Praca oryginalna Original paper
Kukurydza nale¿y do rolin ³atwo kisz¹cych siê, z uwagi na wysok¹ zawartoæ wêglowodanów. Kiszon-ki z tej roliny s¹ bardzo podatne na rozk³ad tlenowy, który mo¿e wyst¹piæ zw³aszcza po otwarciu silosu i przy dostêpie powietrza do zakiszanego materia³u. W wyniku dzia³ania dro¿d¿y i grzybów pleniowych nastêpuj¹ w tym okresie szczególnie du¿e straty sk³ad-ników pokarmowych. Rozwijaj¹ce siê grzyby plenio-we mog¹ wytwarzaæ szkodliplenio-we metabolity wtórne zwane mikotoksynami, m.in. aflatoksyny, zearalenon (ZON), ochratoksynê A (2).
Z uwagi na mo¿liwoæ przechodzenia mikotoksyn do produktów pochodzenia zwierzêcego (carry-over), zw³aszcza mleka i jego przetworów, skarmianie pasz
zawieraj¹cych te zwi¹zki mo¿e stanowiæ zagro¿enie dla zdrowia konsumentów (5).
Dla poprawy jakoci konserwowanej paszy stosuje-my ró¿nego rodzaju dodatki kiszonkarskie. Do najwa¿-niejszych zaliczamy dodatki mikrobiologiczne okre-lane jako inokulanty oraz preparaty chemiczne o dzia-³aniu zakwaszaj¹cym.
Ustalono, ¿e stosowanie dodatków kiszonkarskich zawieraj¹cych krótko³añcuchowe kwasy organiczne i ich estry lub sole, a tak¿e mieszaniny tych zwi¹zków korzystnie wp³ywa na sk³ad chemiczny kiszonek (8). Wyniki badañ nad wp³ywem tych preparatów na li-czebnoæ dro¿d¿y i pleni s¹ bardzo zró¿nicowane. Wiêkszoæ autorów (6, 7, 9, 11) uwa¿a, ¿e redukuj¹
Wp³yw wybranych dodatków na wartoæ pokarmow¹
i mikroflorê kiszonki z kukurydzy inokulowanej
Penicillium verrucosum 410
KATARZYNA RACZKOWSKA-WERWINSKA, ANDRZEJ POTKAÑSKI, JAN GRAJEWSKI*, MAGDALENA TWARU¯EK*, BEATA MIKLASZEWSKA*, WIOLETTA £UKOMSKA*,
AGNIESZKA GUBA£A, MAREK SELWET**
Katedra ¯ywienia Zwierz¹t i Gospodarki Paszowej Wydzia³u Hodowli i Biologii Zwierz¹t AR, ul. Wo³yñska 33, 60-637 Poznañ *Instytut Biologii i Ochrony rodowiska UKW, ul. Chodkiewicza 30, 85-064 Bydgoszcz
**Katedra Mikrobiologii Rolnej Wydzia³u Rolniczego AR, ul. Szyd³owska 50, 60-656 Poznañ
Raczkowska-Werwinska K., Potkañski A., Grajewski J., Twaru¿ek M., Miklaszewska B., £ukomska W., Guba³a A., Selwet M.
Effect of selected additives on the nutritive value and microflora of silage from maize inoculated with Penicillium verrucosum 410
Summary
The objective of the research project was to determine the influence of chemical (KemiSile 2000) and bilogical (Lactacel L) silage additives on the hygiene quality and nutritive value of maize silages treated with a mould inoculum of Penicillium verrucosum 410. The experiments were conducted on S.C. type Celux cultivar of maize (FAO 220) with a 34% dry matter count that was harvested in August 2002 and ensiled in 3 variants (each variant in 3 replications). Group 1 was a control and comprised silage without any additives, group 2 was ensiled with the addition of 0.25% KemiSile 2000, while group 3 was treated with 0.20% Lactacel L preparation. After 12 weeks of the silage process individual silages were subjected to chemical analyses, and the microbiological composition of silages was also determined. Similar analyses were repeated following a 7 day period of exposure to oxygen. The applied silage additives were not found to have a significant influence on the chemical composition of silages. Nevertheless, silages supplemented with KemiSile 2000 contained higher levels of water soluble sugars and smaller quantities of lactic acid. The applied silage additives reduced quantities of coli and Clostridium bacteria and improved the hygiene quality. After the exposure to oxygen, the quantities of yeasts and fungi increased and the pH value increased dramatically. The ensiling process caused significant changes in the fungal microflora of silages; the quantities of Penicillium verrucosum decreased considerably, while Penicillium roqueforti turned out to be the dominant species in the examined silages.
