Grad, Leszek
Sesja naukowa z okazji 50-lecia
Stowarzyszenia Bibliotekarzy
Polskich
Komunikaty Mazursko-Warmińskie nr 4, 576-579
KRONIKA NAUKOWA W O J E W Ó D Z T W A OLSZTYŃSKIEGO
L E S Z E K G R A D
S E S J A N A U K O W A Z O K A Z J I 5 0 -L E C IA S T O W A R Z Y S Z E N IA B IB L IO T E K A R Z Y P O L S K IC H
B a rd z o u ro c z y śc ie o b c h o d z ili b ib lio te k a rz e w o j. o ls z ty ń sk ie g o ju b ile u s z s w o je j o r g a n iz a c ji z a w o d o w e j — 5 0 -le c ie d z ia ła ln o ś c i S to w a rz y s z e n ia B ib lio te k a r z y P o ls k ic h . D la u c z c z e n ia te j ro c z n ic y , s ta r a n i e m o ls z ty ń sk ie g o Z a rz ą d u O k rę g u S B P , z o rg a n iz o w a n o w d n ia c h 20 i 21 p a ź d z ie r n ik a 1967 r . w O ls z ty n ie w D o m u Ś r o d o w is k T w ó rc z y c h u ro c z y sto ś c i, n a d k tó r y m i h o n o ro w y p r o t e k to r a t o b ję li: S ta n is ła w T o m a s z e w s k i — I s e k r e t a r z K W P Z P R w O lsz ty n ie , inż. M a r ia n G o to w ie c — p rz e w o d n ic z ą c y W R N w O ls z ty n ie , J u l i a n M a le w s k i — p rz e w o d n ic z ą c y W o je w ó d z k ie g o K o m ite tu F J N w O ls z ty n ie , J a n C z a rn e c k i — g e n e r a ł W P o ra z J a n B a u m g a r t — p rz e w o d n ic z ą c y Z a r z ą d u S to w a rz y s z e n ia B ib lio te k a rz y P o ls k ic h .
W p ie rw s z y m d n iu o b c h o d ó w ju b ile u s z o w y c h o d b y ła s ię s e s ja n a u k o w a p o p rz e d z o n a o d z n a c z e n ie m z ło tą o d z n a k ą h o n o ro w ą „ Z a s łu ż o n y m d la W a rm ii i M a z u r d w ó c h b ib lio te k a rz y : d r a J a n a W ró b le w sk ie g o ( k u s to s z a B ib lio te k i G łó w n e j W S R w K o rto w ie ) i m g ra T a d e u s z a O ra c k ie g o (k ie ro w n ik a B ib lio te k i S tu d i u m N a u c z y c ie lsk ie g o w O stró d z ie).
O tw a rc ia s e s ji d o k o n a ła I r e n a G r a b o w s k a — p rz e w o d n ic z ą c a Z a rz ą d u O k rę g u S B P w O lsz ty n ie . S ło w o w s t ę p n e w y g ło s ił W a l te r P ó ź n y — w ic e p r z e w o d n ic z ą c y P r e z y d iu m W R N w O ls z ty n ie . N a p rz e w o d n ic z ą c e g o s e s ji p o w o ła n o p r z e d s ta w ic ie la Z a r z ą d u G łó w n e g o S B P doc. d r M a rię D e m b o w sk ą z W a rsz a w y , k t ó r a w z w ię z ły m p rz e m ó w ie n iu w y r a z iła u z n a n ie d la b ib lio te k a r z y W a rm ii i M a z u r s tw ie r d z a ją c , że „ O k rę g o ls z ty ń s k i — z n a t u r y rz e cz y je d e n z m ło d s z y c h o k rę g ó w n a sz e g o S to w a rz y s z e n ia je s t m o c n o i g łę b o k o z w ią z a n y z ż y c ie m n a s z e j o r g a n iz a c ji. D z ię k i n ie s tru d z o n e j e n e rg ii, zesp o ło w i i r z e te ln e j p r a c y d z ia ła c z y te g o O k rę g u — n a le ż y o n do n a j b a r d z ie j a k t y w n y c h o g n iw te re n o w y c h S to w a rz y s z e n ia ” .
