M
M
e
e
t
t
a
a
f
f
o
o
r
r
y
y
c
c
z
z
n
n
e
e
w
w
i
i
n
n
o
o
.
.
-
-
ę
ę
z
z
y
y
k
k
o
o
w
w
e
e
s
s
p
p
o
o
s
s
o
o
b
b
y
y
c
c
h
h
a
a
r
r
a
a
k
k
t
t
e
e
r
r
y
y
z
z
o
o
w
w
a
a
n
n
i
i
a
a
c
c
e
e
c
c
h
h
w
w
i
i
n
n
a
a
w
w
k
k
o
o
n
n
t
t
e
e
k
k
œ
œ
c
c
i
i
e
e
l
l
i
i
n
n
g
g
w
w
i
i
s
s
t
t
y
y
k
k
i
i
k
k
o
o
g
g
n
n
i
i
t
t
y
y
w
w
n
n
e
e
j
j
-HG]HQLH MHVW FLDâHP GREUHJR ů\FLD ZLQR ]Dœ GXV]Ċ MHJRµ : W\P krótkim zdaniu CliIWRQ)DGLPDQZLHONDRVRERZRœýDPHU\NDľVNLHJRUDGLD i telewi]MLXMĊâQLHW\ONRNXOLQDUQ\DOHSU]HGHZV]\VWNLPNXOWXURZ\IHQRPHQ wina. Pomocna w tym XMęFLXVWDâDPXVLęPHWDIRUDNRQFHSWXDOQDNWyUDMDN ]DNâDGDMę]\NR]QDZVWZRNRJQLW\ZQHPDQDFHOX]UR]XPLHQLHEDUG]LHMDEs-WUDNF\MQHJRSRMęFLDSRSU]H]EDUG]LHMNRQNUHWQHSRMęFLH1
. Jak zatem bardzo ]âRůRQ\PLWDMHPQLF]\P]MDZLVNLHPMHVWZLQRVNRURVWDUDP\VLęMH]UR]u-PLHýG]LęNLWDNDEVWUDkcyjnemu bytowi, jakim jest dusza?
.RQLHF]QHZ]UR]XPLHQLXMę]\NDZLQDMHVWSRVLDGDQLHRGSRZLHGQLR UR]EXGRZDQHMUDP\VHPDQW\F]QHM7DNMDNNLELFHSLâNLQRůQHMF]\SLâNDU]H Xů\ZDMĊWHUPLQyZDXW, IDXO czy PHF]WRZDU]\VNLNWyUHGODZLHOXXů\WNRZQLNyZ
Mę]\NDSROVNLHJRQLHQRVLâ\E\RGSRZLHGQLHJR]QDF]HQLDMDNGODVSHFMDOLVWyZ IXWEROXWDNGODVSHFMDOLVWyZZLQDDOHLMHJRZ\NZLQWQ\FKVPDNRV]\Mę]\N NWyU\PVLęSRVâXJXMĊMHVWVSHF\ILF]Q\'ODWHJRWHůVWURQ\]DMPXMĊFHVLęWe-PDW\NĊ ZLQD XGRVWęSQLDMĊ VSHFMDOQLH VWZRU]RQH GOD Xů\WNRZQLNyZ VâRZ-niki. Zanim jednak sama analiza zostanie zaprezentowana, koniecznym jest SU]HGVWDZLHQLHHOHPHQWyZNWyUHEęGĊXZ]JOęGQLDQHSU]\FKDUDNWHU\]RZa-niu cech wina.