one ich liczbê, ale istniej¹ tak¿e informacje, ¿e doda-tek preparatów chemicznych, zawieraj¹cych kwasy organiczne, mo¿e powodowaæ intensywniejszy wzrost grzybów lub wzmo¿one wytwarzanie mikotoksyn, jako reakcjê pleni na stres rodowiskowy, szczególnie ma to miejsce przy dostêpie tlenu i suboptymalnej dawce kwasu mrówkowego w konserwacji wilgotnego ziar-na (3, 4, 15-17).
Inokulacja zielonki z kukurydzy grzybem Penicil-lium verrucosum 410 mo¿e u³atwiæ obserwacjê, w jaki sposób zastosowane dodatki kiszonkarskie wp³ywaj¹ na rozwój tego grzyba. Nale¿y zaznaczyæ, ¿e Penicil-lium verrucosum wytwarza ochratoksynê A, której mog¹ towarzyszyæ inne metabolity, kwas penicylino-wy, cytrynian, kwas cyklopiazonopenicylino-wy, penitrem A i gry-zeofulwina (4). Aktualne badania wykazuj¹, ¿e w wil-gotnym ziarnie kukurydzy sk³adowanym w rêkawach foliowych po d³u¿szym okresie magazynowania poja-wia siê ochratoksyna A. Metabolit ten w klimacie pol-skim produkowany mo¿e byæ tak¿e w mniejszych ilo-ciach przez Penicillium ochraceus. Proces ten uaktyw-nia siê przy dostêpie tlenu. W praktyce kukurydzê za-kisza siê o zbyt wysokiej zawartoci suchej masy, co uniemo¿liwia uzyskanie idealnych warunków beztle-nowych.
Celem badañ by³o okrelenie wp³ywu dwóch rodza-jów dodatków kiszonkarskich, chemicznego i mikro-biologicznego, na nastêpuj¹ce czynniki:
a) mo¿liwoci rozwoju pleni Penicillium verruco-sum 410 w procesie kiszenia zielonki z kukurydzy, jak i po otwarciu zbiornika kiszonkarskiego i przy dostêpie powietrza oraz wytworzenia przez ni¹ ochratoksyny A; b) wartoæ pokarmow¹ kiszonek z zielonek z ku-kurydzy traktowanej Penicillium verrucosum 410;
c) liczebnoæ bakterii fermentacji mlekowej, bak-terii z rodzaju Clostridium, z grupy coli, dro¿d¿y i grzy-bów pleniowych w kiszonce.
Materia³ i metody
Materia³ dowiadczalny stanowi³a zielonka z kukurydzy odmiany Celux typ S.C. (FAO 220) o zawartoci suchej masy 34% inokulowana Penicillium verrucosum 410. Wy-soka zawartoæ suchej masy w zielonce spowodowana by³a wyj¹tkowo wysokimi temperaturami w okresie wegetacyj-nym i bardzo niskim poziomem opadów w sierpniu 2002 roku, kiedy wykonywano eksperyment.
Inokulum Penicillium verrucosum 410 otrzymano po zaszczepieniu rysowym grzybem pleniowym z rodzaju Peniciilium verrucosum 410 inkubowanym na pod³o¿u aga-rowym YGC (Yeast extract, Glucose, Chloramphenicol) w warunkach tlenowych w temperaturze 22-25°C. Otrzy-man¹ zawiesinê z inokulum Penicillium verrucosum 410 w iloci 2,2 × 107 ml1 wymieszano z 20 kg zielonki i
zaki-szono w trzech wariantach w ka¿dym w trzech silosach o pojemnoci 4 dm3.
