Uwarunkowania poprawy konkurencyjności spółek parterowych Narodowych Funduszy Inwestycyjnych w latach 1996-1997

Pełen tekst

(1)Akadernii~;;~~~~lM~~~~~----------------------~~. Adam Pesz/w Kuled, .. P"'ed.ltbl.,..oś.1 I Innowa.)1. Uwarunkowania poprawy konkurencyjności spółek parterowych Narodowych.Funduszy Inwestycyjnych w latach 1996-1997 Fundusze inwestycyjne są klasycznymi i powszechnie występującymi w rozwiniętych krajach gospodarki rynkowej instytucjami finansowymi, umoż liwiającymi właściwe łokowanie środków finansowych, pochodzących od prywatnych i instytucjonalnych inwestorów, w przynoszące zysk papiery wartościowe na rynku kapitałowym. Istnieje powszechne przekonanie, że dzięki inwestowaniu za pośrednictwem fundus zy inwestorzy uzyskują na stępujące korzyści:. - dywersyfikację portfela inwestycyjnego powodującą ograniczenie ryzyka, - profesjonalne zarządza nie portfelem inwestycyjnym przy pomocy specjalistów, - stosunkowo niski koszt zarządzania portfelem inwestycyjnym, - oszczędności czasu i środków przeznaczonych na zarządzanie portfelem I. Rozpatrując na tym tle stworzone Usta wą z 30 kwietnia Narodowe Fundusze Inwestycyjne, to z prawnego punktu widzenia są one funduszami zam knię tymi, zorganizowanymi w formie spółek akcyjnych. Inwestowanie w NFI odbywa się przez obejmowanie ich akcji, a rezygnowanie z inwestowania przez sprzedaż akcji na rynku wtórnym. NFI mają jednak SWOjl) specyfikę, uniemoż liwiającą zaklasyfikowanie do klasycznych zamkniętych funduszy inwestycyjnych, funkcjonujących w krajach rozwiniętej gospodarki rynkowej. Są one bowiem specjalnymi funduszami prywatyzacyjnymi utworzonymi przez Ministerstwo Przek sz tałceI\ Własnościowych dla potrzeb programu Powszechnej I Narodowe FUlldllsze Imveslycyjlle. lllrzqdZllllic /lową struktllrq , D. Wawrzyniak, I. Kotodkicwicz, J, Solarz, M. Trocki, Wydnwnictwo Naukowe PWN, Warszaw!\ 1998..

(2) Adam Pesz,ko Prywatyzacji i w procesie prywatyzacji staną s ię publicznymi funduszami prywntnymi. Równie ważnym celem NFI jest pomnażanie mnjątku objętego PPP, poprzez powiększanie wartości akcji spólek uczestni cz ących w programie, Z tego względu NFI można zaliczyć do tzw, funduszy aktywnych dąż'JCych do pomnażania majątku poprzez powiększanie wartości akcji spólek, w których fundusze są udziałowcami. Uwzględniając powyższe rozważnnia, można próbować z aliczać NFI do tzw, funduszy typu venture capital, choć przeszkodę stanowi to, że spólki parterowe wlączono do poszczególnych NFI nie poprzez świadomy wybór, a losowanie, Wiele przemawia również za tym, aby NFI traktować jako fundusze powiernicze, Wydaje się jednak, że rozważania dotyczące zagadniell typologii są mato istotne, gdyż praktyka zarządzania NFI, a zwłaszcza prezentowane przez nic progrumy strategiczne, wskazuje na duże zróżnicowanie w określaniu misji poszczególnych funduszy, W wyniku tego np, w raporcie Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową' autorzy wyróżniają trzy grupy NFI o wysoce zróżnico wanej orientacji: fundusze venture capi/al, fundusze otwarte i przemyslowoholdingowe , Grupę funduszy o orientacji venture capilal s tanowią: III NFI, Victoria, Progress, Magna Polonin, Fortuna, Zachodni i Octnva, Do funduszy o orientacji otwartej zaliczono: I NFI, II NFI, NFI im , Kazimierza Wielkiego, NFI im, Kwiatkowskiego i XI NFI. Wreszcie orientacje przemysłowo-holdingową prezentują: Foksal, Piast i Hetman, Podział ten stanowi przykład