Zagadnienie identyfikacji i korelacji pokładów węglowych metodami geofizyki kopalnianej

~ Pr.zekazał zamiłó<wand.e do

pracy

na

pO'lu

nallllk

geO'lugi.czitych rswej najlbłiżs:zJej rodz.in:ie. Jego syn,

synowa i wnuki są k>On:tynuatxn·ami 'tej .tradY"Clii Ja;ko ICzłow'ileik był . to kr)"sZ:tałowy charaikter bu-dzą!Cy poo:z.Lw, głębolki ·s~cunek i syunpa!tię

wszyst-ki~eh,

Moczy

mieli sZJCZę~cte bli:iJe13 go ~ac

1

Zll'!MJ\1;. mieć. :mtla.rł we Llw:OIWle w d!ni:u 2 cze'l'W'Ca . 1939 r. J.ego <pO!glrzeb był man'i:l\e.s.tatcją uznania wielkioch

za-sług :uCZione.gto i s:zJC:zJere~ setntymenltu dl,a c2'Jłowieka wielk~etgo umysłu :i s•er.ca.

GEOFIZYKA

rSTANISLAW PLEWA . Katedra Geofizyki Geo~ogicznej AGH

ZAGADNIENIE IDENTYFIKACJI I KORELACJI POKLADOW

WĘGLOWYCH

METODAMI GEOFIZYKI KOPALNIANEJ

fW POLSCE W O~RESIE l~OWOJENNYM

pie:rw-IS.ze pomiary. ~aof.izYicmw rw otworach węgl!OIWy.ch były iWyl]ronane w 1950 tr. StaJnQW'iły one ibaJdan,J:a eilekLro-, lmelhryc:zJne '(profi'Lo{wa.nie lub boC!'ZJne :sotnJclowanie). ll'f.a~Ert;ępnde 2.as1losowano

tu .

il."ówrueż metOidy

rad'i:ome-trycZJnJe: natężenia

.

na1mra1ne®O promieniO!WamJia

gam-ma skał oraz neutron-gamma. Foza metodami geofi-tzy!CrZ.nYmi za.jmQWałem s'ię il"Ó.wtnierż poonia:rattni: e.J~k­ ltryc:zmego anik!rotProlfiJl!JIWlaJilia {mikrologu), potencja-'łmv WYllbudwnej polaryrz;aCI}i skał, kaiWemomiieir.zem, gamin;a-;g;a.mma i neutron.,meuł.irOOl, ISI~OISOIWaJ:iym do twylcry!Wania podd.akiów · IWęgJ)Joiwyeh qptUs'ZctZO'nych

Iw . czasie wiel-oonia.

iMetoldę geofizYIC!Znych IPOO'lliarów lk:O{Pa·lnimych IW •• zas1loisolwaJniu do po'S:ZU!k:iwań węgla kalmieu:tneg;o qpt'aiCioiWiaJł w 1956 r. i prz-e!kJa;za~ pri~eidlsięlbim­

stw.u

wylron'U(j ą·cemu t·eglo rt:YIPU lbaida:nia, Należaro tw'ięc s.7JUkać norwych ~nień wa•:żmyoh dla górni-Citiwa i ~erologii :węglow:ej. Taik!ilm pi1ob[eme.m jest łWy:zm,aiC!Zi;Ulie . stO{Pnia uwęglenia węgtH ikarrni€1Illnych, ikorellaeja .i identyfikacja /P(llkłaidów wę~wy.ch za pomocą metod ge!CJiili:zyki lkqpalrnianej. S'Z:CI7lególnie twa!Zn~ a :tail"!WeiU 1lruidlnym ~g<lldnien.iem j.esrt;

wy-lk'rYiWalll!ie horyzonltów wo'dny.ch i gaZQ!Wyoeh ,wyJStę­ !PUjąey~h w kar.boni.e a;xrodulktY{Winym i jego :nadlkła­

kioz;ie. IZa!Stoso'Waiłem

tu

metody OOZiis1;iJwi.m~rii i

,ter-!mometrii 101r.az

ga:zJoi\.v:e

prdfhl.O!Wanie o;tw.o·rów

w'iert-'llliiczych. ·

W .\Czasie rwiei:ce'rria (llbworu :wier'lmiozego czase-m iOpUJS'ZCza się rwęgiel WISikurek małeg~o .uzy.sk:u rdzenia

IZW'l:ais7lcoo !W węglach wysoko :uwęgJLonych. Węgle te IChairalkteryiZJują się dooibrą uraibia;Jrnością i !ZIWie;r.cal-ln.Oi.śdą, IWS~tek CZJego zidarza<ją s:ię IWY!Padki 1ZJilliełe­ lnia· i 1"0'ZJkrusez.ania r!ld:ZJeini · fWiier:tniiCzY!ch IWęglorwycb ipochOidzą:cych z IPOikłaidów . 'Wę.gJlOIWyCih :n.aJWat kiJlku-metrowlelj miążswści. MeOO!dy · geofiizy1ki ·kio1pa~ila.nej &pełnJ.adą :tu roolę ik:01ntrol!L ~~3,lają one pojprawlać lprolfile gJeiOilogicrzme p.ri2le'Z :wykry,cie notwycll .pOkładów

ti. dOlda(l)ne .Wy:tJnac:zanie ich mią?ll·zJośei. Badalnia, 10 tktócyieh mqwa, wykonY!wane · były IW otwOil'ach IW'ierfllnlilczych Ryibnlickiego Okręgu W ~0\we,go.

