Wpływ lektur szkolnych na rozwój zainteresowań czytelniczych i słownictwa czynnego uczniów na poziomie edukacji wczesnoszkolnej

Paweł Broda

Wpływ lektur szkolnych na rozwój

zainteresowań czytelniczych i

słownictwa czynnego uczniów na

poziomie edukacji wczesnoszkolnej

Nauczyciel i Szkoła 1-2 (30-31), 143-154

Paweł Broda

я н ш м м ш

Wpływ lektur szkolnych na rozwój zaintere­

sowań czytelniczych i słownictwa czynnego

uczniów na poziomie edukacji wczesnoszkolnej

W prow adzenie

Przem iany ośw iatow e zachodzące w e w spółczesnym św iecie prow adzą do re­ alizacji idei „społeczeństw a edukacyjnego”, w którym ustaw iczne kształcenie staje się nie tylko koniecznością, ale św iadom ie w ybranym stylem życia. Sytu­ acja ta zrodziła potrzebę przygotow ania uczniów do sam odzielnego zdobyw ania przez nich wiedzy.

M ałe dzieci rozpoczynają kontakt z książką od oglądania ilustracji. Ilustracja barwna, czytelna, adekw atna do tekstu, to jed en z zasadniczych w arunków w na­ w iązaniu pierw szych kontaktów z książką. Ilustracja najczęściej zapow iada treść książki. Zaś okładka je s t pew nego rodzaju w izytów ką książki. W edług K rystyny Lenartow skiej1 w przypadku najm łodszych czytelników m usi być szczególnie atrakcyjna.

Rozw ijanie zainteresow ań czytelniczych u dzieci w m łodszym w ieku szkol­ nym staje się w yzw aniem obecnych czasów. M im o rozw oju takich środków m a­ sowego przekazu ja k radio, telew izja, kasety DVD itp. m ożna z całą pew nością stwierdzić, że czytanie pozostanie nadal niezastąpionym sposobem zdobyw ania informacji. Program y telew izyjne, czy też audycje radiow e nie zastąpią indyw i­ dualnej lektury książki czy prasy.

Wraz z rozpoczęciem nauki szkolnej zaczyna w zrastać rola książki, słow a dru­ kowanego w zdobyw aniu różnorodnych inform acji i rozum ienia świata.

Czytane lektury szkolne rozbudzają ciekaw ość, zainteresow ania i potrzeby m a­ łego czytelnika. U czeń zaczyna odczuw ać potrzebę obcow ania z książką i czaso­ pismem także poza szkołą.

Kontakt uczniów klas niższych z literaturą dziecięcą um ożliw ia stopniow e rozwijanie ich św iadom ości czytelniczej. W ażną spraw ą je st rów nież nabyw anie umiejętności zdobyw ania inform acji o książce np.: od nauczyciela, bibliotekarza, rodziców czy rów ieśników .

1 K. L cn arlo w sk a, B a d a n ia p e d a g o g ic z n e z w ią za n e z czyte ln ic tw e m u c z n ió w k las n iższ y c h , B y d g o szcz 1997, s. 145.

144 Nauczyciel i Szkoła 1-2 2006

Czynność czytania byw a często sygnow ana słow em lektura. Szkoła nie uczy czerpania przyjem ności z czytania, a nauka czytania w iąże się dla dziecka nie­ jednokrotnie z przykrością, upokorzeniem , nudą. Z tych w zględów często zanie­ dbyw ano pracę nad tym i um iejętnościam i2.

Czytanie dzieciom i w ychow anie czytelnika stanowi w spółcześnie w iększą p o ­ trzebę niż dawniej. D latego należy dołożyć starań, żeby dzieci stały się czytelni­ kami znajdującym i sens i rozryw kę w czytaniu jak o sposobach przyjem nego spę­ dzania czasu, a jednocześnie, aby potrafiły zdystansow ać się do nie korzystnych w pływ ów telew izji, kom putera i całej kultury m asow ej3.

Budzenie zam iłow ań czytelniczych w w arunkach nauki szkolnej w klasach niższych polega na takiej pracy z lekturą, żeby nauczyć dziecko sam odzielne­ go czytania, skłonić do własnej refleksji. Potrzeba czytania i kontaktu z książką w ystępuje u w iększości uczniów w m łodym w ieku szkolnym . U czeń na tym po­ ziom ie sięgając po książkę nie uśw iadam ia sobie doniosłości z faktu obcow ania z literaturą. Sięgając po książkę, traktuje j ą głów nie jak o źródło przeżyć, a o je j w yborze decydują różne jeg o potrzeby, uczucia, zainteresow ania.

