Aniela Piorunowa
"Pani na Puławach. Opowieść o
Izabeli z Flemmingów Czartoryskiej",
Gabriela Pauszer-Klonowska,
Warszawa 1978 : [recenzja]
Biuletyn Polonistyczny 22/1 (71), 207
/11/ PARNICKI T eod or: S z k ic e lite ra c k ie . W stęp: Z. Lichniak. W arszaw a 1978, P A X , s s . LXXIV + 221, zł 8 0
,-Na tom składa s ię zbiór szkiców zgrupowanych w dwa odrębne dzia ły : pierw szy - to próba w łasnej oceny i in te rp re ta c ji litera tu ry r o s y j sk ie j (m .in . Bunina, akmeistów, Puszkina i Szołochow a), drugi — to uwagi i rozw ażania o p o lsk iej pow ieści h istorycznej (m .in. Sien k iew icz, Z . K ossak , M alew ska). Poszczególne rozprawy wiąże w cało ść - obok problemu h isto rii - "humanizm k a to lic k i". Tym też tłumaczyć można za m ykający tom "Dwugłos o Jerzym A ndrzejew skim ". K siążkę poprzedza rozpraw a k rytyczn oliteracka Z. Lichniaka "W stro n ę P arn ick ieg o ".
BP/71/61 J . B .
/11/ PAUSZER-KLONOW SKA G ab riela: P ani na Puławach. Opowieść o Izabeli z Flemmingów C z a rto ry sk iej. W arszawa 1978, C z y t., s s .
4 1 4 , zł 4 8 ,- ,
Izabela z Flemmingów C zarto ry sk a, jedna z najciekaw szych p o staci kobiecych XVIII s tu le cia , typowa przedstaw icielka wieku O św iecenia k o b ieta obdarzona wybitnym intelektem i niebywałą en ergią: tw órczyni słyn nego letniego ogrodu Powązki w W arszaw ie, założycielka pierw szego w P o lsc e muzeum (w Puławach) i p ierw szej na Lubelszczyźnie m ęskiej szkoły elem en tarnej, autorka p ierw szej popularnej h isto rii P o lsk i dla ludu
("P ielgrzym w Dobromilu"), nie je s t jedyną bohaterką "op ow ieści". Opi su jąc rok po roku je j życie (1746-1835), ukazuje autorka obok n iej — w oparciu o bogate źródła naukowe - innych in teresu jący ch ludzi epoki, przede wszystkim je j męża i d zieci — p rzed staw icieli słynnej "F a m ilii" C zarto ry sk ich .
