Ziemlińska-Odojowa, Włodzimiera
Badania wykopaliskowe w
Niedanowie, pow. nidzicki w 1972
roku na stanowiskach nr 2 i 5
Komunikaty Mazursko-Warmińskie nr 3, 327-331
r ó ż n ia ł s ię p o c h ó w e k g ro b u 639 w y p o sa ż o n y w trz y z a p in k i b rą z o w e (w ty m je d n a z d o b io n a p o s re b rz a n y m d ru c ik ie m ), b ra n s o le tę b rą z o w ą , p rz ę ślik , ig łę ż elaz n ą o ra z żelaz n e o k u c ie z a m k a , z a t r z a s k z a m k a i k lu c z (ryc. 1 i 2). W sz y stk ie p o c h ó w k i p o p ie ln ic o w e (g ro b y 634, 635, 637, 640, 641) o k a z a ły się g ro b a m i d z ie c in n y m i, b ez w y p o saż e n ia . P o p ie ln ic a m i w ty c h p o c h ó w k a c h b y ły p o je d y n c z e m a łe n a c z y ń k a lu b k u b k i, w k tó r y c h o d k ry w a n o n ik łe s z c z ą tk i k o s tn e (ryc. 3 n r 6). N a z b a d a n y m w 1972 ro k u te r e n ie w y stę p o w a ły n a p o w ie rz c h n i p o z io m u o d s ła n ia n y c h p o c h ó w k ó w e le m e n ty n a z ie m n y c h k o n s tru k c ji n a g ro b n y c h w p o s ta c i f r a g m e n tu k rę g u o ra z p o j e d y n c z y c h g łazó w . W ś w ie tle n o w o u z y s k a n y c h m a te ria łó w z o s ta tn ie g o o k re s u b a d a ń , n a le ż y s tw ie rd z ić , że w y p o sa ż e n ie g ro b ó w n a ty m o b ie k c ie do k o ń c a e k s p lo r a c ji te re n u c e c h o w a ła k o n s e k w e n tn a je d n o lito ś ć , m im o w ie k o w y c h tr a d y c ji u ż y tk o w a n ia m ie j sca p o c h ó w k ó w z m a rły c h . N a jw c z e śn ie js z e z esp o ły g ro b o w e z in te re s u ją c e g o n as o b ie k tu p o c h o d zą z o k re s u śro d k o w o la te ń s k ie g o . S ą to z b io ro w e p o c h ó w k i w k u r h a
-* T y m cz a so w e k o m u n ik a ty z b a d a ń n a s ta n o w is k u 2 w N ie d a n o w ie u k a z a ły się n a ła m a c h „ K o m u n ik a tó w M a z u rs k o -W a rm iń s k ic h ” w ro c z n ik a c h 1960, n r 1: 1961. n r 1; 1961, n r 4; 1962, nr· 4; 1964, n r 3 i 1972 n r 1.
328 K R O N I K A N A U K O W A
R yc. 1. N ie d an o w o , pow . n id z ic k i. S ta n o w is k o 2. 1— 9 p rz e d m io ty m e ta lo w e z g ro b u 639.
3 3 0 K R O N I K A N A U K O W A
R yc. 3. N ie d an o w o , p ow . n id z ic k i. S ta n o w is k o 5. N r 1— 5. J a m a n r 1. S ta n o w is k o 2. N r 6 n a c z y n ie z g ro b u 641.
n a c h g ru p u ją c e się w p ó łn o c n o -w s c h o d n im re jo n ie c m e n ta r z y s k a i no szące cechy k u ltu r y k u rh a n ó w z a c h o d n io - b a łty js k ic h . W p ó ź n y m o k re s ie la te ń s k im p o ch ó w k i p o s ia d a ją cech y k u ltu r y p rz e w o rs k ie j. T ę s a m ą k u ltu r ę r e p r e z e n t u ją p o ch ó w k i z I I w ie k u n a sz e j e ry . S ą to p o c h ó w k i o ta c z a n e n a p o w ie rz c h n i k rę g a m i k a m ie n n y m i. T e fo rm y g ro b ó w z a c h o w a ły się n a p o b rz e ż a c h z b a d a n e g o o b sza ru . W y s tę p u ją c e w ich o b rę b ie g ro b y p o p ie ln ic o w e u s y tu o w a n e b y ły a s y m e try c z n ie w s to su n k u do k rę g ó w . W p ó łn o c n o -z a c h o d n im re jo n ie c m e n ta r z y s k a w y stą p iło s k u p isk o p o ch ó w k ó w z d u ż ą ilo śc ią g ru z u szk lan eg o , p a c io rk ó w , a n a w e t sp o ra d y c z n ie , m o n e t rz y m s k ic h . S ą to p o c h ó w k i z I I I i IV w ie k u n a sz e j e ry . N ie lic zn e zesp o ły g ro b o w e d a to w a ć m o ż n a ze z b a d a n e g o o b ie k tu n a V w ie k n a sz e j e ry . W w y p o sa ż e n iu g r o b o w y m in te re s u ją c e g o n a s m a te r ia łu ź ró d ło w e g o n ie w y s tą p ił a n i je d e n e g z e m p la rz b ro n i. O p ró cz k ilk u n a s tu o s tró g n ie m a w c a ły m m a te ria le tra d y c y jn y c h w y z n a c z n ik ó w m ę sk ic h g ro b ó w c ia ło p a ln y c h . M im o p o s z u k iw a ń n ie u d a ło się d o ty c h c za s zlo k a lizo w a ć s ta n o w is k a 1, z k tó re g o p u b lik o w a n e m a te r ia ły w s k a z u ją n a o d m ie n n y c h a r a k t e r p o b lisk ie g o c m e n ta r z y s k a *.
W tra k c ie b a d a ń n a s ta n o w is k u 2, w n a jb liż sz y m r e jo n ie c m e n ta r z y s k a p ro w a d zono b a d a n ia p o sz u k iw a w c z e . Z ało żo n e so n d aż e n a k ra w ę d z ia c h c m e n ta r z y s k a o ra z w n a jb liż sz y m je g o s ą s ie d z tw ie w la ta c h 1972 i 1961 n ie u ja w n iły w a rs tw y k u l t u ro w e j. N a m a te r ia ły o sad n ic z e n a tk n ię to s ię w w y k o p a c h s o n d a ż o w y c h w o d leg ło ści około 500 m n a p o łu d n ie od c m e n ta r z y s k a (s ta n o w isk o 3) w 1960 r. o ra z w o d le g łości 650 m n a p ó łn o c n y w sc h ó d od c m e n ta r z y s k a (s ta n o w isk o 4) w 1963 r.) ** * D . B o h n s a c k , D ie G e rm a n e n i m K re is e N e id e n b u rg u n te r B e r ü c k s ic h tig u n g
d e r n e u s te n F u n d e , A ltp re u s s e n , J g . 3, 1938, H. 21, ss. 69— 71, ry c . 4.
** B a d a n ia n a s ta n o w is k a c h 3 і 4 p ro w a d z ił R . O d o j, m a te ria ły n ie p u b li k o w a n e.
n ie jsze p rz e s ła n k i do p o z n a n ia p u n k tu o sad n ic z e g o o ra z je g o ro li w k s z ta łto w a n iu m ik r o re g io n u w n a jb liż sz e j o k o lic y d z isiejsz ej w si N ie d a n o w o w s ta ro ż y tn o śc i i w e w c ze sn y m ś re d n io w ie c z u .