WY~YW ANIE POKLADOW WĘGLOWYCH

METODAMI GEOFJiZYKI KOPALNJANEj•

,(WIERTNICZE)

, iMotLlitWOść wyiklrycia węgli lk:amienJnych w profilu ldtlwtoru wi.ertllniC~Zego metodami geo.fi:zy:ki kOjpall:manej iO{pLera :s!ię ma badalniu :natu<rall!ny.ch i s:lituc7l!lyeh pód 'e!lektrycznych, .na1rull"ailine'j i '.liZ1ruc:zJnej

.p.roonifeniDitlwór-lcmśd -Sikał OtMZ !innych parame!l;rqw.

Oporność · · ele!kitryc=a węgli ik.attnLelntnylch :zmLenia \się rN lba;r,ciW· Sł7le00ki'Cih ~niJcach

i

zależy od ioh

$>priila ;uwęglleiillia. Na :w:ierlikriśt

·

IDIPf:J<mooci wia-śc'llwled węgl.i kamdeinnY'Ch

·

ma

rtmnież W\pływ ich s1lruktura · i ·telkstura, są' olne bOIW!iem s'ka.łą · silnie WarBtw'OIWa[llą. W. IN. Dachlno'V'i (l) poldaje; że wlsjpÓł'-' czym'nilk atnii2lO!tropii !WęgLi ikattnielllny.ch waha · się

640

Iw gr~ilcaich old 1,73 do 2,55. Na rwykresach €ilektm-lmeltrli ()11Jwior6w wiertniez_y:cth twęgle •kamienne zazna-ICZają :się IW)'!raŹinymi malk5ymami tw stols;unlku do IQ!pomości skał otaczaj ącyoeh. Opor1110ść IWłaścliwa skał lrlasty.ch i illasto-łUJPikiO!Wych !WY"nOISi od · killknl do

kil-. lkuinals:bu

ohmm: E1ekt.ry.cZl!la OI>Drll<OIŚĆ piaslk<llwcfuv k31I1bo·fusld<ch zaJe:ży pr~ede IW'Bi;ystikiim od ·ich gę:tośd i sltqpriJia <ietmenltaicji. Pia!SikiDrN·Ce 'słabo ,s.oęmento!wane i IPQIXJiWa,te mają • :qpo.rrioo·ć twła:kiwą kLlkiudzleso:ięcw · ohmm,

a

:węgle kattn1einne ktlk.uset ohmm. Wówmas elektry.cZina charakterysiyfka węg~i lkami€tnnych jest iróiJna od ei1ełktrycznej ·charalk1terysrt;yki skał otaJC~a­

<jąleyC'h 'typu illa'Site:~o i pia31lrołwroweg;o. Meltody

elek-. <tryoZllle zaJStoso:wa~ne IW tym pr.zyipaid!lm rNyklryrwaj ą tpmewiell'cone poikłady IWęiidlow'e. Ryc. l prneidSitawia ip.r~yikłaid · zas,tosOIWanlia il!lerotl ełektrycznych do •.vy-ikry'waarla pokładów wę~wycth 1ażących IW!śród :pi:a-JskiQw~ców o niżs:zeoj qpornooci 1Wł$cilwed w stosunku Ido eilekllryoC'znej OIPO'f'ności twys:tEPUjąlcycil węgli ka-lmienny.ch. W rejon.3Jch IPOIS'ZUkilwarwczyCih, ~zie wy-<st~uj ą pia;skiD!Wce :si:lrn.i-e .s:cemelnrt;owlane, ~!to!oowan'ie tmetod ·eloekitrycznych nie wystar•cza, lbDIW'iem za~równo

· Grad PS PS G i

•

"

Pro/'11• qeo1o9.ane AIOMOII'i N(). IM/DA N10M.1A

łOm • ·.10m ... 20CO 21J0031!00~·~~ b soormo /.,

...

'20004000l'lm.mio

"""

'----~

;::

-

':'e"_. t=

""""

,__

f- -· -

·y--L

1,..-l" ~ -:~ :IQ'

1

:

!~

i'

> ~ >

l

~ :-;~>o 1-::::; ~= ~ --E F= l= . c

s

)o.

12"

> { c; ;-... [!: :..:..

<:

.:·t=

-~ :ii<:: C= ~ E =O ~= l=

'"

::Ji;~" _{~ Obj'aśnisnia::.mifl}BOO pobn:zn,a prób gruntonOBtłfn}

- Wf191BI []piaskowiec ~łupek

Ryc. 2, Zestawienie krzywych gradientu PS, PS, y, g,

d - dla otworu Nr 6.

