Wiesław Babik: Słowa kluczowe, Kraków 2010

147 Recenzje, omówienia i przeglądy piśmiennictwa

wia problematykę kształtowania kul-tury informacyjnej w bardzo wielu aspektach i na wielu płaszczyznach. Trudno w jednej recenzji ustosunko-wać się do każdego jej wątku i docenić drobiazgowo wszystkie walory. Jedno należy jednak stwierdzić z całą pew-nością – książka ta otwiera nowe pola badawcze, a także powinna wywrzeć

istotny wpływ na kształtowanie do-brej praktyki w zakresie edukacji in-formacyjnej, na czym (zdaje się) au-torce najbardziej zależy.

Ewa Głowacka

Instytut Informacji Naukowej i Biblio-logii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu

Wiesław Babik, Słowa kluczowe,

Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu

Jagiellońskiego 2010, 241, [1] s., il.,

ISBN 978–83–233–2866–7

W

Wydaw-nictwa Uniwersytetu Jagiel-lońskiego ukazała się praca Wiesła-wa Babika poświęcona problematy-ce słów kluczowych. Słowa kluczowe – bo taki tytuł nosi monografia − to kompleksowe opracowanie, w któ-rym autor przeprowadza niezwy-kle wnikliwą analizę tego narzędzia w kontekście zmian zachodzących w systemach informacyjnych, takich jak rozpraszanie się informacji, brak kontroli podczas gromadzenia, opra-cowania i udostępniania danych czy rozwój nowych technologii informa-cyjnych. Jak pisze sam autor, słowa kluczowe „zostały przedstawione na szerokim tle ich wykorzystywania w różnych dziedzinach […]. Rozwa-żania dotyczą przede wszystkim ich statusu jako jednostek leksykalnych języka informacyjno-wyszukiwaw-czego” (s. 9).

Książka została podzielona na trzy części, omawiające kolejno słowa kluczowe w różnych kontekstach, sło-wo kluczowe jako jednostkę leksykal-ną języka słów kluczowych oraz słowa kluczowe w systemach wyszukiwania informacji.

W części pierwszej pracy, wpro-wadzającej niejako w problematykę, autor umiejscawia poruszane zagad-nienia w nauce o informacji (Słowa kluczowe w nauce o informacji), przed-stawia pole znaczeniowe terminu sło-wo kluczowe oraz jego funkcje (Pole znaczeniowe, czyli pojemność terminu „słowa kluczowe”). Inne podejmowa-ne wątki to analiza słów kluczowych w kontekście systemów WWW (Sło-wa kluczowe w systemie WWW), wy-brane teorie organizacji systemu po-znawczego człowieka i ich wpływ na konstrukcję słów kluczowych (Psycho-lingwistyczne determinanty słów klu-czowych) oraz związki, jakie zachodzą między językiem naturalnym a języ-kiem słów kluczowych (Językowe de-terminanty słów kluczowych).

Na część drugą książki, uznaną przez autora za zasadniczy zrąb

roz-© Copyright by Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Miko łaja Kopernika

148 Recenzje, omówienia i przeglądy piśmiennictwa ważań, składają się: omówienie

hi-storii powstania języka słów wych (Geneza języka słów kluczo-wych), przedstawienie definicji języ-ka słów kluczowych, jego typologii oraz roli w systemach informacyjno- -wyszukiwawczych (Język słów kluczo-wych − problemy definicyjne), zapre-zentowanie funkcji i struktury języka słów kluczowych, w tym systemu se-mantycznego i gramatycznego (Ele-menty strukturalno-funkcjonalne okre-ślające tożsamość języka słów kluczo-wych), przybliżenie odmian języków słów kluczowych i kryteriów ich po-działu (Zróżnicowanie języka słów klu-czowych), a także porównanie ków słów kluczowych z innymi języ-kami paranaturalnymi, jak np. język deskryptorowy i język haseł przed-miotowych (Klasyczny język słów klu-czowych a inne języki paranaturalne).

Część trzecią publikacji autor po-święcił omówieniu wybranych imple-mentacji słów kluczowych w syste-mach tradycyjnych i Internecie oraz prezentacji badań własnych w tym za-kresie, które mogą przyczynić się do przygotowania zestawów kryteriów opisu języków tej grupy (Analiza po-równawcza języków słów kluczowych opartych na słowniku jawnym). Przed-stawił także wybrane problemy prag-matyki słów kluczowych, takie jak pragmatyka wyszukiwania za pomocą słów kluczowych, pragmatyka indek-sowania za pomocą słów kluczowych, mentalna i formalna pragmatyka języ-ka słów kluczowych (Wybrane proble-my pragmatyki słów kluczowych) oraz związki słów kluczowych z językiem

naturalnym, również poparte własny-mi badaniawłasny-mi (Wyszukiwanie w języku naturalnym. Czy to już koniec języków słów kluczowych?).

Istotnym walorem pracy jest po-głębiona analiza języka słów kluczo-wych, uwzględniająca warstwę teore-tyczną, jak również metodologiczną, począwszy od etapu „przedkompute-rowego”, a skończywszy na perspekty-wach rozwoju tego narzędzia w przy-szłości. Jak pisze recenzentka pra-cy prof. Bożenna Bojar: „Powrót słów kluczowych do praktyki informacyj-nej zrodził nowe problemy natury za-równo teoretycznej, jak i praktycznej. Przede wszystkim dotyczą one efek-tywności używania słów kluczowych w etykietowaniu oraz wyszukiwaniu informacji w wielkim, uniwersalnym i słabo kontrolowanym systemie proszonym (w poprzedniej epoce roz-woju systemów informacyjnych słowa kluczowe używane były w stosunkowo małych, kontrolowanych systemach dziedzinowych), ale także teoretyczne-go problemu tożsamości obecnie uży-wanych słów kluczowych z dawnymi klasycznymi i nieklasycznymi językami słów kluczowych, jak i ich relacji do ję-zyka naturalnego używanego w funkcji metainformacyjnej”. Wszystkie te za-gadnienia Wiesław Babik omówił, od-dając w ręce czytelnika pracę intere-sującą, choć niełatwą w odbiorze ze względu na duży ładunek informacyj-ny, który ze sobą niesie.

Maja Wojciechowska

Uniwersytet Gdański; Biblioteka Ate-neum – Szkoły Wyższej

© Copyright by Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Miko łaja Kopernika