zróżnicownnin modeli funkcjonowania poszczególnych funduszy, zachowując neutralny stosunek do przedstawionego podziału NFI na trzy grupy o różnej orientacji. Autorom podziału można wysunąć zarzut nadmiernego uproszczenia i wysunąć tezę, że zróżnicowanie programów strategicznych poszczególnych funduszy nie pozwala na jednoznaczne zaliczenie ich do jednej z trzech wymienionych orientacji. Warto również zauważyć, że deklarowane strategie ulegają c iągłym korektom w wyniku zmian w otoczeniu i dopiero przyszłość ujawni kierunki ewolucji strategicznych orientacji poszczególnych NFI. Najistotniejsze jest to, czy przy zróżnicowanych strategiach Narodowe Fundusze Inwestycyjne osiągną dwa ustawowe cele: - doprowadzą do powszechnej prywatyzacji majątku pU!lstwowego objętego Ustawą , - pomnożą powierzony im majtek poprzez powiększenie wartości akcji spółek parterowych uczestniczących w Programie, Uczestnictwo spółek parterowych w NFlllie ogranicza ich podmiotowości, SI) one samodzielnymi prawnie i ekonomicznie jednostkami gospodarczymi,. zorganizowanymi w formie spótek akcyjnych z przewidzianymi kodeksem 2 A. Peszko, J. WijchoJ, Koncepcja oceli)' metodami 1I/(1f(!lIIaryczll)'lIli procesów restntktlll'yzlIcji "'pólek uCl.eslllicz.([cycll IV programie NFI, MiQ:di'.ynarodowa konferencja naukowa nt. "Rcs(nlk-. turyzncjn w procesie rozwoju przcdsi((biorstw" AE w Krakowie, TNOiK, Kraków 1996, s. 83-91..

(3) Uwarullkowania. handlowym organami, czyli: walnym zgromadzeniem akcjonariuszy, radą nadzorczą i zarząde m. Do programu włączono 512 spółek, w tym 413 w ramach I-lII transzy od września do grudnia 1995 r., a 99 w ramach IV transzy od grudnia 1995 r. do kwietnia 1996 r. Spólki poszczególnych sektorów gospodarczych i ich ndzi ał w przychodach ze sprzedaży ujmuje tabela l. Tabela l.. Spółki. poszczególnych sektorów gospodarczych i ich. Nuzwa sektora. Liczba spólek. 33 50 67 Tekslylny Sp07.yWCZy 63 Ele ktrol11cc han iczn y 151 Budowlany 69 Chemiczny 42 37 .~~.~~ .~.?~~~I.X ............. .... ...... ..... ... .......... .......... ................................. Ogólcm 512. udział. Udział. w przychodach. w przychodach (w. %). 6. Drzewny i pllpierniczy GÓrnici'.y. 1t. .......... .. .. ..... ... 12 12 26 7 19 7 ........... ............. 100. Żród to: nmtcrillły informacyjne MPW, por.: Narodowe FUl/dusze... , s. 39.. Wedlug danych na koniec 1995 r. do ppp przekazany został majątek pal\stwowy o wartości 4,7 mld zl , co stanowiło 5-8% łącznej wartości majątku pal\stwowego. Do NFI włączono 60% akcji spółek, przy czym 33% akcji każdej spólki otrzymał fundusz wiodący, a 27% akcji rozdzielono między pozostałe 14 funduszy inwestycyjnych, w wyniku czego każdy z nich otrzyma ok. 1,93%. Pozos tał e akcje spólek parterowych zostały objęte w 15% przez pracowników spółek, a w 25% przez Skarb Pallstwa. NFI poprzez Za rządy Funduszy i Firmy Zarządzające, z który mi większa cześć funduszy zawarła umowy o za rządza niu, wspomagają proces zarZ>jdzania w spółkach parterowych poprzez działalność doradczą oraz wykonywanie nadzoru właścicielskiego. Fundusze wiodące z racji posiadania 33% akcji każdej spółki parterowej i porozumienia z pozostałymi funduszami zwanymi mniejszościowymi (dysponującymi 27% akcji) s,! zdolne do inicjowania i realizowania oddziaływań restrukturyzacyjnych. Polegają one na przetrzymywaniu akcji z równoczesnym dążeniem do zwiększenia ich wartości poprzez restrukturyzację. Fundusze mniejszościowe natomiast biernie obserwują kształtowane się wartości akcji tych spółek i dokonują transakcji typu kupno-sprzedaż, często w formie tzw. konsolidacji akcji. NFI spełniaj,! istotllll funkcję nadzoru korporacyjnego nad spó łkami parterowymi objętymi Powszechnym Programem Prywatyzacji i mają warunki do skutecznego sterowania procesami restrukturyzacji spółek w celtl podniesienia ich wartości poprzez poprawę konkttrencyj ności. W ramach próby.