Fig 2. Compilation. ot grcuiient curves ot PS; PS, y, (!, d - tor the bore-hole No 6

węg.le kamienne, jalk i .piaslkórw:ce mają ;tu talką sa-mą clelktry.o:zsa-mą chatra!kitlerystyikę. Ryc. 2 · prnedstatwia przykŁad IWY!Sitępotwan.ia węg:łi kattnie.n:ny~h wśród

!pli:asllrowców si1n'ie s·OO!ne'nlXJ!w<anych. MJ.eij;Sca

przy-ip!lS:WZ:aJlin.ej lokail~za(!di p-olkl:adóW rwęglowY!Ch :rostały

IWY2JQaC<ZJOne ~ IPOid!.stawie cllarakteryLsty1k elełkillryiCZ­ Inyeh. P'OS·zJC'Zególne anomaJlie ~kiciin.'tooilOIWano grun-łbonloseo:n ~etz iPOłb'i.•etraruLe próbek Sikały i _;w ten spo-sób IWYelimi:nOtwano alnomalde odlPOIWiiaJdaj.ące ho<ry~ •rontom :piaJsklofWicóW aJbd'tych. Uzupel!nlenie · poroi:aróiW leLełkit.rycoznyoh baidalniaani natęzenia ,nat~alllne,g~o . pro.:

tmdentifmv.ania .gamma skaJł lilie !Ułatwia m•m inte!riPre-taiC'ji, .gdy,ż żalrówno węgl:e; j:aJk i 1~orwce

chiam:de-!J:y2llldą Silę tu rn:ilnima:mi. .Na.lerżało rwięc d101brać tu ja-kąś anetodę oidrÓIZrrlad.i!!cą węgle dd 2lbity;Cih ,pia·slk:ow-caw. · Talkimi roettodrumi morż.e lbyć. :pro.fiUQIW<mie. neu-tron~g:aanma \liub ~aanma-·gamma. Za:s1iOSOIWana IPil'Zie-~e mnie metoda neultrtoJn-.gamma:, jaloo uZJUpefilienie

PS

M0,5A0,1ą

~

'

C?

~

<p

<r

M~AQIB

M2,540,258

M4,A0,58

M8,A0,5B

-~5mV+

O 50 100 1!502002m

fJ0100160200Dm 50

fOO

f[j{J20(}f2m 50100ffj(}200J1m

flJ!fXJ151J200nm

-c;;

Ie,.-

_t

"

.,.

~r

7/j()_

-![:)

_!ir

...

~

_J

_l

J

_l:.

~

₁

_.

>

_l-40

_61.

_lJBOOnm'

₁₇₀

800

~

=

'- l"'ll ~

_~

,.

p::iii" t

fr-~

c.'fiF"

Y" ~

~~

~~

·

~

8tjQ

_J

~. _j

3~

_~

_/

~

-!.~

<

~

~

;>

..

_~~

~~

900

'7

-r-

-)

_~

r

\

~

_{~ •.}

_~

~~-

~

11'"=

.

-

...:-_

;..~ ..3!

"""-...

---

_{~ l '}

-

-950

_.I

_lf

,~ ...i!!!

f.

s~-

_l~

~

_~

...

~

~

-

b-r

-

~F

10QQ

.fi"'

.r;

_~

<~

~

~

.,.._

3

2.

~ ~ :-.

~~

~ ~ ~.:..J

-

r-.

!

~

1-

~

r

Profil

wg

wierceń

Ryc. l. BSE otworu Nr - 19

Sp.eQj•ailni.e • diolbrą :ZldJolinością . roz;dzieilczą !Wall"StW

rz: ~ IWjdz;einia iiCh l!iildlog.id, ·(ryc. 4). Krzywa

neutron~gamma :ina tU IZil ~da!Jl1e l!lli!e ty:1ko

poroa-•gać

w

wydziJelial!liu pokładów wę~ch. iN a. jej

pci:d•słaiWie ob1iJClm się równieri: ~Wstpółezy,nnik poroiwa- ; ..

11lości pia•StkOIWCÓ!W, iktćxr~o. 'ZnaQIOIInOIŚĆ .je$; tu

ru

eod-IZOIWina, ~łasiZ.cza pr2y p01ll'2llliktwaniu hor:yaJcmJtów

'wJOdriy.ch i <glWOIWydh. Wyrmta'CZ!l'n!i€ llllią.żsmśct ;poikł:ł~ dótw węglOIWyiCh l{>l"Z€1Wie:r00ny.ch 01lwlor.em wierlni- ·

'Czym, oid:by1wa się 1r1a podst'a'Wiie WYI!lików s!tl06owan:ia

komplekisu metod ~pfizyk!i. 1001pa1niain€\i. Specjalne

·zna.czenie mają tbu metody e1e~ryc.me, z.włamcza

w

moldyfilkacji !Sond sltroi)oiwych •i sipągt'JW}'ch ora:z.

point!:U'' gradięntlu :PS (ryc, 5), ·

l

""'

~

l

l

ł

~

...

.,j

..

!! ~

~

~

-ś

~

t

.i lo!_

~

;s

~

...

~;;;:"

-t""

!:'""""'

..

