ISSN: 1896-382X | www.wnus.edu.pl/pl/epu/ DOI: 10.18276/epu.2016.123-15 | strony: 159-168
ZYGMUNT MAZUR, HANNA MAZUR, TERESA MENDYK-KRAJEWSKA 3ROLWHFKQLND:URFáDZVND1
PROBLEMY ELEKTRONICZNEJ REALI=$&-,86á8* W ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ I OCHRONIE ZDROWIA
Streszczenie
Informatyzacja gospodarki, dokonywana dynamicznie w ostatnich latach, obejmu-MH VZRLP ]DNUHVHP FRUD] ZLĊFHM REV]DUyZ *URPDG]RQH GDQH WR MXĪ QLH W\ONR GDQH RVRERZH RE\ZDWHOL DOH WDNĪH ILQDQVRZH PHG\F]QH EL]QHVRZH LWS 7\PF]DVHP VWDQ EH]SLHF]HĔVWZD V\VWHPyZ LQIRUPDW\F]Q\FK MHVW QLH]DGRZDODMąFy &HOHP DUW\NXáX MHVW SU]HGVWDZLHQLH DNWXDOQ\FK SUREOHPyZ ]ZLą]DQ\FK ] EXGRZą F\IURZ\FK UHMHVWUyZ Ga-nych oraz systemów teleinformatyczGa-nych niH]EĊGQ\FKGRUHDOL]DFMLXVáXJZadministra-cji publicznej i ochronie zdrowia.
6áRZDNOXF]RZH e-administracja, e-zdrowie, e-XVáXJDEH]SLHF]HĔVWZR
Wprowadzenie
:L]MDVSUDZQLHG]LDáDMąFHJRSDĔVWZD ]UR]ZLQLĊW\PLXVáXJDPLUHDOL]RZDQ\PL GURJąHOHNWURQLF]Qą H-XVáXJDPL MHVW PRĪOLZDGR]UHDOL]RZDQLDG]LĊNLSRZV]HFh-nemu wykorzystywaniu technologii teleinformatycznych. Wraz z ich rozwojem EXGRZDQHVąRGSRZLHGQLHUHMHVWU\LV\VWHP\LQIRUPDW\F]QHRUD]RSUDFRZ\ZDQHVą RGSRZLHGQLH DNW\ SUDZQH .RQLHF]QH MHVW GRVNRQDOHQLH REVáXJL RIHURZDQ\FK e-XVáXJNWyU\FKOLVWDSRZLQQDE\üVWDOHSRV]HU]DQDE\ZMDNQDMZLĊNV]\P]DNUHVie XPRĪOLZLDü RE\ZDWHORP NRQWDNWRZDQLH VLĊ ] MHGQRVWNDPL UHDOL]XMąF\PL ]DGDQLD SXEOLF]QH RUD] E\ FRUD] ZLĊFHM SURFHVyZ EL]QHVRZ\FK PRĪQD E\áR Z\NRQ\ZDü RQOLQH : DUW\NXOH SU]HGVWDZLRQR DNWXDOQH SUREOHP\ ]ZLą]DQH z EXGRZą
wych rejestrów danych i systemyZ WHOHLQIRUPDW\F]Q\FK QLH]EĊGQ\FK GR UHDOL]DFML XVáXJZDGPLQLVWUDFMLSXEOLF]QHMLRFKURQLH]GURZLD
W 2014 r. z XVáXJSROVNLHMe-administracji NRU]\VWDáR SU]HGVLĊELRUVWZ SU]\ F]\P WĊ IRUPĊ NRQWDNWX VWRVRZDá\ SUDZLH ZV]\VWNLH ILUP\ GXĪH L ĞUHGQLH W 2015 roku z XVáXJ H-DGPLQLVWUDFML NRU]\VWDáR RVyE Z ZLHNX –74 lat (GUS 2015). W prawie 78% gospodarstw domowych jest co najmniej jeden kom-puter, a PD GRVWĊS GR ,QWHUQHWX :LHOH RVyE NRU]\VWD ] GRVWĊSX GR VLHFL w pracy, w szkole i w miejscaFKXĪ\WHF]QRĞFLSXEOLF]QHM
:FHOXXáDWZLHQLDRE\ZDWHORPNRU]\VWDQLD]H-XVáXJRUD]]ZLĊNV]HQLDOLF]E\ SRGPLRWyZ MH RIHUXMąF\FK RSUDFRZDQR V\VWHP H38$3 elektroniczna Platforma 8VáXJ $GPLQLVWUDFML 3XEOLF]QHM GRVWDUF]DMąF\ MHGQROLWH ĞURGRZLVNR ] ]DáRĪHnia áDWZHi HUJRQRPLF]QHZREVáXG]H
'XĪH]QDF]HQLHGODUR]ZRMXLQQRZDF\MQRĞFLZNUDMXRUD]UR]ZRMXVSRáHF]HĔ VWZD LQIRUPDF\MQHJR PD XGRVWĊSQLDQLH Z MHGQ\P PLHMVFX GDQ\FK SRFKRG]ąF\FK z UHMHVWUyZRGUyĪQ\FKSRGPLRWyZ=DGDQLHWDNLHVSHáQLDCentralne Repozytorium Informacji Publicznej : VHUZLVLH GDQHSXEOLF]QHJRYSO XGRVWĊSQLDQH Vą GDQH Ua-SRUW\ L VWDW\VW\NL ] UHMHVWUyZ SXEOLF]Q\FK UyĪQ\FK GRVWDZFyZ PLQ *86 PLQi-VWHUVWZ .RPHQG\ *áyZQHM 3ROLFML .RPHQG\ *áyZQHM 3DĔVWZRZHM 6WUDĪ\ 3RĪDr-QHM QSUDSRUW\0LQLVWHUVWZD$GPLQLVWUDFMLL&\IU\]DFMLGDQHRV]NRáDFKZ\ĪV]\FK LLFKILQDQVDFKF]\OLVWDU]HF]R]QDZFyZPDMąWNRZ\FK:VW\F]QLXUXGRVWĊp-QLRQ\FK E\áR ]ELRUyZ 1LHVWHW\ SROVND JRVSRGDUND SRG Z]JOĊGHP SR]LRPX ucyfrowienia zajmuje w klasyfikacji Unii Europejskiej jedno z ostatnich miejsc (Europa 2015).