Badania przeprowadzono w nastêpuj¹cych wariantach: 1 grupa kontrolna (bez dodatku konserwantów); 2 ku-kurydza + 0,25% preparatu KemiSile 2000; 3 kuku-kurydza + 0,2% Lactacel L.
KemiSile 2000 zawiera³ w swoim sk³adzie: 55% kwasu mrówkowego, 9% kwasu propionowego, 24% mrówczanu amonu, 7% estru kwasu benzoesowego. Lactacel L zawie-ra³: Lactobacillus plantarum jtk g1 106,
endo-1,4-beta-glu-kanazê, ksylanazê, glukoamylazê.
Po 12 tygodniach fermentacji silosy otwierano i wyko-nano analizy chemiczne i mikrobiologiczne. W kiszonkach poddanych 7-dniowej ekspozycji tlenowej analizy chemicz-ne ograniczono do okrelenia wartoci pH próbek i analiz mikrobiologicznych. W zielonce i kiszonkach oznaczono równie¿ poziom ochratoksyny A i zearalenonu metod¹ HPLC z detekcj¹ fluorescencyjn¹. Próbki do ekstrakcji oczyszczano na kolumienkach powinowactwa immunolo-gicznego, odpowiednio dla ochratoksyny A OchraPrep (R Biopharm RHÔNE LTD) oraz dla zearalenonu ZearalaTest (Vicam). W sk³ad systemu HPLC (Merck Hitachi) wchodzi³y m.in.: pompa L-7100, autosampler L-2750, detektor fluorescencyjny L-7480.
W surowcu i kiszonkach okrelano tak¿e liczebnoæ bak-terii fermentacji mlekowej, Clostridium, bakbak-terii z grupy coli, dro¿d¿y i grzybów pleniowych. Oznaczeñ dokonano stosuj¹c posiew g³êbinowy metod¹ p³ytkow¹ z kolejnych rozcieñczeñ. Zastosowane pod³o¿a: Clostridium okrelano na TSC® Agar firmy MERCK (13), bakterii fermentacji
mlekowej na ATP Agar firmy MERCK (3), bakterie z gru-py coli na pod³o¿u Fluorocult® LMX Broth modified acc.
to Manofi and OSSMER firmy MERCK (14), grzyby ple-niowe na pod³o¿u agarowym z ró¿em bengalskim (10), dro¿d¿e na agarze z brzeczk¹ (BTL spó³ka z o. o. Zak³ad Enzymów i Peptonów w £odzi).
Analizy sk³adu chemicznego i mikroflory epifitycznej zielonki, a tak¿e kiszonki z kukurydzy przed i po ekspozy-cji tlenowej wykonano w Katedrze ¯ywienia Zwierz¹t i Gospodarki Paszowej Akademii Rolniczej w Poznaniu. Zawartoæ mikotoksyn i liczbê grzybów pleniowych oraz ich identyfikacjê gatunkow¹ wykonano w Laboratorium Badawczym Instytutu Biologii i Ochrony rodowiska Uni-wersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Pozosta³e analizy mikrobiologiczne wykonano w Katedrze Mikrobio-logii Rolnej Akademii Rolniczej w Poznaniu.
Dane uzyskane w trakcie dowiadczenia, dotycz¹ce li-czebnoci mikroorganizmów zosta³y poddane weryfikacji statystycznej (tab. 2). Badano wp³yw dwóch czynników na liczebnoæ drobnoustrojów: zastosowanych czynników ró¿-nicuj¹cych i wp³ywu ekspozycji tlenowej. Do obliczeñ za-stosowano procedurê GLM z pakietu SAS, istotnoæ ró¿-nic weryfikowano testem Duncana i t-Studenta.
Wyniki i omówienie
Wyniki badañ przedstawiono w tab. 1. Zielonka z kukurydzy zawiera³a such¹ masê w iloci 372,10 g kg1, bia³ko ogólne 81,43 g kg1 s.m., w³ókno surowe
182,48 g kg1 s.m., natomiast udzia³ cukrów
rozpusz-czalnych w wodzie (WSC) wynosi³ 106,15 g kg1 s.m.
W zielonce tej nie wykryto ochratoksyny A i zearale-nonu (ZON).