_tE.

J

-:~

i

J

~ ~ _'

j

~ ~ ~· ,~

_·-c

....

_~

~ ' ~

,.

r---

4 ..c~

_1~

\.

~4

00f(Jl}ł ·IOOJ ~m ~r106rl0 ( ~s•m ( · nn. ~m

'flXJ

nm

~

.._

--

_rz

--, "::--... ' ~

...

l""t

"""i:

l'•'"'

""'i

.. ~.':"' ~

~

"

_J

₁

_~

~;:-

_s

i="'

Y

~

t

-

~

~

111~

~

~

..

;:-

1

1

1

.r;~

?:

~

·-

~e-·-

~

~%.

~

._

,.;l~ ~

2r;=:-5

..:.;!;;;

~

1.:::::: ~

)

ł

..

Fig. l. BSE ot the bore-ho~e No 19

ZA.G.A!DNIEN.IE KORELACJI I IDENTYFIKACJI

B9KŁADÓWWĘGUOWYCH '

Ostateczną f~ą qpra.cowan:ia anateriałótw badaw-.

czycoh · je.;;.t IP110tble.tn tdolbrej .dlder:t~tyfjkoojd. pokła{fów .

wę~OIWych; Dotych!Cizas z.naa1e i

stoso-wane

meltddy

'Iliie IZB.'WISZie . potzmaJla•ją l!lam zildentyfikQwać dany

!pOik:lad węgloqwy. Ptr:ace moje naid ,geQfizy:OZIIlą,

lklore-1aO;ią !i identyfilkaJCją węg,u ~nych l'O'ZWiet".cam.y.ch

'w RY'bniickrlim Okręgu Węg!l>OIWYiffi pallw'ieTdzają m<JiŻlti­ 'WOOć IZastooowarua mertiołd ;g:€101f~zyk!i lk<Jipaliniiaooj d'la

i<Ientyfikacji lklo·relacji i!.)OS7Jczegó1nych polkłaidów a

na-'Wett całych pro:fLli.

Geo~lzyc~ymi ~Ę>ar.am$trami korelacytinymi są:

'opo-r-641

PS

p.

n-{

₈

noś~ Elkitbryczna oraz .natężenie mnuralnej

ipr'OID!e-nioflwórczoścf. rwQgU kamf.elrmych i Skał Qtac.zlltjącyteh.

1 Ą Do lmrelacjd pakłia:dÓIW rwęgłowyich

mo7Jna

używa~

za- ·

równo krzy.wych natęż.en'la natural.neao

IPromlen'lowa-nia gamma,

Jak

i k.rzytwych ~j opot"D()Ści właś­

c'lwej skal Niejed·nokrdtn.ie lk:!rzywe patern.cjałów

po-lary.za!Oji w~ (PS) IQOgą lbyc 111żyte do lwl'IE!II.acji

pokładów . wc&ta ~ych ołlworami

wlertnl-~~1

.

IK:RZYWE POTENCJAŁOW POLARYZACJI

•

'WŁAsNEJ (PS)

.

l

Węgle ~ne r«aw!leroane. w Ryb~ Oll;lręgu

Wfi!D]owym mają :rQt!ny ma:k i .rórime

IW81l"bo8ci

ampll-tud 8IDOIID8Illi

na

krzylwych PS. PrZE!IW8IZnle

mamy ·tu

tio czynienia z ujemnymi anom!dilllllll. W niektórych

pokładach wiJ!d]lowych snorbna ?;MlWaży~ 12JL1Pe'łny IZimik.

ampl:łtudy krzYlWycll poitencjaław ipdlary7.m:jli rwł.aBnej

('PS).

w

dednym

rz:

rejonaw

.pG-;znik!iwaw~CzY'Ch ROW

pciclad 510 chwaikt.ery':rJuje sią s.Dną ujemną 81ll0- ·

'matllą PS.

w

rejanie

.cym

:r:oożliwa j-est ~a

tego

.

:pokłaldu na tp(lldstawie lkr?;YIWei PS.. Ryc. 6 poda-je

'prrLykład klo-rel.ac;ll k:rzyiwych PS mięizy o41worami

'9 i 15, od~ch lOki siebie

o

1,7 clmn. illuiJo

IEtPsze

'l pewn.tejsze wytRI.ki U!ZYSkU',je s:ią 1li8 podstawie

krzy-'wych (!.

KlRnwE POZORNE.7 OPORNośCJ WŁA.SCIWEJ ((!)

!Na ryc. l iPOda'DY

ie4

przyld!ld rwyddelania rwc:gli

Ryc. 3. Zestawienie kT%111D1/Ch PS, Q, n-y i y · dla

otworu Nr 119.

