ś n i a j ą z m i a n y , j a k i m o n a u l e ­ g a ł a w c i ą g u w i e k ó w . S y n t e z a p r z y t a c z a n a p o s ł o w n i k a c h n a z w , o b e j m u j e i n t e r p r e t a c j e i c h a r a k t e r y s t y k ę z g r o m a d z o n e g o m a t e r i a ł u . O d d z i e l n i e o m a w i a n e są n a z w y w y s t ę p u j ą c e w t y m s a m y m j ę z y k u , a w r a m a c h j e d n e g o j ę z y k a n a z w y w s i i m i a s t , n a z w y p r z y s i ó ł k ó w i c z ę ś c i w s i , n a z w y t e r e n o w e l ą d o w e , n a z w y t e r e n o w e w o d n e i n a z w y t o n i r y b a c k i c h . P o o m ó w i e n i u w s z y s t k i c h g r u p n a z w , k a ż d a p r a c a z a w i e r a c h a r a k t e r y s t y k ę j ę z y k o w ą z g r o m a d z o n e g o m a t e r i a ł u o r a z z a k o ń c z e n i e , w k t ó r y m a u t o r z y p r z e d ­ s t a w i a j ą w n i o s k i w y p ł y w a j ą c e z a n a l i z y m a t e r i a ł u . P r a c e k o ń c z ą s t r e s z ­ c z e n i a w j ę z y k a c h o b c y c h , o b j a ś n i e n i a s k r ó t ó w , s p i s y t a b e l i r y c i n . W c z ę ś c i i n t e r p r e t a c y j n e j w i ę k s z o ś c i m o n o g r a f i i , a u t o r z y s t o s u j ą k o m ­ b i n a c j ę s k r z y ż o w a n i a k l a s y f i k a c j i s e m a n t y c z n o - e t y m o l o g i c z n e j ze s t r u k - t u r a l n o - g r a m a t y c z n ą . W e d ł u g t y c h k l a s y f i k a c j i a n a l i z o w a n e są t e ż n a z ­ w y n i e m i e c k i e i p r u s k i e . W k a ż d y m r o z d z i a l e w y s t ę p u j ą s z c z e g ó ł o w e z e s t a w i e n i a t a b e l a r y c z n e , p o d a j ą c e w u j ę c i u p r o c e n t o w y m n a r a s t a n i e p o s z c z e g ó l n y c h t y p ó w n a z w w c i ą g u , w i e k ó w o r a z o b r a z u j ą c e p o s z c z e g ó l ­ n e t y p y s e m a n t y c z n e i s t r u k t u r a l n e n a z w , c o p o z w a l a ł a t w o j e p o r ó w ­ n y w a ć . W p i ę c i u m o n o g r a f i a c h r e g i o n a l n y c h s e r i i „ P o m o r s k i c h m o n o g r a f i i t o p o n o m a s t y c z n y c h ” p r z e a n a l i z o w a n o ł ą c z n i e 12 1 7 2 n a z w y g e o g r a f i c z n e , n a k t ó r e s k ł a d a s ię 2 5 8 9 n a z w z b y ł e g o p o w i a t u k o ś c i e r s k i e g o ( P M T , n r 1, s. 3 2 4 ), 3 2 7 5 n a z w z b y ł e g o p o w i a t u p u c k i e g o ( P M T , n r 3, s. 2 8 0 ), 2 0 0 6 n a z w z b y ł y c