Hanna
Kowalewska-Marszałek,Dorota
Cyngot
Kichary Nowe, gm. Dwikozy, woj.
tarnobrzeskie, St. 2 ("Pole Bolenia"),
AZP 88-73/18
Informator Archeologiczny : badania 24, 15-16
Informator Archeologiczny 15
w środkowej części wykopu w ystąpi! b ru k kam ienny o zarysie w przybliżeniu owalnym. M ate rial zabytkowy stanowiły niema] wyłącznie znalezisko krzem ienne (m.in. tró jkątny grocik, drapacze, wióry retuszow ane). M aterial ceramiczny, silnie rozdrobniony, stanow iło kilkanaście fragmentów, w tym dw a ornam entow ane. Natrafiono też n a kilka fragm entów przepalonych kości. Łącznie przekopano 30 m3.
M ateriały I dokum entacja zn ajdują się w MO w Białym stoku. K srm anow ice, gm . Wąwolni
ca woj. lu b elsk ie St. 3 5 AZP 7 S - 7 7 /9 8 ___________________
B adania prowadziła mgr Jo la n ta Nogaj-Chachaj. Finansow ał UMCS oraz WKZ w Lublinie. Czwarty sezon b ad ań . Cm entarzysko ludności kultu ry pucharów lejkowatych.
Prace wykopaliskowe prowadzono w najbardziej zagrożonej zniszczeniam i części stanow is ka. B adaniam i objęto o bszar 146 m 2. Odkryto 10 nowych grobów szkieletowych oraz k o n stru k cję kam ien n ą o kształcie zbliżonym do trójkąta. W 10 obiektach natrafiono n a szkielety 18 osobników (w tym 10 dzieci). W czterech w ypadkach pochówki dzieci towarzyszyły szkieletom osobników dorosłych. W trzech grobach znaleziono w yposażenie w postaci naczyń i narzędzi krzem iennych.
Zniszczoną konstrukcję kam ien n ą o kształcie zbliżonym do trójkąta i w ym iarach 8 m etrów długości i szerokości podstaw y około 2 metrów odkryto na głębokości około 20 cm od powierz chni g ru n tu . Pod pokrywą z b ru k u w apiennego nie odnaleziono obiektów grobowych. W dnie rowu przylegającego od północy do konstrukcji kam iennej natrafiono n a grób 3 8 /9 0 . Wypeł- nlsko Jamy grobowej stanow ił rudobrązow y less z licznymi przemyciami wapiennym i, a także zaobserw ow ano sm ugi przepalonej czarnej ziemi i węgli drzewnych. W przydennej partii grobu, ponad bardzo rozmasowanymi kośćmi osobnika dorosłego natrafiono n a dw a naczynia: am forę
z o rnam entem plastycznych wąsów przy u chach, zakończonych owalnymi guzkam i oraz flaszę
z kryzą.
Równie ciekawy Jest grób 3 5 /9 0 . Pod dwoma w arstw am i b ru k u wapiennego znajdow ał się szkielet osobnika dorosłego oraz dwa szkielety dzieci. Dorosły zm arły ułożony był n a w znak, w pozycji w yprostowanej, z głową zwróconą ku zachodowi. Zaburzony u k ła d anatom iczny szkieletów dzieci w skazuje n a złożenie ich zwłok do grobu z podkurczonym i nogam i. Dwa fragm enty wiórków z krzem ienia wołyńskiego stanowiło wyposażenie Jam y grobowej.
O bstaw a kam ienna grobu 4 0 /9 0 pojawiła się ju ż n a głębokości 10 cm od powierzchni ziemi. Pod pierw szą w arstw ę kam ieni znajdował się szkielet dziecka. D alsza eksploracja obiektu doprowadziła do odsłonięcia n a głębokości 50 cm szkieletu dorosłego mężczyzny. Zmarłego ułożono w pozycji wyprostowanej, głową w k ieru n k u zachodu, tw arzą ku południowi. Po lewej stronie czaszki złożono flaszę n a nóżkach oraz amforę z ornam entem w postaci plastycznych, nacinanych wąsów pod ucham i, zakończonych wypukłymi guzkam i 1 odciskiem Jednodzielnego sz n u ra i zygzaków pod wylewem. Układ szkieletu dziecka i osobnika dorosłego zdaje się sugerow ać niejednoczesne złożenie do grobu zwłok. Pod obstaw ą z b ru k u k am ien n e go. nieopodal głowy zm arłego odkryło ślady ogniska. Jego w ypełnisko stanow ił less c z am o -sz a ry, przem ieszany z drobnym i fragm entam i węgla drzewnego i rozdrobnionej, pomarańczowej polepy oraz drobnych, przepalonych kości, fragmentów ceram iki i narzędzia krzem iennego.