·

kamieml~h IW profilu ,gedlogicżn:ym -na · poidSta'wle

'kt'Lyrwydl ((!). Specrjaimle eharalkterystyczną anomalią

'na ikJrlzy;wej po!7JClt'llll!l Oli>l'lniOŚCl w~

<e>

i

po-'ten,cljw pola.rymgcjll. rwłasnei (PS) -zaznacza. !rlą pakład

'510. Pokład tein na podstawie geofizycznych danych

ImaZna śleiddć

na

diUżej przei9trzeni

w

rejtan1e

poszu-~ym ,,B". Ry~e. 7 podlade nam ~

wydzle-1enia tego pOkładu IIWl podS.tSIWie lkrzyrwych ·PS i

e

\v abworze -JW.iel'ltnbym 0'1JilaC2lO'Ilym nume'reiD 10.

W ~CZaSie iWieroervla ollwwu 1Wier11n~ pokład ten

7J01Stał ~Y ws.kutek dużych · s:brat r.cbenla,

a rzami.es'l.lc!zany prom łDE'Qlogfmny został wyllr.on.any

'na podstan.vie danych geologl.c~ych.

Ano-Fig. 3. Comi>Uation ot curves PS; Q, n-y and

'Y

-foJr the bore-hole No 119

l

f'

f'

M0,5A0,18 M1AO,IB

-2tlmV+ ). 800 1600 ... _{'BO .31i0 .nmHO .t'~ 11140 S2m 2 !łO &}

roo

_{~ !101' ~ero}

19~

IQ

[l

~

~ bo

f

•

tt!;.

1

~

-=~""""

•

~.

j

,

_l-.!!

_1>-

l ....

....

~

_~

!'l-

..

r-

_i

_'·

_r..;

_{~ Ę}

•

..

r.::-~ _.!""" ) 1- :-. ~

~-:.

~ ~

m

....

ltVl

,....,

~

ioo

la.: l,. -·~

t

"ill:

:-r.

....

'l ~ ~ 'lilii r-:: "';

_l

....,

_{1- ..}

J l~

'l

11' ~

:J

t-" _r-"1

P'1łf1'

...

vtr.~

1

.

v~~a

_;=

_{miejsca pobrania,}

próó

9t:untonosem

Ryc. 4. Zeata.wienie kr%111D11Ch ·ps, " i n-y dłca

otwo-ru Nr - 18 .:....~ ... ~ ... ~ •...

Fig. 4. Compiłatłon ot curves PS, " and n-y - for

the bore-hole No 18

PS Grad PS

1

n-1

S' •

d

_tJO"

\lo lOm V. 10(1() lfi10 1800 21100 21ao

'"*

,... 480o611JDMOD tJ:Jt» fBfJD im~ ('mln 90 180 210 880 ,."", tiV5 2626 431611S!1JM75Sfa ohmm

.

-

_tf

l

·fQ:

pn.:

!

.T

l~

.

r-

:.,....-.

p;

~ l

l

NG

1Mlll4 ~

NIOMOP

·

r

(

t/

1<:

t-"

••

... _-~-

r

...

-

-4

~

n

"'li

_~

[l

:ve:m~

RI/C.

5. w~zanłe młqższo§oi pokładu węgl0W'E!f10

za.

pomocq kompleksu met<xi geoftzvcz;ntłf:h.

l

lA~

~ąJN

~

14

_l

l~ ~

\WIJ getNIZIJicl

Fig. 5. Calculating of the coal aeam thickneBB UBing

R'I/C .. 6. Korelacja ot'lborów

na

podstawie krz'YW'I/C'h PS

Fig.:

.6:

Correlation ot · the · bore-holes on t he basi-s' ot

· PS curves

:::::

800

g:

,__.,

_l -~ cli'" BliO [_;-" p>· Mo,6AÓ,IB MIAO,f8 Ml',6Ao,2-'B M4AQM.· ·.

:o 50.100150f!m 5!J 70015!Jr?m"50.10015!Jnm.6() !'J0150Rm ;i!." .-::·: :·.: ~!C .

_F"

-~

l

h

~ _

.

.

....

.

,.

.

_-#p

_·p;

-

:.... _{- ~} ~

₁

'l

_<

i~ l~ ':-f-,. '~-lnl'"f• bl40C)

--: -.

_!.c

r-r-

..

_{:jP r- :.:r. .__}

~

"'

1i

rp-

---~-

s

_-~ . pr~Fi( geol~lc;znv wy. w1eic<Jń ·

·

.·

·

.

RYc.

7. Ot'WÓt Nr 10 Fig. 7. Bore-hole No 10 ~ ~

";1

l ~ ~

--

-~~

l{

Ryc, 8. Mapa spągu pokładU:' 510 'W'JI1«>nana

na:

pod-staWie korelacji w,ykresóW pozor'liej ' oporno§ci wła•

§-·. ·.. . . · ciwej (Q) . ·.

Fig. B. Bottom map -ot the seam No 510 made by

1rl.ę,ans of . córrelation ot the i1'l'UlginartJ s!Jecific re~-stancę <Hagrcims ((!)

malia PS i p ZCiri€11ltowane

w

tym otworze na głębo­ 'klości 814--,-822 m ~iarla~ą g®:lii!zy<l7lh.y'I'n

aJnO-trnaUom PQkład111 5Hl IZ -dUworu 19 <(eyć. 1)~ Mam.Y tu

twi.ęc do <czyllliJenia IZ ~ 510. Str,crty

rldmni

~fa­ 'liza.•ją s.ię mi >".dość ~ · i dlatego geo:liizy.Czne dane

\są tu :nieodwJWnJe i(tye. 4).

w

jprzytpa41ku stra:ty

ll"d're-n!ia i flmyska!nia alnoina.Jd!i geoUzy~y.c!h ··. wslkaiiują.;. .·

CYiCh,_,że :oosltał.opusrlciony -pokład wę~, wyiwnu.j.e się.

