Ewa Głębicka
"Życiodajny, śmiercionośny",
Tadeusz Nyczek, "Miesięcznik
Literacki" nr 1 (1980) : [recenzja]
Biuletyn Polonistyczny 23/4 (78), 285
/ I I / NAŁKOWSKA Z o f i a : D z i e n n i k i . I I I . 1918-1929· Opracowa n i e , w stęp i kom entarz H. K i r c h n e r . Warszawa 1980, C z y t . , s s . 496, i l u s t r . 56, zł 1 1 0 ,
-P ierw szy z a p i s w I I I tom ie "Dzienników" Z o f i i N ałkow skiej n o s i d a t ę 24 I I I 1918, o s t a t n i - 30 X II 1929, tom obejmuje za tem l a t bez mała d w a n a ś c ie . Są t o l a t a d o n i o s ł e d la ż y c ia publi cznego: o d zyskanie n i e p o d l e g ł o ś c i P o l s k i , p o c z ą t k i tw o rz e n ia s i ę w ładzy państwowej i to w arzy sząc e temu s p o ry i ro zg ry w k i po l i t y c z n e . Vi ż y c iu o so bistym p i s a r k i w y p e łn ia je początkowo go rą c e u c z u c ie do Ja n a Gorzechowskiego ( J u r a ) , n a s t ę p n i e małżeń stwo z nim, potem ro z c z a ro w a n ie i dram atyczne r o z s t a n i e . J e s t t o w r e s z c i e o k re s n a d e r ważny w rozw oju tw ó r c z o ś c i p r z y s z ł e j a u t o r k i "Ś c ia n ś w i a t a " , k t ó r a w - c z a s ie po b y tu z mężem w Grodnie p o z n a ła ż y c ie więźniów w tam tejszym w i ę z i e n i u : p o w s ta ły w tym c z a s i e m .in . 'M h a r a k te r y " , "Dom nad ł ą k a m i" , "Choucas" o r a z "Ro mana T e re s y H e n n e rt" i "N iedobra m iło ś ć " .
± s ± y y ö /9 5 A. P .
/ I I / NYCZEK T adeusz: Ż y c io d a jn y , ś m ie rc io n o ś n y . " M ie s ię c z n i k L i t e r a c k i " 1980 n r 1 s . 5 9 -64.
S z k ic j e s t p ró b ą a n a l i z y tw ó r c z o ś c i Edwarda S t a c h u r y . Au t o r przeprow adza i n t e r p r e t a c j ę kluczow yca d l a p i s a r z a p r o b l e mów: fenomenu e g z y s t e n c j i jed n o stk o w e j i z b io ro w e j, r e l a c j i : c z ło w ie k - l u d z i e , c z ło w ie k - n a t u r a . Rozważania nad k o n c e p c ją ś w i a ta i c z ło w ie k a , zaw arte w o s ta t n i m utworze S ta c h u r y "P abula r a s a " , z m i e r z a j ą do uchwycenia e w o l u c j i ś w ia to p o g lą d u p i s a r z a - od "JA" do " s i ę " , od w ia r y w s i e b i e do w ia ry we w ła s n ą p o k o rę . J e s t w ięc t o utwór o p r z e w a r to ś c io w a n iu k o n c e p c j i tw o rzo n ej do t ą d l i t e r a t u r y i w ła s n e j f i l o z o f i i ż y c io w e j. A n a liz a s ł ó w - k l u - ozy omawianej p ro z y ( t a k - n i e , mgła, " c a ł a ja sk ra w o ść ") prow adzi do t e z y o k o n ie c z n e j k o n sek w en cji f i l o z o f i i p i s a r z a ( z w e r b a l i
zowanej w l i t e r a t u r z e i u p ra w ia n e j w ż y c i u ) : o d rz u c e n ie i za p r z e c z e n i e w ła s n e j to ż sa m o śc i prowadzące do zgody na ś m ie rć .