D y re k to r B ib lio te k i G łó w n e j W S R w K o rto w ie m g r L u d w ik P e l c z a r s k i w r e f e r a c ie : 50 la t S to w a r z y s z e n ia B i b lio te k a r z y P o ls k ic h s z e ro k o z o b ra z o w a ł h is to rię , p o w s t a n ie i d z ia ła ln o ś ć o r g a n iz a c ji b ib lio te k a r z y o d je j o fic ja ln e g o z a ło ż e n ia w d n iu 21 p a ź d z ie rn ik a 1917 r . (w ó w c za s ja k o Z w ią z e k B ib lio te k a rz y P o ls k ic h ) d o c h w ili o b e c n e j. P r e le g e n t w s w y m r e f e r a c ie w y k a z a ł m. in . j a k p o w a ż n ą r o lę o d e g ra ło S to w a rz y s z e n ie B ib lio te k a rz y P o ls k ic h w o k re s ie m ię d z y w o je n n y m w s z k o le n iu fa c h o w e j k a d r y b ib lio te k a r s k ie j, w p r o w a d z e n iu b a d a ń n a u k o w y c h , w c z u w a n iu n a d n a le ż y tą o r g a n iz a c ją i ro z w o je m b ib lio te k i b ib lio g r a f ii o ra z w o p ie c e i c z u w a n iu n a d z a g a d n ie n ia m i z a w o d o w y m i. S z c ze g ó ln ie d u ż e z a s łu g i p o ło ż y ło S to w a rz y s z e n ie B ib lio te k a rz y P o ls k ic h w s t a r a n i a c h o w p ro w a d z e n ie w ży cie n o w e j u s ta w y b ib lio te c z n e j, k t ó r a z a s tą p iła b y p r z e s ta r z a ły ju ż d e k r e t o z b io ra c h b ib lio te c z n y c h z 1946 r. P r a c e n a d u s ta w ą t r w a j ą od r . 1961 i m o ż n a p rz y p u s z c z a ć , że z p o c z ą tk ie m 1968 r. z o s ta n ą z ak o ń c z o n e .
W
w o je w ó d z tw ie o ls z ty ń s k im K o ła Z w ią z k u B ib lio te k a rz y i A rc h iw is tó w P o ls k ic h (o b e c n a n a z w a S to w a r z y s z e n ia o b o w ią z u je od 1953 r.) z o s ta ły p o w o ła n e z n a c z n ie p ó ź n ie j, n iż w P o ls c e C e n t r a ln e j, co w ią z a ło s ię z p o w s t a w a n ie m b ib lio te k i z a t r u d n ie n ie m p ra c o w n ik ó w b ib lio te k . P ie rw s z y m i z a ło ż y c ie la m i o rg a n iz a c ji b ib lio te k a r z y w O ls z ty n ie b y li: E m ilia S u k e rto w a -B ie 'd r a -w in a , M ic h a ł C h o m in , I r e n a G ra b o w s k a , H a lin a B a r tk o w s k a i W a n d a
D ą b ro w s k a . D o s u k c e s ó w o k r ę g u o ls z ty ń sk ie g o n a le ż y z alicz y ć p ro w a d z o n ą a k c ję o d c z y to w ą o ra z o rg a n iz o w a n ie s p o tk a ń b ib lio te k a r z y w s z y s tk ic h sieci, a p rz e d e w s z y s tk im d o p ro w a d z e n ie b ib lio te k o ls z ty ń s k ic h n a czo ło w e m ie js c e w k r a j u w z a k r e s ie u p o w s z e c h n ie n ia c z y te ln ic tw a . W p o d s u m o w a n iu sw e g o r e f e r a t u m g r L. P e lc z a r s k i p o in f o r m o w a ł o n a jb liż s z y c h z a d a n ia c h z a r z ą d u o k rę g u n a p rz y sz ło ść .