!tu

lkonllro!lne

IJ."'Oeniawla!IDe rm pi(Xmocą gronton os u.

f . • ··:.: . .•

11 -··---;~·",·----~

Ryc. 9.

Geofizyczn~ charakt~i

pokladu 4Q5.

Fig. 9-. Geophysicci.Z characteristics ofthe .seam f;Vo>405

Qpmsrwwny . pdkład. w~y rosltade :nan~eo~iolny na

prof.ill.

gooliO'giiCmy .ty1]ko plo kdnitrollinym ~e!rrl'Zeniu jEg!O ·istnienta · za jpdmO!Cą gruQiton.olslu {ryle, _4). Dla

'IJK)i'ó.wtnalnia W1Y:nikóiw fl.liZYSkanYIC~ ~ rpoldstalwte :ttl.~-, 'ni iWiJeu:'tntozyc'h i geoiflzy1ki jpodalje 1s.1ę rtiu diwa :pl'lofilie, jeden sktmstrtuO!Wiany-_.na "pOOsta!Wie r~

.a

dru;gi na

<poldSita!wie danych gea&ycrzmych ~~n.tr10l<D!Wa!llYC~

~ibonooem (~ry:c. · 4 .:I· 5). Na ii?oldSta!Wl~ g-ept·1~el

· •ilcfułnltyfilkajcji pokładu 510 iw re<Jionie ipOOiiluikiiw'aiW'C'7;ym

,.B" slrolru;.truotwałern llltalPę SiPą;g'q_ ~ l{l'O~ł~u (ryc .. S) .

tUa '7JOrient<ilwaJnia s.'ię 100 do ~oo·cu. ~a­

'ny1Ch !PT.aić ~OII'.elacydnycil. Oprócz !P01dad!u 510, który

'ma oharakte;ryS~tyczny dla siebie zapis 'k!r'zyJWytch QPO-:rtu i lPS motima 1rc:Jw:n1eż !Wlentyfilrować i mne połk.ła­ ~Y rz; · g~py _IWaTIS;'Ilw r.udmlcich i ~bQwych. Ry-c. 9 pialda(je . geofiiJzJylezn1e cllm~tyJti: pdklł':lldiu 405 . ,dlła IOljworóiw _ 13 i 7B. Pokład ten

ma

lba:rdoo WY!l"azny i IC'ha.IiaMe<l"Y'S<tycmy zapis k1J."zytwyeh oporu 'i

natulrall.-ne'j prioarueriioo11Wór-c2!aki gamma; ·

KIRZYiWIA NATĘZIDNIA NATURALNEGO !PROMIENIOWANIA ÓAMM.A SKAŁ

\

W

meitoldlz&e badamia nattężen'ia iiJJatilra•l:n€lglo

promie-niowania gamma skał :rów.nież szmka s'ię

chaf'alkte-ryLSdymneglo ,;m!PiJsu" OldpOIWiiatdat,ią~ dcmeiiillu piOOdla-(:lidwi. .w~lowemu.

.

,

. _

.

.

iK-1'1ZYJW'E! gamma poZIW<łilaJą róWtnllez. WytZJnaczyć

re-·jpery Q/dpO!WLak:l.laJjące slkal!oan o Stpecyficznych cec:hach

lpetlr<o®r.aifilazmYicll. Reper ;taJkll lffiOŹe 'być _lkoratacyJnylll bO!I'y'OOilltenn rprze(Wdd\trlim. . . .

A1Ilialld7Ju~ ą1c wyik:rleisy ooltęrrenlla nJa:1rulral1n$

protmre-nii()(WaJnia gamma sikał dl!a

otworów

węg]Jowy.ch

Ryb-n1Jclkiego Ok.r~ Węgloweig'O,

mo:Zma

IWYkryć

korela-cyjny

hozyzdnlt

-~ leżący ~ IPokład,em 406. •lfory:m,nt .• ten .. chara~je s'ię. :Zwliękls2'JOOlym !llatę­

Zeiniettn pmmieillimvania gamml~ :s:kał IW. sto;>Uinklu d~

'Sk<i'ł .Uas.to-łtiPirow.Y.c-h 'Oelehilją-cych się zaiZIWy~J

mefklsiimail:ni ptr~omi€łniiO!W'.ainia gCljmma,

iNa ry~e: 10 lkon!l:aiCyj!lly -h01ryl2l01nt :pmeiwlO:dni z.a1Zrl!i-czył€1lll !SyiiiJibcl1errn A. .A!Illoanaiia horyzontu A dila

s'to-SoOrwaiiJ.ej u n.a:s .ska.]i ;natężenia !lla•tlLI".aln~

rpromieinio-. 'W1anlila ~attrllii'La n.ie mieści. się na sllarriidta!I'IdoiWeti talś­

mre

.

reje'Sitracyljnej WIS!kutek ~Qwam.ia gamma ~o/d m2'JW'y!CizJati ·oilJser:WOIW'aiiliego. DotPtieJ:iQ dll"UUgJi

galliwallliOtnetr rejeStruje za!kłoń~nie

oma.W'ian-ed

aniO-maillii (rye. ·lo, otwór 7B i 13). Wedrug opilsu próbek skał cłiaralkteryt;;ty<ml.iil atnJOOila]ia "A" ofNroru 7B od-~ ·l1lllpikldwi

nas

:

temu

szall"e!ll11U .

