Definicje podstawowych pojęć
Ekologia
Zajmuje się strukturą i funkcjonowaniem ekosystemów (układów ekologicznych w przyrodzie).
Przez strukturę układu ekologicznego rozumiemy zarówno skład gatunkowy, liczebność, biomasę i sposób
rozmieszczenia organizmów, jak też warunki klimatyczne i glebowe (w tym ilość i rozmieszczenie niezbędnych do życia substancji, takich jak woda, sole itp.).
Przez funkcjonowanie układu ekologicznego rozumiemy między innymi intensywność produkcji materii organicznej oraz metabolizm różnych grup organizmów.
Najogólniej sprowadza się ono do krążenia materii i przepływu energii.
Środowisko
Jest to ogół czynników ożywionych (biotycznych) i
nieożywionych (abiotycznych), mających bezpośrednie znaczenie dla życia i rozwoju organizmu danego gatunku lub jego populacji.
Czynniki środowiska wpływają wzajemnie na siebie, a współdziałając tworzą określony zespół warunków, w których bytuje organizm czy populacja.
Ekosystem
Układ ekologiczny. Jest głównym obiektem badań ekologii. Każdy ekosystem składa się z czynników ożywionych
(biotycznych) i nieożywionych (abiotycznych), podobnie jak środowisko.
Inaczej można powiedzieć, że ekosystem jest sumą siedliska i biocenozy, w pewnej określonej przestrzeni.
Ekosystem a Środowisko
W przypadku ekosystemu interesuje nas jak pewien fragment przyrody jest zbudowany (złożony) i jak funkcjonuje.
Patrzymy na to niejako od zewnątrz.
Pojęcie to jest częściej stosowane w synekologii.
W przypadku środowiska interesuje nas jak czynniki, które tworzą ten sam fragment przyrody, oddziałują na jakiś
organizm (populację) – jakie warunki życia im stwarzają. Patrzymy na to niejako od wewnątrz.
Siedlisko
Można zdefiniować na trzy sposoby:
1 – jest to abiotyczna część środowiska (ekosystemu) 2 – jest to suma czynników klimatycznych i glebowych 3 – jest to wypadkowa położenia
Siedlisko jako wypadkowa położenia
P
K
G
R
Biocenoza
Jest naturalnym zespołem organizmów żywych danego środowiska (ekosystemu),
powiązanych ze sobą przez rozmaite czynniki ekologiczne i tworzących organiczną całość, która dzięki rozmnażaniu i samoregulacji
utrzymuje się trwale w przyrodzie w stanie dynamicznej równowagi.
Biocenoza składa się zazwyczaj z wielu populacji różnych gatunków.
Krajobraz
Jest to zespół różnych ekosystemów.
Strefę przejściową między różnymi ekosystemami nazywamy ekotonem.
Biom
Jest to zespół wszystkich ekosystemów tego samego typu na kuli ziemskiej. Strefy przejściowe między różnymi
biomami również nazywane są ekotonami.
Biosfera
Jest pojęciem nadrzędnym dla krajobrazu i biomu. Można powiedzieć, że wszystkie ekosystemy na kuli ziemskiej tworzą razem biosferę.
Niekiedy pojęcie biosfery jest też używane jako nadrzędne względem środowiska, lub siedliska.
Znajdź obcojęzyczne odpowiedniki polskich pojęć:
Pojęcia polskie Pojęcia obcojęzyczne
siedlisko fitocenoza
część ożywiona element abiotyczny zespół zwierząt biocenoza
klimat zoocenoza
układ ekologiczny element biotyczny środowisko ekotop
zespół roślin klimatop
gleba ekosystem
część nieożywiona biotop zespół grzybów edafotop zespół żywych organizmów fungicenoza
polskie obcojęzyczne
ŚRODOWISKO lub UKŁAD EKOLOGICZNY
siedlisko zesp. żywych org.
(cz. nieożywiona) (cz. ożywiona)
klimat gleba rośliny grzyby zwierzęta
BIOTOP lub EKOSYSTEM
ekotop biocenoza (el. abiotyczne) (el. biotyczne)
Pytania
• Przykłady nadużywania słów: ekologia, ekologiczny? • Czym rzeczywiście zajmuje się ekologia?
• Siedlisko a środowisko?
• Siedlisko jako wypadkowa położenia? • Co to jest biotop?
• Środowisko a ekosystem? • Biocenoza a ekosystem? • Ekosystem a krajobraz? • Ekosystem a biom?