Bardzo często w dziecięcych księgozbiorach znajdują się baśnie, legendy, w ier­ sze, lektury skierow ane do bogatej w yobraźni dziecięcej.

D zieci przyzw yczajone od w czesnego dzieciństw a do kontaktu z książką m ają w iększą szansę stać się aktyw nym czytelnikiem , niż ich rów ieśnicy pozbaw ieni takich dośw iadczeń.

Tekst drukow any to rów nież istotne źródło w iadom ości i w yw oływ ania różne­ go rodzaju przeżyć: intelektualnych, m oralno - społecznych, czy estetycznych4.

Słusznie uw aża G rażyna Lcw andow icz, że „książka je s t sym bolicznym prze­ kazem kulturow ym , przekazem problem ów człow ieka ...”5. K siążki w pływ ają na rozwój osobow ości, dlatego w ażne jest, by rodzice i szkoła zajm ow ali się roz­ w ijaniem zainteresow ań czytelniczych dzieci i kształtow ali w łaściw e postaw y w obec niej.

Cel i zastosow an a m etodologia badań

Głównym problemem badawczym zawartym w pracy jest odpowiedź na pytanie: Czy istnieje zw iązek m iędzy dostępnością dziecka do lektury szkolnej a rozw o­ je m jeg o zainteresow ań czytelniczych oraz w zrostem słow nictw a czynnego?

2 M . Jak o w ick a , C z y ta n ie ja k o z a n ie d b y w a n y o b sz a r ed u k acji w c z e sn o szk o ln c j w k o n tck śc ic k sz ta łce n ia z in te g ro w a n eg o , K rak ó w 20 01 , s. 130.

* I. K o ź m iń sk a , C zytaj d z ie c k u 2 0 m in ut d zie n n ie , co d z ie n n ie, „ G u liw e r” 2 0 0 2 , nr 1, s. 27.

A E. Szefler, K o m p e te n c je c z y te ln ic z e u c z n ió w w m ło d szy m w iek u sz k o ln y m , B y d g o sz c z 2 0 0 3 , s. 12. 5 G. L cw a n d o w ic z , M ałe d z ie c k o w b ib lio te c e , „ P o rad n ik B ib lio tek a rz a ” 1994, N r 2, s. 29 - 30.

Wpływ lektur szkolnych na rozwój zainteresowań czytelniczych i 145

Do badań w ykorzystano m etodę eksperym entu pedagogicznego i sondażu dia­ gnostycznego z zastosow aniem techniki ankiety, w yw iadu, obserw acji oraz test.

A nalizie został poddany material pochodzący z badań: 53 uczniów klas III szkół podstaw ow ych, opinii 30 nauczycieli klas I - III oraz w ypow iedzi 39 ro­ dziców badanych uczniów.

C h arakterystyka środow iska badaw czego

B adania zostały przeprow adzone w okresie od w rześnia 2005 roku do kw iet­ nia 2006 roku w w ybranych losowo dwu szkołach podstaw ow ych m iejskich woj. śląskiego.

Badaniam i objęto łącznie 53 uczniów klas trzecich, 30 nauczycieli z różnych szkół podstaw ow ych uczących w klasach I - III oraz 39 rodziców, których ucznio­ wie zostali objęci badaniem w kl. III.

Tabela nr 1. Zestawienie badanych nauczycieli według wykształcenia i stażu pracy N=30 W y k szta łce n ie S ta ż p ra c y w latach 1 - 5 6 - 10 I l - 15 16 - 2 0 21 і w ięc ej il. % il. % il. % il. % il. % W y ższe m g r 1 3,3 4 13,3 11 3 6 ,7 2 6,7 7 2 3 ,3 L icen cjat 3 10 —

---

---

---

---S tu d iu m n a u c z y c ie ls k ie

---

---

---

---

A nkietow ani nauczyciele 25 osób (83,3% ) legitym uje się w yższym kierunko­ wym w ykształceniem m agisterskim z przygotow aniem pedagogicznym . Pozo­ stali badani nauczyciele tzn. 3 osoby (10,0% ) posiada w ykształcenie kiem nkow e licencjackie, a 2 nauczycieli (6,7% ) posiada jedynie ukończone studium nauczy­ cielskie z nauczania początkow ego.