-z

apenld.~

" w pa.rlii spą<~ej JPl"zechóid7li

w

łupalt ila&ty. Dla inn:Ych 101tw01'ÓIW il1lP' 6B mamy tu fulpe!k 'SIZary !ilasty

z ·apelll.dilks.am'i fi de.trytu.sem. ll"oślilnlllyttn. Hoir'y2'i0int A · mórima U·z;nać oza hOTyo7JOinlt lk!orelia'cy.jmy pr2le!WIOdini,

. gdyż, nl(lliJrua go !pl'~eid:z.ić na :macznej ~mchni retjonu pm;rulkilwał\ylc~ ,,C". Na diwafnaśiCie

:pll"IZeana-li'ZiotWamydl otwor61w; tktól'ę IPf·Z~ieroiły. W\all'1Srtwy rwcl~,

w

•j·eldęn,ras1Ju 124

«U<:h

na!PO.t.kałem. miUW7JO'ny

-~D-a

Ryc. 10. Geofizyczna korelacja pokładc)w węglowych.

403/2, 406/2 - numeracja pokładów na podstawie danych geolooiczno-wiertniczych ·

l - węgiel, 2 - .piaskow:iec, 3 - geofizycmy horyzont

. przewodni

l

. Fig; 10. GeophysicaJl ICOrrelaticm ot coal seams. . 403i2, 40612 - nummeration of seains on the basis of

geological-drilling data ·

l ·- coal, 2 :._ sa.ndstione, 3 - geophysical key hor10cm

730

a

750

&

-3A 18 - - - 2,2km---.,.----O ~1 _~

r·:

_··-.··

·

:.·

:

Jz

_·

r--ąs

-.-Ryc. 11. Geofizyczna korelacja pokładu ,.a".

SOl/l,

502/1 - numeracja Wg danych geologiczno- wiertni-czych; 3A i 18 nr odwiertów

_l - węgiel, 2 - piaskowiec, 3 - łupek

Fig l i .. Geophysical correlati011. of ,,a" seam; 5011

_1;

50211-nummeration of seams according to the geoLo-gical-drilling datci; 3A and .18 - nunibers of

bore-holes

1 - . ooal, 2 - sandstone;. 3 -'- schdst

pmet7.e mnie horY\ZIOnt "A". Przeanatliłzowane .pil'fl.e'Ze

mnie

oUwory

.usytuotwaine są na powiell"2JCbni poiła

po-Sl7JUlkilwaiWc~~ tm,jmu.jąoego 16 ·km•. Na .cyc. 9 oza

po7liarn odn.ietsi€ttlia p.r'Zyjąłe:m piOik:łaJd 405, ·którego

goo.fizy~ne ~hai1akteryiStyki !Pl"Zed~tci/Wia ry-c .. ~t Otwór

. 7B

;w.

chwti!li anallliizxl!wamia

wylkresów

ge0fizyic7mych

mial zildentyf!llroiwalne iP<Jikłady . węgla.. Ntiltner<ację

polkładów rwg· danych słuooy .geoLog1czn.ej naln:~osłeom

0\bdk ·klrzyfwej ,gamma. OUwćxr tnr 13 miał ty~o

ozm.a-cmne diWa pOikłady 405 d 406. Otwór wier~bnrozy nr 7 nie rn•iał

iesrrore

ipO!dClllllej. tiJUime!"aJOjli pirtzewiemCIOirl.yC'h

pokładÓIW. ' :Z~~'e 1Wy1kreosÓIW najt~

l}atu!l"al-nego proanieinliJ()Iwa.nJila gamma skał · ~i-ćiw 7B, 13

i 7 Iil:iaJł,o na <Celu rwytkazainie sku·too2lnJOŚlci IZ!łslJośowa­

nia geodlilzyJCZ!nej klorelaOj!i. polkładów · IWęgloWyich dla

Lch !iide!ltyfikacjli.

rw

oma.w'iaJnych . odlwieJ'Ibaich W1ZJg'lę­

d€1lll otrw01ru !Wie!l"tn.ilcloog!O 7iB, :który tmiał .hnlJineraaję

usta.l<mą. Na ·ryc. 11 zetstarwiłem ilwzyrwe natęi.enia

na<turailinJego oprornlieru'lowal!i!ia ~amma

di1a.