Trzema podstawowymi elementami opisywanymi w deskrypcji wina VĊVPDN]DSDFKLNRORU6]\ENRMHGQDN]RULHQWRZDýVLęPRůQDůHRNUHœODQ\ VPDNQLHMHVWRF]\ZLVW\GOD]Z\NâHJRLQLH]DJâęELRQHJRZWHPDW\FHZLQD Xů\WNRZQLND Mę]\NDSROVNLHJR 'R NDQRQX F]WHUHFK]QDQ\FK SRZV]HFKQLH smaków: VâRGNLVâRQ\NZDœQ\JRU]NLGRâĊF]RQ\ ]RVWDâZURNXVPDN XPDPL QD]ZDSRFKRG]L]Mę]\NDMDSRľVNLHJR᪨ R]QDF]DMĊFHJR¶S\V]Q\ smak’), jednak nie jest on Xů\ZDQ\ZRSLVDFKZLQ.DůG\] nich odczuwa-my G]LęNLNXENRPVPDNRZ\PQDMę]\NXRUD]G]LęNL]DZDUW\PZSRů\wie-niu czy napojach substancjom chemicznym, jak alkaloid, kwasy organiczne, sole potasu i inne6SHFMDOLœFLZLQDSRVâXJXMĊVLęIDFKRZ\PVâRZQLctwem
1 W artykule wykorzystywana jest przede wszystkim koncepcja metafor Lakoffa i Johnsona,
Ljak wykazuje Hughson i Boakes (2002: LPZLęNV]DZLHdza o winie, tym bardziej zaawansowane VâRZQLFWZR NWyU\P VLę SRVâXJXMĊ &]\WDMĊF RSLV\ZLQF]\VWXGLXMĊFVâRZQLNLWHUPLQyZZLQLDU]\]DXZDů\ýPRůQDWHr- PLQ\RNUHœODMĊFHVPDNZ\NUDF]DMĊFHMHGQDNSR]DNDQRQZ\ůHMZVSRPQLa-Q\FKSLęFLXVPDNyZ3RZRGHPRZHJRZ\NUDF]DQLDSR]DRNUeœORQHNDQRQ\ smaku jHVWIDNWůHVPDNXMĊF\ZLQRRGF]XZDMHJRSUDwdziwy smak, jednak RSLVDQLHJRF]\OL]ZHUEDOL]RZDQLHWHJRZUDůHQLDVPDNRZHJRVWDMHVLęZy-VRNLHM UDQJL SRSU]HF]NĊ dODWHJR DE\ SU]\EOLů\ý F]\WHOQLNRZL SUDZG]LZ\ VPDN]DSDFKLWHNVWXUęZLQDVWRVRZDQHVĊZMę]\Nu winiarskim metafory i metonimie.
Niniejsza krótka analiza stanowi zarys zjawisk obecnych w deskry-SFMDFKZLQD QLHMHVW]DWHPSHâQĊLZ\F]HUSXMĊFĊSUDFĊ2SLHUDVLę ona na VâRZQLNDFKRUD]Mę]\NXZLQLDUVNLPLQWHUQHWRZ\FKVNOHSyZLSRUWDOLVSHFMDOi-]XMĊF\FK VLę Z winie, takich jak www.festus.pl, www.smak-wina.pl, www. RZLQLHLQIR7HUPLQ\SRUyZQDQH]RVWDâ\]DQJORMę]\F]Q\PLVWURQDPLZZZ jancisrobinson.com oraz www.bpdr.com stworzonymi przez kreatorki zna-Q\FKQDFDâ\PœZLHFLHPDUHNZLQRUD]OLWHUDWXU\Ziniarskiej.
'RPLQXMĊF\PURG]DMHPPHWDIRU\SRMDZLDMĊFHMVLęZRSLVDFKZLQsta-MH VLę metafora ontologiczna, w ramach której, jak podaje Kövesces RGELHUDP\U]HF]\ZLVWRœýLQDV]HGRœZLDGF]HQLDSRSU]H]SRMPo-wanie ich jako przedmioty, pojemniki czy subsWDQFMHEH]Z]JOęGXQDW\FKůH URG]DM,WDNRWRZLQRPRůHE\ýaksamitne (ang. YHOYHW\ lub VLON\), czyli takie, NWyUHPD¶JâDGNĊLERJDWĊEXGRZę· RZLQLHSO DOERMDNSRGDMHVWURQDwww. smak-wina.pl, termin ten ÅRGZRâXMHVLęZ\âĊF]QLHGRWHNVWXU\PRJĊFHMVLę NRMDU]\ý]DNVDPLWQRœFLĊMRJXUWXµ. Wprowadzona tu metafora ontologiczna EęG]LHEU]PLDâD:,12727.