• Nie Znaleziono Wyników

Fabricageschema van ethylbenzeen

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Fabricageschema van ethylbenzeen"

Copied!
20
0
0

Pełen tekst

(1)

I

-

~

,

1

i

~

,

1

o

k

tobe

r

1

9

5

9

J.J.

Sle

chte

Julianalaan 87

:L~elft

(2)

Î r , 1

.

) ! j I

!

\ 1 '"

..

" ----1

I

--. : ; . ,

- '-~.

C

.

~ ~

;

-l ' ,

-I.

I I , I o l I • "

J

-,

, . " . 1 -'

-r---~I

.

,

:"

.

,; -, ~

L

I ' . j ----\ . ,) , I ~ I

I

.

(3)

, - - - -

--

- - --~ -~- ---~ --- - -

-================================

1. De toe pasbaarl;eicl van E: th;y-l ber..zer.::n.

Et.hylbcl1zeen vor,'lt è.·3 gronds-!-,cf voor de bereidinc.<: van styreen. Di t product 'Norut. ilisestal in (lezelfde fabrie1-:: door delwdro[;e-neren van ethylbenzeen verkre~en. Styreen is een zeer belang-rijke grondstof voor de rubber- en plasticaindusttie. Deze stoffen word~etl verkre~~cn door polymerisatie en copolymerisatie met styreen. Vooral in de tweede wereldoorloc nam het verbruik van styreen enorm toe. Werd er in

1944

per jaar

175

millioen k~.

styreen ~ebruikt, in

1954

was het verbruik al verdubbeld.(2). De toepasbaarheid van (leze bronls~of neemt no~ steeds toe. kan bijv. copolJ~eren vormen Met butadieen, polyesters,

'J • .• e "t

a-me thyl s t;rreen, di vynil benzeE.'n, acr.yloni tril, metLyl rnethaerylaa t enz.(9).

2. Overzicht van het gehele bedrijf.

De ethyl benzeen-fabric'l,,;e zal pl:J.a ts hebben als onderdeel van een styreenfabriek.(2). Deze eenheid zal op zijn beurt weer een deel vormen van een rubb(,r- of/'en een lJlasticafa1JY.'iek. :.ien zal de fa-briek in 't al~eueen bouwen op een plaats die aan verschillende voorwaarden voldoet, n.l.:

1. De ~rondstoffen ~oetp~ ~oedkoop te ver~rijgen zijn.

!;p.scltoolde arbeidskrachten.

3

.

De Grond waar de fa~riek op cebouwd wordt illag niet duur l J V

,

zijn.

4.

De verbin~inGen met ~et achterla2d soeten voldoende en niet

(4)

De grondstoffen, n.l . benzeen en etheen, komen in grote

hoeveel-heden vrij in de petroleum en steenkool industrie. De fabriek

zal dus meestal in de buurt van of een raffinaderij of een

steenkolenmijn Jebouwd worden. Je anJere voorwaarden zijn van

meer sociologische aard en dus in het al~emeen specifiek voor

i ieder afzond8J:'lij~~ gev'"'..l.

3.

rTogeli.ilu~ v!'ocessen voor de bereiding van eth;rlbenzeen.

'1

1

Hierbij kan men in de eerste plaats onderscheid maken tussen de

vloeistoffase process~n van

J.C.

~arben en now en het Jasfase

proces van ~oppers.(2).

Alr;eneen.

Bij deze proces:;en wor'.lt de bij dl" re2.ctie vl"ijkomende w::lrr:lte

af-~evoerd in b.vl conder~ors.

( "

,.:.

,0

/'

,

7

j

\

. ~ ..:or vinden in de reaktor ver-schillende reacties rylaats. I~ ria eerste plaats de alkylatie van benzeen met etheen tot etll~!lbenzeèn of polyetfYlbenzeen en in de tweede plaats de transalkalytie van polyethylbenzeen met benzeen tot ethylbe!1.zeen. DeL~8 reakties zijn allen evenwichtsreal:ties.

