Kinga Dorbach
Piśmiennictwo pragmatyczne w
Polsce do końca XVIII wieku:
sprawozdanie z konferencji, Ostróda
7-9 grudnia 2004 roku
Echa Przeszłości 6, 331-333
Kronika naukowa 331 K in g a D orbach
III rok historii UWM w Olsztynie
P IŚ M I E N N I C T W O P R A G M A T Y C Z N E W P O L S C E D O K O Ń C A X V III W IE K U . S P R A W O Z D A N IE Z K O N F E R E N C J I ,
O S T R Ó D A 7 - 9 G R U D N IA 2 0 0 4 R O K U
W dniach 7-9 grudnia 2004 r. w Ośrodku Konferencyjnym Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Ostródzie odbyła się ogólnopolska konferencja na tem at: Piśmiennictwo pragmatyczne w Polsce do końca X V III wieku, zorgani zowana przez Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersyte tu Warmińsko-Mazurskiego. Przy jej organizacji udział wzięli także członko wie olsztyńskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego.
Ze względu na szeroki zakres problematyki i dużą liczbę wystąpień, obrady podzielono na cztery bloki tematyczne. Oficjalnego otwarcia dokonał pomysłodawca konferencji prof. dr h a b . A ndrzej W ałków ski (Uniwersytet Warmińsko-Mazurski), który stwierdził m.in. że bardzo mało uwagi poświęca się obecnie piśmiennictwu pragmatycznemu. Jednakże wyraził nadzieję, że w przyszłości sytuacja ta ulegnie zmianie. Spotkanie miało na celu przedsta wienie aktualnego dorobku badawczego piśm iennictw a pragmatycznego, a także problemów dotyczących tegoż zagadnienia.
Pierwszy dzień obrad przebiegał pod hasłem Pojęcie, twórcy i główne kierunki pragmatyczne piśmiennictwa. Ks. prof. dr h a b . A lojzy S zo rc (Uni wersytet Warmińsko-Mazurski) wygłosił referat na temat: Organizacja Ko ścioła w państwie zakonnym 1243-1525. Następnie o pojęciu piśmiennictwa pragmatycznego mówił dr E d w ard G ig ile w ic z (Katolicki Uniwersytet Lu belski) oraz prof. dr h ab. A n n a P o b ó g -L en a rto w icz (U niwersytet Opol ski), która swoje rozważania oparła na twórczości śląskich kanoników regu larnych w średniowieczu. Omówione zagadnienia stały się zagajeniem dysku sji, k tó ra pozwoliła n ak reślić pojęcie p iśm iennictw a pragm atycznego i jego elementy składowe.
Drugiego dnia konferencji obrady skupiły się wokół problemów dotyczą cych idei kroniki i kronikarzy. Poruszone zostało dziejopisarstwo cystersów. Kronikę klasztoru cystersów w Stams przedstawił p rof. dr h ab. M arek C e tw iń sk i (Akademia im. Ja n a Długosza w Częstochowie). Referat, dotyczą cy ideologii i literatury w Kronice Polskiej M istrza Wincentego zwanego Ka dłubkiem, wygłosiła dr K a ta rzy n a C h m ie le w sk a (Akademia im. Ja n a Dłu gosza w Częstochowie). D r J o la n ta M a rsza lsk a (Wyższe Seminarium Du chowne w Tarnowie) poruszyła rolę kronik i dokumentacji gospodarczej
332 Kronika naukowa
w odtwarzaniu dziejów opactwa cystersów w Szczyrzycu. Tę część obrad zakończyło wystąpienie m gr. P a w ła B ła ż e w ic z a (Muzeum Warmii i Mazur) 0 Polonii Kromera w koncepcji kreacji XVI-wiecznej Rzeczypospolitej.
Następny blok tematyczny - Kancelarie i ich twórczość rozpoczęła dr A g n ie sz k a G ut (Uniwersytet Szczeciński) referatem o kanclerzu księcia lubiszewsko-tczewskiego Sambora II - Janie de Lugendorf. O kancelarii bi skupstwa lubuskiego do końca XIII w. mówił dr M arek G o lem sk i (Uniwer sytet Gdański). Dr J a n u sz G rab ow sk i (Archiwum Główne Akt Dawnych) przedstawił intytulacje w dokumentach książąt mazowieckich (XIV-XVI). D r A n n a O d rzy w o lsk a -K id a w a (Akademia im. Ja n a Długosza w Często chowie) wygłosiła referat o podkanclerzym koronnym Piotrze Tomickim 1 niższym personelu kancelaryjnym. D r M ariola J a r c z y k (Uniwersytet Ślą ski) poruszyła zagadnienie Piotra Kochlewskiego jako sekretarza kancelarii Krzysztofa II Radziwiłła, a o personelu pomocniczym polskich kancelarii miejskich okresu staropolskiego mówił dr J a n u sz Ł o so w sk i (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej). Obrady zakończył m gr M arek S ta w sk i (Mu zeum Zamku Warszawskiego) referatem Działalność skryptorium klasztorne go w Czerwińsku w średniowieczu. W tej części spotkania przedstawiono
aktualny stan badań dotyczący kancelarii takich jak: mazowiecka, pomorska, biskupia czy miejska oraz klasztornych skryptoriów. Podjęto także rozważa nia nt. personelu kancelaryjnego.