$1,1$2GQRVLVLęRQDGRZDORUyZVPa-NRZ\FKDZLęFRGF]XFLDQDSRGQLHELHQLXEęGĊSU]\SRPQLDâ\Z dotyku ak-VDPLW MDNZLGDýUyZQLHůZMę]\NXDQJLHOVNLPREDV\QRQLPLF]QHRNUHœOHQLD RGZRâXMĊVLęGRJâDGNRœFLPDWHULDâXWNDQLQ\ZGRW\NX 1DPLęNNRœýZLQD ZSâ\ZDQLůV]\SR]LRPXNZDVyZL OXE WDQLQ0HWDIRUDWDMHVWZLęFSRPRc-QDZZ\UDůDQLXSR]LRPXVNâDGQLNyZNWyUHZZLQLHZ\VWęSXMĊPodobnym ]QDF]HQLHPEęG]LHZLQo PLęNNLH (ang. VRIW NWyUHRNUHœODwino ,,o drobno- ]LDUQLVWHMWHNVWXU]HVSUDZLDMĊFHZUDůHQLHGHOLNDWQRœFL]DRNUĊJORQHµPrze-FLZQHGRZLQDPLęNNLHJRMHVWZLQRszorstkie (ang. KDUG). Jako takie specjali-œFL RNUHœODMĊ ZLQR NWyUH MHVW QLHSU]\MHPQLH FKURSRZDWH SRG Z]JOęGHP smaku lub tekstury z pRZRGXQLH]UyZQRZDůHQLDNZDVyZL garbników; czę VWRZLĊ]DQH]QLHGRVWDWHF]Q\PERJDFWZHPµ ZZZ owinie.pl).
:SRZ\ůV]\FKRSLVDFK]DXZDů\ýPRůHP\NLONDLQQ\FKHSLWHWyZQLe-
W\SRZ\FKGODRNUHœODQLDZDORUyZVPDNRZ\FKZLQD ]RVWDâ\RQHSRGNUHœOo-QHZHIUDJPHQFLHSRZ\ůHM 3LHUZV]\P]QLFKMHVWEXGRZDZLQD. Z samego
RNUHœOHQLDZQLRVNRZDýPRůQDůHWRNROHMQDPHWDIRUDRQWRORJLF]QD:,12 72%8'<1(.0DVZRMĊVWUXNWXUęEXGRZęPyZLP\WHůůHMHVWGREU]H
QDEXGRZDQH. Serwis www.fesWXVSORNUHœODQDZHWVWUXNWXUęZLQDMDNRMHJRar-FKLWHNWXUęF]\OLZV]\VWNLHLVWRWQHGODZLQDVNâDGQLNLPLQ. alkohole (w tym
JOLFHU\Qę NZDV\RZRFRZRœýJDUEQLNL &RFLHNDZHVDPRVâRZRVWUXNWXUD
czy EXGRZD ZRSLVLHZLQDMHVWQLHZ\VWDUF]DMĊFHLPXVLE\ý sprecyzowane jako GREUDPRFQDQLHZ\VWDUF]DMĊFDLWS-HœOLEXGRZDMHVWGREUDR]QDF]DWRůH
dobrze zachowana jest UyZQRZDJDPLęG]\PLĊůV]HPDDONRKROHP
%ęG]Le-P\UyZQLHůVSRW\NDýRNUHœOHQLDERJDWDEXGRZDZLQD
LWXMHV]F]HZ\UDŭQLHMZi-dzimy odniesienie do architektury. Bogato i obficie zdobione budynki po-ZVWDâHZHSRFHEDURNXGRG]LœEXG]ĊSRG]LZL]DFKZ\FDMĊSLęNQHP%RJDWH ZLQR ]DWHP EęG]LH RG]ZLHUFLHGODý REILWRœý oraz SHâQLę VPDNX L ]DSDFKX wina.
.ROHMQ\PFLHNDZ\PRNUHœOHQLHPZLQDMHVW]DRNUĊJOHQLHZina-HœOL
PyZLP\ ůH ZLQR MHVW]DRNUĊJORQH PDP\ GRF]\QLHQLD]NROHMQĊ PHWDIRUĊ
RQWRORJLF]QĊ :,12 72 35=('0,27 PD NV]WDâW -HVW WR ]ZLĊ]DQH z SHZQHJRURG]DMXDVRFMDFMDPL]NV]WDâWDPLILJXUJHRPHWU\F]Q\FK=DRNUĊ glenie owo jest tu zdecydowanie terminem nacechowanym pozytywnie.