M ateriały l dokum entacja zn ajdują się w Katedrze Archeologii UMCS. Badania będą kontynuow ane.
K ichary Nowe. gm. D w ikozy woj. tarnobrzeskie S t. 2 („Po- le B o le n ia ') AZP йВ -73/ l S
B adania prowadziła mgr H anna Kowalewska-M arszałek przy udziale m gr Doroty Cyngol. Finansowały: BB1DZ w T arnobrzegu oraz 1HKM PAN. Czwarty sezon b ad ań . Cm entarzysko neolityczne i z wczesnego o kresu epoki brązu.
Celem b ad a ń była szczegółowa eksploracja kolejnych partii grobowca o konstruck]! m ega litycznej 1 rozpoznanie Jego najbliższego otoczenia, wyjaśnienie szczegółów konstrukcyjnych i funkcjonalnych, weryfikacja dotychczasowych ustaleń na tem at Jego przynależności kulturowej.
Pracam i objęto cały obszar ubiegłoroczny (z niewielkimi zm ianami); łączna pow ierzchnia wykopu wynosiła 25 0 m2.
Ze względu na duże wym iary grobowca (ca 19 x 5 m) 1 jego złożony charakter, podzielono go profilami n a 10 części, które eksploruje się kolejno. Zakończono kopanie 4 spośród nich, a 3 dalsze przebadano częściowo. Ogółem przebadano ponad połowę całego obiektu,
wyeksploro-Polska A kadem ia N auk In sty tu t Hi sto rii K u ltu ry M aterialnej Z akład M etodologii B a d a ń A rcheologicz- nych w W arszawie________________ U niw ersytet Marii C urie Skłodows- klej K atedra Archeologii w Lublinie
16 Neotit
w ano 7 grobów szkieletowych, znajdujących się pod resztkam i nasy p u ziemnego i bru k u kam iennego lub w eń wkopanych.
Na szczególną uwagę zasłu g u ją 2 groby, znajdujące się w centralnej części grobowca, pod kilkom a w arstw am i b ru k u kam iennego, posiadające konstrukcje kam ienne. Pochowani w tych grobach zmarli ułożeni byli n a wznak, głowami n a SWW; pochówki te nie zawierały wyposażenia.
Analogiczne konstrukcje kam ienne wystąpiły również w części w schodniej grobowca. W śród pozostałych pięciu grobów, eksplorowanych w obrębie grobowca, trzy były grobam i ziemnym i, niekiedy z pojedynczymi okrucham i kam ienia w wypełnisku; w dwócn z nicn w s t ą piły reg u la rn e k onstrukcje z płytek kam iennych. Prawie w szystkie z tych grobów (poza jednym — m ałego dziecka) były bogato wyposażone; zawierały naczynia (1-3 sztuki), noże sierpow ate i g ro d k i krzem ienne, paciorki z fajansu, muszli I kości, igłę i szydło kościane. Trzy spośród nich były przy tym pochówkam i wtórnym i — cząstkowymi. B ruk kam ienny w centralnej części grobowca, a także w arstw y nasypu nie różnlfy się charakterem od eksplorow anych w roku ubiegłym. Natrafiono również n a dalsze ślady orki pradziejowej.