h p o w i a t ó w m a l b o r s k i e g o , s z t u m s k i e g o i k w i d z y ń ­ s k i e g o ( P M T , n r 4, s. 3 7 2 ), 1 8 7 5 n a z w z b y ł y c h p o w i a t ó w g d a ń s k i e g o i t c z e w s k i e g o ( P M T , n r 6, s. 2 1 8 ) o r a z 2 4 2 7 n a z w z b y ł e g o p o w i a t u s t a r o ­ g a r d z k i e g o . N a z w y n a l e ż ą c z ę s t o d o d w ó c h l u b t r z e c h s y s t e m ó w j ę z y ­ k o w y c h : p o l s k i e g o i n i e m i e c k i e g o l u b t e ż p o l s k i e g o , n i e m i e c k i e g o i s t a r o - p r u s k i e g o . I c h a n a l i z a j e s t w i ę c s z c z e g ó l n i e t r u d n a , p o n i e w a ż m u s i u w z g l ę d n i a ć r ó ż n o r o d n e p r o c e s y s u b s t y t u c y j n e , k t ó r y m u l e g a ł y w t o k u g e r m a n i z a c j i i p o l o n i z a c j i . A u t o r z y s t o s u j ą m e t o d y w y p r a c o w a n e p r z e z p r o f . S t a n i s ł a w a R o s p o n d a , l i p s k ą s z k o ł ę o n o m a s t y c z n ą p r o f . T . F r i n g s a , R . F i s c h e r a i E . E i c h l e r a o r a z m e t o d y a n a l i z y s u b s t y t u c y j n e j n a z w o p r a ­ c o w a n e p r z e z p r o f . H . G ó r n o w i c z a c. W d a w n y c h p o w i a t a c h k o ś c i e r s k i m , 6 P o r . p r a c e H . G ó r n o w i c z a : N i e m i e c k i e s u b s t y t u c j e p o l s k i c h i p r u s k i c h n a z w m i e j s c o ­ w y c h p r z y p o m o c y c z ł o n ó w z t o ż e n i o w y c h t y p u - d o r f , - s e e na P o w i ś l u G d a ń s k i m , O n o m a s t i c a S l a v o g e r m a n i c a V I I I , 1973, s s . 89—100; Di e A r t e n d e r P o lo n i s i e r u n g d e u t s c h e r O r t s n a m e n i m G e b i e t v o n M a l b o r k , O n o m a s t i c a S l a v o g e r m a n i c a I X , 1974, s s . 75—86; D a s a l t p r e u s s i s c h e S u f f i x - I t - u n d d a s p o l n i s c h e S u f f i x - ic o n O r t s n a m e n d e s p r e a s s l s c h e n P o m e s a n i e n s , Z e i t s c h r i f t f ü r S l a w i s t i k 1974, B d . 19, H . 2, s s . 234—240; R o d z a j e z n i e m c z e n i a p o l s k i c h n a z w m i e j s c o w y c h na P o u i i ś i u G d a ń s k i m , O n o m a s t i c a S l a v o g e r m a n i c a X , 1976, s s . 83—95; D i e A r t e n d e r P o l o n i s l e r u n g d e u t s c h e r F l u r n a m e n i m G e b i e t M a l b o r k , O n o m a s t i c a S l a v o g e r m a n i c a X I , 1976, s s . 111—118;