W śród badanych uczniów kl. III jest: 28 dziew czynek (52,8% ) oraz 25 chłop­ ców (47,2% ).

Na pytanie: W której klasie Pani uczy?

146 Nauczyciel i Szkoła 1 -2 2006

W ykres nr 1. Badani nauczyciele w edług klas, w których uczą.

N ajw ięcej ankietow anych nauczycielek pracuje aktualnie w klasie drugiej (39% ), w klasie pierwszej (35% ), zaś w klasie trzeciej (26% ).

W yniki badań i ich om ów ienie

N a pytanie zaw arte w kw estionariuszu ankiety skierow anym do badanych uczniów: Czy chętnie czytasz lektury szkolne? O dpow iedzi ankietow anych zo­ stały zaw arte w w ykresie nr 2.

W ykres nr 2.

A nalizując pow yższe dane m ożna stwierdzić, że w iększość 37 uczniów (69% ) odpow iedziało, że chętnie czytają lektury szkolne, natom iast 16 uczniów (31%) nie lubi czytać lektur.

Wpływ lektur szkolnych na rozwój zainteresowań czytelniczych i 147

Interesujące w ypow iedzi udzielili uczniow ie kl. Ш na pytanie: D laczego warto um ieć czytać? U zyskane opinie zam ieszczono w tabeli nr 2.

Tabela n r 2. P otrzeby dla których człow iek uczy się czytać

N= 53 p o tr z e b y ilo ść % A b y u m ie ć p rz e c z y ta ć : k s ią ż k ę 53 2 7 ,3 g a z e tę 53 2 7 ,3 r ó ż n e in fo rm a c je 17 8 ,8 list o d z n a jo m y c h , k o le g ó w , k o le ż a n e k 23 11,9 ró ż n e in s tru k c je j a k o b c h o d z ić s ię z u rz ą d z e n ia m i 20 10,3 A b y u m ie ć o b s łu ż y ć k o m p u te r 28 14,4 R az em : 194* 100

* sum a odpow iedzi je s t w iększa niż 53, gdyż respondenci w ym ienili kilka ro­ dzajów potrzeb.

A nalizując pow yższe dane m ożna w nioskow ać, że człow iek w edług badanych uczniów kl. III, uczy się czytać po to, aby m ógł przeczytać różnego rodzaju infor­ macje zaw arte w gazetach (27,3% ), książkach (27,3% ), instrukcje (10,3% ), listy do nich przechodzące ( 11,9%), a co jest rów nież podkreślane - um ieć obsługiw ać kom puter ( 14,4%).

N a pytanie: Co najbardziej lubisz czytać?

Badani podali odpow iedzi, które zostały zaw arte w tabeli nr 3.

Tabela n r 3. U czniowie klas III najbardziej lubią czytać

N=53 L u b ią cz y ta ć : ilo ść % B aśn ie 12 2 2 ,6 B ajki 7 13,2 K siążk i o te m a ty c e : a) p rz y g o d o w e j 16 3 0 ,2 b ) h u m o ry s ty c z n e j 13 2 4 ,5 D zie cięc e c z a so p is m a 5 9,5 R azem : 53 100,0

W edług w ypow iedzi ankietow anych uczniów najbardziej lubią czytać książ­ ki o tem atyce: przygodow ej (30,2% ), hum orystycznej (24,5% ), baśnie (22,6% ) i bajki (13,2% ), a pięciu uczniów podało, że czasopism a dziecięce (9,5% ).

148 Nauczyciel i Szkota 1-2 2006

N a pytanie skierow ane do rodziców : Czy ich dziecko m a w dom u sw oją b i­ bliotekę?

W szyscy badani rodzice 39 osób (100% ) odpow iedzieli, że ich dzieci m ają sw oją biblioteczkę oraz, że co jak iś czas kupują im now e książki (okazjonalnie) bądź czasopism a, które ich interesują.

N a pytanie: Czy chętnie chodzisz do biblioteki szkolnej? U zyskane w yniki zostały przedstaw ione na w ykresie nr 3. W ykres nr 3.

