Struktura i funkcja hemocyjaniny raków w warunkach fizjologicznych

A C T A U N I V E R S I T A T I S L O D Z I E N S I S FOLIA BIOCHIMICA ET BIOPHYSICA 6, 1988

W ł od z i m i e r z Mi ch ala k, Ro m a n G on d k o

S T RU K T U R A I F UN K C J A H E MO C Y J A N I N Y R AK Ó W W W A R UN K A C H F I Z J OL O G I C Z N Y C H

W surowicy 3 gatunków raków występujących w Polsce (Astacus astacus Astacus leptodactylus, Orconectes limosus) oznaczono pH, zawartość kationów (Ca, Mg, Na, K) oraz procentową zawartość poszczególnych składników heraocyjaniny (Hc). Równolegle określono powinowactwo tleno-we surowicy (n, leg Pjg)- Pomiędzy badanymi parametrami ustalono związki korelacyjne.

Stwierdzono, że powinowactwo tlenowe surowicy (log P^q) determinu-ją zarówno czynniki środowiskowe (pB), jak również udział procentowy składników Hc (Z24 S). Wyznaczone współczynniki regresji oraz współ-czynniki korelacji cząstkowej wskazują na większy udział pH w powino-wactwie tlenowym surowicy.

W fizjologicznym zakresie stężeń oznaczane kationy nie wywierały znaczącego wpływu na własności funkcjonalne czy strukturalne hemocyja- niny raków. WSTĘP H e m o c y j a n i n y , s pe ł n i aj ą c e w h e m ol i m f i e A r t h r op o d a i M o l lu s ca r ol ą p r z e n o ś n i k a tlenu, m o g ą w y s t ę po w a ć u o s o b n i k ó w teg o s am eg o g a tu n k u w p o st a c i a g r e g a t ó w (skła dników) o r ó żn y ch s ta ł yc h s e d y -m e nt a c j i l E r i c k s s o n - Q u e n s s e l i S v e d b e r g

[5], J e f f r e y [8]). Il ość i rodzaj t yc h s k ła d n i kó w w y

-s t ę p u j ą c y c h w -s ta ni e f i z j o l o g i c z n y m jest z r ó ż ni c ow a na u p o sz cz ę

gó l n y c h gatu nków . T a k np. u p r z e d s t a w ic i e l i M e r o s t o m a t a do mi n uj e

s k ł a dn i k 60 S, u A r a c h n i d a s kł a dn i k 34 S, u C ru s ta c e a sk ła dnik i

16 S l ub 24 S ( J o h n s o n [9], L o e w e i w s p . , [13],

S t w i e rd z on o , że o b e c n e w h e m o l i m f i e A. l e pt o d a c t y lu s 3 s k ł a d -n ik i Hc m i a ł y -n a s t ę p u j ą c e s ta ł e s ed y m e -n t a cj i - 5 S (mo-nomer), 16 S/

/ h e k sa m e r i 24 S (do deka mer) . P r o c e n t o w y ic h u dz i ał w h em o l im f i e

w y n o s i o d p o w i e d n i o 10%, 40% i 50% ( G o n d k o i M i c h a -l a k [7] ). I l o ś c i o w y s t o s u n e k s k ł a d n i k ó w H c w b a d a n y m ś r o d o w i s k u za leż y 2+ 2+ od jeg o pH ora z s t ę ż en i a j on o w Ca i M g ( D i G i a m b e -r a -r d i n o [6], M o r i m o t o , K e g e l e s [18] , S c h u t t e r i wsp. [19]). W i a d o m o ró wnie ż, że in vi t ro p o w i n o w a c t w o t le n o w e Hc A r t h r o p o d a z al e ży w d y ż y m s to p n i u od t ych s a my c h c z y n n i k ó w (L o e w e i wsp. [13], S e v i l l a i L a g a r i g u e [20] , T e r w i l l i g e r [22] ).

Z a le ż n o ś ć tak p o w i n o w a c t w a tl e now eg o, jak i st a n u ag r eg a cj i

h e m o c y j a n i n y o d t y c h s a m y c h p a r a m e t r ó w w s k a z y w a ł a b y na i st n ie ni e

p o w i ą z a ń p o m i ę d z y c z w a r t o r z ę d o w ą s t r uk t u r ą b ia ł k a a jego w ł a s n o

-ś c ia m i f un k cj o na l ny m i.