(4) I. Adam Peszko. określenia skuteczności działml NFI w pełnieniu funkcji nadzoru korporacyjnego nad przebiegiem procesów restrukturyzacji w spółkach parterowych, podjęto w 1996 r. w zakresie prac własnych Wydziału Zarządzania AGH program badalI ankietowych członków rad nadzorczych i zarządów wszystkich spółek parterowych NFI' . W niniejszym opracowaniu wykorzystano część wyników badaJI zakOllczonych we wrześniu 1997 r., ograniczając się do problematyki określonej w tytule, a zarazem podjęto próbę odpowiedzi na pytanie: czy spółki parterowe NFI są konkurencyjne w swoich segmentach rynku i jaki wpływ na poprawę ich konkurencyjności mają realizowane przez nie programy restrukturyzacji. Analiza sprawozdml finansowych według wzoru F-O I przekazywanych do GUS za okres sześciu kwartałów 1996 i 1997 r. nastraja optymistycznie". Sytuacja finansowa spółek parterowych NFI wyraźnie się poprawiła, a zysk netto wszystkich firm dochodowych był w II kw. 1997 r. wyższy o 25% od zysku w analogicznym okresie ubiegłego roku. Utrzymała się duża liczba spółek z ujemnym wynikiem netto, gdyż na 450 analizowanych firm w II kw. 1997 r. było ich 197. Utrzymywanie się dużej liczby spółek wykazujących ujemny wynik netto ma bezpośredni związek z wysokością tworzonych przez nie rezerw finansowych. W 1996 r. wysokość tych rezerw wzrosła o 400% (z 91 mln zł w I kw. do 426 mln zł w IV kw.). W I kw. 1997 r. odpisy na rezerwy zmalały o ok. 50% z porównalnym okresem 1996 L, ale już w II kw. nastąpił ich wzrost o 100%. Tworzone rezerwy mają na celu głównie pokrycie strat wynikających z procesów restrukturyzacji. Niska dynamika wzrostu ich sprzedaży świadczyć może o prowadzeniu w spółkach parterowych NFI głębokich procesów restrukturyzacji. W II kw. 1997 r. dynamika sprzedaży wyniosła 8% do analogicznego okresu roku ubiegłego, a do I kw. 2%. Może to sugerować, że spółki zatrzymując produkcję nierentowną, na bieżąco wypełniają ubytki przychodów wprowadzeniem na rynek nowych wyrobów zapewniających korzystniejszą dynamikę zysku netto. O tempie restrukturyzacji w spółkach parterowych NFI świadczy średnio 12% spadek zatrudnienia w ciągu 1997 L i 20% spadek faktycznego zużycia energii. Po okresie zastoju nastąpił też wzrost wydatków inwestycyjnych o ponad 70% (z 198 mln zł II kw. 1996 L do 340 mln zł w II kw. 1997 r.). Dane statystyczne GUS za okres 1996 r. i dwa kw. 1997 L potwierdzają materiały badawcze oparte na anonimowej ankiecie kierowanej do wszystkich członków rad nadzorczych i zarządów 500 spólek parterowych NFI'. 3 A. reszko, 1. Wqchol, Konkul'ellcyjllo.§t{ i restrukturyzacja spółek jJarterowych NFI, Mię dzynarodowa konferencja naukowa Ilt. "Restrukturyzacja fi konkurencyjność przedsiębiorstw",. AE w Kmkowic, TNOiK, PAN, Kraków 1997 r" s. 371. 4 M. Raclziwil, Powszechne .\:wiadectwo udlia/owe nowe spojrzenie. IUI wycenę,. "Gazeta Gieł. dowa Parkiet" 1997, nr 172. j. Typy Narodowych Funduszy Inwestycyjnych, raport IBnGR, "Prawo i Gospodarka" 22 maja. 1997..

