Historia socjologii w Polsce na X Ogólnopolskim Zjeździe Socjologicznym w Katowicach

Kronika 227 tejże Stacji, zaznaczając, że stara się kontynuować jego dzieło. Wspomniał też 0 B. Bilińskim jako historyku sztuki.

Na zakończenie dyrektor Włoskiego Instytutu Kultury Franco Venturini wrę-czył bukiet kwiatów wdowie po Bronisławie Bilińskim, która w krótkim wystą-pieniu podziękowała wszystkim obecnym za udział w tej wzruszającej uroczystości.

Jan Piskurewicz (Warszawa)

HISTORIA SOCJOLOGII W POLSCE

NA X OGÓLNOPOLSKIM ZJEŹDZIE SOCJOLOGICZNYM W KATOWICACH W dniach 22-25 września 1997 r. odbył się w Katowicach X Ogólnopolski Zjazd Socjologiczny. Organizatorem katowickiego zjazdu było - jak w przypadku poprzednich zjazdów - Polskie Towarzystwo Socjologiczne. Zjazd socjologów 1 ich zagranicznych gości miał swój temat: Śląsk - Polska - Europa. Zmieniające się społeczeństwo w perspektywie lokalnej i globalnej. Napis na frontalnej ścianie nowej dwupiętrowej auli Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego przypominał ten temat każdemu uczestnikowi zjazdu przez wszystkie 4 dni obrad. Szczegółowy plan 4 sesji plenarnych, 5 sympozjów (w tym jedno dwudniowe w języku angielskim) i spotkań 43 grup tematycznych podawał drukowany pro-gram, wręczany uczestnikom zjazdu wraz z teczką, imienną plakietką i wydaniem specjalnym „Gazety Uniwersyteckiej" (wrzesień 1997).

Po inauguracji, dokonanej przez Przewodniczącego PTS prof, dra Antoniego Sułka, przemówieniu powitalnym Jego Magnificencji Rektora Uniwersytetu Ślą-skiego prof, dra Tadeusza Sławka, przemówieniu prof. A. Sułka i wykładzie inauguracyjnym prof, dr Antoniny Kłoskowskiej (przeczytanym pod nieobecność Pani Profesor przez prof, dr Elżbietę Tarkowską) rozpoczęła się w pierwszym dniu zjazdu I sesja plenarna, zatytułowana Śląsk jako problem socjologiczny. Już w te-macie tej sesji dopatrzeć się można było nawiązania do historii socjologii w Polsce. Okazał się bowiem przywołaniem tytułu artykułu znanego międzywojennego działacza społecznego ks. Emila Szramka z 1934 r. Referenci sesji, prof, dr Marek S. Szczepański i prof, dr Bohdan Jałowiecki, raz po raz powoływali się także na przeprowadzane na Śląsku, od początku XX wieku, badania socjologiczne, doko-nywane przez pracowników IGS, PIS, krakowskiego ośrodka socjologicznego, łódzkiego, poznańskiego, warszawskiego i od 1957 r. katowickiego. W tym to roku utworzono w Katowicach Śląski Instytut Naukowy wraz z Komisją Socjograficz-ną. Obecność na zjeździe prof, dr Wandy Mrozek, pierwszej po prof, dr Pawle Rybickim kierowniczce tej komisji, przypominała okres jej początków i pier-wszych osiągnięć naukowych. Skupiona wokół Niej grupa rozrosła się z czasem

228 Kronika

w duże grono socjologów, które w 1968 r. zorganizowało katowicki oddział PTS, pracownię socjologiczną przy Głównym Instytucie Górnictwa oraz w 1976 r. In-stytut Socjologii UŚ i pracownie socjologiczne w innych katowickich uczelniach.

Dalsze tematy sesji plenarnych w kolejnych dniach zjazdu, to: Nowa różno-rodność społeczeństwa polskiego, Społeczeństwo polskie w europejskim milieu i O uniwersalności i osobliwościach polskiej transformacji.

Wyłącznie historii socjologii w Polsce poświęcone było popołudniowe spot-kanie I grupy tematycznej w trzecim dniu zjazdu. Nieznane karty z dziejów socjologii obrało za przedmiot badań szczegółowych 9 referentów z grona człon-ków i sympatyczłon-ków Sekcji Historii Socjologii PTS pod przewodnictwem prof, dra Włodzimierza Wincławskiego. Na spotkaniu wygłoszono jednak tylko 7 referatów i to w następującej, odmiennej od podanej w programie, kolejności: prof. Wiktor Tanczer z Instytutu Socjologii Narodowej Akademii Nauk Ukrainy w Kijowie (referat wygłosiła w zastępstwie siostra Profesora) - Uniwersalne i narodowe w myśli socjologicznej, prof. Henryk Galus z Gdańskiego Towarzystwa Nauko-wego - Recepcja socjologii niemieckiej w Polsce, dr Henryka Hołda-Róziewicz z Instytutu Historii Nauki PAN w Warszawie - Józef Supiński - pierwsza koncep-cja uprawiania socjologii w Polsce pooświeceniowej, dr Nina Kraśko z Biblioteki Narodowej w Warszawie - Polityczne uwarunkowania rozwoju socjologii w II Rzeczypospolitej, prof, dr Zbigniew T. Wierzbicki z Instytutu Rozwoju Wsi i Rol-nictwa PAN z Warszawy - Ludwik Górski - prekursor socjologii wsi w Polsce, prof, dr Andrzej Kwilecki z Instytutu Socjologii Uniwersytetu im. Adama Mickie-wicza w Poznaniu - Nieznane szczegóły „Konkursu na życiorys robotnika" z 1921/1922 roku oraz prof, dr Włodzimierz Wincławski z Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu - Próba oceny stanu badań historii socjologii polskiej - braki i osiągnięcia. W małym gronie, zebranym w niewielkiej sali nr 10

na parterze Wydziału Nauk Społecznych UŚ, mówiono głównie o brakujących ogniwach w wiedzy socjologów w zakresie dziejów własnej dyscypliny naukowej, wyrażano wątpliwości w sprawach interpretacji znanych faktów, mnożono znane i nieznane przyczyny trudności, na jakie napotykali i jakie zmuszeni byli omijać dotychczasowi nieliczni twórcy syntez w obszarze historii socjologii w Polsce. Wszystkie wygłoszone i wymienione w programie X Ogólnopolskiego Zjazdu Socjologicznego w Katowicach referaty oraz głosy w dyskusji zostaną opubliko-wane w specjalnym tomie pozjazdowym.

Henryka Hołda-Róziewicz (W arszawa)