Mikroflorê epifityczn¹ zielonki z kukurydzy z in-okulum Penicillium verrucosum 410 stanowi³y: bak-terie fermentacji mlekowej 1,37 × 104 jtk g1 s.m.,
Clos-tridium 2,75 × 104 jtk g1 s.m., bakterie z grupy coli
Oznaczono tak¿e procentowy udzia³ grzybów ple-niowych w zielonce z kukurydzy, których sk³ad gatun-kowy kszta³towa³ siê nastêpuj¹co: Fusarium solani i Fusarium sambucinum 26%, Penicillium verrucosum (4 × 105 jtk g1 s.m.) 23%, Aureobasidium 18%,
Cla-dosporium 12%, Mucor oraz Absidia 3%, grzyby nie-zidentyfikowane 9%.
Tab. 1 przedstawia sk³ad chemiczny kiszonek z ku-kurydzy przed ekspozycj¹ tlenow¹ we wszystkich wariantach dowiadczenia. Najni¿sza wartoæ suchej masy by³a w kiszonce z Lactacel L 326,10 g kg1,
na-tomiast w pozosta³ych próbkach odnotowano wartoæ zbli¿on¹ od 337,60 g kg1 dla próby kontrolnej do
344,30 g kg1 dla próbki z KemiSile 2000.
Zawartoæ bia³ka ogólnego, w³ókna surowego, ce-lulozy (ADF) oraz hemicece-lulozy (NDF) we wszyst-kich próbkach kszta³towa³y siê na zbli¿onym pozio-mie.
Poziom kwasu mlekowego przedstawia³ siê nastêpuj¹co: dla grupy kontrolnej 79,65 g kg1 s.m., dla grupy z
Kemi-Sile 2000 40,55 g kg1 s.m., a z
dodatkiem preparatu Lactacel L 85,67 g kg1 s.m.
W kiszonce z kukurydzy przed ekspozycj¹ tlenow¹ nie wykryto obecnoci kwasu ma-s³owego, propionowego oraz mrówkowego. Wyj¹tek stano-wi³y próbki z preparatem che-micznym, gdy¿ zawiera³ on w swoim sk³adzie kwas mrów-kowy, a wykryta w kiszonce jego iloæ wynosi³a 6,11 g kg1
s.m.
Zawartoæ NNH3 i cukrów rozpuszczalnych w wodzie by³a wy¿sza w próbkach z Ke-miSile 2000 ni¿ w grupie kon-trolnej i z Lactacel L.
Wartoæ pH we wszystkich próbkach kiszonki z kukurydzy przed ekspozycj¹ tlenow¹ wy-nosi³a od 3,43 dla grupy kon-trolnej do 3,69 dla grupy z Ke-miSile 2000. Nie mo¿na jedno-znacznie wskazaæ, ¿e obecnoæ inokulum Penicillium verruco-sum 410 wp³ynê³a na jego war-toæ. Natomiast w kiszonce z kukurydzy po ekspozycji tle-nowej wartoæ pH by³a znacz-nie wy¿sza i kszta³towa³a siê nastêpuj¹co: 6,75 w grupie kontrolnej; 5,13 z KemiSile 2000 i 6,01 z Lactacel L.
W badanych próbkach ki-szonki z kukurydzy przed ekspozycj¹ tlenow¹ nie wy-kryto ochratoksyny A, natomiast zearalenon (ZON) by³ obecny w grupie kontrolnej i jego zawartoæ wynosi³a 2,33 ppb.