MATERIAŁ I METODY

H e m o l i m f ę p o b i e r a n o o d p r z e d s t a w i c i e l i 3 g a t u n k ó w r a kó w w y

-s t ę p u j ą c y c h w Pol -sce: A s t a c u s ast acu s, A s t a c u s l ep t o d a ct y l u s i

O r c o n e c t e s limosus. Po w y k r z e p i e n i u s k r z e p o d r z u c a n o a s ur o wi c ę o d w i r o w y w a n o p r z y 1 0 0 0 0 g p r z e z 2 0 m i n i s ąc z o n o pr z ez w a t ę szk laną . N a s t ę p n i e r o z c i e ń c z a n o ją d z i e s i ę c i o k r o t n i e w o d ą d e s t y -l o w a n ą i t ak p r z y g o t o w a n y r o zt w ó r u ż y w a n o do d a l s z y c h badań. 0- z n ac z o n e m e t o d ą b i u r e t o w ą s t ęż e n i e b i a ł k a w a h a ł o si ę w g r an i c a c h 1 , 5- 4 ,0 mg/ml . P o m i a r p H . pH s u r o w i c y m i e r z o n o p r z y u ż y c i u p e h a m e t r u B e c km a n 4550, s t os u j ą c m i k r o e l e k t r o d ę zespo loną . U l t r a w i r o w a n i e an a li t yc z ne . St a ł e s e dy m e n t a c j i b i a ł e k s ur o w ic y o z n a c z a n o s t o s u j ą c p om i a r ic h s z y b k oś c i s e d ym e n t a c j i w u l t ra w i- ró w ce a n al i t y cz n ej t yp u M O M 3170. U ż yw a n o d w u m i e j s c o w e g o ro to ra A 6 0-2 i d w u s e k t o r ow e j k u w e t y o g r u b o ś c i 12 mm. Z a s t o s o w a n o n a -s t ę p u j ą c e w a r u n k i w ir o w an i a : s z y b k o ś ć r o t o r a 48 000 r. p.m., t e m -p e r a t u r a 20°C. Do r e j e s t r a c j i s t o s o w a n o s y s t e m o p t y c z n y P hi l po t a- -S v en ss on a, w y k o n u j ą c z dj ę c i a co 6 min. P o o br ó b c e f i l m u w y l i -c z a n o s ta ł e s e d y m e nt a -c j i f r ak c j i b i a ł k o w y c h or az m e t o d ą w a ż e n i a w y z n a c z a n o i ch p r o c e n t o w ą z awa rtoś ć.

P o wi n o w a c t w o tlen owe. P o w i n o wa c t w o t le no We ba d an o sto sują c z m o d y f i ko w a n y t o no m et r V o l v e k a m p a (K o n i n g s [11]). P o -m i a r ó w d o k o n y w a n o na s p e k tr o f o t o m et r z e Py e U n i c a m SP 1700 w jed- n o c e nt y me t ro w ej k u w ec i e p r zy d ł u g o ś c i fali 340 nm. P r ób k ą 3,5 ml s u ro w i c y o d p o w i e t r z a n o za p o m o c ą argonu, a p o d o d a n i u p ow i et r za (2-5 ml) m i e r z o n o p r z y r o s t y ab sorpcji. Z aw a rt o ść k a t i o n ó w w su rowicy. Z aw a rt oś ć w a p n i a i m a g n ez u m i e -rz o no m e t o d ą s p e kt r o f o t o me t r i i ab s or p cj i atom owej , k o rz y s ta j ąc z

a p ar a tu AAS - 1 Car l Zeis s Jena. Za w ar t oś ć s odu i po t a s u o z n a c z a

-no m e t o d ą em is yj ne j s p ek t r o m e t ri i p ło m ie ni ow ej , d ok o nu j ąc p om i a ró w t ym sa m ym ap aratem.