□ u c z n io w ie , k tó r zy c h ę tn ie o d w ie d z a j ą b ib lio tek i ■ u c z n io w ie , któ rzy n ie lu b ią

c h o d z ić d o b ib lio tek i

92,5% badanych uczniów kl. III chętnie odw iedza bibliotekę, natom iast czte­ rech uczniów co stanowi 7,5% w yraziło negatyw ny stosunek do biblioteki.

N a pytanie: Jak często odw iedzasz bibliotekę? U zyskane odpow iedzi zam ieszczam w tabeli nr 4.

Tabela nr 4. C zęstotliwość odw iedzania biblioteki p rze z uczniów kl. III

N=53 ja k cz ęsto : ilo ść % 1 r a z w ty g o d n iu 20 3 7 ,7 2 ra z y w ty g o d n iu 16 3 0 ,2 1 ra z n a d w a ty g o d n ie 12 . 2 2 ,6 1 r a z w m iesiąc u 2 3,8 n ie ch o d z ę 3 5,7

Jak w ynika z analizy pow yższych danych zaw artych w tabeli nr cztery, 20 ba­ danych uczniów (37,7% ) korzysta z biblioteki jeden raz w tygodniu, a 16 uczniów (30,2% ) odw iedza bibliotekę dw a razy w tygodniu.

1 2 badanych (22,6% ) odw iedza bibliotekę jeden raz na dw a tygodnie, a dwóch badanych (3,8% ) jedynie jeden raz w miesiącu; przy tym zaznaczyli, że nie m ają

Wpływ lektur szkolnych na rozwój zainteresowań czytelniczych i 149 potrzeby czytania w ielu książek. W olą w tym czasie robić zupełnie coś innego np.: grać na kom puterze, czy w piłkę na podw órku. Podobnie 3 uczniów (5,7% ) odpow iedziało, że nie chodzą do biblioteki, bo nie lubią w ogóle czytać i m ają inne zainteresow ania.

Biorąc pod uw agę pow yższe w yniki, (48 uczniów co stanowi 90,5% regularnie odw iedza bibliotekę), że czytana lektura w yw arła istotny w pływ na rozwój ich zainteresow ań czytelniczych.

Chcąc dow iedzieć się po jak ie książki uczniow ie kl. III sięgają najchętniej i naj­ częściej, poproszono je o podkreślenie lub dopisanie ulubionego tytułu książki w pytaniu zaw artym w kw estionariuszu ankiety. U zyskane odpow iedzi zaw iera tabela nr 5.

Tabela n r 5. Ulubione książki w opinii uczniów k i III

N=53

k la sa e k s p e r y m e n ta ln a k la sa k o n tro ln a T ytu) u lu b io n e j k sią ż k i C h ło p c y d zie w c z y n k i c h ło p c y d z ie w c z y n k i

ilo ść % ilo ść % ilo ść % ilo ść % K o p c iu sz e k 0 0,0 2 7 ,4 2 7 ,7 1 3 ,9 K u b u ś P u c h a te k 3 11,1 1 3 ,7 3 11,5 3 11,5 B aśn ie A n d e rs e n a 2 7,4 3 11,1 2 7 ,7 3 11,5 D zieci B u lle rb y n 3 11,1 4 14,8 3 11,5 2 7,7 0 p s ie , k tó ry je ź d z ił k o le jk ą 5 18,6 4 14,8 4 15,5 3 11,5

N ajw iększą popularnością w śród uczniów klasy eksperym entalnej cieszyła się książka R. Pisarskiego pt. „O psie, który jeździ! kolejką” . O pow iedziało się za nią 9 uczniów (33,4% ). N a drugim m iejscu uplasow ały się „D zieci z B ullerbyn” , którą w ybrało 7 uczniów (25,9% ), zaś baśnie A ndersena w ybrało 5 uczniów (18,5%).

W śród uczniów klasy kontrolnej rów nież na pierw szym m iejscu znajduje się książka „O psie, który je ź d z ił kolejką” , w ybrało j ą 7 uczniów (27,0 %). N a dru­ gim m iejscu znalazł się „K ubuś P uchatek”, którego w ybrało 6 uczniów (23,0% ). N atom iast za baśniam i A ndersena i „D ziećm i z B ullerbyn” opow iedziało się po 5 uczniów (19,2% ).