(OHNWURQLF]QDUHDOL]DFMDXVáXJZDGPLQLVWUDFMLSXEOLF]QHM
2EHFQLHXUXFKRPLRQRZLHOHSU]HGVLĊZ]LĊüLSU]H]QDF]RQRGXĪHĞURGNLILQDn-sowH QD G]LDáDQLD ]PLHU]DMąFH GR UR]ZRMXH-XVáXJ Z DGPLQLVWUDFML SXEOLF]QHM i do EXGRZ\ RGSRZLHGQLFK V\VWHPyZ LQIRUPDW\F]Q\FK ]DSHZQLDMąF\FK QLH]DZRGQH IXQNFMRQRZDQLHXU]ĊGyZ
Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (POIG) podzielony jest na 9 osi priorytHWRZ\FK R UyĪQ\FK V]F]HJyáRZ\FK G]LDáDQLDFK Celem 7. osi Ä6SRáe-F]HĔVWZR LQIRUPDF\MQH – budowa elektronicznej administracji”, realizowanej w latach 2007–2013, E\áD SRSUDZDZDUXQNyZSURZDG]HQLDG]LDáDOQRĞFLJRVSRGDr-F]HM SRSU]H] ]ZLĊNV]HQLH GRVWĊSQRĞFL ]DVRbów informacyjnych administracji pu-blicznej oraz rozwój elektronicznych XVáXJ SXEOLF]Q\FK GOD RE\ZDWHOL L SU]HGVLĊ biorców =DGDQLD RVL 32,* Ä6SRáHF]HĔVWZR LQIRUPDF\MQH – ]ZLĊNV]DQLH LQQo-ZDF\MQRĞFL JRVSRGDUNL´ GRW\F]\á\ VW\PXORZDQLD UR]ZRMX JRVSRGDUNL HOektronicz-nej poprzez wspieranie tworzenia innowacyjnych e-XVáXJLQRZ\FKUR]ZLą]DĔHOHk-tronicznego biznesu oraz zmniejszania technologicznych, ekonomicznych i
mental-nych barier wykorzystywania e-XVáXJ:UDPDFK32,*w grudniu 2015 roku ukoĔ czono portal Inventorum, XGRVWĊSQLDMąF\GDQH]UyĪQ\FKĨUyGHáNWyUHGRW\F]ąSUo-jektów i SU]HGVLĊELRUVWZ LQQRZDF\MQ\FK LQVW\WXFML QDXNRZ\FK RUD] HNVSHUWyZ i konferencji. W 2015 r. ZGURĪRQRWDNĪHSystem Digitalizacji Akt i ZSDĨG]LHUQLNX w postaci cyfrowej istniaáRMXĪ 12 749 tomów akt karnych (SDA 2015).
: FHOX XáDWZLHQLD NRQWDNWyZ DGPLQLVWUDFML ] SU]HGVLĊELRUFDPL RSUDFRZDQR (OHNWURQLF]Q\ 3XQNW .RQWDNWRZ\ H3. XPRĪOLZLDMąF\ V]\ENą UHDOL]DFMĊ VSUDZ z NWyU\PLSU]HGVLĊELRUF\]JáDV]DMąVLĊGRXU]ĊGyZ:ZLHORMĊ]\F]Q\Pserwisie biz-QHVJRYSO]QDMGXMHVLĊZ\ND]H-XVáXJRUD]Z]RU\Z\NRU]\VW\ZDQ\FKIRUPXODU]\
W ministerstwach odpowiedzialnych za rozwój e-XVáXJ VWRVXMH VLĊ PLHV]DQ\ model utrzymania systemów informatycznych – F]ĊĞü XVáXJ jest realizowana we-ZQąWU]RGSRZLHGQLFKSRGPLRWyZ PLQLVWHUVWZ DF]ĊĞüMHVWkontraktowana na ze-ZQąWU]. W przypadku Ministerstwa Gospodarki (MG), które odpowiada za ePK i serwis biznes.gov.pl, zadania takie, jak np. ELHĪąFHPRQLWRURZDQLHXVáXJi aktual-QRĞFL WUHĞFL SXEOLNRZDQ\FK w serwisie RUD] ZVSyáSUDFD ] ZáDĞFLZ\PL RUJDQDPL w ]DNUHVLH SXEOLNRZDQ\FK WUHĞFL – Vą UHDOL]RZDQH SU]H] 0* QDWRPLDVW realizacja prac rozwojowych w zakresie funkcjonalnym i technicznym zlecana jest na ze-ZQąWU] 32,* 7DNLPRGHOF]ĊVWRE\ZDSU]\F]\QąSUREOHPyZprzy tworze-niu, rozbudowie czy integracji systemów. W raporcie