(5) Ulvarunkowania poprawy. I. konkurencyjności spółek .... Do oceny zdolności konkurencyjnych spółek parterowych NFI na rynkach krajowych i zagranicznych posłużono się zadanym członkom rad nadzorczych i zarządów spółek pytaniem: jakie są możliwości wzrostu wartości handlowej spółki w perspektywie roku 2000? Procentowy rozkład odpowiedzi na to pytanie zawiera rys. 1.. % 25. 21 20 15. 10 5. o. v. * E. N. .";;;. 'c "El N. t§:. .~~. ~.g. 0-. .~. .Si tn ~. o. ~. o. ~'O. i. Rys. 1. Perspektywy wzrostu Żródło:. S~. wartości. .~~. .'"~'" ('[ ~ o. ~'O. .~~. e '"o. .~~. .~. ·5)8. ~'O. ~'O. ~o. .~~. .5lg. e", eN o N o ~'O. ~.;:;. .'0. !Xl. .~ ~. o o. o. 'O. handlowej spólek portfelowych NFI do 2000 r.. badania własne.. Przedstawiany rozkład odpowiedzi pozwala na bardzo optymistyczną ocenę poziomu konkurencyjności spółek. Aż 70% badanych widzi zdecydowanie możliwości wzrostu wartości handlowej firmy, a połowa określa skalę tego wzrostu do 2000 r. w granicach 10-50% aktualnej wartości. Pozostałe 20% badanych uważa, że warunki konkurencji będą trudne, ale firma potrafi utrzymać swoją obecną pozycję, chociaż jej wartość handlowa nie zmieni się. Jedynie 9% badanych obawia się, że spólka ulegnie konkurencji i jej wartość handlowa będzie spadać. Powyższe dane potwierdzają wyniki ekonomiczne badanych przedsiębiorstw, określone poziomem rentowności i płynności q płat niczą w ł996 l'. W porównaniu z rokiem poprzednim (rys. 2). Pogorszenie wyników ekonomiczno-finansowych spółek wykazało ok. 30% badanych spółek. Do prześledzenia czynników warunkujqcych konkurencyjność spółek niech posłuży rozkład odpowiedzi członków rad nadzorczych i zarzqdów spółek. Rozkład odpowiedzi na pytanie, czego oczekiwała Spółka, wchodztlC do pro-.