A naliza danych z pow yższej tabeli w skazuje, że zarów no chłopcy ja k i dziew ­ częta m ają podobne upodobania co do treści czytanych książek. Jedynie „Kopciuszek” nie zainteresow ał chłopców z grupy eksperym entalnej. Z prze­ prowadzonych badań w ynika, że uczniow ie klas trzecich lubią czytać książki przedstaw iające losy ich rów ieśników , stąd tak duża popularność w obu grupach książki A. Lindgren pt. „D zieci z B ullerbyn” oraz książki o bardzo ciekaw ych losach psa Lam po.

150 Nauczyciel i Szkoła 1-2 2006

N a pytanie postaw ione rodzicom : Ile czasu ich dziecko pośw ięca na czytanie książki w ciągu tygodnia? U zyskane odpow iedzi zaw arte zostały w poniższej ta­ beli nr 6.

Tabela n r 6. Czas pośw ięcony na czytanie książek w ciągu tygodnia

N=53 C z a s p o ś w ię c o n y na c z y ta n ie K lasa e k s p e ry m e n ta ln a N = 2 7 K la s a k o n tro ln a N = 2 4 ilo ść % ilo ść % w ięc e j n iż 2 g o d z in y 14 51,9 10 38,5 o d 1 d o 2 g o d z in 7 2 5 ,9 6 23,1 o d 3 0 m in u t d o 1 g o d z in y 4 14,8 5 19,2 d o 30 m in u t 2 7,4 5 19,2

Pow yższe dane w skazują, że prow adzony eksperym ent w yw arł pozytyw ny w pływ na uczniów, a praw ie 52% uczniów z klasy eksperym entalnej na czy­ tanie pośw ięca więcej niż 2 godziny tygodniow o przy 38,5% uczniów z klasy kontrolnej. Podobnie jedynie 2 uczniów z klasy eksperym entalnej (7,4% ) czyta w tygodniu do 30 m inut, natom iast z klasy kontrolnej je s t 5 takich uczniów, co stanowi (19,2% ).

N a pytanie: Ile w ciągu roku szkolnego wprowadza Pani lektur szkolnych w klasie? U zyskano następujące odpowiedzi:

13,0% badanych podało, że trzy, 21,7% badanych podało, że cztery, 43,5% badanych podało, że pięć,

12,2% badanych podało, że sześć,

9,4% badanych podało, że więcej niż sześć.

A nkietow ane nauczycielki zaznaczyły jednak, że niektóre lektury analizują z uczniam i jedynie w fragm entach. Dlatego w prow adzają czasam i naw et więcej niż sześć lektur w roku szkolnym.

N a pytanie: Jak spraw dza Pani zasób słow nictw a u sw oich uczniów ?

Badane nauczycielki podały następujące m etody i form y spraw dzania zasobu słow nictw a u uczniów:

13,4% - układanie opow iadań, 8,7% - pytania o znaczcnic słów, 39,1% - ćw iczenia językowe, 43,5% w ypow iedzi ustne i pisemne, 21,7% - opow iadanie przez ucznia, 8,7% - dyktando,

Wpływ lektur szkolnych na rozwój zainteresowań czytelniczych i 151

8,7% - rozw ijanie zdań, 4,3% konkursy.

Sum a odpow iedzi je st w iększa niż 100%, gdyż niektórzy respondenci w ym ie­ nili kilka różnych m etod i form. Stosow anie różnorodnych m etod i form spraw ­ dzania zasobu słow nictw a u uczniów klas młodszych w ydaje się w pełni uzasad­ nione.

W kwestionariuszu ankiety zwrócono się do nauczycieli kl. III z prośbą, aby udzielili odpowiedzi na pytanie: Jakie metody i formy pracy pobudzające zaintereso­ w ania czytelnicze uczniów kl. III stosują najczęściej na zajęciach edukacyjnych.

U zyskane odpow iedzi zam ieszczono w tabeli nr 7.