Po ekspozycji tlenowej w grupie kontrolnej nie wy-kryto ochratoksyny A i ZON. W grupie z dodatkiem preparatu Lactacel L znaleziono ladow¹ iloæ ochra-toksyny A wynosz¹c¹ 0,05 ppb. Zearalenon wykryto w próbkach z KemiSile 2000 w iloci 4,0 ppb oraz z Lactacelem L 2,0 ppb. Zearalenon jest wytwarza-ny przede wszystkim przez Fusarium graminearum i Fusarium culmorum. Metabolit ten jest spotykany w kiszonkach czêsto i, wed³ug opracowania Olden-burg i wsp. (12), mo¿e byæ tworzony przez plenie pod-czas lub po procesie zakiszania. Oznaczane poziomy ZON nie stanowi¹ zagro¿enia dla prze¿uwaczy, które s¹ znacznie mniej wra¿liwe na dzia³anie tych substan-cji w porównaniu z trzod¹ chlewn¹. Bauer (1)
przyta-y rt e m a r a P zSaukrioswzaiency a k n o z s i K a n l o rt n o k a p u r G KemiSlie2000 LactacelL o p u i c r a w t o o p ij c y z o p s k e j e w o n e lt o p u i c r a w t o o p ij c y z o p s k e j e w o n e lt o p u i c r a w t o o p ij c y z o p s k e j e w o n e lt A a n y s k o t a r h c O ) b p p ( n.w. n.w. n.w. n.w. n.w. n.w. 0,05 n o n e l a r a e Z ) b p p ( n.w. 2,33 n.w. n.w. 4,00 n.w. 2,00 a s a m a h c u S g k g ( 1) 372,10 337,60 n.b. 344,30 n.b. 326,10 n.b. e w o r u s o k ³ a i B g k g ( 1s.m). 81,43 82,09 n.b. 85,44 n.b. 83,71 n.b. e w o r u s o n k ó ³ W g k g ( 1s.m). 182,48 166,34 n.b. 196,75 n.b. 184,35 n.b. F D A g k g ( 1s.m). n.b. 189,07 n.b. 209,46 n.b. 191,35 n.b. F D N g k g ( 1s.m). n.b. 410,04 n.b. 432,16 n.b. 421,52 n.b. H N -N 3 g k g ( 1s.m). n.b. 0,95 n.b. 1,45 n.b. 0,81 n.b. l o n a t E g k g ( 1s.m). n.b. 11,84 n.b. 15,74 n.b. 9,83 n.b. C S W g k g ( 1s.m). 106,15 40,00 n.b. 98,09 n.b. 40,15 n.b. y w o t c o . w K g k g ( 1s.m). n.b. 11,53 n.b. 10,39 n.b. 15,24 n.b. y w o k e l m . w K g k g ( 1s.m). n.b. 79,65 n.b. 40,55 n.b. 84,67 n.b. y w o k w ó r m . w K g k g ( 1s.m). n.b. n.w. n.b. 6,11 n.b. n.w. n.b. y w o ³ s a m . w K g k g ( 1s.m). n.b. n.w. n.b. n.w. n.b. n.w. n.b. y w o n o i p o r p . w K g k g ( 1s.m). n.b. n.w. n.b. n.w. n.b. n.w. n.b. H p n.b. 3,43 6,75 3,69 5,13 3,51 6,01
Tab. 1. Sk³ad chemiczny zielonki oraz kiszonek z kukurydzy inokulowanych Penicillium verrucosum 410
cza jednak dane, ¿e ten metabolit jest przekszta³cany przez organizm prze¿uwaczy do ró¿nych zwi¹zków po-chodnych o specyficznym i negatywnym oddzia³ywa-niu. Autor zaznacza, ¿e mimo stosowanych dodatków kiszonkarskich dostêp powietrza do kiszonki, oprócz dalszego rozwoju pleni z rodzaju Fusarium, uaktyw-niaæ mo¿e wzrost Penicillium, Aspergillus, Monascus, a tak¿e plenie z rodziny Mucoraceae. Powstaj¹ce metabolity wymienionych grzybów pleniowych mog¹ wywo³ywaæ choroby lub os³abiaæ odpornoæ zwierz¹t u¿ytkowych.
Po otwarciu silosów, a tak¿e po ekspozycji tle-nowej nast¹pi³o zmniejszenie liczebnoci komórek Penicillium verrucosum, natomiast zaobserwowano wyran¹ dominacjê pleni Penicillium roqueforti, wy-kazuj¹ca wyran¹ zdolnoæ wzrostu w warunkach kwanego rodowiska przy podwy¿szonym udziale dwutlenku wêgla i tlenu.