Przedostatni blok tematyczny Historia w literaturę przemieniona poru szał tutaj osobliwą rolę pamiętników, wynikającą z możliwości ukazania du chowości uczestników wydarzeń historycznych i problem stereotypów naro dowościowych w literaturze politycznej. W tej części obrad referaty wygłosili: dr E lż b ie ta B a g iń sk a (Uniwersytet w Białymstoku) - Publiczny i prywatny w izerunek księcia Bogusław a R a d ziw iłła w świetle jego p am iętników , dr A le k sa n d r a S k r z y p ie tz (Uniwersytet Śląski) Miłostki Królewskie - M a ria Kazimiera d ’ Arquien z powieści Rousseau de la Valette. O wartości pa miętników w badaniach nad przeszłością czasów stanisławowskich mówił dr D a r iu sz R o ln ik (Uniwersytet Śląski). D r M aciej K u ch a rsk i (Uniwer sytet Śląski) poruszył zagadnienie literatury politycznej doby Sejmu Cztero letniego (źródło do badań nad stereotypami narodowościowymi polskich elit politycznych), natom iast historię Legionów Polskich we Włoszech pisaną pa miętnikami legionistów omówił dr D a riu sz N a w ro t (Uniwersytet Śląski).
O statnia część konferencji była poświęcona dokumentacji, inwentarzom i instrum entom gospodarczym. D r A n n a K o ło d ziejczy k (Uniwersytet War mińsko-Mazurski) zajęła się problemem przydatności XVI-wiecznych inwen tarzy dóbr gospodarczych dla rekonstrukcji gospodarczego wykorzystania wód na Podlasiu. Referat dr. Z d zisła w a J a n e c z k a (Akademia Ekonomiczna w Katowicach) dotyczył gospodarstwa rachunkowego i dobrego gospodarowa nia na przełomie XVIII i XIX w. w oparciu o dokumentację majątków ks. Ksawerego Lubomirskiego z Jurcewa. O statnia referentka, dr B a rb ara Py- tlo s (Uniwersytet Śląski), przedstawiła Inwentarz jako źródło do badań nad
Kronika naukowa 333
księgozbiorami bibliotecznymi na przykładzie Biblioteki Wydziału Teologicz nego US.
Trzydniowe obrady pokazały, że istnieje liczna grupa badaczy, którzy żywo interesują się piśmiennictwem pragmatycznym. Potwierdziły one po trzebę dalszych dociekań w tym zakresie i wskazały na dalsze możliwości badawcze.
K arol Sacew icz
Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych UWM w Olsztynie ST A N B A D A Ń N A D O B E C N O Ś C IĄ W O JS K A P O L S K IE G O N A W A R M II I M A Z U R A C H P O D R U G IE J W O J N IE Ś W IA T O W E J. K O N F E R E N C J A Z O K A Z JI 60. R O C Z N IC Y Z A K O Ń C Z E N IA D Z IA Ł A Ń W O JE N N Y C H N A Z IE M I W Ę G O R Z E W S K IE J. W Ę G O R Z E W O 21 S T Y C Z N IA 20 0 5 R O K U
W dniu 21 stycznia 2005 roku w Węgorzewie - na terenie jednostki 1. Mazurskiej Brygady Artylerii im. gen. Józefa Bema - odbyła się konferen cja naukowa pt. Stan badań nad obecnością Wojska Polskiego na Warmii i Mazurach po drugiej wojnie światowej. (Z okazji 60. rocznicy zakończenia działań wojennych na ziemi węgorzewskiej). Organizatorem konferencji był D epartam ent Wychowania i Promocji Obronności M inisterstwa Obrony N a rodowej przy współpracy Towarzystwa Przyjaciół 1. Mazurskiej Brygady Ar tylerii im. gen. Józefa Bema. Głównym celem, jaki stawiali przed sobą orga nizatorzy, była nie tylko ocena dotychczasowego stan u badań, ale także popu laryzacja problematyki obecności oraz działalności zbrojnej, społecznej, poli tycznej oraz gospodarczej Wojska Polskiego na Warmii i Mazurach po 1945 r. oraz na promocję najnowszej, de facto pierwszej w polskiej historiografii publikacji poświęconej temuż zagadnieniu1.
Obradom przewodniczył ppłk dr Wiesław B. Łach (D epartam ent Wycho wania i Promocji Obronności MON; IHiSM UWM Olsztyn), który w słowie wstępnym przywitał przybyłych na konferencję gości - słuchaczy, jak również prelegentów - pracowników In sty tutu Historii i Stosunków Międzynarodo wych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Pierwszy w dysku sji zabrał głos gen. bryg. Wiesław Pietrzak, były dowódca 1. MBArt., który
1 Por. Z d ziejó w W ojska P olskiego n a W a rm ii i M a zu r a c h p o d ru g ie j w ojnie św ia to w ej, pod re d . W iesław a B. Ł ac h a, W ęgorzew o 2004.