1 Ret totale evenwicht zal bchG.lve do~r de t(jmpe_ratuur ook door de

moleculaire verhouding, wu&rin benzeen en etheen worden

toege-voegd, worden beuaald. ~e volzende tabel (2) geeft hiervan een

overzic~1t :

TABLE IV. EquiUbrium Distribuüon in Benzene Ethylation. Molc ratio, ethyl group.

to aroma tic groupe Ben.ene. wt. % Ethylben.ene, wt. % Polyethylbcnzene. wt. %

0.0 100.0 0.0 0.0 0.2 73.6 21.6 4.8 0.4 52.8 37.6 9.6 , 0.6 40.6 44.2 (5.2 0.8 27.2 50.4 22 . .\ 1.0 18.0 50

.

.8 :H.2

,," ?~en ziet hierui t dat het s.::E1.heveling verc:iient om niet boven een

'.~ . .) .

mol.verhouding van 0,6 te werken. Bij de mol.verhouding rekent men

ook het ethyl van ethylbanzeen en polyethylbenzeen mee en van

benzeen ook :te t benzeen in ethylbenzeen en polyeth.:,;l benzet3n.

;1

(5)

De alkyla tiekc. talysa tor waarrnee men ,;erkt is 11.1Cl7). In Amerika

drooGt men deze katal;ys[~tor zeer zorgvlJ.ldi.;'.

(2).

In Dui.tsland

dfJJ;J.;:~én. ondervond L.en een te:cuf;;lopen van Cl e reakti '.ri tei t

bij te grote drooGte van de erondstoffen.(6). ~Cl werkt als promotor bij deze reaktie.(4). In Amerika suprleerde aen ESl,

behalve als met ethylchloride i.p.v. etheen als grondstof gewerkt

werd. I~ Duitsland was lit niet nOdig, ow~at men hat vocht dat in

etheen zat, gebruikte om AICl~ om t e zetten, waardoor HCl

ont-stond.(7). In beide landen wus men tot de conclusie gekomen dat

men vers cemsakt AICl~ moest toevoecen om de reaktiviteit op peil

te houden. ~at dit betreft heeft het Duitse proces dus voordelen,

dao.r men alleen mU2.r de ka t~l,lysa tor bi j het etheen hoeft te

voe-gen en de reaktie omstandi~heden zijn zoals man die wenst, n.l. Al ('11 IJ . .I.... ~ na'c. "'.... '"'t '"~ TI"" 1 '..Jl...

De katalysator VOTEt met le koolwaterstoffen 0en roodbruin

com-plex. Di t '';OffililJ'x Vl0rdt nu afscheidiuG gerecirculeerd. Ook de

e:ewonneil ~~ol:J"8 thJl 'oer.zenon WOI'Len cereclrcèLLeerd. SODS '.'forden ze

bruil:bare ston

I'~." j~,~ll hierr:,ed,=, wint is zo cerin~, Jat Let r;.eestal

niet ie D08i~e ~aard i~ O~ 11ior een arvara~t voor te bouwen. In enkele Gevallen sc~eiCt ~2n eCli leel van ~8t kat. complex af om in

een ap2.rt toestel zeer ho~'e llolyetl<'l"b-?c:zecrl te transalkyleren.

'\

~' ~~~;~~~~~i!!'~;;. 1. JoV! ')l'oces. :~i8r WOl'j t b'.:ïTerl:t met ethylchloride

die men met belmlp van etheen verduept en in de reaktor voert. Bij de ie3tillatio scheidt men eerst de hogere polyethylbenzenen

van d~ rest (benzeen, aethylb2nzeen en lagere pOlyethylbenzenen)

en daarna schei1t men deze ~eer.