(5)

5 2 4 R e c e n z j e i o m ó w i e n i a p u c k i m , t c z e w s k i m i g d a ń s k i m a u t o r z y o m a w i a j ą n a z w y p o l s k i e i n i e ­ m i e c k i e i t a k E . B r e z a 1 0 6 n a z w z a l i c z y ł d o n i e m i e c k i c h (ss. 2 7 3 , 2 8 9 , 2 9 1 , 3 0 0 , 3 0 7 ), J . T r e d e r o m ó w i ł 9 4 n a z w y n i e m i e c k i e (ss. 171 , 1 8 7 , 2 0 1 , 2 2 7 ) a I I . B u g a l s k a 2 5 4 n a z w y (ss. 168, 182 , 191 , 2 0 0 ). N a t e r e n i e P o w i ś l a G d a ń s k i e g o , c z y l i b y ł y c h p o w i a t ó w k w i d z y ń s k i e g o , s z t u m s k i e g o , m a l b o r - s k i e g o o r a z r e j o n u P r a b u t i b y ł e g o p o w i a t u s t a r o g a r d z k i e g o , o p r ó c z n a z w p o l s k i c h i n i e m i e c k i c h w y s t ę p u j ą t e ż n a z w y p r u s k i e . N a P o w i ś l u G d a ń ­ s k i m H . G ó r n o w i c z z a p i s a ł 4 1 1 n a z w n i e m i e c k i c h i 163 n a z w y p r u s k i e , o b o k 1 4 2 6 n a z w p o l s k i c h (s. 3 7 2 ), a n a t e r e n i e b y ł e g o p o w i a t u s t a r o ­ g a r d z k i e g o 85 n a z w n i e m i e c k i c h , 4 p r u s k i e i a ż 2 3 3 8 n a z w p o l s k i c h . O m a w i a n e n a z w y , m a j ą c z ę s t o s t a r e z a p i s y h i s t o r y c z n e , s i ę g a j ą c e X I I w . N a j s t a r s z e są z a p i s y n a z w m i a s t i w s i o r a z r z e k , j e z i o r i s t r u m i e n i i t a k n p . w X I I w . z a p i s a n o w b y ł y m p o w i e c i e k o ś c i e r s k i m 9 n a z w m i e j s c o ­ w y c h i 5 n a z w w o d n y c h , w b y ł y m p o w i e c i e p u c k i m 2 n a z w y m i e j s c o w e i 4 n a z w y w o d n e , w b y ł y c h p o w i a t a c h g d a ń s k i m i t c z e w s k i m 7 n a z w m i e j s c o w y c h i 4 n a z w y w o d n e , w b y ł y m p o w i e c i e s t a r o g a r d z k i m 4 n a z w y m i e j s c o w e i 4 n a z w y w o d n e o r a z n a P o w i ś l u G d a ń s k i m 19 n a z w w o d ­ n y c h . S z c z e g ó ł o w o o p r a c o w a n e s ł o w n i k i n a z w i s y n t e z y p r z e d s t a w i o n e w j e d n o l i t y s p o s ó b w e w s z y s t k i c h m o n o g r a f i a c h m a t e r i a ł o w y c h , s p r a w i a j ą , że z p r a c t y c h m o g ą k o r z y s t a ć n i e t y l k o j ę z y k o z n a w c y , a l e r ó w n i e ż p r z e d s t a w i c i e l e i n n y c h d y s c y p l i n n a u k o