3U]HFLZQ\P]QDF]HQLHPEęG]LHZino SâDVNLH.
:VâRZQLNDFKWHUPLQyZZLQLDUVNLFKSRMDZLDVLęUyZQLHů
ZLQRWâu-ste DOHQLHMHVWWR]ZLĊ]DQH]]DZDUWRœFLĊWâXV]F]XZZLQLH-HVWWRRNUHœOe- QLHXů\ZDQHGODZLQRERJDWHMNRQV\VWHQFMLDGDMĊFHMHG\QLHSRGREQHZUa-ůHQLHGRW\NRZR-VPDNRZHµ ZZZIHVWXVSO 7DNMDNWâXVWHZLQRQLHR]QDF]D
obecQRœFLWâXV]F]XWDNWHUPLQwinnego winaQLHEęG]LHZ\]QDF]DâLORœFL
wina w winie. Wino winne ma HOHPHQWSRVPDNXSRIHUPHQWDF\MQHJRG]LęNL któremu wino u]\VNXMHNV]WDâWLVWUXNWXUę-HVWWRWHUPLQQLHUR]SRZV]HFh-QLRQ\ Z 1RZ\P ŒZLHFLH D GRZRGHP QD MHJR QLH]Z\NâĊ VXELHNW\ZQRœý stanowi Xů\FLHSU]H]DXWRUDZ\UDůHQLDPRLP]GDQLHPµZGHILQLFMLWHUPLQX (www.festus.pl).
'UXJĊF]ęœýQLQLHMV]HJRDUW\NXâXVWDQRZLý EęG]LHDQDOL]DRNUHœOHľQD SRGVWDZLHNWyU\FKZLGRF]QDVWDMHVLęPHWDIRUDRQWRORJLF]QDDOHMHMVSHFMDl-na odmiaSRGVWDZLHNWyU\FKZLGRF]QDVWDMHVLęPHWDIRUDRQWRORJLF]QDDOHMHMVSHFMDl-na, a mianowicie personifikacja, w ktyUHMSU]HGPLRWMHVWRNUHœODQ\ i NRQFHSWXDOL]RZDQ\ MDNR F]âRZLHN LAKOFF i JOHNSON 2003: 28). Tu
pierwszym z WHUPLQyZ EęG]LHwino ag resywne (ang. DJJUHVVLYH). Jest to WHUPLQ R QDFHFKRZDQLX ]GHF\GRZDQLH SHMRUDW\ZQ\P RNUHœODMĊF\ ZLQR ,,nieco surowe, szorstkie, przykre na podniebieniu, zwykle z powodu
wyso- NLHJRSR]LRP\NZDVyZLJDUEQLNyZµ ZZZIHVWXVSO -HVWWRZLQRZLęFMa- NRE\DWDNXMĊFHQDVWDNMDNF]âRZLHNVLâĊF]\VâRZHPVZRLPQLHPLâ\PVPa-NLHPRGF]XZDOQ\PQDSRGQLHELHQLX:LQRPDUyZQLHů, WDNMDNF]âRZLHN swój charakter (ang. FKDUDNWHU). Jest WRRNUHœOHQLHZLQD]Z\UyůQLDMĊF\PLVLę FHFKDPL RGQRV]ĊF\PL VLę GR MHJR VW\OX OXE FHFK RGPLDQRZ\FKµ ZZZIHVWXVSO 7DNMDNPyZLP\F]âRZLHNEH]FKDUDNWHUXMHVWMDâRZ\So-]EDZLRQ\]DVDGPRUDOQ\FKMHVWWR]GHF\GRZDQLHRNUHœOHQLHQHJatywne, tak i wino moůHE\ýEH]FKDUDNWHUX:WHG\MHVWRNUHœODQHMDNRQXGQH i VWâXPLRQH,
lub SâDVNLHFRPLDâoby swoje odniesienie do ontologicznej metafory WINO 72 35=('0,27 RSLVDQHM Z SLHUZV]HM F]ęœFL DUW\NXâX &KDUDNWHU ZLQD PRůHE\ý]ZLĊ]DQ\]FHFKDPLNWyUHZLQRQDE\âR]racji odmian winogron,
]MDNLFKSRZVWDâR7DNRSLV\ZDQ\MHVWcharakter odmianowy (ang. YDULHWDO
FKDUDFWHU LRNUHœODRQXQLNDOQHFHFK\SU]\SLVDQHNDůGHM]RGPLDQWDNLHMDN
aromat, smak, koORUF]\VWUXNWXUę']LęNLWHPXMHVWHœP\ZVWDQLHRGUyůQLý cechy odmianowe, np. Cabernet Sauvignon, Merlota, Sirah, Pinot Noir, &KDUGRQQD\F]\6DXYLJQRQ%ODQF-DN]DXZDůDDXWRUVâRZQLNDQLHMHVWWRSUo-VWHLZ\PDJDZLHOROHWQLHJRGRœZLDGF]HQLDoraz QLHVâ\FKDQHMZUDůOLZRœFLVPa-NRZHMZęFKRZHMLF]XFLRZHM Jest to tym bardziHMVNRPSOLNRZDQHJG\ůpoza FKDUDNWHUHPRGPLDQRZ\PZZLQLHRGF]XZDOQHEęGĊFHFK\VNâDGXJOHE\NOi-matu, technik winifikacyjnych czy technik przechowywania.