dwóch

otwo-rów · wiertni'Ozych. .Zes.t31w'iende krzytwyeh .natęiieinia

. na1lural1nego . promi~IIJ.tia gamma IW'Y'kkmałem

~ędem rgeo!fiz)'IC:zttJ.ej laiilomallii .,a". AnlornaJlia .,a"

j.ast iba~z'O>chal1~tytc2'Jna li od~a tełmlu

sa-marn.u (POtkładiOIWti . IWęg!Qw'emu. Na je'j podStawie

mooJiilwa jes.t iidootyfikaicja IOOIIIlł/W!iaJnoe®o pokładu.

w

g

danych geo1ugiozno-IWiierotnLc.zych !p()kł.iikl .. te,n

w

,po-S'lJO'Z.ególll'l.ych o'bwOJ:"ach -(3A i 18) ·?WStał o.zna-crony

inlniymi n'l,llll1ęrami, jak to oest polk3ma.nę na . cydnie.

Pioldiolbne, a l!1alwet joesiZICze .więkls:De ll'O.zil:lie.ZnOOc<i iden- •

tYtfik:aK!yjne.· międlzy damyroli geol.ogjct1mymi i

geofi-zyb2mymi zadbsertw!aWałem :i na· innych. ollworach

węgla\Vych. GeOf.i<zycma k:ooelaielja otWorów

rwtiertni-ozyoeh pcl"Z.ówaola na idiolkładn'ilfjslzą iuentyfikaJcję pokła­

dów węg}QIWy.ch, nirż .!bo j€'5t m<iilliwe :na. poid'St.alw1e

materiałów geloil!ol~ezno-:wileXitnilczy.ch.

Obeicm'ie za1jm'Uij ę Się anaJ.iJzą paraarietrów rd~ni

wient.niJC!Zyioh petrofizytOZinyoh i 17!a1Stosowaniean ich •

do identy.fikac'ji opdkłaidów węgl:OJWytch na pddsta'W'i.e

danyoh. lilloś'C'iOtWY•Ch.

UWAGI I WNIOSKi!

l. · .Pa.rametmmni ik:oral.aiCydnYiffi'i

IÓ1lwor6w

wiertni-c:zycil mogą być •krz.yrwe: po:zJomej opo.tlnbślcd wl'a·ści­

wej li natężenia. naturla1ned !Pl'cml1emJ~otwórczóści

gam-ma sikał. WY'jątkorwo jaJko !PaTaJmetnu ilrorelacY'jiiloego

merima u.żyrwać kmy!Wyc'h IPOtena~ałów po1ary2lacji _

wł~ej .

2. Metody ,gelofiz.ykli · :kiCJII)alnian€0 Pozm.a:lają

,prze-prowap'2lić ildeirutyilikaieję pclkła!dów 'WEm~cxW-ych na

pod-staiWie lk<JXoellacjli krrlzytwych (! i gammia

.za:oojes:trowa-nych w otMnocaJCh !Wiiertln:iJcz)llCh. · ·

3. Ko:roelacj.a i lildeintyifilk:a:oja pokła:dÓIW tWę!1J]Jolwych

maże być rwylronalna nJa p0dstatw1e ~oo:flizyci7JnyclJ.

cha-r.aiktecyatyk ~szcm~gólinyiC'h poJdadów .w~owych albo

na p!Oids.taow'ie ,geO!fuycznyiCh hozyZJOn:tów !pr.zJe.wo'dlnich. 4. Badania . g:eofilzylczge nail.eży !Włączyć do

lk:om-pleik!su manych i stoSuwanych

me1ldd

.identyfikaCji

polklladÓIW węgl.qwy~h.

LITERATURA

!. D ach1now W. N; - Im:tliettWłetaoCILja

giOOJl.ilz:i-.czesltich lhsLs'ledOiWanii nzri~ skrwalżin. · .Mookwa

1955.' . .

2. K

o m a r o

rw

S. - Tiechn.i:ka .1promysłtowoj

gieo-:ffizykli. Moolkwa 19.57.

3. Pierk'OW N. A., KoriS!Zdko.w W. N. -

In-lt!Jar!prtietacioj·a d•iagram il".aidiloaktiwllliO~ · ka:rotta:ża

·slk!wariful. Mo.skrwa 1956. · .

4. Pi.etrusa:,ka J., Pl•erwa. S .. ~

Neuti-onowe-•ganll!na pr1blfil!olwianile olbworów

w

i€li:l

ttriJiicozyclJ.

węglo­

wych. ,;Bi'llll. Imlforlm. PGP!N" 1957; .nr 9,

5. P :l e 'W a

s. -

GeophySiilkalli:sches Yerva'hren zur

FesrtB'telJiliu!Illg . von K<lhille . in plo ln'iLschen Blolhrll.Ocłrertri..

· ,,F.reilbel1ger F'orlsichllltll!llshefte" C-81; 1960.

6. P 1 e

.w

a S. - Metodyka goofilzy~ZIIJJej ioltoopre-tacji ;i poiniarÓIW lk:opaln!iamyteh za węg1ean kamien-nyttn z u~ędndeniettn PI"Difilowania •ńeutron-~gam·