z 2014 r.2 GRW\F]ąF\PSU]e-ELHJX ZGURĪHQLD IXQNFMRQDOQRĞFL 3URILO =DXIDQ\ RUD] 'RVWDZFD 7RĪVDPRĞFL w ramach systemu ePUAP stwierdzono QLHGRFLąJQLĊFLD Z NZHVWLL Z\GDMQRĞFL i EH]SLHF]HĔVWZD UR]ZLą]DQLD 6WZLHUG]RQR PLQ QLHX]DVDGQLRQH SU]HND]DQLH ILr-PLH]HZQĊWU]QHMNRGyZĨUyGáRZ\FK3URILOX=DXIDQHJRFKRFLDĪSRZLQQ\RQHE\ü szczególnie chronione (ePUAP2 2014, s. 8). W ramach 7. osi POIG realizowano WDNĪH SURMHNW H38$3 NWyUHJR FHOHP E\áD UR]EXGRZD IXQNFMRQDOQRĞFL SODWIRUP\ H38$3L]ZLĊNV]HQLHRIHUW\XVáXJĞZLDGF]RQ\FKHOHNWURQLF]QLH3RUWDOXGRVWĊSQLo-QRZVLHUSQLXU1LHVWHW\MHJRMDNRĞüQDGDOQLHMHVW]DGRZDODMąFD– system jest QLHLQWXLF\MQ\ L G]LDáD ZROQR SRGF]DV ]DNáDGDQLD NRQWD F]ĊVWR WUDFL VLĊ SRáąF]HQLH z V\VWHPHPVąSUREOHP\]XZLHU]\WHOQLDQLHPNRPXQLNDW\VąQLHF]\WHOQH
W celu REQLĪHQLa U\]\NDZ\VWąSLHQLDQLHSUDZLGáRZRĞFLZSURMHNWDFK informa-W\F]Q\FKSURZDG]LVLĊNRQWUROHSUHZHQF\MQHex ante SU]HGRJáRV]HQLHPSRVWĊSo-wania) oraz ex post SR ]DNRĔF]HQLX SRGSLVDQLD XPRZ\ R ]DPyZLHQLDFK SXEOLFz-Q\FK 3RQDGWR RUJDQL]RZDQH Vą seminaria i konferencje GRW\F]ąFH ]DU]ąG]DQLD SURMHNWDPL L LQWHURSHUDF\MQRĞFL 'RNRQDQH Nontrole potwierdzDá\ QD RJyá prowa-dzenie projektów zgRGQLH]H]JáRV]RQ\Pi metodykami, konieczne jest jednak dal-V]H XSUDV]F]DQLH GRVWĊSQRĞFL zrealizowanych e-XVáXJ, szersze rozpowszechnianie informacji o zaletach korzystania z nich oraz o udanych projektach elektronicznej administracji.
=HZ]JOĊGyZEH]SLHF]HĔVWZDZP\ĞOQRZHOL]DFMLXVWDZ\RG]LDáDFKDGPLQi-VWUDFMLU]ąGRZHMRGURNXQDG]yUQDUHMHVWUDPLSDĔVWZRZ\PL 3(6(/5HMHVWU Dowodów Osobistych, Rejestr Stanu Cywilnego, Centralna Ewidencja Wydanych L8QLHZDĪQLRQ\FK'RNXPHQWyZ3DV]SRUWRZ\FKRUD]HZLGHQFMDSRMD]GyZ, ewiden-cja kierowców oraz ewidenewiden-cja posiadaczy kart parkingowych), sprawowany do-tychczas SU]H] 0LQLVWHUVWZR 6SUDZ :HZQĊWU]Q\FK i Administracji, ]RVWDá SRZLe-rzony nowo utworzonemu Ministerstwu Cyfryzacji (Ustawa 2015).
:SURMHNWDFKGRSXV]F]DMąF\FKZ\G]LHODQLHSRGSURMHNWyZF]ĊĞFLRZ\FKi pod-SLV\ZDQLH XPyZ ] UyĪQ\PL Z\NRQDZFDPL NRQLHF]QH MHVW SRGHMPRZDQLH G]LDáDĔ LQWHJUXMąF\FKSRV]F]HJyOQHUR]ZLą]DQLDZFDáRĞüFRZ\PDJDGRGDWNRZ\FKĞURd-NyZ ILQDQVRZ\FK OXG]L L F]DVX 'REUD MDNRĞü SRV]F]HJyOQ\FK PRGXáyZ V\VWe-PyZ RWU]\PDQ\FK]UyĪQ\FK]DGDĔF]ĊĞFLRZ\FKSU]\EUDNXNRRUG\QDFMLi wcze-ĞQLHMV]\FK X]JRGQLHĔ RUD]EUDNX VWDQGDU\]DFML L QDG]RUX QDGFDáRĞFLą – PRĪH Go- SURZDG]LüGRQHJDW\ZQHJRHIHNWXNRĔFRZHJRFRPLDáRPLHMVFHZSU]\SDGNXSUo-MHNWX3VWDQRZLąFHJRNOXF]RZ\HOHPHQWGODREVáXJLV\VWHPXLQIRUPDFMLw ochro-nie zdrowia.