7HUPLQHPMDVQRQDœZLHWODMĊF\PNRQFHSWXDOL]DFMęZLQDMDNRRů\ZLo-nego stworzenia jest FLDâRZLQD (ang. ERG\; ERGLHG 0yZLVLęUyZQLHůZLQR
z FLDâHP-HVWWRWHUPLQGHJXVWDF\MQ\ZLQDNWyUHRGF]XZDOQHMHVWMDNRSHâQH
PLęVLVWHFLęůNLH6DPRQDZHWRNUHœOHQLHPLęVLVWRœý wskazuje nam na
ana-ORJLę GR FLDâD PLęœQLD LVWRW\ Rů\ZLRQHM 1D FLDâR ZLQD VNâDGD VLę alko-hol, a WXV]F]HJyOQLHJOLFHU\Q\RUD]]DZDUWRœýFXNUX
&]ęVWRSU]\RNUHœOe-QLDFKFLDâDPRůHP\VSRWNDýVLę]Z\UDůHQLHPFLęůDUX wina, czyli
kombina-cji DONRKROXHNVWUDNWXNZDVyZ JOLFHU\Q\ OXE MHJRWHNVWXUĊ WHM QLHZROQR P\OLý]H VWUXNWXUĊ NWyUDGHILQLRZDQDMHVW MDNR ZVSRPQLDQD MXůZF]HœQLHM EXGRZD =DUyZQRZMę]\NXSROVNLP, MDNDQJLHOVNLPIXQNFMRQXMĊRNUHœOHQLH wino SHâQH, SHâQHFLDâD F]\WHůSU]\NRœFL lub cieliste (ang. IXOOERGLHG) oraz wino cienkie (ang. OLJKWERGLHG). To pierwsze to wino ,,bogate, zrówno-ZDůRQH]DRNUĊJORQHGâXJLHµ ZZZIHVWXVSO 7RGUXJLHWRZLQRZRGQLVWH Jest moůOLZHůHZLQRPDFLęůDUSRœUHGQL (ang. PHGLXPERGLHG LFRZDůQH QLHNRQLHF]QLHZLQRPXVLE\ýSHâQHFLDâDE\E\âRX]QDQH]DGREUH
Kolejnym elementem analizy jest dRMU]DâRœýZLQD=DZLQRGRMU]DâH
XZDůDVLę ZLQRNWyUHRVLĊJQęâRRSW\PDOQ\SXQNWSRGF]DVVZHJRVWDU]e-nia RUD] SU]\MHPQĊ NRPELQDFMę DURPDWyZ VPDNX L EXNLHWXµ ZZZ fe-VWXVSO 7DNMDNRZRFNWyU\MHVWGRMU]Dâ\,
MHVWJRWRZ\GRVSRů\FLDWDNLZi-no w tej fD]LHUR]ZRMXMHVWQDMOHSV]HGRZ\SLFLD']LęNLSROLVHPLLVâRZDGRM U]Dâ\ RZH ]QDF]HQLH PRůHP\ SRUyZQDý ] GRMU]DâRœFLĊ F]âRZLHND NWyU\
NLHG\GRMU]Dâ\JRWRZ\MHVWQDGDQ\NURNQDGaQ\PHWDSLHů\FLD
Wino krzepkie to wino mocne, pikantne. Znów krzepki jest termi-QHPF]ęVWRVWRVRZDQ\PZRGQLHVLHQLXGR ]D]Z\F]DM PęůF]\]Q\NWyU\MHVW SHâHQWęůy]Q\PRFQ\LRGQRVLVLęWRGRVLâ\IL]\F]QHM:VSyOQĊZLęFFHFKĊ
ZLQDLPęůF]\]Q\MHVWWXRZDmoc:LQRPRůHE\ýUyZQLHůckliwe, czyli
o OHNNRPGâDZ\PVPDNX