2. l.G. Farben proces. Hier werkt men met benzeen

..

i~. en etheen, die :~O)1(] er :..,eer ',7ol"den ingevoerd. De scheiding voert

illen an(1.8 :::- 8 ui t, n.l. eèTs'c benzeer1, dan e th,rl benzeen, dan

diethyl-benzeen, waarr.2, L'en tens lot

en

tri- en tetrae thyl "benzeen ui t de

rest haalt. Deze ~cheidinS8methode verdient aanbeveling boven die

vG.n Do',v, ècaar men een destillatietorc?rl minder nodiG heeft voor

dezelfde scheidin~. De scheidinz volgens l.G. Farben gaat ook

heel goed, daar de hoeve0lheid hozere ~olyetllylbenzenen slechts

(6)

Dit proces wordt uitgevoerd in Kobuta in Pennsylvania. Men

heeft hier gewerkt illet als katalysator fosforzuur en 8i1i

co-aluminium. Men werkt hi er net hOGere temperatuur en hogere druk

om deze katalysatorell, die minder reaktief zijn d~n AICl" te

)

activeren. Het evenwicllt libt bij dit ..?roces trcln3tit§;er, alleen

is t ransalkylatie vrijwel niet mo~elijk.

(8).

Als men de vloeistof- en ~asfase vergelijkt, komt men tot de

- - - -

-conclusie dat het vloeistoffase proces veel eenvoudiger is, zeker

waar het de ap,aratuur aanGaat. n3Z~ fabriek zal dus veel

goedko-per te maken zijn dan die, waar men werkt met het gasfase ~roces.

Het verschil tussen het I.G.Farbenproces en het Dowproces i s niet

bijzonder croot. Het is daarom moeilijk te zeggen welke het meest

economi cch werkt. Op d'; ge, .. ;evens afgaand, die in de literatuur

(2,r,6,7) aangetroffen

wel~(h;n

,

kan men zeggen dat het

LG.Farben-pr~es

wat eenvoudiger van uitvoering is. Beide processen zijn

ongeveer even modern. Bij deze bereiding wordt het fabrica~epro­

ces, zoals dat door 1.3. ?arben ontwikkeld is, gevolgd.

4

.

Grootte en plaatR van de fabriek.

De wereldproduct ie aan styreen kan geschat worden op ongeveer

400 ~ 500 millioen kg. per jaar. ITil men een f abriek maken die

1

3

~

4

%

van de wereldbehoefte produceert, dan moet men ongeveer

I

1600 ton per maand produceren. Hiervoor heeft men een productie

van 2700 ton ethylbenzeen per maand nodig.

De keuze voor de plaats van de fabriek valt op een gebied dat

dicht in de buurt van een petroleumraffinaderij of een

(7)

~, ' i . ,,," "'Î

'".\

5.

Bespreking chemische en physische aspecten van de gebruikte

stoffen, en de daarmee samenhangende keuze van de materialen. ;

Als erondstoffen gebruikt mcn beTIzeen, ~at zeer zuiver moet

\

zijn (ont;evcer 99,9 ,S) en :Letlwcn, vJ:::..t ~n 1)ee';;jl':::~' water mag

bevatten. Als katalysator gebruikt hlen AIClz ' hetJsen een zeer

)

reGktieve stof is. Voor~l ~ij de temperatuur ~aarbij men werkt n.l.

9S

'

C

is, i~ de kat~lysator een hoo6st reaktieve stof.(7).

ren moet de wanden van de reactor dan ook beschermen met esn laag

e~aille.(6). Daarom bou~t oen de reactor op uit vier delen, omdat

het technisch te moeilijk is, d2 reactor ale ~~n geheel te emai

l-leren. Bij de reaktie ~om~ enorm veel warmte vrij, n.l.

9

71

'1<c81 ~ . - ,

/e---,.

I..:"ó - +ue". 6'" '"Bvost.:;--L ""l r:>fh''''n .... ~.:.. ... l. ... ~ " - (\..:... -;\ J - Deze uar~te wo~dt afgevoerd

liet condensors. Na j p reactie Doet men het rrenGsel zo snel

mo-gelijk afkoelen, opdat men weer in een normale ijzeren apparatuur

kan werken. De temperatuur van dit mengsel moet dan dalen tot 40oC.

Men ~oet dit in een koeler, waa~van de buizen van karbate zijn.