W ykopaliska potwierdziły przyjm owaną dotychczas chronologię badanego obiektu: groby w obstaw ach, b ru k kam ienny n ad nimi i nasyp ziemny można — Jak się wydaje — łączyć z k u ltu rą pucharów lejkowatych, choć b rak wyposażenia przy pochówkach nie pozw ala prze sądzić tej spraw y definitywnie. N atom iast pozostałe groby, znajdujące się n a obrzeżach n asy p u , należą — Jak w skazuje ich wyposażenie — do kultu ry mierzanowicldej, 1 to do jej raczej w czesnych faz. Interesującym problem em Jest przy tym w tórne (?) w ykorzystanie istniejącego nasy p u grobowca k ultu ry pucharów lejkowatych przez ludność wczesnego okresu epoki brązu oraz — w ja k im ś sensie — przez ludność kultury am for kulistych.
W otoczeniu grobowca od strony południowej wyeksplorowano kolejny grób kultu ry mie- rzanowickiej (jamowy, pochówek wtórny, wyposażony w naczynie i paciorki) oraz płytką ja m ę o nieokreślonej przynależności kulturow ej. Natrallono też n a dość rozległe zaciem nienie, któ rego c h a ra k te ru nie ustalono.
W otoczeniu grobowca od strony północno-wschodniej przebadano ja m ę [grobową ?) k u ltu ry ceram iki sznurow ej. Zanotowano leż obecność kilku dalszych niewielkich zaciem nień — praw dopodobnie grobów.
Tegoroczny sezon pozwolił zweryfikować i uściślić chronologię badanego obiektu, d o sta r czy! też wielu interesujących szczegółów odnośnie sposobu jego konstrukcji. Pozyskano p o n ad to bogaty I ciekawy m aterial antropologiczny i m aterial zabytkowy, odnoszący się przede w szystkim do wczesnego okresu epoki brązu. Dokonano też szczegółowych pom iarów orientacji grobowca i poszczególnych grobów, pozwalających n a Interpretację archeoastronom iczną. J e d nocześnie potwierdziła się znaczna w artość naukow a badanego obiektu. Jego Istotność dla b ad a ń n ad neolitem i wczesnym okresem epoki brązu n a Wyżynie Sandom ierskiej, a zwłaszcza d la znajom ości obrządku pogrzebowego tych okresów.
M ateriały z b ad a ń przechowywane s ą w Zakładzie Metodologii Badań Archeologicznych IHKM PAN w Warszawie.
Badania będą kontynuowane.
I Kleszczów, gm. Ostrów Lubelski woj. lubelskie St. I patrz paleolit i mezolit K olonia H u synn e, gm. Hru
b ieszów woj. zam ojskie S t. 6 i 7 AZP 86 -9 5
Wojewódzki O środek Archeologicz no-K onserw atorski w Zam ościu
B adania prowadzili pracownicy WOAK. Finansow ał WOAK w Zam ościu. Drugi sezon badań. Cm entarzysko kultury strzyżewskiej.
Stanow isko 6
B adania n a tym stanow isku były prowadzone Już w 1987 roku przez dr. A. Kokowskiego i W. K om ana. Odkryto wówczas pochówki kultury am for kulistych i k u ltu ry strzyżewskiej.
Tegoroczna lu stra c ja stanow iska pozwoliła n a odkrycie sk u p isk a kości, które należało w iązać ze zniszczonym pochówkiem. Założono niewielki wykop. B adania pozwoliły odkryć resztkę zniszczonego grobu. Zniszczenie było prawie całkowite. Udało się jedynie zebrać przem ieszane kości. Nie zarejestrow ano zarysu Jamy grobowej an i Innych poza kośćm i zabyt ków. Pochówek najpewniej należy łączyć z k u ltu rą am for kulistych lu b k u ltu rą strzyżowską.
Stanow isko 7
Na stanow isku w ystąpiła sytuacja podobna ja k n a stanow isku n r 6. Powierzchniowe znalezisko kości skłoniło do założenia wykopu. Niestety nie zarejestrow ano żadnego obiektu, a znalezione kości mogły być przemieszczone.
Kraków-Nowa Hut a-Wy ciąż«
S t. S AZP 1 0 2 - 5 8 /4 ______ M uzeum Archeologiczne w Krako- wie Oddział w Nowej Hucie_____ B adania prowadzili d r d r Małgorzata Kaczanowska, Ja c e k Rydzewski, m gr P aulina Poleska. Finansowało Muzeum Archeologiczne w