(6) I. Adam Peszko. gramu NFI, pozwala. oszacować. siębiorstwa wiedziały,. do programu NFI. co. czynniki konkurencyjności, ponieważ przedich konkurencyjność na rynkach i z wejściem nadzieję poprawy tego stanu (rys. 3).. obniża. wiązały. %. 50 45. 43. 40 35 30. 25 20 15 10 5. O. Poprawa. W s k 'l:ŁlIiki. Pogorszenie. wskaźników. bez zmian. ws kaźników. fIl. rCIltowno~ ć. Brak stanowiska. I]] płynność płatnicza. Rys. 2. Dynamika wyników ekonomiczno-finansowych spólek portfelowych NFI w 1996 r. w stosunku do poprzedniego roku Żródlo: badania wlllsnc.. Analizując. procentowy. rozkład. odpowiedzi respondentów przedstawiony na wzrost konkurencyjności stymulować miały nastę. rys. 3, stwierdz ić można, że pujące czynniki: - pozyskanie dodatkowego kapitału inwestycyjnego oraz usprawnienie zarządzania przez upowszechnienie planowania strategicznego, postulat ten bowiem dotyczy 83% badanych przedsiębiorstw , - usprawnienie struktur organizncyjnyc h - dot yczy 78% przedsiębiorstw , - pozyskanie nowych zagranicznych rynków zbytu - 63% przedsiębiorstw, - podniesienie poziomu stosowanych technologii - 54% przedsiębiorstw, - pozyskanie nowych krajowych rynków zbytu - 52% przedsiębiorstw. Pozostale odpowiedzi dotyczyły znacznie mniejszej grupy przedsiębiorstw. Pozyskani e dodatkowych środków finansowych na poprawę płynności płatni czej uznano czynnikiem stynllJ\uj~lcym dla 37 % badanych przedsiębiorstw ,.

(7) Uwarunkowania poprawy. konkurencyjności. I. spóJek .... a unowocześnienie konstrukcji wyrobów lub pozyskanie czenia nowych usług dla 33% firm.. umiejętności świad. ,.,. %. ~. ~. '". 140. .~. u. C. Oc. ~. 120. ~. .f.1. ~. .S tl<. 100. <" 00. 80. ~. ~. ~. tl<. 5. r--. o. 00. ~. o. ~. -"l. '". 'oJ). tl<. o 'O. 00. oC. <". ~. u. El. E g ~. ~. ~. 60 40. ~. §. 20. o. tl<. 'O. Kapitał. Nowe rynki. Rys. 3. Czynniki warunkujące do programu NFI w 1995 r. Żródlo:. badania. Usprawnicnic zarządzania. Poprawa techniki. Inne. konkurencyjność przedsiębiorstw wchodzących. własne.. Po uruchomieniu programu NFI zmieniła się praktyka funkcjonowania spółek, nastąpiła też znaczna zmiana warunków otoczenia. Aktualne oczekiwania rad nadzorczych i zarządów spółek usiłowano więc uściślić pytaniem, czego oczekuje spółka od NFI po doświadczeniach lat 1996-1997 (rys. 4). Zmiany w postawach członków rad nadzorczych i zarządów spółek parterowych NFI w latach 1996-1997 (rys. 3 i 4) wykazują liczne pozytywne tendencje. Przede wszystkim organy spółek nabrały pewności siebie i stopień oczekiwania pomocy od Zarządów Funduszy i Firm Zarządzających ulegl zdecydowanemu ograniczeniu. Tendencja ta wykazuje, że spółki radzą sobie z konkurencją w swoich sektorach rynku, zapewniając rzeczywisty wzrost swej wartości handlowej. Ranking czynników warunkujących poprawę konkurencyjności spólek uległ zmianie i przedstawia się następująco:. - usprawnienie. zarządzania. w zakresie planowania strategicznego jest naj-. istotniejsze dla 70% firm, - niewydolność struktmy organizacyjnej stanowi problem ella 69%. spółek,.