Daarna kan de kat2ly8utor gescheiden worden van de gevormde

producten. :Sr' lost een spoortje AlSl

3

op in deze koolwaterstof,

d"!ze Vlast J"en uit, nerst met water en da:i-rna met een 10 ~;,

NaOE-oplossing. Het water k~~ men recirculeren tot men een

25

~ AIC17

-- -- -- J

oplossinG heeft. AlSI~ is zeer goed oplosba~r en wel 70 gr/100 ml.(3).

Als men een goede mengel' heeft, hoeft men niet veel water voor het

uitwassen te gebruiken.

Na deze reini;;il1

o'

van:!.8 i..7evormde kooL';aterstof droogt H1en het

rnen0 sel, waarnu de comronenten d.m.v. destill~tie cescheiden worden.

Samenvattend kan Den ze~zen, dat ~e hele apparatuur van staal gemaakt

kan worden; in ~i3 gede,~lten wuqr ~et AlS1

3

voorkomt bij een

tem-peratuur boven de 40°C dient illen de wanden te bedekken met email

!X

of 8vfmtue,?1 Iihênolrezin.

(8)

----I ·rJ : f \

V"'ifU'U

De alkylator bestaat uit vier delen van geëmailleerd ijzer

(h

=

12.200mm.; diam.

=

1.200 mm.). Eier worden etheen en AlCl~

j

in gevoerd. :De gevorlade stofferl 'Nor~eJl met een zodo.n~ge snelheid.

o.~6evoerU, G:J.L 2.e ,c;lkyl:J.tor V·'JOT 80, vol is. De v81'dara:;;te

k001-WQt8!~toff2~ m.~.v. ( \ 1 ~ ,~ ~'. I'

,1

()

j:,:: .• ; cl = 1.2~C

,

rlI.J.). ;IC' \ l r' -"opl"l--, 'r{':.r r ; .. ) ... -r:.11 '~e"""',: 0l Ti"" c~~")'"V'\i; 1:'-'""T ,.-18

_ J \,.. ... -'--...J.L:: '.' J 1 '-' .. _... ... _ , . I . . __ ..:.~ •.• • .J.. :-'~ . ~, .... ..L • • .l. ... 1.. ., (, ... D2 ü.it in 8e:1 '/n 1 \..~ .... -:! li1·? 'l._)TL.l:

L

.---

---l--- - - . ; ---.

...-

.. ---~~ I , \ Ct -:.

te,::; é1U1 esn ?) ,,' AJ (;1" , 8~\lofc;s~n[;

(~.i. = 1.77C :.:l11,._; J. = .. JOl .:;'~: _), \.~c:"J.rrl'l. i~l ee~ vç-':l"'z.J.~el"T"',1.t 0!1(.>·~~~van~:·Pll.

V\1

(9)

, " cl.

·

1

·

cl

·

1

·

r1,

·

1

·

cl

·

1

·

cl

·

,

.L

·

1

·

ö, lT·' ( J, ... + '" " Li llat.L;; tOl'? cC ... :::: , 2 [: ti 11 a t 2-'? -L 01',:"' ~: 3.8.nt:-_l s ''"-! L. n .. ~ 9 1 ~~ :;o"1c1e',130J:' c()nJ ?llSOr 1-:ce1c~ kCJrè::"er () ~; \r ~11, z,'~.r r~ + ~ op\"-2.nt;~/~e.. t v2rd~L1x':"2r 'Te::, j,~~~:1~J 2 r o=~v(·I.r!.:;v2, t Ol 'v _?nr~V'1 t c u ctallT oj ~ ct 2' 1.2' I ;;('. J80 î ,1"".-.,~~' '" I ,-' .. i r '", ' ~ / ? ~;n .. .. , 6:::0 .,

s:

;()

I 25(" ;1 :]0-J 1 1

:;0

1 , 3~n i~ ~n .. "j (1r.'.\ -;,; ~ryJn 1 GCCl C::"'. ,,'v 30e·!) )

-

en ;,,; ~~,r)cn 2C0 20(1·) ,~OC, 11 CIC)

c:

0. (', r\ :... -'1.--1

7

SC f::)O .\ t0n/liT. -1 ' f l ' ! ' ... L '.' ~ I' _ l ; • T' T I\T ...1 .... ~-(:;('(1 '7 :' CJC) I i J ~ , 1 2C'C ~"1 ~ ,) ,-,='2r~S t-V :~c;)as t ;.0::)'') 1 50:) 7,')0 2C;() . / ._ ... JOCG 750 1 '7

5

200 I , 2050 1 50.~) 700 1

50

7.~ .' r

50

200C ~~ ()~) 7.