w y c h , a p r z e d e w s z y s t k i m a r c h e o l o g o w i e , k a r t o g r a f o w i e i h i s t o r y c y . D w i e p r a c e w y d a n e w s e r i i m a j ą , j a k j u ż w s p o m n i a n o , c h a r a k t e r s t r a t y g r a f i c z n y 7. A u t o r k i o m a w i a j ą w n i c h n a j w a ż n i e j s z e d l a n a z e w ­ n i c t w a p o m o r s k i e g o s t r u k t u r y s ł o w o t w ó r c z e n a z w , z e b r a n e z z i e m l e ż ą ­ c y c h p o l e w e j s t r o n i e W i s ł y , o k r e ś l a n y c h j a k o P o m o r z e G d a ń s k i e . S z c z e ­ g ó ł o w o o b s z a r n a z w a n y P o m o r z e m G d a ń s k i m o b e j m u j e 13 b y ł y c h p o w i a ­ t ó w w o j e w ó d z t w a g d a ń s k i e g o 8, t j . e l b l ą s k i , g d a ń s k i , k a r t u s k i , k o ś c i e r s k i , k w i d z y ń s k i , l ę b o r s k i , m a l b o r s k i , n o w o d w o r s k i , p u c k i , s t a r o g a r d z k i , s z t u m ­ s k i , t c z e w s k i , w e j h e r o w s k i i t r z y d a w n e p o w i a t y w o j e w ó d z t w a b y d g o ­ s k i e g o t j . c h o j n i c k i , ś w i e c k i , t u c h o l s k i . W e d ł u g n o w e g o p o d z i a ł u a d m i n i ­ s t r a c y j n e g o P o l s k i , p r z y j ę t e g o w 1 9 7 5 r . , są t o t e r e n y w c h o d z ą c e w s k ł a d R o d z a j e s p o l s z c z e n i a s t a r o p r u s k i c h n a z w m i e j s c o w y c h n a P o w i é l u G d a ń s k i m , Z e s z y t y N a u ­ k o w e W y d z i a ł u H u m a n i s t y c z n e g o U n i w e r s y t e t u G d a ń s k i e g o . P r a c e J ę z y k o z n a w c z e , 1975, n r 3, s s . 35— 47; D i e d e u t s c h e n L e h n w ö r t e r i m p o l n i s c h e n D i a l e k t v o n M a l b o r k , w : B e i t r ä g e z u m d e u t s c h - s l a w i s c h e n S p r a c h k o n t a k t , B e r l i n 1977, s s . 93— 103; K l a s y f i k a c j a z a p o ż y c z o n y c h n a z w w ł a s n y c h , w : N a z e w n i c t w o o b s z a r ó w j ę z y k o w o m i e s z a n y c h , W r o c ł a w — W a r s z a w a —K r a k ó w — G d a ń s k —Ł ó d ź 1981, s s . 35— 44. 7 P o r . p r z y p . 1. 8 U . K ę s i k o w a , n i e u w z g l ę d n i a n a z w z b y ł y c h p o w i a t ó w p r a w o b r z e ż n y c h P o m o r z a : e l b l ą ­ s k i e g o , k w i d z y ń s k i e g o , m a l b o r s k i e g o , n o w o d w o r s k i e g o i s z t u m s k i e g o .