Tabela n r 7. N ajczęściej stosow ane m etody i fo r m y p ra c y pobudzające zaintere­ sow ania czytelnicze uczniów kl. III

N = 30

S to s o w a n e m e to d y i fo rm y n a z a ję c ia c h e d u k a c y jn y c h L ic z b a w y b o ró w % In sc e n iz a c je 14 11,2 T eatrzy k 13 10,4 G ło śn e c z y ta n ie fra g m e n tu u tw o ru p rz e z n a u c z y c ie la 18 14,4 O g lą d a n ie p rz e ź ro c z y ilu s tru ją c y u tw ó r lite ra ck i 10 8 ,0 K o n k u rsy c z y te ln ic z e 14 11,2 A u d y c je ra d io w e i te le w iz y jn e 11 8,8 Ilu stra c ja fra g m e n tu d a n e g o u tw o ru 14 11,2 K o n stru o w a n ie w ła s n e g o z a k o ń c z e n ia w z g lę d n ie d alsz ej

cz ęśc i o p o w ia d a n ia

19 15,2 P re z e n ta c ja p rz e z u c z n ió w p rz e c z y ta n y c h in te re s u ją c y c h

książ ek 12 9 ,6 R azem : 125* 100

* sum a odpow iedzi je st w iększa niż 30, gdyż w ym ieniali kilka m etod i form stosowanych na zajęciach edukacyjnych.

W edług w ypow iedzi badanych nauczycieli najlepszym sposobem na zacieka­ wienie dzieci książką je s t konstruow anie przez nich w łasnego zakończenia lub dalszej części opow iadania, tak odpow iedziało 19 badanych (15,2% ). O siem ­ nastu nauczycieli (14.4% ) podaje, że głośne czytanie fragm entu utw oru przez nauczyciela ma dobry w pływ na m łodego czytelnika, gdyż m oże rozw inąć zain­ teresowania całą książką.

Czternastu nauczycieli ( 1 1,2%) podało, że inscenizacje, konkursy czytelnicze, ilustracje fragm entu danego utw oru w yw ierają rów nież duży w pływ na zacieka­ wienie przez dzieci książką.

152 Nauczyciel i Szkoła 1-2 2006

N a pytanie skierow ane do nauczycieli klas I - III pt. Czego w edług Pana/Pani dostarcza dziecku czytana książka?

Respondenci udzielili następujących odpow iedzi: 96,2% w zbogaca słow nictw o dziecka, 15,4% w yrabia wrażliwość,

23,1 % kształtuje w łaściw e postawy moralne, 92,3% rozw ija w yobraźnię,

11,5% dostarcza przyjem ności dziecku i odprężenia, 73,1% w yrabia nawyk czytania

Sum a odpow iedzi je s t w iększa niż 100%, gdyż respondenci podaw ali najczę­ ściej kilka odpow iedzi.

Po przeprow adzonym eksperym encie pedagogicznym poddano analizie stopień opanow ania słow nictw a czynnego uczniów kl. III.

Tabela n r 8. Wyniki ja k ie uzyskali badani uczniowie p o zakończonym ekspe­ rym encie N=53 o ce n y Z cz e g o G R U P Λ cel b d b db dst d o p n d st ra ze m śr. o ce n E ii. 1 6 12 8 0 0 27 4 ,0 T e st o p a n o w a n ia sło w n ic tw a % 3,7 22,3 4 4 ,4 2 9 ,6 0 0 100 c z y n n e g o К il. 3 7 10 6 0 26 3,1 % — 11,5 2 6 ,9 38,5 23,1 0 100

Przeprow adzony test po zakończonym eksperym encie w skazuje, że uczniow ie z klasy eksperym entalnej znacznie lepiej opanow ali słow nictw o czynne uzysku­ ją c średnią ocenę 4,0. uczniow ie grupy kontrolnej uzyskali średnią ocenę w tym teście rów ną 3,1.

Przeprow adzone badania w skazują, że intensyw ność w prow adzanych lektur szkolnych w ywiera w pływ na rozwój zainteresow ań czytelniczych ja k i słow nic­ twa czynnego na poziom ie edukacji w czesnoszkolncj.

Zakończenie

D ojrzałość czytelnicza, je s t procesem bardzo złożonym i obejm uje wiele sprawności i trudno m ów ić o niej u uczniów III, ale w tym okresie spotykamy się z d u żą otw artością dziecka i dlatego należy w prow adzić książkę w obręb

Wptyw lektur szkolnych na rozwój zainteresowań czytelniczych i 153

jego dośw iadczeń. Jeśli dzieci w tym w ieku obcują z literaturą i uzyskują stan przyjem ności, jeśli czytana książka dostarcza im em ocji, atrakcji i zaspokaja ich ciekawość, to m ożem y m ów ić, że zaistniała u nich potrzeba czytelnictw a. Prze­ prow adzone badania w ykazały, że w pływ lektury szkolnej na rozwój zaintereso­ wań czytelniczych u uczniów kl. III je st m ożliw y dzięki stosow aniu różnorod­ nych m etod i form pracy z książką w szkole oraz dobrą w spółpracą z rodzicam i i biblioteką szkolną.