8VáXJLHOHNWURQLF]QHZVHNWRU]HRFKURQ\]GURZLD
Od kilku lat WUZDMąSUDFHQDGMHGQ\P]QDMZLĊNV]\FKSU]HGVLĊZ]LĊüLQIRUPa-tycznych w publicznym systemie ochrony zdrowia w Polsce, czyli projektem P1 –
(OHNWURQLF]QD 3ODWIRUPD *URPDG]HQLD $QDOL]\ L 8GRVWĊSQLDQLD Zasobów Cyfro-wych o Zdarzeniach Medycznych, w ramach którego
mDSRZVWDüSODWIRUPDGRXGo-VWĊSQLDQLD XVáXJ HOHNWURQLF]Q\FK WDNLFK MDN ,QWHUQHWRZH .RQWR 3DFMHQWD (OHNWUo-niczna Recepta, e-Skierowanie, e-Zlecenie oraz Portal informacyjny e-Zdrowie. Na WHPDWSUREOHPyZ]UHDOL]DFMąV\VWHPXURVQąF\FKNRV]WyZ RN POQ]á i niedo- WU]\PDQ\FKWHUPLQyZQDSLVDQRMXĪZLHOHDUW\NXáyZ&HQWUXP6\VWHPyZ,QIRUPa-cyjnych w Ochronie Zdrowia (CSIOZ), RGSRZLHG]LDOQH ]D UHDOL]DFMĊ V\VWHPX, za-SHZQLD ĪH Z URNX ]RVWDQą XUXFKRPLRQH XVáXJL H-recepta i e-skierowanie -DQF]XUD 1D VWURQLH &6,2= FVLR]JRYSO Vą XGRVWĊSQLDQH UyĪQH UHMHVWU\ medyczne, np. aptek, produktów leczniczych, farmaceutów. Z biuletynu CSIOZ Z\QLNDĪHZURNXQDVWąSLáRSRJRUV]HQLHMDNRĞFLGDQ\FK]DZDUW\FKZReje-VWU]H 3RGPLRWyZ :\NRQXMąF\FK ']LDáDOQRĞü /HF]QLF]ą (RPWDL) (CSIOZ 2015, s. 2), a platforma ePUAP nie jest w zasadzie w ogóle wykorzystywana przez pod-mioty leczniF]H &6,2=V :UDPDFK53:'/GRVWĊSQHVąZ\V]XNLZDUNL Praktyk Zawodowych Lekarzy i Lekarzy Dentystów, Podmiotów Leczniczych oraz 3UDNW\N =DZRGRZ\FK 3LHOĊJQLDUHN L 3RáRĪQ\FK : VW\F]QLX Uoku wydano pierwsze zwolnienia elektroniczne (e-ZLA). 'R NRĔFD U ]ZROQLHQLD QDGDO EĊGąPRJá\PLHüWDNĪHIRUPĊSDSLHURZą =86=/$ DOHRGVW\F]QLDURNX PDMąMXĪRERZLą]\ZDüZ\áąF]QLH]ZROQLHQLDHOHNWURQLF]QH
CSIOZ w ramach projektu P4: „Dziedzinowe systemy teleinformatyczne sys-temu informacji w ochronie zdrowia”3PD]EXGRZDüLZGURĪ\ü
System Statystyki w Ochronie Zdrowia, 6\VWHP0RQLWRURZDQLD=DJURĪHĔ
Zintegrowany System Monitorowania Obrotu Produktami Leczniczymi, 6\VWHP0RQLWRURZDQLD.V]WDáFHQLD3UDFRZQLNyZ0HG\F]Q\FK System Ewidencji Zasobów Ochrony Zdrowia.
: REV]HUQ\P OLF]ąF\m 540 stron raporcie opracowanym dla CSIOZ przez ,QIRYLGH 0DWUL[ GRW\F]ąF\P VWDQX PHG\F]Q\FK UHMHVWUyZ SRGPLRWRZ\FK, w SRGVXPRZDQLX VWZLHUG]RQR ĪH Z ]DVDG]LH UHMHVWU\ Vą SURZDG]RQH ]JRGQLH z przepisami pUDZQ\PL DOH SR]D 5HMHVWUHP 3URGXNWyZ /HF]QLF]\FK ZV]\VWNLH Vą Z\NRU]\VW\ZDQHW\ONRZNUDMX ,QIR9LGH 8Ī\WNRZQLNDPLUHMHVWUyZVąLQWHr-QDXFL L JHVWRU]\ .DĪG\ ] UHMHVWUyZ ]DSURMHNWRZDQ\ MHVW ]JRGQLH ] Z\PDJDQLDPL danej instytucji, a nie ogólnego systHPXLQIRUPDFMLZRFKURQLH]GURZLD3RZDĪQ\P XWUXGQLHQLHPZGDOV]HMPRGHUQL]DFMLLUR]EXGRZLHUHMHVWUyZMHVWEUDNSHáQHMGRNu-mentacji poszczególnych systemów, i w wielu przypadkach jest ona w posiadaniu Z\NRQDZFyZ]HZQĊWU]Q\FK5HMHVWU\PDMąFKDUDNWHU]GHFHntralizowany i niejedno-URGQ\ : FHOX SU]HEXGRZ\ L LQWHJUDFML UHMHVWUyZ QDOHĪDáRE\ QDMSLHUZ RSUDFRZDü VSyMQąLNRPSOHNVRZąDUFKLWHNWXUĊNRUSRUDF\MQą