(6)

5 2 5 w o j e w ó d z t w : e l b l ą s k i e g o , g d a ń s k i e g o , s ł u p s k i e g o , b y d g o s k i e g o ( p o r . P M T , n r 2, s. 5 i n r 5, ss. 5— 6). U . K ę s i k o w a o m a w i a 1 0 8 0 n a z w u t w o r z o n y c h s u f i k s e m - o v - , - e v - , a J . Ł u s z c z y ń s k a 4 7 5 n a z w z s u f i k s e m - i n - . S ą t o n a z w y m i e j s c o w o ś c i — o b i e k t ó w z a m i e s z k a ł y c h j a k r ó w n i e ż n a z w y t e r e ­ n o w e i w o d n e . O b i e p r a c e m a j ą u k ł a d p o d o b n y d o m a t e r i a ł o w y c h . W e w s t ę p i e p r z e d s t a w i a s ię z a k r e s m a t e r i a ł u , ź r ó d ł a o r a z s t a n b a d a ń n a d d a n ą s t r u k t u r ą n a z e w n i c z ą , d a l e j n a s t ę p u j ą s ł o w n i k i z e b r a n y c h n a z w i s y n t e z a . S ł o w n i k o w a c z ę ś ć p r a c m a u k ł a d a l f a b e t y c z n y . H a s ł a m i są p i e r w o t n e f o r m y n a z w , c z ę s t o z r e k o n s t r u o w a n e w t a k i e j p o s t a c i , j a k ą m i a ł y w c h w i l i i c h u t w o r z e n i a , k i e d y i s t n i a ł j e s z c z e z w i ą z e k m i ę d z y n a z w a m i a w y r a z a m i p o s p o l i t y m i c z y i m i o n a m i . P o h a ś l e p o d a n o b r z m i e ­ n i e w s p ó ł c z e s n e n a z w y i l o k a l i z a c j ę o b i e k t u , a d a l e j z a p i s y h i s t o r y c z n e , u ł o ż o n e c h r o n o l o g i c z n i e o d c z a s ó w n a j d a w n i e j s z y c h d o n a j n o w s z y c h . W o b r ę b i e h a s ł a p o d s t a w o w e g o , m i e s z c z ą s i ę t e ż w s z y s t k i e n a z w y g e o g r a ­ f i c z n e o t e j s a m e j e t y r ń o l g g n ^ ą r ó ż n e j l o k a l i z a c j i , p o d a n e w e d ł u g w c z e ­ ś n i e j u s t a l o n e j k o l e j n o ś c i ( p o r . U . K ę s i k o w a , s. 1 2). A u t o r k i s t a r a j ą s ię p o d a ć m o ż l i w i e w s z y s t k i e w a r i a n t y g r a f i c z n e , f o n e t y c z n e i s ł o w o t w ó r c z e n a z w , j a k r ó w n i e ż j e w y j a ś n i ć w k o m e n t a r z u j ę z y k o w y m . A r t y k u ł h a s ł o ­ w y k o ń c z y e t y m o l o g i a i k l a s y f i k a c j a s e m a n t y c z n a n a z w y . J . Ł u s z c z y ń s k a w s z y s t k i e z e b r a n e n a z w y , n i e z a l e ż n i e o d i c h p o c h o d z e n i a , p r z e d s t a w i a w j e d n y m s ł o w n i k u n a z w , a U . K ę s i k o w a w y d z i e l a ze s ł o w n i k a g r u p ę n a z w n i e j a s n y c h (s. 1 6 0 ). C z ę ś ć s y n t e t y c z n a p r a c y K ę s i k o w e j z a w i e r a r o z d z i a ł d o t y c z ą c y t o p o n i m i c z n e j f u n k c j i f o r m a t u - o v - i z a k r e s u j e g o w y s t ę p o w a ­ n i a w w y r a z a c h p o s p o l i t y c h o r a z n a z w a c h g e o g r a f i c z n y c h (ss. 1 6 1 — 1 64), n a s t ę p n i e s e m a n t y c z n o - s t r u k t u r a l n ą a n a l i z ę n a z w d z i e r ż a w c z y c h , t o p o ­ g r a f i c z n y c h , k u l t u r o w y c h , d w u z n a c z n y c h i w t ó r n y c h z s u f i k s e m - o v - (ss. 1 6 4 — 1 8 7 ) o r a z r o z d z i a ł y d o t y c z ą c e w y b r a n y c h p r o b l e m ó w j ę z y k o ­ w y c h . Z n a l a z ł s i ę t u k r ó t k i r o z d z i a ł p o ś w i ę c o n y k o n w e r s j i w n a z w a c h n a - o v - (ss. 1 8 7 — 1 8 9 ), r o z d z i a ł d o t y c z ą c y r o d z a j u g r a m a t y c z n e g o i k a t e g o r i i l i c z b y a n a l i z o w a n y c h n a z w (ss. 1 8 9 — 1 9 9 ), z a k r e s u d e r y w a c j i s u f i k s u - o v - (ss. 1 9 9 — 2 0 2 ), r e p a r t y c j i s u f i k s u - o v - i - e v - (ss. 2 0 2 — 2 0 5 ), s t o s u n k u n a z w t e r e n o w y c h i w o d n y c h w o b e c n a z w m i e j s c o w y c h u t w o r z o n y c h f o r ­ m a n t e m - e v - (ss. 2 0 5 — 2 0 6 ) o r a z _ r o z d z i a ł d o t y c z ą c y z a o b s e r w o w a n y c h z j a w i s k f o n e t y c z n y c h , m o r f o l o g i c z n y c h i l e k s y k a l n y c h . C z ę ś ć s y n t e t y c z n a p r a c y J . Ł u s z c z y ń s k i e j z a w i e r a z a g a d n i e n i a p o d o b n e . A u t o r k a a n a l i z u j e z a k r e s w y s t ę p o w a n i a s u f i k s u - i n - w w y r a z a c h p o s p o l i t y c h i n a z w a c h w ł a s n y c h (ss. 1 0 4 — 1 0 7 ) o r a z p r z e d s t a w i a a n a l i z ę s e m a n t y c z n ą i s t r u k t u ­ r a l n ą z e b r a n y c h n a z w m i e j s c o w y c h i t e r e n o w y c h (ss. 1 0 8 — 1 20 ). P o z o ­ s t a ł e r o z d z i a ł y d o t y c z ą a n a l i z y p o d s t a w d e r y w a c y j n y c h n a z w d z i e r ż a w ­ c z y c h u t w o r z o n y c h s u f i k s e m - i n - i n a z w t o p o g r a f i c z n y c h (ss. 1 2 0 — 123),