5O

1 ;.)O~; 4~r. . , ;'00 7CC 1 :Jn 1 (V') .\.. ?J ">"-.;. (Îiet'·,~L"..::nZ2e:l. 1,5

c

>.,

"'th"'1lbc'l~~~ ~l.:),

5

c' ton t:-j "t~';:·, l'.,'n'·?:n.

(10)

1 ~ I

9

~. A + (1, 7 -, 'f c:; a 7

-

~ J.

97

n

+ 0, ~ C .. ~ 7 ~r .'

,

.

-'

+ 1 J) 11 + 1 'jiJ ' + 1

en "

1 Jr, 8.. Fierll.i t vol::-t: -~ r:. f") "T. , . (,. 1 ":'0 .3 1 JO ~, 7:

./,

O~ .. .: ... \..i,1215 1 J'l U 1:::,15 ton/llr. 2 .1 7. v' P ,1 8,1 ':J ton/hr. erl et~leen: 1 .' 7., J / x 12,1

4

,

()5

ton/};r.

Hierbij dient men in aanmerkins te nemen, dat bij de hoeveelheid

benzeen ook de hoeveelheid is gerekend die men krijgt door het

recirculeren van tri- en tetraethylbenzeen en bij de hoeveelheid

etheen eveneens de hoeveelheid etheen die in de gerecirculeerde

hoeveelheid tri- en tetraethylbenzeen zit. ( zie punt

3

A).

Uit destillatiekolom kOr.lt

5

,5

0

ton/:l, r.

,

uit de i:etel tl.us

6

,

6

5

Uit desti l1atiekolom

,.,

komt

3

,

75

+ v' "1 ;, ,1.1. / J.... r •

,

ui t ~-18 krstel d"C' lA.., 2,90

Uit d,,? s til 1:.1 t:"e;·ol Od

3

Lo::,t 2, ~;O t~" .l.J-, /" [l..L ~ •

,

ui t de 1-:-ete l 111.3 0,60

Fit c1..e st i lIc. tiekolor;, ij , ';0Lt ." ... 1P ~'ll" .... ·~I 11-----'-.... .

,

L~i t d", 1,;,_ tel z1 Uf' "

v

,

12

t onl I] .1r.

ton/hr.

+

i.J1-o

"

r 1/_.1.T' _.

(11)

?eactol'. -:-:~.l." I' ,," ',~l <::i .•.• ,., L "'! -, '10 + ... _ ... f,..., .•• • _ ~... I <-, 1._ V C, .... l, .1.. \ 1 .., 1 ... "'1..._ 1 ... _ ./ ~ ", + • u_v''' '-' • t\ i';::; c ~:e i è -.] r -, . .., H • ... ~li ·~ .. ·-,t: T,' '-". :",...'-' t

,

.~ r '--.• / (\ 1 ,.., J

,

"

,

:'7

c

,

.'~

.)

t~"l/J'J' ... '.l. i L • • , ~.:~ !:i.., -}:':' • t ,')"l/h·,-.' ' I --. r l ' t ~ ". 1 ' '.', ' ,~ ',! "], • 1 • ~ 07 tJl~/:cr. " 7. - t" 'h" _ , .,'./ ,-,11, .. ,J,. .. r" 1"'" + r),., '1--. .~. >','r':: oJ .... ~_/ .... _.L· 1 " ? "-n' j"." , , " 1..1 ... l.I., ... .1. • • 1,\ ~ '1 t ... I,_,-yo ".~.J ,Oh" .... . (\, 1 C 1 ,.., 1 I:' (' , I j I t Oll/J,r.

