Rafał Wolski
"Dawne Prusy Wschodnie w pół
wieku po Poczdamie" : sprawozdanie
z konferencji
Komunikaty Mazursko-Warmińskie nr 4, 441-442
R afal W olski
„Dawne Prusy Wschodnie w pół wieku po Poczdamie”
Sprawozdanie z konferencji
Duże zainteresowanie zarów no wśród ludzi nauki, jak i przedstawicieli mediów wzbudziła zorganizow ana 18— 19 września 1995 r. w M ierkach przez Ośrodek Badań Naukowych im. W ojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie pod patronatem wojewody olsztyńskiego, dr. inż. Janusza Lorenza konferencja „D aw ne Prusy W schodnie w pół wieku po Poczdam ie” . Udział w niej wzięło ponad 40 pracow ników naukowych, dyplom atów , publicystów z Polski, Niemiec, Litwy i obwodu kaliningradzkiego Federacji Rosyjskiej. W śród gości konferencji wypada wymienić dr. Jan a K ostrzaka, konsula generalnego RP w Kaliningradzie, W iktora M arka Leyka, pełnom ocnika wojewody olsztyńskiego ds. mniejszości etnicznych i religijnych, przedstawicieli wojewodów ostrołę ckiego i ciechanowskiego, a ponadto dr. H ansa barona von Enzberga i dr. E ckharda M atthesa z Institut N ordostdeutsches K ulturw erk w Liineburgu, B urkharda Ollecha z Akademii Bałtyckiej (Ostsee-Akademie) w Lubece-Travem ünde, dr. G erharda Doliese- na z Ost-Akademie w Liineburgu, amb. dr. A rtura Kuzniecowa, przedstawiciela M SZ Rosji w obwodzie kaliningradzkim , red. N atalię Borowską z „Kaliningradzkiej Praw dy” , Olgę Stiepanową z Obwodowego Muzeum Historii i Sztuki w Kaliningradzie.
O brady otworzył w poniedziałek, 18 września 1995 r., dyrektor OBN, prof, d r hab. Stanisław Achremczyk, oddając następnie głos wojewodzie olsztyńskiemu, dr. inż. Januszowi Lorenzowi, który mówił m.in. o znaczeniu poznania najnowszej historii i obecnej sytuacji polityczno-społecznej regionu dawnych Prus dla perspektyw jego rozwoju. Po wystąpieniu wojewody prof, dr hab. Wojciech Wrzesiński z Uniwersytetu Wrocławskiego zaprezentował referat „Prusy W schodnie a bezpieczeństwo europejskie: stanowisko Francji, USA, Wielkiej Brytanii, Z SR R i Polski wobec przyszłości Prus W schodnich w latach 1939— 1945” . Prof. W rzesiński podkreślił zwłaszcza opinie rządu RP n a obczyźnie, który postulow ał najpierw przekazanie Polsce całego obszaru prowincji, a następnie optow ał za jej podziałem między Litwę a Polskę. D r Bohdan Koziełło- Poklewski (Towarzystwo N aukow e im. W. Kętrzyńskiego w Olsztynie) zajął się konsekwencjami cywilizacyjnymi podziału Prus W schodnich po II wojnie światowej, kreśląc n a podstawie danych statystycznych przede wszystkim stan prowincji objętej przez adm inistrację polską i sowiecką po zakończeniu wojny. Kolejny referat, wygłoszony przez doc. dr. Edm unda W ojnowskiego (Towarzystwo Naukow e im. W. Kętrzyńskiego w Olsztynie), stanowił am bitną próbę inwentaryzacji polskich osiągnięć i niepowodzeń na tym terenie po 1945 r. — „W arm ia, M azury i Powiśle w polskim organizmie państwowym 1945— 1989. Społeczeństwo, gospodarka, kultura” .
Tem atykę konferencji zdom inował po południu pierwszego oraz drugiego dnia obrad problem obecnej sytuacji, dziejów i przyszłości obwodu kaliningradzkiego. Prof. dr Walerij Galcow, dziekan W ydziału H istorii Uniwersytetu Państwowego w Kalinin gradzie, obszernie przedstawił dzieje obwodu w latach 1945— 1991. Jerzy Bahr, dyrektor departam entu E uropa II w M inisterstwie Spraw Zagranicznych RP, zajął się istotną
kwestią, jak ą jest „W spółpraca Rzeczypospolitej Polskiej z obwodem kaliningradzkim Federacji Rosyjskiej” . Prof. dr hab. Andrzej Sakson (Instytut Zachodni, Poznań) zaprezentował kom unikat n a tem at tożsamości obecnych mieszkańców wszystkich trzech
części byłych Prus W schodnich, szczególnie obszernie analizując sytuację w oblasti. Prof.
d r Stanisław K argopołow (Bałtycka Akadem ia Państwowa Floty Rybackiej, K alinin grad) wygłosił sprawny, ale kontrowersyjny wykład „Status m iędzynarodow opraw ny obwodu kaliningradzkiego ja k o części Federacji Rosyjskiej” . Dyskusję, ja k a się wywiąza ła, zam knął dr D ieter Bingen z Kolonii wystąpieniem „Obwód kaliningradzki a perspek tywy współpracy europejskiej” , przedstawiając niemiecki punkt widzenia i powściągliwą politykę Republiki Federalnej wobec tego obszaru. Ostatni na sesji referat dr. Alvydasa Nikžentaitisa z O środka Badania Dziejów Małej Litwy przy Uniwersytecie Kłajpedzkim „Kaliningrad: perspektywy rozwoju z litewskiego punktu widzenia” , stanowił wyważoną próbę prezentacji stanowisk różnych kręgów społeczeństwa i establishm entu litewskiego wobec rosyjskiej enklawy nad Bałtykiem.
O brady konferencji podsum ow ał jak o owocne i pożyteczne dla wzajemnego poznania i zrozumienia prof. W. Wrzesiński. Należy się spodziewać, że tegoroczne spotkanie w M ierkach otworzy cykl sympozjów poświęconych najnowszym dziejom i współczesnej sytuacji ziem wchodzących w skład niegdysiejszych Prus W schodnich. Referaty om aw ia nej konferencji zostaną opublikow ane w najbliższych numerach K om unikatów M azur sko-W armińskich.