U czniow ie (92,5% ) chętnie uczęszczają do biblioteki szkolnej i w ypożyczają książki, a także czasopism a dla nich przeznaczone. Jest to niew ątpliw ie efek­ tem pracy nauczycieli, którzy często organizują lekcje biblioteczne, na których uczniow ie dow iadują się w iele ciekaw ych informacji o bohaterach, ich losach i w ydarzeniach, które to w ydaje się skutecznie zachęcają m łodych czytelników do sięgania po książkę.

N auczycielki klas początkow ych w iele uw agi pośw ięcają na organizację licz­ nych konkursów czytelniczych. N ajczęściej ryw alizują między sobą uczniow ie jednej klasy o tytuł „najlepszego czytelnika klasy III” . S ą rów nież organizow ane

w szkole konkursy czytelnicze m iędzy klasam i I, II i III.

W klasach przez cały rok szkolny nauczycielki prow adzą w ykaz przeczytanych lektur i po zakończeniu każdego m iesiąca do rubryki każdego ucznia w pisyw ana jest ilość przeczytanych książek. Jest to rów nież elem ent ryw alizacji i zarazem

m obilizacji do czytania książki.

Bibliografia

1. Bolek I., K siążka, ale jak a? „G uliw er” 1993, nr 6.

2. C zelakow ska D., Tw órczość a kształtow anie językow e w w ieku w czesnosz- kolnym , K raków 1996.

3. Dołęga Z., Prom ow anie rozw oju mowy w okresie dzieciństw a - praw idło­ wości rozw oju, diagnozow anie i profilaktyka, Katow ice 2003.

4. Jakow icka M ., C zytanie jak o zaniedbywany obszar edukacji w czesnoszkol- nej w kontekście kształcenia zintegrow anego, K raków 2 0 0 1.

5. K owolik P., Słom ian A., Zainteresow ania czytelnicze uczniów klas trzecich szkoły podstaw ow ej, „N auczyciel i Szkoła” 1997, nr 1.

6. Koźm ińska I., Czytaj dziecku 20 minut, codziennie, „G uliw er” 2002, nr 1. 7. Lenartowska K., Badania pedagogiczne zw iązane z czytelnictw em uczniów

154 Nauczyciel i Szkoła 1 -2 2006

8. L ew andow icz G., M ałe dziecko w bibliotece, „Poradnik B ibliotekarza” 1994, nr 2.

9. Pacław ski J., K ątny M ., L iteratura dla dzieci i m łodzieży, K ielce 1996. 10. Słodow nik - Rycaj E., Gry i zabaw y językow e, W arszawa 2001.

11. Szefler E., K om petencje czytelnicze uczniów w m łodym w ieku szkolnym , Bydgoszcz 2003.

12. Szefler E., K siążka literacka dla dziecka w edukacji w czesnoszkolnej, B yd­ goszcz 1998.

13. W ójtow iczow a J., O w ychow aniu językow ym , W arszawa 1997. 14. Zając M ., Prom ocja książki dziecięcej, W arszawa 2000.

S u m m ary

T h e a u th o r o f the a rticle in tro d u c ed the p o ssib ility o f the rea liz in g the in flu en ce o f th e sch o o l rea d in g on the d e v e lo p c m cn t o f the rea d in g in terests an d in cre a se e ssen tial v o c a b u la ry a m o n g the th ird - y ear- stu d e n ts o f p rim a ry school.

I am an sw e rin g the fo llo w in g q u estio n : Is th ere an y link b etw een the k id 's / c h ild r e n 's a c ce ss to the sch o o l rea d in g m atter an d the d e v e lo p c m cn t o f th eir rea d in g in terests an d in cre a se th eir e sse n tia l vocab u lary .

H ere I w o u ld like to sh o w / in tro d u c e th e m eth o d s a n d w o rk in g fo rm s u sed by tc a c h c rs,w h ic h se rv e to d c v c - lo p c a n d a c tiv a te these interests.