:LHOH UHMHVWUyZ ]DZLHUD EDUG]R RJyOQH GDQH LQQH QDWRPLDVW Vą RSUDFRZDQH EDUG]R U]HWHOQLH L ]DZLHUDMą ZV]\VWNLH QLH]EĊGQH GDQH R FKRU\P MHJR ZL]\WDFK SU]HELHJXFKRURE\LWS3U]\NáDGHPSRSUDZQLHSURZDG]RQHJRUHMHVWUXMHVW.UDMRZ\ 5HMHVWU2SHUDFML.DUGLRFKLUXUJLF]Q\FK=JURPDG]RQHZQLPGDQHPRJąE\üZ\No-rzystywane do przeprowadzania wielowymiarowych analiz kosztów, istotnych F]\QQLNyZ U\]\ND ZF]HVQ\FK SRZLNáDĔ L QLHSRZRG]HĔ SR OHF]HQLX kardiochirur-gicznym, RFHQ\MDNRĞFLSRGMĊWHJROHF]HQLDLJHQHURZDQLDraportyZ'DQHPRJąE\ü wymieniane z ED]ą (XURSHMVNLHJR 7RZDU]\VWZD .DUGLR-Torakochirurgów (EACTS). Profesjonalne prowadzenie rejestrów medycznych jest kosztowne, cza-VRFKáRQQH L Z\PDJD RG SURZDG]ąF\FK OHNDU]\ SLHOĊJQLDUHN LWG QLH]Z\NáHM VWa-UDQQRĞFLLV\VWHPDW\F]QRĞFL&RUD]ZLĊFHMV]SLWDOLXELHJDVLĊRFHUW\ILNDW\ MDNRĞFL nadzorowane przez Centrum MonitorowanLD-DNRĞFLZ2FKURQLH=GURZLD
2GNLONXODWWUZDMąSUDFHQDGXWZRU]HQLHP(OHNWURQLF]QHJR5HNRUGX3DFMHQWD i, ZHGáXJ]DáRĪHĔRd 1 sierpnia 2014 r. dokumentacja medyczna PLDáDE\üWZRU]o-QD Z\áąF]QLH w wersji elektronicznej. 7HUPLQ WHQ MHGQDN QLH ]RVWDá XWU]\PDQ\ Zgodnie z 5R]SRU]ąG]HQLHP 0LQLVWUD =GURZLD RG VLHUSQLD U SURZDG]HQLH ('0 (OHNWURQLF]QHM 'RNXPHQWDFML 0HG\F]QHM EĊG]LH RERZLą]\ZDáR ZV]\VWNLH placówki medyczne, przychodnie, kliniki, gabinety prywatne, NZOZ oraz wszyst-NLHSR]RVWDáHSRGPLRW\PHG\F]QH WDNĪHLQG\ZLGXDOQHSUDNW\NLOHNDUVNLH
%H]SLHF]HĔVWZR,7ZSRGPLRWDFKSXEOLF]Q\FK
3R]LRPEH]SLHF]HĔVWZDWHOHLQIRUPDW\F]QHJRZDGPLQLVWUDFMLSXEOLF]QHM]DOe-Ī\RGZLHG]\LĞZLDGRPRĞFLSUDFRZQLNyZV]NROHĔZ W\P]DNUHVLHQDNáDGyZILQDQVo-wych, od opracowania i SU]HVWU]HJDQLD SROLW\NL EH]SLHF]HĔVWZD RUD] ZLHOX innych czynników.
%H]SLHF]HĔVWZR GDQ\FK Z VHUZLVDFK LQWHUQHWRZ\FK L H-XVáXJDFK LQVW\WXFML SXEOLF]Q\FKQLHMHVWQDRGSRZLHGQLPSR]LRPLH3RWZLHUG]DMąWRZ\QLNLEDGDĔ]a-ZDUWH Z UyĪQ\FK UDSRUWDFK PLQ 1,. 6WHIF]\N „%H]SLHF]HĔVWZR LQIUa-struktury krytycznej wymiar teleinformatyczny” (EY 2015), „=DU]ąG]DQLHU\]\NLHP w cyberprzestrzeni” (PWC 2014) i „*OREDOQ\ VWDQ EH]SLHF]HĔVWZD LQIRUPDFML 2015” (Pw& 1DMZLĊNV]\P SUREOHPHP DGPLQLVWUDFML SXEOLF]QHM Vą ĨOH ]a-EH]SLHF]RQH VHUZLV\ ZHERZH XU]ĊGyZ Z PDá\FK RĞURGNDFK -HGQDN GR ZáDPDĔ GRFKRG]L WDNĪH QD LQQ\FK VHUZLVDFK QS 3DĔVWZRZHM .RPLVML :\ERUF]HM :LHOH serwisów w domenie gov.pl jest podatnych na ataki (Kasicki 2015). Uchybienia GRW\F]ą WDNĪH ]DU]ąG]DQLD XSUDZQLHQLDPL XĪ\WNRZQLNyZ Z ]DNUHVLH GRVWĊSX GR V\VWHPyZ LQIRUPDW\F]Q\FK PRĪOLZRĞFL LQVWDORZDQLD QD NRPSXWHUDFK XU]ĊGyZ GRZROQHJRRSURJUDPRZDQLDQLHX]DVDGQLRQHJRSRVLDGDQLDXSUDZQLHĔDGPLQLVWUDto-UD V\VWHPX QLHSU]HVWU]HJDQLD SURFHGXU Z ]DNUHVLH RGELHUDQLD XSUDZQLHĔ E\á\P SUDFRZQLNRP:ZLHOXXU]ĊGDFKEUDNXMHRSUDFRZDQ\FKLZGURĪRQ\FKUHJXODFML]ZLą ]DQ\FK ] ]DU]ąG]aQLHP EH]SLHF]HĔVWZHP LQIRUPDFML, czyli polityką EH]SLHF]HĔVWZD LQIRUPDFML 0XOLĔVNi 2015).