O b li c z e n i a stat ys ty czn e. U z ys k an e wy n ik i po d a n o jako w ar t oś ć

ś r ed n ią (x) i o d c h yl e n i e s t a n d a rd o w e (s) dl a k a żd e g o g at u n k u o s o -bno. I st o tn o ść s t a t ys t y c z n ą r óż ni c m i ą d z y g a t u n k o w y c h s pr aw d za n o m e to d a m i a na l i z y w a ri a n c j i (test F S n e de c o r a ora z w y l i cz e n i e d ł u g oś c i p o ł o w y p r ze d z i a ł u D u nc a n a - D m ) . W y z n a c z o n o w s p ó ł c z y n n i -ki k o r e l a cj i r p o m i ę d z y p o s z cz e g ó l n y m i p ar am et ra mi . D la 3 z nich, (pH, %24 S i log P 5 Q ) w y l i c z o n o w s p ó ł c z y n n i k i k o r e l ac j i c z ą s t k o -wej i w s p ó ł c z y n n i k k or e l ac j i wi el or a ki e j. WYNIKI I DYSKUSJA W tab. 1 z am i e s z cz o n o ś r ed n ie b a da n y c h p a r a m e t r ó w su ro wi c 3 g a t u n k ó w raków. Ś r e d n i ą k aż d e g o z p a ra m e t r ó w w y l i c z a n o z d an y ch 7-10 o s o b n i k ó w o b u płci. M e t o d ą u l t r a w i r o w a n i a a n a l i t y c z n e g o st wi erd zo no , że w s u r o -w i c y b a d a n y c h ra k ó-w -w y s t ę p u j ą 3-4 fr ak cj e b i a ł ko w e o s t ał y ch s e -d y me n t a c j i r ów n yc h w p r z y b l i ż e n i u 5 S, 16 S, 24 S i 30 S. N a p o d -st aw ie n as z y c h w c z e ś n i e j s z y c h b ad a ń (G o n d k o and M i-

c h a 1 a k [7]) us tal ono, że 3 z ni ch to sk ł ad n ik i h e m o c y j a

-n i -n y ó -n a s t ę p u j ą c y m s to p -ni u agre ga cj i: 16 S - 6x, 24 S - 12x i

30 S - 18x. W a r t oś c i te są p o d o bn e d o d a n y c h d o t y c z ą c y c h i nn yc h

Hc C ru s t a c e a ( M a r k i i wsp. [15]). F r ak c j a 24 S (dodekamer

Hc) w y k a z y w a ł a n a jw i ę k s z ą zm i en n o ś ć (od 24,07 d la 0. lim osus do

24,57 d la A. a st acus ). U k i l k u o s o b n i k ó w A. l ep t od a c t y lu s s t w i e r

-dz o n o f ra k cj ę o stałej s ed y m en t a c j i 30 S.

U dz i ał p r o c e n t o w y p o s z c z e g ó l n y c h fr ak cj i b i a ł k o w y c h w y k az u je

du że zr ó ż n i co w a n i e o s o bn i c z e i gat unk ow e. W tab. 2 za m ie s zc z on o