D ru g i z k o le i r e f e r a t p t. P o lo n ica b ib lio te c z n e n ie k tó r y c h r o d ó w p r u s k ic h
W a r m ii i M a z u r w y g ło s iła m g r H a lin a K e f e r s t e i n . R e f e r e n t k a z a z n a
czy ła, że „ I n w e n ta r z e b ib lio te c z n e p o c h o d z ą c e z m in io n y c h e p o k s ta n o w ią c ie k a w y i b o g a ty m a t e r i a ł d o b a d a ń , a c z ę sto s ą je d y n y m ź ró d łe m w ia d o m o ści o k s ię g o z b io ra c h . S p is y k s ią ż e k n ie je d n o k r o tn ie b o w ie m p r z e tr w a ły n ie ty lk o z b ie ra c z y , a le i s a m e z b io ry i ju ż p rz e z to s a m o s ta n o w ią c e n n y z a b y t e k b ib lio g r a fic z n y . P o n a d to s ą o n e r e a ln y m o d b ic ie m z a in te r e s o w a ń i c z ę s to k ro ć p o g lą d ó w w ła śc ic ie li. Ic h z a w a r to ś ć j e s t z b io rn ic ą w ia d o m o śc i 0 w p ły w a c h p o lity c z n y c h , k u ltu r a ln y c h , o p o c z y tn o śc i p o s z c z e g ó ln y c h a u t o ró w , o p e rc e p c ji s p o łe c z n e j j a k ie jś k s ią ż k i, czy g r u p y k s ią ż e k ” .
D ą żą c do z b a d a n ia n a p ły w u l i t e r a t u r y p o ls k ie j n a t e r e n P r u s K ró le w s k ic h 1 K sią ż ę c y c h , do s ię g n ię c ia w g łą b d z ie jó w b ib lio te c z n y c h n a ty m te re n ie , k tó r y c h lo s y w d u ż e j m ie rz e s ta n o w ią b ia łą k a r t ę n a t l e o g ó ln o p o ls k ie j ic h h is to rii, r e f e r e n t k a p r z e b a d a ła tr z y in w e n ta r z e b ib lio te c z n e z n a j d u ją c e się w W o je w ó d z k im A rc h iw u m P a ń s tw o w y m w O ls z ty n ie . S p is y k s ią g n a le ż a ły d o z n a c z n ie jsz y c h ro d ó w p r u s k ic h : S c h w e rin ó w , L e h n d o rf ó w o ra z D e n h o ffó w . H . K e f e r s t e in z a z n a c z y ła , że „ w o d n ie s ie n iu do w s p o m n ia n y c h ro d ó w is tn ie je o b s z e rn a l i t e r a t u r a ty p u g e n e a lo g ic z n o -b io g ra fic z n e g o , j e d n a k w o p ra c o w a n ia c h n ie m ie c k ic h s ą je d y n ie n ie lic z n e i n ik łe w z m ia n k i o z a m iło w a n ia c h b ib lio f ils k ic h p o s z c z e g ó ln y c h c z ło n k ó w ty c h r o d z in . O p ra c o w a ń p o ls k ic h n a te n t e m a t n ie m a, a m o ż n a ty lk o z n a le ź ć d a n e d o ty c z ą c e ro d ó w i ic h
d z ia ła ln o ś c i, g łó w n ie p o lity c z n e j, w P o l s k im S ł o w n i k u B i o g r a fic z n y m ,
w T. O r a c k i e g o , S ł o w n i k u b io g r a fic z n y m W a r m ii, M a z u r i P o w iś la