W 2014 roku odnotowano w Polsce 7,5 tys. incydentów (Kasicki 2015), co R]QDF]DZ]URVWZSRUyZQDQLXGRURNX -DGF]DN &DáNRZLW\NRV]W V\VWHPyZ]DEH]SLHF]HĔF\EHUQHW\F]Q\FKQDĞZLHFLHZURNXV]DFXMHVLĊQD mld USD (Stolarz 2015).
=DU]ąG]DQLHEH]SLHF]HĔVWZHPWRQLHW\ONR]DGDQLHGODG]LDáX,7W\PF]DVHP w 3ROVFH QDGDO QLHZLHOH RUJDQL]DFML PD RSUDFRZDQą VWUDWHJLĊ EH]SLHF]HĔVWZD zi-GHQW\ILNRZDQH]DVRE\NWyUHSRZLQQ\SRGOHJDüRFKURQLH, oraz wyznaczone osoby odpowiedzialne za icK RFKURQĊ 2SXEOLNRZDQ\ Z URNX GRNXPHQW Ä3ROLW\ND ochrony cyberprzestrzeni 5]HF]\SRVSROLWHM 3ROVNLHM´ ]DWZLHUG]RQ\ SU]H] 5DGĊ 0LQLVWUyZ RND]DáVLĊQLHF]\WHOQ\LWUXGQ\GRSUDNW\F]QHJRVWRVRZDQLD5DGD%Hz-SLHF]HĔVWZD 1DURGRZHJR RSXEOLNRZDáD QRZ\ GRNXment pt. „Doktryna cyberbez- SLHF]HĔVWZD53´]DZLHUDMąF\RSLV\]DJURĪHĔU\]\NLV]DQVRUD]UHNRPHQGa-cje przeznaczone do odpowiedniego wykorzystywania „przez wszystkie podmioty publiczne i prywatne odpowiedzialne za planowanie, organizowanie i realizowanie ]DGDĔZG]LHG]LQLHF\EHUEH]SLHF]HĔVWZD´ %%1
= EDGDQLD 2UDQJH ,QVLJKWV SU]HSURZDG]RQHJR SU]H] ILUPĊ ,&$1 5HVHDUFK Z\QLND ĪH SUH]HVyZ ILUP MHVW SU]HNRQDQ\FK ĪH EH]SLHF]HĔVWZR ,7 Z LFK firmach jest na odpowiednim poziomie, podczas gdy sytuDFMĊ WĊ XZDĪD ]D GREUą W\ONR NLHURZQLNyZ ,7 -DNR QDMZLĊNV]\ SUREOHP ZLG]ą RQL XWUDWĊ FLąJáRĞFL
SUDF\ V\VWHPyZ LQIRUPDW\F]Q\FK L QLHRGSRZLHGQLH SRGHMĞFLH SUDFRZQLNyZ GR ]DJDGQLHĔ EH]SLHF]HĔVWZD D GRSLHUR QD WU]HFLP PLHMVFX Z\PLHQLDQH Vą DWDNL Fy-bernet\F]QH :LGRF]Q\P WUHQGHP Z ILUPDFK MHVW ]ZLĊNV]DQLH QDNáDGyZ ILQDQVo-Z\FK QD ]DSHZQLHQLH EH]SLHF]HĔVWZD WHOHLQIRUPDW\F]QHJR ĝZLUNXOD =Ga-QLHP&(57ZLQVW\WXFMDFKSDĔVWZRZ\FKSU]\Z\ERU]HV\VWHPyZEH]SLHF]HĔVWZD JáyZQ\PNU\WHULXPMHVWF]ĊVWRMHGQDNFHQDDQLHLFKMDNRĞü &(57
,QVW\WXFMHDGPLQLVWUDFMLSDĔVWZRZHMZFRUD]ZLĊNV]\PVWRSQLXXIDMąUR]ZLą zaniom w chmurze (cloud computing LGHF\GXMąVLĊQDSU]HND]DQLHUHDOL]DFMLSU]y-QDMPQLHMF]ĊĞFLXVáXJLSURFHVyZQD]HZQąWU]PLQZFKPXU]HVąSU]echowywane NRSLH ]DSDVRZH GDQ\FK &RUD] ZLĊNV]H ]DXIDQLH GR cloud computing Z\ND]XMą WDNĪHPDáHLĞUHGQLHSU]HGVLĊELRUVWZD 36
Podsumowanie
.RPLVMD (XURSHMVND ]JRGQLH ]H VWUDWHJLą -HGQROLWHJR 5\QNX &\IURZHJR w UE, XPRĪOLZLáDZV]\VWNLP]DLQWHUHVRZDQ\PRUJDQL]DFMRPLRVRERPSU\ZDWQ\P SU]HND]DQLH VZRLFK VSRVWU]HĪHĔ Z VSUDZLH H-administracji do 22 stycznia 2016 r. 1D LFK SRGVWDZLH ]RVWDQLH RSUDFRZDQ\ SODQ G]LDáDQLD QD U]HF] H-administracji (eGovernment Action Plan 2016–2020) w zakresie zintegrowania europejskich i krajowych portali w celu utworzenia jednego portalu cyfrowego przyjaznego dla RE\ZDWHOLLSU]HGVLĊELRUVWZZSURZDG]HQLDZU]DVDG\MHGQRUD]RZRĞFL ang.
once only)4, Z]DMHPQHJRSRáąF]HQLDUHMHVWUyZKDQGOowych do 2017 r.,
przyspiesze- QLDSU]HMĞFLDSDĔVWZF]áRQNRZVNLFKGRZSHáQLHOHNWURQLF]Q\FK]DPyZLHĔSXEOLFz-nych oraz interoperacyjQLDSU]HMĞFLDSDĔVWZF]áRQNRZVNLFKGRZSHáQLHOHNWURQLF]Q\FK]DPyZLHĔSXEOLFz-nych podpisów elektroniczQLDSU]HMĞFLDSDĔVWZF]áRQNRZVNLFKGRZSHáQLHOHNWURQLF]Q\FK]DPyZLHĔSXEOLFz-nych (MAC 2015).