(7)

5 2 6 R e ce n z j e i o m ó w i e n i a o b o c z n o ś c i r o d z a j o w y c h s u f i k s u - i n - (ss. 1 2 3 — 1 2 8 ) o r a z w y b r a n y c h z a ­ g a d n i e ń j ę z y k o w y c h (ss. 1 2 8 — 1 30). R o z d z i a ł o s t a t n i p r a c y J . h u s z c z y ń - s k i e j d o t y c z y p o r ó w n a n i a n a z w u t w o r z o n y c h s u f i k s e m - i n - z n a z w a m i u t w o r z o n y m i s u f i k s e m - o v - n a P o m o r z u G d a ń s k i m . A u t o r k a s t w i e r d z a w i ę k s z ą p r o d u k t y w n o ś ć n a z w z s u f i k s e m - o v - , s z c z e g ó l n i e w X X w . , k i e d y p o w s t a ł a k o n i e c z n o ś ć n a z w a n i a n o w y c h o b i e k t ó w z a m i e s z k a ł y c h l u b a d a p t o w a n i a n a z w n i e m i e c k i c h d o p o l s k i e g o s y s t e m u n a z e w n i c z e g o . O k r e s e m n a j w i ę k s z e j p r o d u k t y w n o ś c i n a z w z s u f i k s e m - i n - n a P o m o r z u G d a ń s k i m j e s t X I I I i X I V w . , w t y m t e ż o k r e s i e p o w s t a ł o n a j w i ę c e j n a z w z s u f i k s e m - o v - . P o t e m o b i e s t r u k t u r y n a z e w n i c z e u ż y w a n e są r z a d z i e j a ż d o X X w . , k i e d y g w a ł t o w n i e r o ś n i e l i c z b a n a z w t w o r z o n y c h s u f i k s e m - o v - , p e ł n i ą c y m f u n k c j ę s t r u k t u r a l n ą . N a z w y t w o r z o n e s u f i k s e m - o v - i s u f i k s e m - i n - b ę d ą c e p r z e d m i o t e m a n a l i z y , n a l e ż ą d o n a j s t a r s z e j w a r s t w y n a z e w n i c t w a n a P o w i ś l u G d a ń s k i m . O b i e p r a c e k o ń c z y k r ó t k i e p o d s u m o w a n i e o b e j m u j ą c e w n i o s k i w y p ł y w a j ą c e z a n a l i z y m a t e r i a ł u , o b j a ś n i e n i a s k r ó t ó w , s p i s t a b e l i t r e ś c i o r a z k r ó t k i e s t r e s z c z e n i e p r a c y w j ę z y k u a n g i e l s k i m . P r a c a U . K ę s i k o w e j z a w i e r a j e s z c z e d o d a t k o w o s t r e s z c z e n i e w j ę z y k u r o s y j s k i m i w y k a z l i t e r a t u r y . Z a r ó w n o p r a c e m a t e r i a ł o w e j a k i s t r a t y g r a f i c z n e w y d a w a n e w s e r i i „ P o m o r s k i c h m o n o g r a f i i t o p o n o m a s t y c z n y c h ” z a s ł u g u j ą n a u w a g ę j a k o r z e ­ t e l n e o p r a c o w a n i a m a t e r i a ł u t o p o n o m a s t y c z n e g o o k r e ś l n e g o o b s z a r u . P r a c e t e b ę d ą p o d s t a w ą p r z y s z ł y c h s y n t e t y c z n y c h o p r a c o w a ń s t r u k t u r n a z e w n i c z y c h P o m o r z a a w d a l s z e j p e r s p e k t y w i e s t a n ą s ię p r z y c z y n k i e m d o s ł o w i a ń s k i e g o a t l a s u t o p o n o m a s t y c z n e g o 9. M a r i a B i o l i k V it o ld ia n a . Co d e x p r i v i l e g i o r u m V i t o l d i M a g n i D u ci s L i t h u - aniae 13861430, z e b r a ł i w y b r a ł J e r z y O c h m a ń s k i , P o l s k a A k a d e m i a N a u k O d d z i a ł w P o z n a n i u , S e r i a H i s t o r i a , t . 8, W a r ­ s z a w a — P o z n a ń 1 9 8 6 , 2 5 6 ss. P o 1 05 l a t a c h o d w y d a n i a p r ^ e z A n t o n i e g o P r o c h a s k ę k o r e s p o n ­ d e n c j i w i e l k i e g o k s i ę c i a l i t e w s k i e g o W i t o l d a z p a ń s t w a m i s ą s i e d n i m i 1 h i s t o r y c y o t r z y m a l i , o p r a c o w a n ą p r z e z z a s ł u ż o n e g o b a d a c z a d z i e j ó w 9 O s ł o w i a ń s k i m a t l a s i e t o p o n o m a s t y c z n y m z o b . I M i ę d z y n a r o d o w a / с о л / e r e n e j a o n o m a - s t y c z n a . K s i ę g a r e f e r a t ó w , W r o c ł a w 1961; S p ra i o o z c Z c m i a z I V i V K o n g r e s u S l a w i s t ó w , O n o - m a s t i c a V I I I , 1963, s s . 339— 401, O n o m a s t i c a X , 1965, s s . 302—304; M a t e r i a l e n z u m s l a w i s c h e n o n o m a s t i s c h e n .A t l a s , r e d . R . F i s c h e r , B e r l i n 1964 i n . l C o d e x e p is t o la r i s V i t o l d i M a g n i d u c i s L i t h u a n i a e 13761430, w y d . A . P r o c h a s k a , M o n u ­ m e n t a M a e d i i A e v i H i s t o r i c a R e s g e s t a s P o l o n i a e i l l u s t r a n t i a , t . 6, K r a k ó w 1882.