o ra z G e n e a lo g ii D w o r z a c z k a . N a s tę p n ie r e f e r e n t k a n a tl e z a r y s u d z ie jó w ro d ó w od o s ie d le n ia s ię — p o d k o n ie c w ie k u X V II I o m ó w iła k o le jn o p o w s t a w a n ie z b io ró w b ib lio te c z n y c h , o g ra n ic z a ją c z a się g a n a liz y do s t a r y c h d ru k ó w , to je s t po r o k 1800. P r e le g e n tk a z a z n a c z y ła ta k ż e , że „ p o d t e r m in e m p o lo n ic a ro z u m ie to sło w o w p o ję c iu e s tr e i c h e r o w s k im ” , a w ię c z o s ta ła w z ię ta p o d u w a g ę m . in . z a s a d a m ie js c a w y d a n ia . Z k o le i a n a l iz u ją c z a w a rto ś ć p o s z c z e g ó ln y c h in w e n ta r z y o m ó w iła ic h s t a n lic z e b n y w ro z b ic iu n a p o sz c z e g ó ln e ję z y k i. Z a n a liz y te j w y n ik a ło , że „ w b ib lio te c e S c h w e rin ó w z n a jd o w a ły się 164 p o lo n ic a , L e h n d o rf o w ie p o s ia d a li ic h 49, a D e n h o ffo w ie — 131” . N a s tę p n ie a u t o r k a p rz e p r o w a d z ił a a n a liz ę p o lo n ic ó w p o d k ą t e m m ie js c ic h w y d a n ia .
N a jlic z n ie js z y m i b y ły d r u k i w y d a n e w K ró le w c u , G d a ń s k u , B r a n ie w ie
i E lb lą g u , c zy li w o ś r o d k a c h p o ło ż o n y c h n a jb liż e j p o s ia d ło ś c i o m a w ia n y c h ro d ó w . P o n a d to d u ż o b y ło d r u k ó w w ro c ła w s k ic h , n ie c o w a rs z a w s k ic h , k r a k o w sk ic h , a t r a f i a ł y s ię n a w e t z L e s z n a c zy z Z a m o ś c ia . N ie b r a k o w a ło te ż p o lo n ic ó w w y d a n y c h p o z a P o ls k ą — w N ie m c ze c h , F r a n c j i i- S z w a jc a rii. O w p ły w ie p o ls k ie j k s ią ż k i n a n a s z re g io n je sz c z e d o b itn ie j n iż m ie js c a w y d a n ia ś w ia d c z ą n a z w is k a a u to ró w , j a k i e o d n o to w a n o w in w e n ta rz a c h .
W id z im y w n ic h d z ie ła D łu g o s z a i K r o m e r a o b o k S try jk o w s k ie g o ,
K o m u n i k a t y 3 7
A. M. F r e d r y , H e r b u r t a O k o lsk ieg o czy N a k ie lsk ie g o . Z p is a r z y p o lity c z n y c h p r y m w ie d z ie J a k u b S o b ie s k i. W in w e n ta r z a c h s p o ty k a się s p o rą lic z b ę p a n e g i ry k ó w k u czci p o sz c z e g ó ln y c h m o n a rc h ó w R z e c z y p o sp o lite j. R e p r e z e n to w a n y c h j e s t w ie lu p is a r z y p o c h o d z ą c y c h z P r u s i P o m o rz a , w ś ró d n ic h ta k ie n a z w is k a ja k : z n a k o m ite g o p r z y r o d n ik a J . P a s to r iu s a , a s tr o n o m a g d a ń s k ie g o H e v e liu sa , h is to r y k ó w j a k K . H e n n e b e r g e ra , K . S c h ü tz a ,
K . H a r tk n o c h a czy J a n a L eo. L i t e r a t u r ę p o ls k ą r e p r e z e n t u ją M. K . R a d z iw iłł
(P e r e g r y n a c ja do z ie m i ś w ię te j, w y d . b ra n ie w s k ie z 1601 r.), W a c ła w P o to c k i
i Ig n a c y K ra s ic k i. R e f e r e n t k a w y m ie n iła z re s z tą w ie lu a u to ró w i w ie le d zieł, m a ją c y c h j a k n a jś c iś le js z e p o w ią z a n ia z P o ls k ą , a k tó r e w c h o d z iły w s k la d w s p o m n ia n y c h in w e n ta rz y , a w ię c m ia ły s w o je m ie js c e w b ib lio te k a c h .