ZrównoZDůRQH ZLQR (ang. EDODQFH, EDODQFHG) to ,,termin degustacyjny RSLVXMĊF\ZLQRZNWyU\PZV]\VWNLHMHJRVNâDGQLNL, takie jak kwasy, alkohol, RZRFHJDUEQLNLFXNLHULWSVĊZGRVNRQDâHMSHâQHM KDUPRQLLµ ZZZ festus.pl). : WDNLP ZLQLH ůDGHQ ]H VNâDGQLNyZ ZLQD QLH GRPLQXMH QDG SR]RVWDâ\PL 7HUPLQ ]UyZQRZDůRQ\ Xů\ZDQ\ MHVW F]ęVWR Z NRQWHNœFLH RSLVX F]âRZLHND VWĊGLGHDSU]\SLVDQLDWHJRRNUHœOHQLDSHUVRQLILNDFMLWino z nerwem, to wino ] OHNNĊ GRPLQDFMĊ VPDNX NZDœQHJR QDWRPLDVW ZLQR ]HSVXWH QDGPLHUQ\PL
dodatkami obcych substancji nosi miano ZLQD]Z\URGQLDâego.
:\UDŭQ\P WHUPLQHP MHVWelegancja wina. Termin ten oznacza za-FKRZDQLHSURSRUFMLVNâDGQLNyZEH]Z]JOęGXQDMHJRLQWHQV\ZQRœý']LęNL WHPXMDNSLV]HDXWRUZLQRPRůHE\ý]DUD]HPUyZQHLHOHJDQFNLHµ ZZZ
smak-wina.pl). Termin HOHJDQFNLXů\ZDQ\ZRSLVLHF]âRZLHNDMHVWRSDUW\QD
Z\JOĊG]LH]HZQęWU]Q\PLZ\UDůDSHâQĊNODVęElegancja wina nie odnosi
VLęGRHOHPHQWyZZL]XDOQ\FKDGRMDNRœFLZQęWU]DZLQDF]\OLVPDNX7Hr-PLQHPV\QRQLPLF]Q\PEęG]LHWXZLQRdystyngowane, które jest bardzo
eleganckie smakowo i zapachowo.
-DN VLę UyZQLHů RND]XMH, ZLQR PRůH E\ý SU]H]LęELRQH. To wino, w NWyU\P Sâ\ZDMĊ PDâHJR UR]PLDUX NU\V]WDâNL NZDVX ZLQRZHJR Z\WUĊFo-QHJRZâDœQLH]SoZRGXSU]H]LęELHQLD &LHNDZ\PLRNUHœOHQLDPLSRVâXJXMHVLęUyZQLHůNLSHU2 podczas samej GHJXVWDFMLZLQD1DV]F]HJyOQĊXZDJę]DVâXJXMHWXHOHPHQW]DSDFKRZ\Zi- QDNWyU\VHUZRZDýEęG]LHGR]QDQLDZęFKRZH:ęFKMHVWMHGQ\P]QDMEDr-G]LHM WDMHPQLF]\FK ]P\VâyZ WDN ZLęF Mę]\N RSLVXMĊF\ ZUDůHQLD ZęFKRZH EęG]LHVSHF\ILF]Q\-HVWHœP\ZVWDQLHUR]UyůQLý]DSDFK\GRœZLDGF]DQHEHz-SRœUHGQLRSU]H]QRV SU]H]ZG\FKDQLHSU]H]QR]GU]D SRQLHZDůMDPDXVtna MHVWSRâĊF]RQD]QRVHPZXNâDG]LHRGGHFKRZ\PRGF]XZDP\DURPDW\Go-œZLDGF]DQHSU]H]ZHZQęWU]Q\NDQDâ] jamy ustnej do jamy nosowej. W
JXVWDFML ZLQD RNUHœOD VLę WU]\ URG]LQ\ DURPDWyZ -DN SRGDMH www.