Analizy mikrobiologiczne dotycz¹ce dominuj¹cych grzybów pleniowych w kiszonce z kukurydzy przed
ekspozycj¹ tlenow¹ wykaza³y, ¿e w grupie kontrolnej dominowa³y grzyby z rodzaju: Penicillium roqueforti, Mucor spp. 21%, Oidium 50%, materia³ niezidentyfi-kowany stanowi³ 27%. Po zastosowaniu KemiSile 2000 w kiszonce 50% stanowi³ Penicillium roqueforti oraz 50% to materia³ niezidentyfikowany. Kombina-cja z Lactacel L w 100% zdominowana zosta³a przez Penicillium roqueforti.
Po ekspozycji tlenowej nast¹pi³o tak silne zagrzy-bienie wszystkich kiszonek, ¿e analizy chemiczne ogra-niczono tylko do okrelenia wartoci pH. Dokonano jednak oceny wzrostu mikroflory oraz analizy OTA i ZON.
Przeprowadzone analizy mikrobiologiczne dotycz¹-ce dominuj¹cych grzybów pleniowych w kiszondotycz¹-ce z kukurydzy po ekspozycji tlenowej wykaza³y, ¿e w próbce kontrolnej 40% stanowi³ Mucor spp., Oidium 50%, a 10% to materia³ niezidentyfikowany. Próbka z KemiSile 2000 zawiera³a 90% Oidium i w 10% Pe-nicillium roquefofti oraz Aureobasidium. W próbkach z Lactacel L stwierdzono 70% Penicillium roqueforti, a 30% stanowi³ materia³ niezidentyfikowany, obecne by³y tak¿e plenie Aspergillus fumigatus. Pomimo warunków tlenowych nie stwierdzono w ¿adnej prób-ce kiszonek wzrostu komórek pleni Penicillium ver-rucosum, którymi inokulowano surowiec.
W grupie kontrolnej, w kiszonce poddanej ekspo-zycji tlenowej liczebnoæ bakterii fermentacji mleko-wej utrzymywa³a siê na zbli¿onym poziomie. Obni¿e-niu uleg³a liczebnoæ Clostridium i bakterii z grupy coli, co mog³o byæ spowodowane dostêpem tlenu, który mo¿e hamowaæ lub uniemo¿liwia wzrost tych bakte-rii. Podczas ekspozycji tlenowej odnotowano wzrost liczebnoci komórek dro¿d¿y i grzybów pleniowych. Zwiêkszenie liczebnoci tych grzybów w tym okresie mo¿e byæ przyczyn¹ du¿ych strat sk³adników pokar-mowych w kiszonkach (tab. 2).
W próbkach kiszonek z KemiSile 2000 bezpored-nio po otwarciu zbiornika i poddanych ekspozycji tle-nowej obni¿eniu uleg³a liczebnoæ bakterii fermenta-cji mlekowej i bakterii z grupy coli w porównaniu z grup¹ kontroln¹. Obni¿y³a siê tak¿e liczebnoæ Clos-tridium, a w próbkach poddanych ekspozycji tlenowej nie wykryto w ogóle tych bakterii. Zastosowany doda-tek chemiczny ograniczy³ wzrost liczebnoci dro¿d¿y i grzybów pleniowych w próbkach poddanych dzia-³aniu powietrza w porównaniu z grup¹ kontroln¹ (tab. 2).