$NWXDOQH WHPDW\ G\VNXWRZDQH Z 8( WR MDNRĞü SODWIRUP LQWHUQHWRZ\FK XGo-VWĊSQLDQ\FK Srzez podmioty publiczne, problem cyberprzemocy i nielegalnych WUHĞFL Z ,QWHUQHFLH RUD] RGSRZLHG]LDOQRĞci SRĞUHGQLNyZ LQWHUQHWRZ\FK SU]HWZa-rzanie danych i wykorzystanie chmury obliczeniowej oraz model tzw. ZVSyáG]LHOo-nej konsumpcji (collaborative economy), F]\OLHNRQRPLLG]LHOHQLDVLĊ
-DNRUR]ZLą]DQLDQDMEOLĪV]HMSU]\V]áRĞFLZVND]\ZDQHVąXVáXJLcloud compu-ting LZV]HONLHJRURG]DMXXVáXJLRSDUWHQDDQDOL]LHGDQ\FK:SU]\SDGNXXU]ĊGyZ administracji publicznej i ochrony zdrowia istotna jest taka budowa systemów cen-WUDOQ\FK E\ PRĪOLZH E\áR MHGQRUD]RZH ZSURZDG]DQLH GDQ\FK i wielokrotne ich Z\NRU]\VW\ZDQLHZRNUHĞORQ\P]DNUHVLHSU]H]XSRZDĪQLRQHSRGPLRW\%H]SLHF]QD UHDOL]DFMD ]DGDĔ MHVW X]DOHĪQLRQD RG ZGURĪHQLD 6\VWHPX =DU]ąG]DQLD %H]SLHF]HĔ
4 8U]ĊG\ DGPLQLVWUDFML SDĔVWZRZHM SRZLQQ\ Z\NRU]\VW\ZDü GDQH ]JURPDG]RQH R oby-watelu, DQLH S\WDü R QLH SRQRZQLH 2EHFQLH WD ]DVDGD MHVW Z\NRU]\VW\ZDQDW\ONRZ 48% przy-padków (KE 2015).
stwem Informacji, ]H V]F]HJyOQ\P XZ]JOĊGQLHQLHP ochrony danych poufnych, ]DSHZQLHQLHPFLąJáRĞFLSUDF\RUD]]DU]ąG]DQLHPLQF\GHQWDPLi zmianami.
3RGVWDZą VSUDZQHM G]LDáDOQRĞFL DGPLQLVWUDFML SXEOLF]QHM L RFKURQ\ ]GURZLD jest wykorzystywanie nowych technologii i systemów informatycznych, które mu-V]ąáąF]\üZ\JRGĊNRU]\VWDQLD]QLFK]EH]SLHF]HĔVWZHPXĪ\WNRZDQLD
Literatura
1. BBN (2015), 'RNWU\QDF\EHUEH]SLHF]HĔVWZD5]HF]\SRVSROLWHM3ROVNLHM, Biuro Bez-SLHF]HĔVWZD1DURGRZHJR, bbn.gov.pl/.html >GRVWĊS22.01.2015].
2. CERT (2015), 5DSRUW R VWDQLH EH]SLHF]HĔVWZD F\EHUSU]HVWU]HQL 53 Z URNX , cert.gov.pl >GRVWĊS5.01.2016].
3. CSIOZ (2015), Biuletyn informacyjny CSIOZ – wydanie dwudzieste, csioz.gov.pl >GRVWĊS5.01.2016].
4. ePUAP2 (2014), Raport: Analiza stanu realizacji projektu ePUAP2 w zakresie zadania „5R]EXGRZD OXE SRSUDZD HUJRQRPLL H38$3 ]H V]F]HJyOQ\P XZ]JOĊd-QLHQLHP Z\G]LHOHQLD IXQNFMRQDOQRĞFL 3URILOX =DXIDQHJR” SU]\JRWRZDQ\ GOD :áa-G]D :GUDĪDMąFD 3URJUDP\ (XURSHMVNLH :DUV]DZD , http://7poig. wwpe.gov.pl/index.php/dla-osi/17-analizy >GRVWĊS5.01.2016].
5. Europa (2015), -DNLVWRSLHĔF\IU\]DFMLRVLąJQąáWZyMNUDM", KE – Komunikat pra-sowy, europa.eu/rapid/press-release_IP-15-4475_pl.htm >GRVWĊS24.2.2015]. 6. EY (2015), Raport: %H]SLHF]HĔVWZRLQIUDVWUXNWXU\NU\W\F]QHM, wymiar
teleinforma-tyczny, itsecurity24.info >GRVWĊS10.03.2015].
7. GUS (2015), 6SRáHF]HĔVWZR LQIRUPDF\MQH Z 3ROVFH Z U, raport GUS, War-szawa 2015, spoleczenstwo_informacyjne_w_polsce_2015_-_notatka.pdf >GRVWĊS 6.01.2016].
