Henryk Bukowiecki
(Warszawa)
PROGRAM NAUCZANIA HISTORII FARMACJI W DUQUESNE UNIVERSITY (USA)
Urzej mości p. prof. dr. Mitchella L. Borke z School of Pharmacy w Duquesne University w Pittsburgh, Pennsylvania, zawdzięczam program nauczania historii farmacji, opracowany na rok 1977 przez dr Norberta Pilewskiego.
Oprócz znanego w świecie The Carnegie Institute of Technology z 1900, Pittsburgh ma dwa uniwersytety: stary z 1787 University of Pittsburgh i nowy, zresztą już stuletni, Duquesne University z 1878.
Nazwy uniwersytetów tłumaczą się historią miasta. Francuzi na cześć swego znakomitego żeglarza, Abrahama Duquesne'a (1610—1688), w 1754 nazwali osiedle jego imieniem. Ale już po kilku latach zdobywcy, Anglicy, przemianowali je na Fort Williama Pitta (1708—1778).
„Miasto Pitta" jest dziś poważnym ośrodkiem polonijnym, liczy bo-wiem ponad 10% mieszkańców polskiego pochodzenia. Polskie nazwisko ma historyk farmacji w Duquesne University, w tamtejszej School cf Pharmacy.
Według dr Norberta Pilewskiego celem nauczania historii farmacji jest z a z n a j o m i ć s t u d e n t a z d z i e j a m i j e g o A l m a M a t e r o r a z z p r z e s z ł o ś c i ą w y b r a n e g o p r z e z e ń z a -w o d u .
Autor programu powołuje się przy tym na aforyzm George'a Santaya-na (1863—1952), filozofa amerykańskiego, HiszpaSantaya-na z pochodzenia, który napisał: „Those who cannot remember the past are condemned to repeat it" („Ci, którzy nie umieją pamiętać przeszłości, skazani są na jej pow-tarzanie").
Dr Norbert Pilewski postanowił wpoić w studentów dumę z przyna-leżności do Uniwersytetu i Szkoły Farmaceutycznej oraz zaszczepić w wychowankach poczucie lojalności wobec Alma Mater i kolegów.
Autor programu wymaga od studenta znajomości dziejów Uniwersy-tetu Duquesne'a i Szkoły Farmaceutycznej oraz życiorysów wszystkich jej dziekanów, żąda także poznania pamiątek Szkoły.
Szczególnie ciekawa jest opinia dr N. Pilewskiego, że historię farma-cji trzeba porównać z dziejami medycyny i nauk przyrodniczych.
Zakres nauczania jest bardzo szeroki, obejmuje bowiem prehistorię, starożytność, wieki nowożytne i czasy najnowsze, zwłaszcza w USA.
Jako pomoc w nauczaniu autor poleca barwne przezrocza i nagrane na taśmy wykłady, trwające od 20 do 40 minut. Producentem jest ame-rykańska firma farmaceutyczna Parke, Davis and Comp, w Detroit. Hi-storii powszechnej służyć mają m.in. przezrocza o lekach: w czasach pre-historycznych, w Babilonii (2600 p.n.e.), w starożytnych Chinach (2000 p.n.e.), w Egipcie (1500 p.n.e. — czasy papirusu Ebersa). Również do sta-K W A R T A L N I sta-K HISTORII N A U sta-K I I TECHNIsta-KI, R O sta-K X X I I I — 2
428 H. Bukowiecki
rożytności należą jeszcze tematy: P e d a n i o s D i o s c o r i d e s (I w.), G a l e n (131—201), K o ź m a i D a m i a n (300).
Do średniowiecza zaliczymy problemy: a p t e k i s z p i t a l n e (w. V—XII), a p t e k a ś w i e c k a (754), A w i с e n n ap e r s к i G a -1 e n " (980—-1037), rozdział farmacji od medycyny (-1240).
Czasy nowożytne to: p i e r w s z a f a r m а к o p e a (1498), T o w a -r z y s t w o A p t e k a -r s k i e w L o n d y n i e (1617), p i e -r w s z a a m e r y k a ń s k a a p t e k a s z p i t a l n a (1775), o d k r y c i a c h e m i c z n e a p t e k a r z a K a r o l a S c h e e l e ' g o (1742—1786), o d -k r y c i e m o r f i n y (Sertürner, 1806), o d -k r y c i e с h i n i n у ( Ca- . ventou i Pelletier, 1820), F i l a d e l f i j s k i e K o l e g i u m F a r m a c e u t y c z n e (1821), A m e г у к a ń s к i e S t o w a r z y s z e n i e F a r -m a c e u t y c z n e (1852), k o n g r e s f a r -m a c j i e u r o p e j s k i e j i a m e r y k a ń s k i e j (1767), s t a n d a r y z a c j a l e k ó w (1883), e r a l e k ó w b i o l o g i c z n y c h , r o z w ó j c h e m o t e r a p i i , e r a a n t y b i o t y k ó w , f a r m a c j a d z i ś i j u t r o .
W ostatnim punkcie programu dr N. Pilewski rozważa tematy: F a r -m a c e u t a a s p o ł e c z e ń s t w o a -m e r y k a ń s k i e oraz W k ł a d f a r m a c e u t ó w d o n a u k i i p r z e m y s ł u .
Na zakończenie warto dodać, że autor nie pominął i takiego tematu jak: f a r m a c j a i l e c z n i c t w o w k a r y k a t u r z e , czemu słu-żą barwne przezrocza i komentarz słowny, trwający 25 minut.