o-P a r a m e t r y s u r o w i c t r z e c h g a t u n k ó w r a k ó w P a r a m e t e r s o f s e r a o f t h r e e c r a y f i s h s p e c i e s G a t u n e k Z a w a r t o ś ć k a t i o n ó w ( g / l > 0 , 1 ) P o w i n o w a c t w o t l e n o w e S t a ł e s e d y m e n t a c j i f r a -k c j i b i a ł k o w y c h Z z a w a r t o ś ć f r a k c j i b i a ł k o -w y c h p H C a M g N a K n l o g P 5 0 5 S 1 6 S 2 4 S 3 0 S 5 S 1 6 S 2 4 S 3 0 S 2 4 S / 1 6 S O r c o n e c t e s X 7 , 4 4 0 , 0 6 2 0 , 0 0 9 2 0 , 3 6 1 0 , 0 4 1 1 , 4 9 0 -. 5 8 1 6 , 5 2 2 4 , 0 7 5 , 9 5 0 , 8 4 3 , 9 0 , 9 1 l i m o s u s s 0 , 1 4 0 ,0 2 0 0 , 0 0 2 9 0 ,0 1 1 0 , 0 0 9 0 , 3 7 0 ,1 2 0 , 3 3 1 ,2 2 1 , 4 8 ,8 9 . 5 0 , 3 3 A s t a c u s X 8 ,2 0 0 , 0 6 3 0 , 0 0 7 4 0 , 3 6 2 0 , 0 4 3 1 , 3 3 0 , 7 2 1 6 , 8 4 2 4 , 5 7 4 , 7 2 6 , 5 6 9 , 2 3 , 4 5 a s t a c u s s 0 ,2 1 0 , 0 1 6 0 , 0 0 3 2 0 , 0 2 8 0 , 0 0 7 0 , 2 4 0 ,1 0 0 , 2 8 0 , 5 1 1 , 3 1 4 , 6 1 4 , 9 1 , 3 8 A s t a c u s X 7 , 3 6 0 , 0 4 5 0 , 0 0 4 3 0 , 3 8 4 0 , 0 4 7 1 , 5 5 0 , 3 8 5 , 4 5 1 6 , 6 5 2 4 , 5 5 3 0 , 7 8 1 2 , 9 3 8 , 4 4 6 , 7 4 , 8 1 , 2 3 l e p t o d a c t y l u s s 0 , 0 8 0 , 0 0 9 0 , 0 0 0 9 0 , 0 7 9 0 ,0 1 0 0 , 1 4 0 , 1 3 0 , 5 2 0 , 3 1 0 , 4 5 1 , 3 7 3 , 5 . 3 , 4 5 , 7 0 ,6 0 ,2 0 U w a g a : Ś r e d n i e w y l i c z o n o z 8 -1 0 o s o b n i k ó w 1 g a t u n k u ; x -w a r t o ś ć ś r e d n i a , s - o d c h y l e n i e s t a n d a r d o w e .

T a b e l a 2 %16 S i %24 S u Orconectes limosus

%16 S and %24 S in Orconectes limosus

Osobnik %16 S 7.24 S 1 43,9 56,1 2 58,9 33,0 3 40,5 53,1 4 53,2 40,9 5 48,6 46,3 6 65,9 28,8 , 7 45,1 46,7 8 47,6 48,2 9 62,1 33,1 10 42,1 52,9

...

... -

o s o b n i k ó w d o m i n u j ą c ą f r ak c ją raz by ł d o d e ka m e r (24 S), a raz he-

k sa m er (16 S).

M o ż n a stw ier dzi ć, że s k ła d n i k 24 S w y ra ź n i e d o m in u j e w s u r o

-w i c y g a t u n k u A. as ta c us (70%). T en sa m a gre g at p r z ew a ża ró wnież

u A. l e pt o d a ct y lu s (50%). N a to m i a s t w s u ro w ic y O. li mosu s jest

od wro tn ie , c ho ci aż w t y ch o s t a t n i c h 2 g a t un k a c h s to su nki obu

fr ak c ji m o ż n a u w aż a ć za r ówno ważn e.

Ró ż n i c e w s k ła d zi e p r o c e n t o w y m m a j ą o d z w i e r c i ed l e n i e w w a r t o

-ści s t o s u nk u s kł a d ni k a 24 S d o 16 S (%24 S/% 16 S). W ah a si ą ona

od 0,91 (O. limosus) do 3,45 (A. astacus).

Je st i n te r e s u j ą c y m fak t p r ze w a g i il ośc iowe j h e k sa m e r u (16 S)

na d d o d e k a m e r e m (24 S) u n i e k t ó r y c h o sob nikó w. Z d o t y c h c z a s o wy c h

pr ac d o t y c z ą c y c h Hc C r u s t a c e a wy nika, że s k ł ad n ik 24 S w y s t ąp u je

w h e m o l i m f i e w na j wi ę ks z ej il ośc i ( M a r k i i wsp. [15]). W y

-ją tk i em są tu gat unki , w k tó r y c h s k ła d n i k d o d e k a m e r y c z n y jest

n i eo b e c n y ( B r o u w e r i wsp. [2], K u i p e r i wsp.

[12], M a r k i i wsp. [15]).

T a b e l a 3 p r z e d s t a w i a s ta t y s t y cz n i e is tot ne ró żn i ce p o m ię d zy 3

g a t u nk a m i ra k ó w dl a b a d a n y c h pa ra me tr ów. P o sz c z e g ó l n e ga tunk i

r ó żn i ł y się m i ę d z y s o b ą w w i ę k s zo ś c i o k r eś l a n y c h pa rame trów .