W grupie z dodatkiem Lactacel L liczebnoæ bakte-rii fermentacji mlekowej i z grupy coli kszta³towa³a siê na poziomie zbli¿onym do wyników uzyskanych w grupie z dodatkiem KemiSile 2000. W próbkach badanych bezporednio po otwarciu zbiornika odno-towano najwy¿sz¹ liczebnoæ bakterii z rodzaju Clos-tridium w porównaniu z grup¹ kontroln¹ i z grup¹ z dodatkiem KemiSile 2000. Lactacel L wykaza³ s³ab-sze dzia³anie hamuj¹ce wzrost dro¿d¿y i grzybów ple-niowych w porównaniu z KemiSile 2000, ale
ograni-a n l a z c d a i w o d a p u r G Bakteirefermentacijmlekowej(tjkg1kiszonk)i u i c r a w t o o p poekspozycij ltenowej a n l o rt n o k a p u r G 2 × 0,5 1 8 Aa 2 × 0,1 1 8 Aa 0 0 0 2 e li S i m e K z a p u r G 3 × 0,6 1 8 Ab 1 × 0,7 1 8 Bb L l e c a t c a L z a p u r G 3 × 0,7 1 8 Ab 1 × 0,9 1 8 Bb m u i d ir t s o l C (tjkg1kiszonk)i u i c r a w t o o p poekspozycij ltenowej a n l o rt n o k a p u r G 7 × 0,1 1 5 Aa 2 × 0,1 1 5 Ba 0 0 0 2 e li S i m e K z a p u r G 1 × 0,0 1 5 Ab n.w. L l e c a t c a L z a p u r G 4 × 0,0 1 5 Ac 1 × 0,0 1 5 Bb y p u r g z e ir e t k a B coil(tjkg1kiszonk)i u i c r a w t o o p poekspozycij ltenowej a n l o rt n o k a p u r G 4 × 0,6 1 5 Aa 2 × 0,9 1 5 Ba 0 0 0 2 e li S i m e K z a p u r G 2 × 0,0 1 5 Ab 1 × 0,3 1 5 Bb L l e c a t c a L z a p u r G 2 × 0,1 1 5 Ab 1 × 0,6 1 5 Bb g k tj ( e ¿ d ¿ o r D 1kiszonk)i u i c r a w t o o p poekspozycij ltenowej a n l o rt n o k a p u r G 2 × 0,4 1 5 Aa 1 × 0,1 1 9 Ba 0 0 0 2 e li S i m e K z a p u r G 2 × 0,9 1 4 Ab 1 × 0,4 1 8 Bb L l e c a t c a L z a p u r G 3 × 0,3 1 5 Ac 5 × 0,0 1 8 Bc g k tj ( e w o i n e l p y b y z r G 1kiszonk)i u i c r a w t o o p poekspozycij ltenowej a n l o rt n o k a p u r G 1 × 0,6 1 2 Aa 4 × 0,6 1 7 Ba 0 0 0 2 e li S i m e K z a p u r G 3 × 0,2 1 2 Ab 4 × 0,7 1 6 Bb L l e c a t c a L z a p u r G 2 × 0,8 1 2 Ab 2 × 0,5 1 7 Bc
Tab. 2. Liczebnoæ mikroorganizmów w zielonce oraz kiszon-kach z kukurydzy inokulowanych Penicillium verrucosum 410
Objanienia: a, b, c rednie umieszczone w kolumnach ozna-czone tymi samymi literami nie ró¿ni¹ siê istotnie na poziomie p < 0,05; A, B rednie umieszczone w wierszach oznaczone tymi samymi literami nie ró¿ni¹ siê istotnie na poziomie p < 0,05
cza³ wzrost tych grzybów w porównaniu z grup¹ kon-troln¹.
Wnioski
Wyniki przeprowadzonych badañ nad zastosowa-niem preparatu chemicznego oraz mikrobiologiczne-go zawieraj¹cemikrobiologiczne-go bakterie fermentacji mlekowej jako dodatków kiszonkarskich podczas zakiszania zielon-ki z kukurydzy inokulowanej Penicillium verrucosum 410 pozwalaj¹ na wyci¹gniêcie nastêpuj¹cych wnios-ków:
stosowanie dodatków kiszonkarskich chemicz-nych i mikrobiologiczchemicz-nych u³atwia proces kiszenia, a tak¿e poprawia wartoæ higieniczn¹ kiszonek z ku-kurydzy, ograniczaj¹c liczebnoæ bakterii z rodzaju Clostridium i z grupy coli oraz grzybów,
w wyniku procesu kiszenia sk³ad mikroflory grzy-bowej ulega du¿ym zmianom pod wzglêdem ilocio-wym i jakocioilocio-wym. Dominuj¹cym gatunkiem w ki-szonkach okaza³y siê plenie z gatunku Penicillium roqueforti,
grzyby z gatunku Penicillium verrucosum 410 wprowadzone do zakiszanej zielonki z kukurydzy w postaci inokulum, niezale¿nie od stosowanych do-datków kiszonkarskich nie rozwija³y siê, a ich liczeb-noæ ulega³a wyranemu zmniejszeniu.