W p o d s u m o w a n iu a u to r k a s tw ie r d z iła , że w śla d za w ie lk im i i b e z p o ś re d n im i w p ły w a m i p o lity c z n y m i i g o s p o d a rc z y m i K o ro n y n a t e r e n P r u s K r ó le w s k ic h i K sią ż ę c y c h szła i k u l t u r a p o ls k a , k tó r e j je d n ą z czo ło w y c h p r z e d s ta w ic ie le k b y ła k s ią ż k a . „ W p ły w te n i z a i n te r e s o w a n ie p o z o s ta ły n a w e t w ó w cz a s, g d y p rz y s z e d ł s p a d e k , a n a w e t c a łk o w ity z a n ik f o r m a ln y c h u p r a w n ie ń R z e c z y p o sp o lite j w o b e c ty c h te m a tó w . P o lo n ic a z a r e j e s tr o w a n e w in w e n ta r z a c h S c h w e rin ó w , L e h n d o rfó w c zy D e n h o ffó w , s ą te g o d o b itn y m d o w o d e m ” . W y m o w a z a p isó w w o m a w ia n y c h in w e n ta r z a c h j e s t b a rd z o w y r a z is t a — s k o n k lu d o w a ła p r e le g e n tk a — s ta n o w i o n a je sz c z e je d e n d o k u m e n ta ln y i tr u d n y d o o d p a r c ia h is to ry c z n y p rz y c z y n e k w p ły w u , j a k i n a z ie m ie W a r m ii i M a z u r w y w ie r a ła P o ls k a . D r J a n W r ó b l e w s k i w r e f e r a c ie G e n e z a i p o c z ą tk i r o z w o ju b ib lio te k lu d o w y c h w z a b o rz e p r u s k im p r z e d s ta w ił r y s c z y te ln ic tw a lu d o w e g o od 1843 r. d o o k re s u d z ia ła ln o ś c i T o w a rz y s tw a C z y te ln i L u d o w y c h . P o w s ta n ie b ib lio te k lu d o w y c h , z d a n ie m r e f e r e n ta , w ią z a ło się z d o g o d n y m i k u te m u w a r u n k a m i sp o łe c z n o -e k o n o m ic z n y m i i p o lity c z n y m i, j a k i e z a i s tn ia ły w z a b o rz e p r u s k im o k o ło 1840 r. I n ic ja ty w a w ty m k ie r u n k u w y c h o d z iła n a jc z ę ś c ie j od ró ż n y c h to w a rz y s tw p o ls k ic h . I n i c ja to r z y r u c h u c z y te ln ic z e g o d z ie lili się n a 2 ob o zy : p ie rw s z y p o s tu lo w a ł tw o rz e n ie c z y te ln i n a w z ó r a n g ie ls k i (tj. w sp ó ln e , g ło śn e c z y ta n ie ) — d r u g i n a to m ia s t f o r s o w a ł b ib lio te k i — w y p o ż y c z a ln ie . J a k o n a j d o g o d n ie js z e m ie js c e lo k a liz a c ji w id z ia n o szk o łę, a p ro w a d z ą c e g o b ib lio te k ę — n a u c z y c ie la , k t ó r y j e d n a k p rz y w y b o rz e l i t e r a t u r y z n a jd o w a łb y się p o d k u r a t e l ą d z ie d z ic a i p ro b o sz c z a . K o le b k ę b ib lio te k lu d o w y c h w z a b o r z e p r u s k im s ta n o w iło W ie lk ie
K s ię s tw o P o z n a ń s k ie . P r a w ie ró w n o c z e ś n ie ro d z ił s ię r u c h c z y te ln ic z y n a G ó rn y m Ś lą s k u , g d z ie je d n y m z p io n ie r ó w te j a k c ji b y ł J ó z e f L o m p a .