8. Infovide (2014), Raport z przHJOąGX VWDQX 0HG\F]Q\FK 5HMHVWUyZ 3RGPLRWo-wych, Infovide-Matrix 2014, csioz.gov.pl >GRVWĊS10.07.2014].
9. Jadczak A. (2014), Raport PwC: Polskie ILUP\]ZLĊNV]DMąQDNáDG\QDEH]SLHF]HĔ stwo IT, itwiz.pl >GRVWĊS11.12.2014].
10. Janczura M. (2015), 1DMZLĊNV]\ system informatyczny w Polsce ruszy bez testów, z RSyĨQLHQLHP L SR ]DVWU]\NX POQ ]á RG UHVRUWX ILQDQVyZ 3U]H] FLąJ EáĊGyZ XU]ĊGQLNyZ, tokfm.pl >GRVWĊS24.07.2015].
11. Kasicki W. (2015), %H]SLHF]HĔVWZR VHUZLVyZ L XVáXJ DGPLQLVWUDFML SXEOLF]QHM, computerworld.pl >GRVWĊS16.04.2015].
12. KE (2015), Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskie-go Komitetu Ekonomiczno-6SRáHF]QHJR L .RPLWHWX 5HJLRQyZ 6WUDWHJLD MHGQROi-tego rynku cyfrowego dla Europy. Bruksela, 2015. mac.gov.pl/files/komunikat_ komisji_europejskiej_-_strategia_jednolitego_rynku _cyfrowego.pdf >GRVWĊS 6.05.2015].
13. MAC (2015), eGovernment Action Plan 2016–2020 – SODQ G]LDáDQLD Z REV]DU]H e-administracji – konsultacje KE, mac.gov.pl >GRVWĊS22.01.2015].
14. 0XOLĔVNL 7 ), =DJURĪHQLD EH]SLHF]HĔVWZD GOD V\VWHPyZ LQIRUPDW\F]Q\FK e-administracji, CeDeWu.pl, Warszawa.
15. POIG (2015), 3ODQRZDQH ĨUyGáD ILQDQVRZDQLD L PRGHOH XWU]\PDQLD V\VWHPyZ teleinformatycznych 7 osi POIG – QD SU]\NáDG]LH &(,'* L H3., http://7poig. wwpe.gov.pl >GRVWĊS31.07.2015].
16. PS (2015), $GPLQLVWUDFMD SXEOLF]QD SU]HNRQXMH VLĊ GR FKPXU\, portalsamorzado- wy.pl/spoleczenstwo-informacyjne/administracja-publiczna-przekonuje-sie-do-chmury,76225.html >GRVWĊS31.12.2015].
17. PwC (2014), 3ROVNLHILUP\]ZLĊNV]DMąQDNáDG\QD]DU]ąG]DQLHEH]SLHF]HĔVWZHPZ cyberprzestrzeni, pwc.pl >GRVWĊS10.12.2014].
18. PwC (2015), *OREDOQ\ VWDQ EH]SLHF]HĔVWZD LQIRUPDFML , pwc.pl/pl/ publika-cje/2014/zarzadzanie-ryzykiem-w-cyberprzestrzeni.html >GRVWĊS10.12.2015]. 19. SDA (2015), System Dygitalizacji Akt (SDA) – konferencja Prokuratury
General-QHM SRGVXPRZXMąFD SURMHNW, pg.gov.pl/aktualnosci-prokuratury-generalnej >GRVWĊS 10.12.2015].
20. Stefczyk (2015), System e-DGPLQLVWUDFML ORNDOQHM QLH G]LDáD, stefczyk.info/
wiadomosci/raporty-stefczyk-info/system-e-administracji-lokalnej-nie-dziala,13327655129 >GRVWĊS23.03.2015].
21. Stolarz M. (2015), :URNXZLĊFHMF\EHUDWDNyZLZLĊNV]HZ\GDWNLQDEH]SLe-F]HĔVWZR Bellini Capital, biznes.newseria.pl/komunikaty/it_i_technologie/ w_2015_roku_wiecej,b1506786236 >GRVWĊS13.01.2015].
22. ĝZLUNXOD. ), 2UDQJH,QVLJKWV %H]SLHF]HĔVWZR,7RNLHPGXĪ\FKILUPLNRr-poracji, http://itfocus.pl/raporty/orange-insights-bezpieczenstwo-it-okiem-duzych-firm-korporacji-0#.Vo1F7FLbm2l >GRVWĊS26.11.2015].
23. 8VWDZD]GQLD OLVWRSDGDUR]PLDQLHXVWDZ\RG]LDáDFKDGPLQLVWUDFMLU]ą dowej oraz niektórych innych ustaw, DzU 2015 nr 0 poz. 2281, dziennik ustaw.gov.pl/du/2015/1960/1 >GRVWĊS26.11.2015].
PROBLEMS OF ELECTRONIC EXECUTION OF SERVICES IN PUBLIC ADMINISTRATION AND HEALTH CARE
Summary
IT development in the area of economy, which has been proceeding dynamically in recent years, includes more and more sectors. The data gathered is not only citizens’ personal data but also financial and medical data as well as data concerning one’s life-style, tastes, etc. The condition of IT system security, however, is unsatisfactory. The aim of the study is to present current problems connected with making digital data reg-isters and ICT systems indispensable for the execution of services in public administra-tion and health care sectors.
Keywords: e-government, e-health, e-service, security.
Translated by Zygmunt Mazur