Pimiennictwo
1.Bauer J.: Plenie i produkty pleni w kiszonkach, [w:] Grajewski J. (red.): Mikotoksyny i grzyby pleniowe zagro¿enia dla cz³owieka i zwierz¹t. Wyd. UKW Bydgoszcz 2006, 165-176.
2.Che³kowski J.: Mikotoksyny i wytwarzaj¹ce je grzyby. SGGW-AR, Warsza-wa 1985.
3.Deibel R. H., Evans J. B., Niven C. F.: Microbiological assay for the thiamin using Lactobacillus viridescsens. J. Bact. 1957, 74, 818-821.
4.Grajewski J.: Mo¿liwoci inaktywacji ochratoksyny A w badaniach in vitro oraz in vivo u kurcz¹t. Praca hab., Wyd. AR im. Kazimierza Wielkiego, Byd-goszcz 2003.
5.Grajewski J., Böhm J., Luf W., Sk³adanowska B., Szczepaniak K., Twaru-¿ek M.: The effect of harvest time on fermentation and fungal growth of two ensiled maize varieties in Austria. XIIth Internat. Silage Conference, Uppsala 5-7 July, 1999, s. 135-136.
6.Guerre P., Bailly J. D., Benard G., Burgat V.: Excretion lactee des mycotoxi-nes: quells risques pour le consommateur? Rev. Med. Vet. 2000, 151, 7-22. 7.Keady T. W. J., OKiely P.: An evaluation of the rate of nitrogen fertilization of grassland on silage on silage fermentation, in silo-losses, effluent produc-tion and aerobic stability. Grass Forage Sci. 1996, 51, 350-362.
8.Kostulak-Zieliñska M., Potkañski A., Przybylski M., Selwet M., Perkowski J.: Wartoæ higieniczna kukurydzy zakiszonej z dodatkiem konserwantu che-micznego. Medycyna Wet. 2002, 58, 792-795.
9.Manafi M., Kneifel W.: A combined chromogenic-fluorogenic medium for simultaneous detection of total coli forms and E. coli in the water.-Zntbl. Hyg. 1989, 189, 225-234.
10.Martin J. P.: Use of acid, rose Bengal, and streptomycin in plate method for estimating soil fungi. Soil Sci. 1950, 69, 215.
11.Oldenburg E., Hoppner F.: Fusarium mycotoxins in forage maize-occur-rence, risk assessment, minimization. Mycotoxin Res. 2003, 19, 43-46. 12.Oldenburg E., Valenta H., Sator C.: Risikoabschätzung und
Vermeidungs-strategien bei der Futtermittelerzeugung, [w:] Dänicke S., Oldenburg E.: Risikofaktoren für die Fusariumtoxinbildung in Futtermitteln und Vermei-dungsstrategien bei der Futtermittelerzeugung und Fütterung. Landbau-forschung Völkenrode, Sonderheft 2000, 216, 5-34.
13.Orthy D. S.: Comparison of sulfite-polymyxin-sulfadiazine medium and tryp-tose-sulfite-cycloserine medium without eggyolk for recovering Clostridium perfringens. Appl. Env. Microbiol. 1977, 33, 986-988.
14.Ossmer R.: Simultaneous detection of total Coliforms and E. coli-Fluorocult LMX-Broth: Proc. 15th Internat. Symposium-FOOD MICRO. Internat. Com. Food Microbiology and Hygiene, Bingen-Rhine 1993, s. 215.
15.Potkañski A., Kostulak-Zieliñska M., Selwet M.: The effect of additives con-taining formic acid on the nutritive and hygienic value of silage made from grass-legume mixtures. Internat. Conf. Animal Nutrition, Tartu 2000, s. 83--87.
16.Selwet M.: Wp³yw kwasu mrówkowego na stan mikrobiologiczny kiszonek. Medycyna Wet. 2004, 60, 763-765.
17.Selwet M.: Wp³yw konserwantów z udzia³em kwasu mrówkowego na rozwój dro¿d¿y i grzybów pleniowych w kiszonkach. Medycyna Wet. 2005, 61, 349-352.