(12)

en iJ.')u é. 'y> ';'.J..:... 22 DestilJatipko10ill. .' ('~ t~r /~'-r '..J , \.) I ... ' . _.. 1 ~ --'- • ,-

,

c;

,.

~' r'n <] ' '-. ,-' )

,

'~. 1 ,~::' CJ,~?, ("I, 1 ~,_ t ,':n, ' I- l'. ,; 1') t::n:/:~r. '; ') , - I " ,. 1I '" .-~ +""I~ /ll~> v ' ) J., l._l • (. , hr' , / t·" • ...) .. J I-'.I! r

(13)

TTlJ ... ·' + P'+ .. J, ',' 7 /"'7 ) , r"l I n (Ic , , j j '7'7 , r j t.on;/~·lr • t:Jn, >!~~. t r..,,""\ /1_,,.... ... _ 1./ .1. .. _ . • / -t;c"lhr. n , c:; ·C ./ +u-J._; . . .-' l '1-·" L' 2: ('.

-

,

. ' ",nî

t'"./,. '''.

(I,r~ t,j,J,,,. n , :.~ f\ t 0:

(14)

-:-Ti t t: -.' :::.~>'J t e .. \ . . .-5lJ'I.

~

~)I / , \ . )

--,'-' tr ! ... I ~ • ..:: 'I ( .... 11'7 I r . . '1,.,. , I . .) r:.., ~_. n

,

(',12 t_' .. ,': 0T

(15)

Q'":'1 I ' etLee'1 ."';-, :J

5

:\~ toew'PVOPb~"' r-, 1 :.;' ~'. i 1 I'

T';o-):;-:, (L2 O:.i2 r1,"\~\.;Y':t ;-.:~f·7':::'--l')-:"~\~ 1:,15 y 10t~ ~>- O,5 J~ 1"""'\'-" \ _ J /

I! r. c:. '-) X 1 .,) 1 : ... ,"') 1 . '-' " 1....1,-l" ,- r; I ~ ... I j r " ! , . " ' J 7 7c.:,j() V ';"-' lr"::J" J. 1" '''O~':P' ==~~~=~~=~;;=:.;.~;:;;~=--="~;;~. ,1,- ... ,-, .. 1 .. 'l:-,.:-:~ ... ~_.;: ",,',','~r.,'t ',1,:"'7.': ,.','"-,,'!"~ .. V·-.' '"", ... .;- '.,'~~.O,.;. ~T~ ,1 .. , , * 1 : ' '"'" .... .J. t '1 ' .. . t

_~

__

~_':~

-'

~

'=_,

_

" ,.,

v " _ , i',~v·-'.,v·:~u; '_,LI';;; . . l.,!.' .. ~,-cn n:;,e

TluS de vlo is+;)f .li..: i ll J0. S E'J'"::;c, ',,-s ti L;' '1 tic 1-0 1,0:, \:oP,t, hee ft

7;

- <:8 5) y ',(\ / 1 ~ C x 1 V j,: ",.l.

De; tc-tol" '''''..r'''.t~1'~la;',s " ,'~~ t

7; 120 x 1( + 1 = (11~( + 7,1~) " ': 1·~ 7, 1)8' y 1('1' ':c"l. -:-~-:-=;_::::.:.:==;:.====~;;;;:;. c: r:: (", y 'I '! , ~ ,v J . • t j, n r:; .... .

,

....

"

?~ / " I . Y (1-:0 - = 31? " 1"''i 7, 1 C '}'.:S". /1 ',:,:caJ •

(16)
(17)

\

V,èll 1 1 , 1. . S j , -z '7 1.->, r.:, '" .\.. 1 '\ 6

I ...