(8) I. Adam Peszko. - braki kapitału inwestycyjnego odczuwa 53% w ramach NFI.. przedsiębiorstw. funkcjonu-. jących. 140. ~. 120. e~. "" .;;::. 100. ~ u. ~,. 80. 'N. 60. 'ii' N. "O .~ ~. o. '"o. ". ~. .o o. 40. "O. "". u. ". ~. .S. Ii"~i. E. § p.. 11. u. ~. C. N. .~. u. ~. ~. o .",. ~. o. '""" r-""o 'D. o "O .c u. ". "". J;;. :Sll. N. El. "". u. Si. 20. o. Rys. 4. Czynniki. "". 'D. KapitaŁ. Nowe. Usprawnienie. rynki. zarządzania. warunKuJące konkurencyjność. Poprawa techniki. Inne. spólek parterowych NFI w 1997 r.. Źródło: badania własne.. Pozyskanie nowych rynków zbytu jest trudne w dalszym ciągu dla co trzeciej firmy w NFI, przy czym pomocy od Zarządów Funduszu na rynkach zagranicznych oczekuj,e Jl% spólek, a wsparcia na rynku krajowym 29%. Poziom technologii Wrodukcji stanowi zagrożenie konkurencyjne dla 27% spółek, ale pomocy w owracowaniu nowych konstrukcji wyrobów lub opanowaniu nowego programu usług oczekuje tylko 18% badanych spółek. Wreszcie pomocy Funduszu w lPoprawie możliwości regulowania bieżących zobowiązań spółki oczekt'j,e w dalszym ciągu 24% badanych firm. Z grupy czynl'lików wymienionych w ankietach badawczych jako "inne" postulowano najczęściej) usprawnienie obiegu informacji wewnątrz spółki oraz zwiększenie zakresu ltml'lwuteryzacji procesów zarządzania. Porządkując czynl'liki warunkujące konkurencyjność spółek parterowych NFI według spadku ich znaczenia w latach 1995-1997, otrzymamy następujące gradacje: - dostęp do zagmnicznych rynków zbytu stanowi istotne zagrożenie konkurencyjne w ocerue 5,1% mniejszej grupy respondentów,.

(9) Uwarunkowania poprawy. konkurencyjności spółek .... I. - poziom technologii produkcji odgrywa obecnie decydującą rolę w zagrokonkurencyjnym firmy w ocenie 50% mniejszej grypy badanych, - 45% mniej członków rad nadzorczych i zarządów spółek parterowych uważa, że zagrożenie firmy stanowi brak możliwości opracowania nowych wyrobów akceptowanych przez rynek lub brak umiejętności świadczenia nowych usług, - 44% mniej badanych obawia się, że ich firma uie potrafi sobie samodzielnie poradzić z konkurencją na rynku krajowym. Rozwój rynku kapitałowego i perspektywy wpfOwaclzenia spółek do publicznego obrotu akcjami na giełdzie spowodowały, że odpowiednio 36% i 35% mniejsze grupy respondentów odczuwają zagrożenie swego funkcjonowania na rynku z racji braku kapitału inwestycyjnego i obrotowego. Niepokoić może to, że tylko odpowiednio o 19% i o II % zmalały grupy badanych wskazujących, że podstawowe zagrożenie konkurencyjne stanowi brak umiejętno ści planowania strategicznego i niesprawność struktury organizacyjnej. Wydaje się, że w świetle przedstawionych wyników badatl można z dostatecznym prawdopodobieIlstwem przyjąć tezę o poprawie konkurencyjności spółek parterowy NFI w wyniku realizowanych pwcesów restrukturyzacji. Wątpliwości musi jednak budzić stosunkowo krótki okres badatl i fakt, że prowadzone one były w warunkach korzystnej koniunktury gospodarczej, gdy uwarunkowania konkurencyjne mają mniejszy wpływ na wyniki ekonomiczno-finansowe jednostek gospodarczych. Należałoby więc kontynuować rozpoczęte badania do zweryfikowania powyższej tezy w ll:atach 1998 i 1999. Do wykorzystania w praktyce funkcjonowania pwgramu NFI służyć mogą natomiast wnioski dotyczące uwarunkowaIl dalszej poprawy konkurencyjności spółek parterowych. Prowadzone badania wykazały bowiem jednoznacznie , że główną barierą poprawy konkurencyjności spółek parllerowych jest niedostosowanie procesu zarządzania i struktur organizacyjnych do wymogów gospodarki rynkowej. Wynika to z przyzwyczajeIl w okresie funkcjonowania gospodarki centralnie planowanej, w której strategiczny poziom zarządzania był domeną centrum sterowania gospodarką narodową, a przedsiębiorstwa planowały swoją działalność tylko na poziomie operacyjnym. Niezbędny do funkcjonowania w warunkach gospodarki rynkowej strategicmy poziom planowania trzeba więc w spółkach parterowych budować od nowa. Z tradycji gospodarki planowanej centralnie wynika równiez powszechna dominacja struktur funkcjonalnych, które w warunkach głębokiej specjalizacji produkcji, gdy przedsiębiorstwo produkowało jeden wyrób Il!Ib ~odzinę wyrobów, byly bardzo efektywne. Natomiast w warunkach gospodarki rynkowej, przy rosną cej dynamice zmian w otoczeniu firmy, stają się <Olle comz mniej sprawne z racji niskiej elastyczności i trudności z integracją <ca!oścl przedsiębiorstwa wokół zasadniczego celu firmy, jakim jest maksymailizacja zysku. żeniu.