smak-wina.plVĊRQHRNUHœODQHPLDQHP pierwszy nos (aromaty odmian), drugi
nos (aromaty fermentacyjne), oraz trzeci nos (smak dojrzewania lub bu-NLHW 3LHUZV]\QRVPRůQDZ\F]Xý EH]]DNUęFDQLDNLHOLV]NLHPMHVWWRSLHUw- V]\ZGHFKZRQLZLQD:WHG\WRZâDœQLHPRůOLZHMHVWXMęFLHQDMV]\EFLHMXOa- WXMĊF\FKDURPDWyZZLQD'UXJLQRVMHVWRGF]XZDOQ\SRNUyWNLPOHNNLP]a-NUęFHQLXNLHOLV]NDRGF]XZDOQHVĊZWHG\FLęůV]HDURPDW\7U]HFLQRVF]XýSR PRFQLHMV]\P ]DNUęFHQLX NLHOLV]ND : WHQ VSRVyE PLHV]DP\ L GRWOHQLDP\ ZLQRFRSR]ZDODQDPRGNU\FLHZV]\VWNLFKMHJRDURPDWyZNWyUHVĊRGF]u-ZDOQHQDZHWSRPLQXWDFKLQDVDP\PSXVW\PMXůNLHOLV]NX'ODF]HJR MHGQDNXů\ZDP\WHUPLQyZSLHUZV]\GUXJLQRVVNRURNDůG\]QDVQRVPD W\ONRMHGHQ"7HUPLQ\WHSU]\Męâ\VLę]Mę]\NDIUDQFXVNLHJRNWyU\MHVWPDWNĊ RNUHœODQLDZLQDMDNRůHWHUHQ)UDQFMLMHVWWHUHQHPNUyOHZVNLPMHœOLFKRG]LR XSUDZęZLQRURœOL:Mę]\NXDQJLHOVNLPZ\VWęSXMĊRGSRZLHGQLRILUVW, VHFRQG oraz WKLUGQRVH=DWHPIXQNFMRQXMĊFHWHUPLQ\ZMę]\NXSROVNLP]RVWDâ\SU]e-WâXPDF]RQHQD]DVDG]LHNDONL.DůG\)UDQFX]SU]HFLHůWHůPDSRMHGQ\P QRVLH-HVWWR]DWHPXů\FLHPHWRQLPLF]QH0HWRQLPLDPDQDFHOX]DVWĊSLHQLH nazwy danego przedmiotu poprzez innĊQD]ZęIXQNFMRQXMĊFĊL SR]RVWDMĊFĊ ]SU]HGPLRWHPZXFKZ\WQHM]DOHůQRœFL (YDQVDQG*UHHQ =a-PLDVWRNUHœOHQLDZUDůHQLHZęFKRZH stosujemy skrótowo termin QRV. Evans and
*UHHQ ]DXZDůDMĊ QLHW\SRZĊ PHWRQLPLę RNUHœODMĊF MHM UHODFMę &,(/(61(
ZA ODCZUWALNE (%2',/<29(53(5&(378$/), czyli mamy tu
GR F]\QLHQLD ] GRœý QLHW\SRZĊ PHWRQLPLĊ 25*$1 =$ :5$Ů(1,( =0<6á2:(
:œUyGRNUHœOHľZL]XDOQ\FKSLHUZV]DZNROHMQRœFLRNUHœODQDMHVW
kla-URZQRœýZLQD 1DVWęSQLH RSLV\ZDQD MHVWbarwa :œUyG RNUHœOHľ EDUZo-wych nie Z\VWęSXMĊRNUHœOHQLDPHWDIRU\F]QH F\WU\QRZ\, VâRPNRZ\, ]âRW\, SRPa-UDľF]RZ\, EXUV]W\QRZ\, PDOLQRZ\, FLHPQRF]HUZRQ\, ZLœQLRZ\, UXELQRZ\, V]DU\, MDVQRUy ůRZ\-DNPyZLĊVSHFMDOLœFLQLHRNUHœODMĊRQLNRORUXZLQDDRNUHœODMĊMHJR
VXNQLę%\ýPRůH]ZLĊ]DQHMHVWWR]SHUVRQLILNDFMĊZLQDMDNRNRELHW\MDNR ůH NRELHWD Z\VWęSXMH EDUG]R F]ęVWR RERN ZLQD FKRýE\ Z VâRZDFK ZLQR NRELHW\LœSLHZµRUD]ZZLHOXPĊGURœFLDFKLF\WDWDFKMDNQS'REUH wino i âDGQD kobieta WRGZLHPLâHWUuFL]Q\µ /HVVLQJ*RWKROG