Cytaty

Powiązane dokumenty

In two of them (Podkarpackie and Lubelskie) the parameter was negative and significant at 1% significance level indicating that changes in minimum to average wage

31 List Jana Muszkowskiego do Tadeusza Zapióra z dn.. cze wskazówek bibliograficznych, przedmowy, skorowidza i spisu ilustracji. Jednocześnie zgodził się na przedstawione

projektowanych przez państwa członkowskie działań o charakterze pomocy publicznej z unijnymi przepisami w tym zakresie. Zgodnie z zapisami dokumentu państwom człon-

A przecież co roku podczas Adwentu, liturgia intonuje radośnie: "N oc ju ż się kończy, dzień jest bliski!".. Boże Narodzenie zarysowuje się na horyzoncie,

Dają one także okazję poznania, na czym polega praca muzeum, bowiem najczęściej, zwiedzając sale muzealne, nie zdajemy sobie sprawy, ile przykładowo trzeba

O św iaty Publicznej, które go subw

Kwestia wykorzystania terenu po byłym lotnisku we Wrzeszczu w 1974 roku .... Nowe lotnisko Gdańsk-Rębiechowo w 1974 roku

In summary, higher concentrations of monovalent salt in the absence of crowding agents as well as divalent salts attenuate the handedness flipping dynamics of