(10) I. Adam Peszko. Literatura NarodolVe Fundusze InlVestycyjne. Zarządzanie /lawą s tfl/kturą, B. Wawrzyniak, I. KoJod~ kiewicz, J. Solarz, M. Trocki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998. Peszko A., WąchaJ] ,t KOl/cepcja oceli)' merodami matematycz1lymi procesó w res/rtlklury. zac); spó/ck uczestniczących \II programie NFI [w:] Resll'l/kturyzacja \II procesie rozwoju prZ,ed!i iębiorslw, Międzynarodowl.\. konferencja mIlIkowa . AE w Krakowie, TNOiK , Kruków 1996. Peszko A .. Wąchał J. KOllkurellcyjno.rć i restrukturyzacja spółek parterowych NFI [w:] Restrukturyzacja li konkurenc)1/1ość przeds;~biol'.\·I\jlJ Międzynarodowa konferencja naukowa, AE w Krakowie, TNOiK, PAN, Kraków 1997. Rudziwil M" Powszechne świadectwa lU/ziołowe. Nowe spojrzenie 11(1 wycenę, "Gazeta Giełdowa Parkiel" 1997, nr 172. Typy Narodowych FU/lduszy /lIIvestycyj/lych, raport IBnGR, "Prawo i Gospodarka" 22 maja 1997. Ustawa L dnia 30 kwietnia 1993 r. o Narodowych Funduszach Inwestycyjnych i ich prywa· tyzacji (Dz.U. nr 44, poz. 202 z póżn. zm.). t. Condltlons lor Improving the Competitiveness ol Companles in the Natlonal Investment Funds in the Years 1996-97 Nnlional Investment runds are an instrument orthe Mass Privatisatiol1 Programme. This is a unique cxperiment which has beco canieli out on a rclatively large scale .as part of the market Iransrormalion in Poland . It is not surprising. therefore. I1ml NIFs have been lhe subjcct many research stud ies and acadelllic publicatioJls bnsed on such stuuies. These works have tended to analyse the economic effectiveness of the programIHe and Ihe extent to which the sociał and political gonls specified under the Law on National Investment Funds havc been achieved. Hawever, one key criterioll for assessing the effectiveness af NIF activities should be Irends in Ihe competitivcness of co mpanies incJuded in Ihe PrognlJllme. Bascd on (his assumplion, lhe I>resent article (lHempts to assess chnnges in lhe competitivencss ot" companies durin g lhe firsl twa years of the Progrnmmc. The aulhor's assessment is based on questionnaire surveys illitiated and co·orclinaled by himself and conducted as part of the \York ot" the Fnculty of Management of the Academy af Mining and Metallurgy. The surveys were carried out among members ofthe supervisory bonrds af 500 cornpanies fUllctioning within Ihe framewark of the NFls ..

(11)