P o m i ę d z y n i e k t ó ry m i p a r a m e t r a m i s tw i e r d zo n o s t a t y st y cz n ie t-

st ot ną z a le ż n oś ć k o r e l a c y j n ą (tab. 4). Z ar ów no ilości %16 S, %24

T a b e l a 3 Statystycznie istotne różnice (+) pomiędzy 3 gatunkami raków

w badanych parametrach (analiza wariancji) Statistically significant differences

between the three crayfish species in the parameters studied

Parametr Test Snedecora <Fo > F0,05> ÿ / Test Duncana , - ÿ, > Dm ( a - 0,05) 0. limosus/ A. astacus 0. limosus/ A. leptodactylus A. lept./ A. astacus pH + 4 + Ca ■¥ Mg + Na K n 1°8 P50 + + + + %5 S + + + %16 S + + + + %24 S + + + %24 S/%16 S + + + T' a b e 1 a 4 Statystycznie istotne współczynniki korelacji (P < 0,05), n « 24 Statistically significant correlation coefficients (P < 0.05), n « 24

Parametr _{l°g P50} %16 S %24 S %24 S/%16 S pH 0 , 6 6 -0,70 0,82 0,77 %24 S 0,51 w p ł y w i e t eg o c z y n n i k a n a f u n k c j ą i s t op i e ń a g r e ga c j i Hc. S t w i e r -d z o n o r ó wn i e ż k o r e l a c j ę p o m i ę d z y p r o c e n t o w ą z a w a r t o ś c i ą s k ł a dn i k a 24 S a w a r t o ś c i ą lo g P 5 Q . D l a u s t a l e n i a w p ł y w u p H (środow isko ) i z a w a r to ś c i s k ł a d n i k a 24 S ( st r u k tu r a Hc) na p o w i n o w a c t w o t l e n o -w e s u r o -w i c y -w y z n a c z o n o r ó -w n a n i e r e g r e s j i p o s i a d a j ą c e n a s t ę p u j ą c ą postać: x lo g p so = 0 , 8 0 5 3 8 X pH + 0 , 0 1 7 5 0 X %24 g - 4,67726.

W y ż s z y w s p ó ł c z y n n i k p rz y X pH s u g er u je w i ę k s z y w p ł y w p H na p o w i n o -w a c t -w o tleno-we. P o t w i e r d z a ł y to w y l ic z o n e w s pó ł c z y n n i k i ko rel ac ji c z ą s t k o w e j : r log P 5 0 /%24 S • pH = ° ' 0 6 2 9 r log P 5 0 /pH • %24 S = 0,6452 p rz y t ym w s p ó ł c z y n n i k w y k l u c z a j ą c y o d d z i a ł y w an i e p H ( 0,0629) nie był s t a t y s t y c zn i e istotny. N a t o m i a s t w s p ó ł c z y n n i k k or e la c ji w i e

-lorakiej d la log P5 0 (rlQg p . p H / % 2 4 s = 0,6418) jest i stot ny

s t a t y s t yc z n i e p r z y P < 0,05.

S t w i e r d z o n o też, że z aw a rt o ś ć k a t io n ó w Ca, My, Na i K w f i

-z j o l og i c -z n y m -za k re s ie ich s tę ż eń nie jest s k o r e l ow a n a z w ł a s n o

-ściami f u n k c j o na l n y m i i st r u k t u r al n y m i Hc.

7, d o n i e s i e ń i nn y ch a u t o r ó w wy nika , że p o s zc z e g ó l n e podjedno-

stki Hc (łańcuchy) ró ż n i ą si ę p o m i ę d z y so bą w ł a s n o śc i a m i funkcjo-

n al ny m i ( D e c k e r i wsp. [4], M a r k i i wsp. [15],

S u l l i v a n i wsp. [21]). W h em o l i mf i e j ed na k po je d yn c ze

ł a ń c uc h y w y s t ę p u j ą w b a r d z o m a ł y c h il ośc iach . U wa ż a si ę p o w s z e

-chnie, że d o p i e r o h e k s am e r jest n a j m n i e j s z ą c z ą s t e c z k ą Hc, p e ł

-n ią c ą r ol ę -n o ś-n i ka t l e -n o we g o w he mo li mf ie . W i a d o m o też, że u n i e