,1 e J t j ~I. L'·'1 t :-~::.:; t e e:1 t eru.::·-Jl 0 e i -verhour1.i Db

X

0,75

~

(110 -

2~'

+ ? x

~,75

x 106 x

. 6

071 ~>: 1 c.:' c:J.1. fo~===========

x ~5,11

De temperatuur v:m het l:etelproduct worclt ceschr. t op 145 o C., met

het ketelproduct ~aat dus een hoeveelheid ~armte, ~root:

6

'

2,90 x 10 x

6,57

x (145 - 20) = 208 x 10) kcal. mee. ' ,:~. ('7 ,.) i =,~ (1 ~_

5 -

2 C) =- 2 ~ 2 =: 1 C./ ! ~ r; .;, 1 • ( 1 /' ~(('t 0 fT' -+ f ) , 7;"-", ._ v ... r . .~ 1("'" " :' ~-'. -':) ,_" , . / I s~)

'{

1; " - n .1.

(1

:.'r, ============:::= (' 1 ,-.; :::~ ~~ re" :"\ .. (" ""' '

,

',' . ~: (,, : A"~ _"'i.. î / =-7' (' c:;'-.:-;: 7. c' < 1 ' r; "L. ...,

r.

r: 1r .: x 95,~ I) .: r-(" "1 ' J " , c:. ( \ , ~ r -,~ 1 : x C,~-~ ",- 1 ~ J_ 8or~c~~n::i~).ti,-:,,·:·'·--~rT1te

(18)

\ \. ( '

,

. . h '0

,iv

(\

1:. r:,' _ "'-. ') I n

'

"

~ 7. 1 1 ;:: , >; _' 1 C' - 1 ~ • J. 1:, ,1.

(19)

i

~,,' I '" .+.. 1 ,~ .. 1. .i c.; \...Yf) .. cd .. ?

..

-

,

,

.

TI r f " \ ' 1 '7 Q -1 ... ..t. -....I. I ' I \ .\.~

.

.

r' 1 '\ 1 1 • r, 1 , ~ ' (",~ ....

rl ... r")'" ~ I ' t,

-

'

,

"TT ,1 ~ . 1 . 7 "

.

1 7 '7 I....' , <: • •· .. '1 .. ," '0' ':":." 7 ?," .Je.; . , ..J...' . , :-: '7"7 '", j . ' I • 1 ' 1

..6.,

71 ·~ 1 -:-~, 1 :.;;; •

7 "

0 ? '-",r< '.;;;.' 1 ~"1

4

.

(20)

..

Cytaty

Powiązane dokumenty

Good lighting conditions could improve pro- ductivity, while in contrast, inappropriate lighting conditions may cause discomfort, decrease task per- formance, lead to feelings

nalenia, Komisja Europejska, WSP TWP, ITE–Radom, Warszawa 1997, s.. europejskiej oraz statusu nauczyciela. Te kierunki zbliżone są do polskiej reformy systemu edukacji.

Adduct stability modulations via ligand modifications Next we investigated the impact of the functionalization of donor site vs backbone on DG HX. Functionalizations on the

Пекелко-Земапэк ЮЗЕФА РОСТАФИНСКОГО ОБРАЩЕНИЕ К НЕ БОТАНИКАМ С ПРОСЬБОЙ СОБИРАТЬ НАРОДНЫЕ НАЗВАНИЯ РАСТЕНИЙ И УЧАСТИЕ В НЕМ МАРИИ

Zaprezentowane referaty w w ielow ym iarow ym św ietle ukazały drogę tw ór­ czą Zdzisława Zygulskiego, który poprzez studia na U niw ersytecie Jana K azim ierza w

Feasibility and Affordability in Brazilian Social Housing according to the Open Building Approach: An Architectural Prospection.. * 1 Rosamônica da Fonseca Lamounier,

z okazji 25-lecia istnienia komisji Prawa morskiego oddziału gdańskiego Pan odbyła się 26 maja 2006 roku uroczysta sesja plenarna kPm.. tym razem miała ona miejsce w auli

Návrhy koncepcí rané péče v České republice oscilovaly mezi resorty zdravot- nictví, školství a práce a sociálních věcí. Ranou péči jako obor bylo tedy možné chápat