NinieMV]DDQDOL]DGRZRG]LůHMę]\NZLQLDUVNLcechuje metaforycznoœý. -DNSLV]H6LOYLD%UDWRæ ZLQRZRâDRNUHDW\ZQ\LQDWFKQLRQ\Mę]\N -HVWWRMę]\NSU]HGHZV]\VWNLPREILW\ZPHWDIRU\RQWRORJLF]QHZœUyGNWó-U\FK Z\RGUęEQLD VLę NRQFHSWXDOL]DFMD ZLQD MDNR LVWRW\ Rů\ZLRQHM F]ęVWR
F]âRZLHND'ODWHJRZLQRPDFKDUDNWHUPRůHE\ýHOHJDQFNLH]UyZQRZDůo-QHOXEWHůPRůHE\ý
SU]\FLHOH3RMDZLDMĊVLęOLF]QHQLHW\SRZHRNUHœOHQLDVPa-NX L ]DSDFKX ZLQD QDWRPLDVW Z RNUHœOHQLDFK NRORUX QLH ]DREVHUZRZDQR metafor.
Bibliografia
HUGHSON A.L.,BOAKES,R.A., [2002] 7KHNQRZLQJQRVH WKHUROHRI NQRZOHGJHLQ
ZLQHH[SHUWLVH, Food Quality and Preference 13 (2002) 463–472.
EVANS V.,GREEN,M. [2006] &RJQLWLYH/LQJXLVWLFV$Q,QWURGXFWLRQ, Edinburgh
University Press, Edinburgh.
KÖVESCES Z., [2002] 0HWDSKRU $ 3UDFWLFDO ,QWURGXFWLRQ, Oxford University
Press, Oxford and New York.
KÖVECSES,Z., [2005] 0HWDSKRULQ&XOWXUH 8QLYHUVDOLW\DQGYDULDWLRQ, Cambridge
University Press, Cambridge and New York.
LAKOFF G.,JOHNSON,M.,[2003] 0HWDSKRUV:H/LYH%\. University of
Chica-go Press, ChicaChica-go.
LEE D., [2001] &RJQLWLYH/LQJXLVWLFV$Q,QWURGXFWLRQ, Oxford University Press,
Oxford.
B5$72å S., [2013] 7KH$QWKURSRPRUSKLF0HWDSKRULQ6ORYHQHDQG(QJOLVK:LQH
7DVWLQJ'LVFRXUVHV, University of Ljubljana, Ljubljana.
ŬUyGâDLQWHUQHWRZH www.festus.pl (DOA: 2.08.2013). www.smak-wina.pl (DOA: 2.08.2013). www.owinie.info (DOA: 2.08.2013). www.jancisrobinson.com (DOA: 2.08.2013). www.winelanguage.com/home (DOA: 2.08.2013). www.bpdr.com (DOA: 2.08.2013). www.domowawinnica.pl (DOA: 2.08.2013). www.rp.pl/artykul/71837.html?p=1 (DOA: 2.08.2013). Summary
Wine description. Conceptual metaphors of wine
The article is going to show metaphorical language of wine tasting notes and wine tasting notes dictionaries available on Polish internet wine services. The language shows how we conceptualize wine. The analysis is conducted and based on cognitive linguistic approach, is a basis for further research and does not constitute an exhausted subject.
6âRZDNOXF]RZH: metafora, analiza semantyczna, konceptualizacja, zasób
leksykalny
Keywords: metaphor, semantic analysis, conceptualization, lexical resource