-k t ór y c h A r t h r o po d a r ó żn i ce w p o w i no w a c t w i e t l e n o w y m p o s z c z e g ó l -n yc h s k ł a d -n i k ó w są z-n ac z-n e ( A r i s a k a i V a n H o l d e [1], L o e w e - i wsp. [13], M i l l e r i V a n H o 1- d e [17]). N a s z e w c z e ś n i e j s z e b a d a n i a nie w y k a z a ł y d uż y c h r ó ż -nic w e w ł a s n o ś c i a c h f u n kc j o n a l n y c h h e k s am e r u i d o d e k am e r u Hc A. l e p t od a c ty l us ( G o n d k o i M i c h a l a k [7]). N i e

-mni ej fakt ich i st n i e ni a p o z w al a p r zy p usz cz ać , że w ł a s n o śc i f u n

k c j o n al n e He C r u s t a c e a m o g ą b yć r e g u l ow a n e s t o p ni e m a gr e ga cji t e

-go bi ałka. S t a t ys t y c z n i e i s to t n y w s p ó ł c z y n n i k k or e la cj i p om i ęd z y

log P5 0 a %24 S p o t w i e r d z a ł b y tę tezę, c h oc i aż w c z e ś n ie j s z e b a

-da n i a C h a n t l e r i wsp. [3] ora z J o h n s t o n i wsp. [9] t a ki c h k o r e l ac j i n ie wy ka z ał y . A u t o r z y ci nie s t w i e r d z i -li r ów ni eż k or e la c j i p o m i ę d z y p o z i o m e m jo nów w a p n i a i st o pn i em a- g r e ga c ji b i a ł k a w w a r u n k a c h f izj o lo g ic z ny c h. W n i n i e j s zy c h b a d a -n ia c h -ni e s t w i e r d zo -n o t ak że k or e l ac j i p o m i ę d z y s tę ż e ni e m b ad a ny c h k a ti o n ó w a w ł a s n o ś c i a m i f un k cj o n al n y m i i st r uk t u ra l n y m i Hc. W pł y w

jon ów C a 2+ i M g 2+ na s top i eń a gr e g a cj i w y i z o lo w an e j Hc A. l e p t o

-d a c t yl u s in v it r o o p i s a n o już w cz e śn i ej ( G o n d k o i M i

W 1981 r. M i l l e r i V a n Hold e, b a d aj ą c w p ł y w s t op n ia z a s o l e -n ia w o d y -na f u -nk c j ą i s t r u k t u r ą h e m o c y j a n i n y C a l li a n a s a ca l if o r- ni ensi s, st wi er d zi l i, że s t a bi l n o ś ć fu nk cj i Hc w y n i k a b e z p o ś r e d -n io ze zm i an w y s t ę p u j ą c y c h na p o z i o m i e m o l e k u l a r n y m t eg o białka. Z a t e m p o w i ą z a n i a s t r u k t u r a l n o f u n k c j o n a l n e b y ł y w t ym w y p a d k u u d o -k um e nt o wa n e. J e d n a k Hc C a l l i a n a s a c h a r a k t e r y z u j e o d m i e n n y s po s ób

a g r e g a c j i niż Hc p o z o s t a ł y c h Cru st ace a. A g r e g a c j a n a s t ę p u j e t u

-taj b e z p o ś r e d n i o ze s k ł ad n i k a 16 S do s k ł ad n i k a 39 S z p o m i n i ę -c i e m f o r m y 24 S. U o g ó l n i a n i e t y c h z a le ż n o śc i na inne h e m o c y j a n i n y b y ł o b y w i ę c p r z ed w cz e sn e . LITERATURA [ 1 ] A r i s a k a F., V a n H o l d e K. E. (1979), J. Mol. Biol., 1 34, 41-73. [ 2 ] B r o u w e r M., B o n a v e n t u r a C., B o n a v e n t u - r a J. (1978), Biochemistry, 1_7. 2148-2154. [ 3 ] C h a n t l e r E. N., H a r r i s R. R., B a n n i s t e r W. H. (1973), Comp. Biochem. Physiol., 4 6 A , 333-343.

[ 4 ] D e c k e r H., M a r k 1 J., L o e w e R., L i n z e n B. (1979), Hoppe-Seylers Z. Physiol. C ho m. , 3 60 , 1505-1507.

