W sprawie paleozoicznych rud żelaza występujących na obszarze Gór Świetokrzyskich

~--.

STANISŁAW HOLEWlŃSKI ·

:

W SPRAWIE PALEOZOICZNYCH- RUD· ZELAZA

WYSTĘPUJĄGYCH

NA OBSZARZE GÓR

ŚWIĘTOKRZY·$~J~J::L

_ _

.

--···----·---·-··---·--·

. . .

W

zwi~ z artykułem A. Owcza-rka na temat pa-.leozoicznyCh rud żelaza na obszarze. Staropolskiego Zagłębia Gór-niczego (Przegląd Geologiczny nr 8/54)

pratgnę dorzucić kilka, nasUW8!jąCYch mi się uwag. . ~ Bar<ho dobrze się ~tało, że autor .po~f spi-a:wę :rud paleozoicznych na obsza-rze Gór Swiętokrzysikich w chwili, kiedy wobec rosnącego .potencjału naszego przemysłu hutniczego :z;apotrzebowani-e :rud ·staje się c;9ra.z większe. Wzrastający· import :rud za.granicz.n.ych · orąz. niedostateczne dostawy rud krajowYch. zmuszają·

do szukania.· nowych złóż własnych, które mogłyby po-. prawićpo-. ilościowo .. oraz. jakościowo . wielkopiecoWy wsad

rudny. ·

S2lcz.egóJ.nie ważny : jest problem jall:ości rudy,

· w której niejednokrotni~ można stwierdzić nie~oją­

cy spadek zawartości żelaza. W 1945 r., zachęcony przez · zmarłego Dyrektora PIG J. 'Czarnockiego,. zaintereso-. · W!łłem się dawnymi pracami górniczymi okolic

Dale-siyc pod Kielcami, zarzuconymi siybami kopalni Wło-· dzimierz oraz śladami rud żelaznych

w

czynnych wów-czas dolomitołoinach. Próbki syderytu i limonitu poroz.-·rzucane na starych zwałach kopalni Włodzimierz wy-~ kazały następujący skład chemiczny w procentach:

Składnild Fe Mn p SiO~ A120a CaO. MgO · Straty przy pra-żeniu

534

Limonit 42,93' 1,92 0,053 18,41 6,51 1,04 0,72. 8,96 !Syderyt . 38,63 2,21 .0,040 10,68 8,01 3,75 1,48 18,fo8

Wynika z tego, że-.np. powyższy · syd_eiyt powinien. po· przepratŻeniu teo-retycznie zawierać około:

38,63

+

_2.21 .₅ +M. = ·11°1 _{Fe· · n} 100-' 18,48 . ' 10

...

Il<1ść krzemionki w przepra,żonej · rudzię wyniosłaby: • . . 10•68 = 13 iD/ SiO

100-18,48 . . ' .. o 2

Do ożużlowania tej rudy, np. przez wapień astarcki

spOd IŁży (zawierającej niejednokrotnie 54% wolnego CaO), przyjąwszy zasadQWOŚĆ żużla

. cao

+

Mgb_

2

· s·o ·

_{. l 2.}

-

1,

otrzymamy następujące. ilości niezbęctrlego topnika: Il<~ść nie2lbędnych zasad do o-żużlowania 13,1% Si02 wy-nosi 13,1 X 1,2 = .1.5,72. · · ·

. Odejmując istniejącą iloŚć zasad w rudzie (CaO

+

+

MgO

=

3,75

+

1,48

=

5;33) od ilości niezbędnycli zasad do ożużlowania rudy, otrzymamy: _15;72 - 5't23

=

=

10,49, czyli z .topnika do ożużlowania 100 kg 'rudy ·. powinniśmy dodać zaledwie 10,49 kg Cao,. co przy

za-wartości

!)4%

C a O w topniku odpowiada . ·

10.49

- - · 100

=

19 42%

54 . ,

\ .

w.a~pienj.a. .nieżbędnego do ożużlowania wspomn:ilamej ilo·ści l!udy (100 {kg). D:la orlenotacji pr:zyfla~ ż~ dla ożużlowariiaJ 109 !kg obecnie eksploa;torwane.j !iLastej

rudy. ebalfOIPQilSkiej ;ruależy 1Stosować 60 do 70%. a może

!i wi!:!cej wapienia. WY'nilka. stąd G;llr09ty wniosek o ,ko:rzy.ściach -staso'W\ania w wielkich . pi·ecach rudy ·. syderytowej

w

ty'pi<! · impa:l!nli WłOOZ:imierz, jeżeli .

chodZi - o mźycie · -koksu _ i wyzyskanie · objętości '-wiel!kieogo p:i/e(la.. ·;Nawet_ l!iiinooit _ .z :lt~

WID--~mier.z. (pmw'dopadobnie · pocłrodzący ·-z ,,czapy"

-złoża) ina ~·9trrlejszy_ ękł.ad chemi=y -niż .

l!llie-- jedn9k:ro1nie ~any obecD.m linnndt .

krajo-Wy.

W

(l(loolicach Dail.e:seyc·. badane prZeZe mnie

próbki tamtejszego hematytu wykazały zawartość

około ao% Fe, co świadczy o pier:ws'ZOtŻędnej wartości

-.Wj rudy. Ci-ekawa była. dostawa !ki1D.ru Wagpnów

. rudy hematytowej z ·okolic dolomitcłomów zawierającej

. od 40 . do 50%_·· Fe z_: bardZo zasądową skałą płonną.

W 1923 r. zastosowano ją do wielkiego pieca

w

Stąra-. ~howicach (zgodnie z opinią J, · CzarnoCkiego mo~liwa'

. jest podobna . strefa mineralizacji jak. w Rudkach).

oto

.

garść

.informacji, które riie.

-

j~

·

ko

geolo,g,· ale

ja-ko . ~utmk zebrałem o świętoka.tzyskkh -rudach paleo":'

_zoicznych. Ostatnie słowo w tej -spraWde .-.należy do

geologów, którzy na podstawie .gruntownych pra(:

ba-dawC2Jo-po&zukiwawczycll mogą ocenić przemysłową

warlość ta.łc· ~tycznie -dotychczas ocenianych

wy-stępowań rud paleozQicznych obsza-ru świętakrzyskiegÓ.

· Histo.ria jedm:~k ko-Palni ·_ Stasżic może dać zachętę

!1. stać IBię bodźcem dó rozwiąŻania tef sprawy rud:

Ciekawe byłaby rówmaż 'I.IStałenie lU!b znalezienie zło­

ża pierwoPn,ego, tego praźródła. licznych związków że-·

la2;a .rozproszonych w młodszych-utworaeh