N o w y , o ż y w io n y p r ą d do ro z w o ju c z y te ln ic tw a w n io s ły w y p a d k i W io sn y
L u d ó w . G łó w n ą r o lę w a k c j i c z y te ln ic z e j o d e g ra ła w te d y L ig a P o ls k a .
N a cze le w y s u n ę ło się P o m o rz e G d a ń sk ie , a to d z ię k i p o c z y n a n io m Ig n a c e g o Ł y s k o w sk ie g o z M ile sz e w . R ó w n ie ż n a G ó rn y m Ś lą s k u w ty m c z a s ie p o w s ta ło T o w a rz y s tw o P r a c u ją c y c h d la O ś w ia ty L u d u G ó rn o ś lą s k ie g o o ra z C z y te ln ia K s ią ż e k i c z a s o p ism p o ls k ic h w B y to m iu (N a b ib lio te k ę tę zło ży ło s ię p o n a d 400 to m ó w p o c h o d z ą c y c h z d a r ó w — b ib lio te k a rz e m b y ł n a u c z y c ie l E m a n u e l S m ó łk a).
O k re s r e a k c j i p r u s k ie j (od 1850 r.) w p ły n ą ł h a m u ją c o r ó w n ie ż n a ro z w ó j
c z y te ln ic tw a . N o w e in ic ja ty w y n a ty m p o lu z ac z ę ły s ię ro d z ić d o p ie ro
w l a ta c h sz e ś ć d z ie sią ty c h . R u c h c z y te ln ic z y w ią z a ł się w te d y z p o w s ta ją c y m i w ty m c z a s ie to w a rz y s tw a m i ro ln ic z y m i i p rz e m y s ło w y m i. N ie k ie d y ju ż p rz y o r g a n iz a c ji p ie rw s z y c h k ó łe k ro ln ic z y c h p o w s t a w a ł z a c z ą te k p rz y s z łe j b ib lio te c z k i z d a ro w y w a n y c h k s ią ż e k . I t u t a j w ie lk ą a k ty w n o ś c ią z a s ły n ą ł Ig n a c y Ł y s k o w sk i, k t ó r y b ę d ą c w ó w c z a s s e k r e ta r z e m T o w a r z y s tw a A g ro n o m ic z n e g o Z ie m i M ic h a ło w s k ie j z a j ą ł się o r g a n iz a c ją b ib lio te c z e k n a ty m te r e n ie (zało ży ł
Ich w te d y 40). W ty m c z a s ie d z ię k i Ł y s k o w s k ie m u p o w s t a ła p ie r w s z a b ib lio te k a lu d o w a n a W a r m ii (w S z ą b ru k u ). W 1867 r . n a S e jm ik u G o s p o d a rs k im w T o r u n iu u c h w a lo n o 3 r e z o lu c je w s p r a w i e ro z w o ju c z y te ln ic tw a w o r g a n i z a c ja c h ro ln ic z y c h . I s tn ia ły w te n c z a s d w a o ś ro d k i a k c j i b ib lio te c z n e j: p o z n a ń s k i i p o m o rs k i. J e d n a k z a k a z u d z ia łu w n ie j d u c h o w n y c h w y d a n y p rz e z a r c y b is k u p a L e d ó c h o w sk ie g o s p a r a li ż o w a ł in ic ja ty w ę p o z n a ń s k ą , n a to m ia s t n a P o m o r z u w w y n ik u k ilk u le tn ic h s t a r a ń p o d p a t r o n a t e m d u c h o w y m J . I. K ra s z e w s k ie g o d o szło d o p o w o ła n ia w 1869 r . T o w a rz y s tw a M o ra ln y c h In te re s ó w , k tó r e m . in . z a ję ło s ię z a k ł a d a n ie m b ib lio te c z e k (w