[ 5 ] E r i c k s s o n-Q u e n s s e l J. B., S v e d b e r g T. (1936), Biol. Bull.', 71, 498-547.

[ 6] D i G i a m b e r a r d i n o L. (1'967), Arch. Biochem. Biophys., 1 18, 273-278.

[ 7 ] G o n d k o R., M i c h a l a k W. (1980), [in:] Invertebrate oxygen binding proteins, eds J. Lamy, J. N. Lamy, M. Dekker, New York, 41-48.

[ 8] J e f f r e y P. D. (1979), Biochemistry, 18, 2509-2512.

[ 9 ] J o h n s o n M. L., Y p h a n t i s D. A. (1978), Biochemistry 17, 1448-1455.

[10] J o h n s t o n W., J a m e s T. W., B a r b e r A. A (1967), Comp. Biochem. Physiol., 22, 261-267.

[11] K o n i n g s W. N. (1969), Structure and function of hemocyanin Ph. D. Thesis, Rijksuniwersitaitte Groningen.

[12] K u i p e r H. A., G a a s t r a W., B e i n t e m a J. J. V a n B r u g g e n E. F. J., S c h e p m a n A. M. H. , D r e n t h J. (1975), J. Mol. Biol., 99, 619-629.

lin:] Structure and function of hemocyanin, ed. J. V. Bannister, Sprin-ger-Verlag, Berlin, 50-54. [14] M a r k 1 J., H o f e r A., B a u e r G., M a r k 1 A., K e m p t , e r M., B r e n z i n g e r M., L i n z e n B. (1979), J. Comp. Physiol., 13 3. 167-175. [15] M a r k i J., B o n a v e n t u r a C., B o n a v e n t u r a J. (1981), Hoppe-Seyier s Z. Physiol. Chem., 3 62 , 429-437.

[16J M i l l e r K., V a n H o l d e K. E. (1974), Biochemistry, 13, 1668-1674. [17] M i l l e r K. J . , V a n H o l d e K. E. (1981), J. Comp. Phy-siol., 143, 261-268. [18] M o r i m o t o K., K e g e l e s G. (1971), Arch. Biochem. Biophys., 142, 247-257. [19] S c h ü t t e r W. G., V a n B r ü g g e n E. F. J., B o n a -v e n t u r a J., B o n a v e n t u r a C., S u l l i v a n B. (1977), [in:] Structure and function of hemocyanin, ed. J. V. Ban-nister, Springer-Verlag, Berlih, 13-21.

[20] S e v i l l a C., L a g a r i q u e J. G. (1979), Comp. Biochem. Physiol., 64, 531-536.

[21] S u l l i v a n B . , B o n a v e n t u r a J., B o n a v e n -t u r a C. (1974), Proc. Nat. Acad. Sei. USA, 71, 2558-2562.

[221 T e r w i l l i g e r N. B . , T e r w i l l i g e r R. C., A p- p l e s t e i n M., B o n a v e n t u r a C., B o n a v e n -t u r a J. (1979), Biochemistry, 18>, 102-108.

[23] W o o d E. J. (1980), Assays Biochem., ljj, 1-47.

Laboratorium Nauk Biologicznych Uniwersytet Łódzki

Włodzimierz Michalak, Roman Gondko

STRUCTURE AND FUNCTION OF CRAYFISH HEMOCYANIN UNDER PHYSIOLOGICAL CONDITIONS

The following parameters were determined in the serum of three crayfish species occuring in Poland (Astacus astacus, Astacus leptodactylus Orconectes limosus): pH, cations content (Ca, Mg, Na, K) and per cent content of indivi-dual hemocyanin (He) components. In parallel, oxygen affinity of the serum (n, log P5 Q ) was measured. Correlation relationship were checked between the parameters studied.

It was found that the oxygen affinity of the serum (log P5Q) is determined by both environmenthal factors (pH) and per cent content of various He Com-, ponents (%24 S). Regression coefficients and partial correlation coefficients determined point to a greater effect of pH on the oxygen affinity of the serum. The cations studied did not exert any significant effects on the functio-nal and structural properties of crayfish hemocyanin within the physiological range of concentrations.