Herbst, Stanisław
"Kilka epizodów ze stosunków
polsko-angielskich za panowania
Władysława Jagiełły", Hanna
Świderska, "Teki Historyczne"
VIII/1956-7 : [recenzja]
Komunikaty Mazursko-Warmińskie nr 3, 264
R E C E N Z J E
H A N N A Ś W ID E R S K A : K i l k a e p i z o d ó w z e s t o s u n k ó w p o l s k o - a n g i e l s k i c h z a p a n o w a n i a W ł a d y s ł a w a J a g i e ł ł y , T ek i H istoryczn e VIII/1956-7, s. 75 — 80.
Z b ie ra ją c m a te riały do stosu n ków an g ielsk o-k rzy żack ich , au to rk a d ała p arę ogólnych uw ag o stosu n k ach p o lsk o -an gielsk ich i w ydobyła k ilk a nieznanych szczegółów . P rzed soborem w K o n stan cji, k iedy to w ybitny u d ział P olak ów sp op u laryzow ał ich w Z ach o dn iej Europie, P o lsk a i L itw a stan ow iły k ra je m ało znane. W ykorzystyw ali to K rzy żacy , w e rb u jąc rycerzy zachodnich do u działu w k ru cjatach an tylitew skich , które łatw o i stosun kow o bezpiecznie d aw ały m ożność w alki z „ S a r a c e n a m i” . „G o śc ie ” an g ielscy p rzy b y w ają do P ru s od roku 1340 i dopiero pod koniec w ieku n ieporozum ienia handlow e k ład ą tem u tam ę.
A u to rk a ze źród eł an g ielsk ich dorzuca nowe szczegóły do dziejów w yp raw y hr. Derby, p óźn iejszego H en ry k a IV, który 10. V III. 1390 ro ku w ylądow ał w G d ań sk u na czele 300 jeźdźców i 100 łuczników , 22. V III. dołączył się w po gran icznych p u szczach do n iefo rtu n n ej w y p raw y na Wilno. W ykup dw u ry ce rzy, którzy w p ad li do niewoli, był pow odem dłu ższej k oresp on d en cji z W łady sław em Ja g ie łłą . W p rzeddzień w yp raw y g ru n w ald zk ie j zarów no król p olsk i w y słał do A nglii p oselstw o o pom oc (Ja ro s ła w z Iw na), ja k i K rzy żac y b ezsk u tecznie o nią zab ie g ali, zaś 24. X I. H en ryk IV p rzesłał p apieżow i w yrazy u bo lew an ia z pow odu k lę sk i Z akonu. Je d n a k H en rykow i v. P lau en odm ów ił o sta t n iej ra ty od szk odow ania za stra ty zadan e kupcom p ru sk im p rzez an gielsk ich p irató w (aby p ien iąd ze te nie w p ad ły w ręce zw ycięskich Saracen ów ). D alej n astę p u je now y szczegół do głośn ego p o se lstw a G ilb erta de L an n oy, w reszcie w iadom ość o obd arow an iu w r. 1427 przez H en ryk a IV rycerza z k rólestw a p olsk iego-n ieo kreślo n ego Ja k u b a de B a la lan e z .
St. H.
P R E U S S IS C H E S U R K U N D E N B U C H , D ritte r B an d , 2 L iefe ru n g (1342— 1345). H erau sg egeb en im A u fträg e d er H istorisch en K om m ission fü r O st- und W est- p reu ssisch e L an d e sfo rsch u n g von Dr H an s K oeppen. M arbu rg 1958, s. 289—650.
A rch iw u m P ań stw o w e w G etyndze w y d ało na p oczątku bieżącego roku, daw no oczekiw any 3-ci tom — P reu ssisch e s U rkun denbuch op racow an y przez D r H an sa K o ep p en a. Tom ten je st k o n ty n u acją w ydaw nictw a źródłow ego, które u k azało się przed 13 laty (w 1944 r.) w opracow an iu dyrektora A rch iw u m P a ń stw ow ego w K ró lew cu — d r A. H eina, a o b ejm u jącego czasy p an ow an ia w. m istrza D ietrich a von A lte n b u rg (1335 — 1341).
U kazan ie się 3-go tomu P re u ssisc h e s U rkun denbuch w ym aga om ów ienia ze w zględu na w arto ść zaw arteg o w nim m ate riału in form acyjn ego. W yżej w ym ie niony w ybór źródeł dotyczy o k resu p an o w an ia w. m istrza L u d o lfa K ön iga, k tó ry je st stosun kow o m ało znany w lite ratu rze n au kow ej. W ydaw nictw o je st tym cenn iejsze, że ok res p an ow an ia L u d o lfa K ö n iga p o trakto w an y jest szeroko i w ielostronnie. J u ż sam fak t, że okres trzech la t (1342-45) ob e jm u je 650 stron d ru k u w sk azu je , że tem at u ję ty został gruntow nie. W ydaw ca przy p u b lik a c ji P re u ssisch e s U rkun den bu ch p osłużył się olbrzym ią bazą źródłow ą. W ystarczy ch ociażby w ym ienić C odex dipl. W arm ien sis, C o d ex dipl. P ru ssic u s, C o d e x 264