y d z ia ł t e n p r o w a d z ił Ig n a c y Ł y s k o w sk i). W re sz c ie w 1872 r. w 100 ro c z n ic ę I ro z b io ru P o ls k i p o z n a ń s c y l i t e r a c i z a ło ż y li T o w a r z y s tw o O ś w ia ty L u d o w e j, k t ó r e z a s ię g ie m sw e g o d z ia ła n ia o b ję ło c a ły z a b ó r p r u s k i. W 1880 r. n a m ie js c e z lik w id o w a n e g o p rz e z w ła d z e p r u s k ie T O L p o w s ta ło T o w a rz y s tw o C z y te ln i L u d o w y c h . W P o z n a n iu ro z w in ę ło ono s z e ro k ą i d ł u g o tr w a łą d z ia ła ln o ś ć . W ty m c z a s ie n a s t ą p i ł te ż n a jw ię k s z y ro z w ó j b ib lio te k n a W a r m ii i M a z u ra c h , g d z ie w e d łu g r e f e r e n t a m a m y „ z ło te l a t a c z y te ln ic tw a lu d o w e g o ” . D o je g o ro z w o ju p rz y c z y n iła s ię w te d y g r u p a d z ia ła c z y n a ro d o w y c h s k u p io n y c h w o k ó ł „ G a z e ty O ls z ty ń s k ie j” .
W k o n k lu z ji sw e g o r e f e r a t u J . W ró b le w s k i s tw ie r d z ił, że „ k s ią ż k a p o ls k a w o k re s ie n ie w o li s p e łn iła w a ż n ą r o lę w w a lc e o ś w ia d o m o ś ć n a ro d o w ą . J e j o d d z ia ły w a n ie szło w d w ó c h k ie r u n k a c h : b e z p o ś r e d n im (k s ią ż k i o a k c e n ta c h w y ra ź n ie p a trio ty c z n y c h ) i p o ś re d n im ( l i t e r a t u r a fa c h o w a ). S z c ze g ó ln ą u w a g ę p o ś w ię c ił r e f e r e n t k s ią ż k o m ro ln ic z y m Ig n a c e g o Ł y s k o w sk ie g o , k tó r e o p ró c z tr e ś c i fa c h o w y c h w p rz e d m o w a c h z a w ie ra ły a p e le d o s u m ie n ia n a r o d o w e g o o u tr z y m a n ie z ie m i w r ę k a c h p o ls k ic h . Z d a n ie m J . W ró b le w sk ie g o s ą to t a k i e s a m e a k c e n ty p a trio ty c z n e , j a k ie z n a j d u je m y p ó ź n ie j w tw ó rc z o śc i P r u s a i K o n o p n ic k ie j. P o d s u m o w a n ia s e s ji d o k o n a ła doc. d r M a r ia D e m b o w s k a o c e n ia ją c w y s o k i p o z io m w y g ło s z o n y c h r e f e r a t ó w i ic h z n a c z e n ie d la h is to r ii b ib lio te k a r s tw a n a W a rm ii i M a z u ra c h .
W ie c z o re m o d b y ła się w ie c z o rn ic a re g io n a ln a , w c z a s ie k tó r e j d z ie lili się w s p o m n ie n ia m i p rz e d w o je n n i b ib lio te k a r z e i c z y te ln ic y o ls z ty ń s c y (M a ria Z ie n ta r a - M a le w s k a , J a n L u b o m irs k i, A lo jz y Ś liw a , M a r ia K e n s b o c k i O ty lia G ro th o w a ).
W d ru g im d n iu (21 X .) u c z e s tn ic y s e s ji w z ię li u d z ia ł w w y c ie c z c e a u t o k a ro w e j „ s z la k ie m K o p e r n ik a ” .
