Rye. 1. Rapana skorupka osobnika dojrzalego Fig. 1. Adult form
of
Rapana crust.ropl\, w. przeciwnym przypadku odkrycia te mogl\ kosztowac nas drogo i byc przeklenstwem ella nast~p
nych pokolefl3•
·Poza Baltykiem najbardziej ucz~szczane przez na-szych wczasowicz6w i rekonwalescent6w jest Morze Czarne, mimo ze nie wymienia si~ go wsr6d najbar-dziej zagrozonych m6rz europejskich, pewne oznaki swiadczl\, ze i tu nie jest najlepiej. W lecie 1971 r.
widzialem w poludniowej cz~sci Zatoki Burgaskiej
skorup~ czarnej mazi pokrywaj!lcej piaski plazy. Plaza w tym miejscu byla przepelniona mloaocianymi mar-twymi slimakami Rapana, wyrzucanymi przez fale na brzeg. Slimak ten, najokazalszy przedstawiciel wsp61-czesnej fauny malakozoologicznej Morza Czarnego zjawil si~ w morzach ibasenu sr6dziemnomorskiego dopiero w latach trzydziestych bie:il\cego wieku (3).
Jego ojczyznl\ jest p6lnocnozachodni Pacyfik. W Zato-ce Burgaskiej, zauwazono go przed kilkunastu laty; znalazl tu warunki sprzyjaj!lce szybkiemu rozmnaza -niu si~, g16wnie lcosztem omulka jadalnego i ostryg,
kt6rymi sif: odzywia. Dorosly osobnik wytwarza
sko-rup~ 0 srednicy okolo 13 cm, natomlast skorupki mlo-docianych Rapana oa plaZy burgaskiej osi!lgaly co najwyiej 3 cm (ryc. 1 i 2). Obecnie ten najnowszy skladnik fauny Morza Czarnego ginie najwczesniej, sygnalizujl\c niebezpieczenstwo grozl\ce tutejszemu sro-'
dowisku.
W tydzien p6zniej mialem moiliwosc zaobserwo-wania zanieczyszczenia ropl\ morza i plaiy mi~dzy
Burgas a Pomoriem, co uniemo:i1iwilo k!lpiel przez okolo dziesi~c dni. Jak wi~c widzimy juz obecnie coraz trudniej znalezc nieskazony przez niefrasobliw!l dzialalnosc czlowieka zak!ltek globu, umoiliwiaj!lcy
regeneracj~ naszych, zm~czonych warunkami wsp61-czesnej cywilizacji organizm6w.
W zakonczeruu wypada jeszcze raz powolac si~ .oa prof. J. Piccarda, kt6ry stwierdza, ze Winl\ za ten stan rzeczy nie moina obarczac wyll\cznie przemyslu.
'IN
nie mniejszym stopniu spada na nas samych odpow;i.e -3 Wy;padaloby rawnle'Z zactlo.wac dut!\ ostr~c pr.zy
prO(jek--towsnej os:ta.tnlo ekslPloaltacJi ZVliru z d.n.a Balty:k.u·, co
onO<i.e naJ:!uszyc natura.J.n!\ r6wn.owag~ ~rOlClAl/Wl$k.a:
Rye. 2. Skorupka osobnika mlodocianego Rapana. Wyso-kose skornpki ok. 4 cm,
Sred-nica ok. 3 cm. Fig. 2. Young form of Rapana snail; height of crust about 4 cm., diamete1' about 3 cm.
dzialnoSc za warunki, w jakich b~d!l Zyc nasze dzieci i wnuki. Niepohamowane d!lzenie konsumpcyjnie
na-stawionych spoleczeilstw do nie zawsze uzasadnionego pomnazania d6br jest zarodkiem smiertelnego
nie-bezpieczenstwa dla przysuosci ludzkosci. Zachodzi wi~c koniecznosc gruntownej przebudowy mentalnosci
na-szej generacji. Niemall4 ro'l~ majl\ w tyro do
spel-nienia srodki masowego przekazu.
W zakoilczeniu skladam serdeczne podzi~kowania
wszystkim osobom, kt6re dzielHy si~ ze mnl\ swymi
spostrzezeniami i informacjaml przy pisaniu tego
ar-tykulu.
LITERATURA
1. B 0 s s h a r d A. - M. Jacques Piccard parle de la mort des mers. Journal]. de Geneve, 26 Oct. 1971.
2. Cas per s H. -Auswirkung der Meeresversch-mutzung und Auinahmefahigkeit des Meeres rur Abfa11stoffe. Interocean 70 - internationaler Kon-gress mU Ausstellung riir Meeresforschung und Meeresnutzung. 10-15 XI 1970. Diisseldorf. B. 1. 19710.
3. E b e r z:i. n A. G. - Ob izmienienii sostawa czer-nomorskoj konchiliofauny w swiazi z lnwazijej Ra-pana i 0 znaczenii etogo jawlenia ala paleontologii. Dokl. AN SSSR 79. 1951, nr 5.
4. M a j e w ski A. - Czy Baltyk przeksztalcl si~ w
Morze Martwe? Gazeta obserwatora PIHM. 1971,
nr S.
5. T r z 0 sin s k a A. - Konierencja na temat ba-dan nad zanieczyszczeniem Baltyku. Helsinki
24--25 IX 1971 r. Ibidem 1972, nr 1.
SUMMARY
It results fr'Om one of the last public statements of prof. J. Piccard that the Baltic Sea belongs to the most impended seas of the wru-Id. The contamination of this scarcely aerated water basin rapidly increases
causing enormous losses in the composition of its
animal enVironment. Beside the contaminations with
various industrial products and refuses the most
dan-gerous is oil transportation. A wreckage of only one big oil-tanker can be responsibl~ for the complete
annihilation of biological adivity in this sea.
From the geological point. of view the impendency
of the Bal'tic Sea can considerably be increased due
to the -prospecting works for oil off-shore, particularly under the Baltic Sea bottom. In consequence of this both geologica'l survey and oil industry are highly responsible for all possible changes here.
Prof. J. Piccard rightly emphasizes that ·responsi·b'le
are here not only the oil industries, but also
nume-rous consumers' communities unrestrained in their
rapacity to augment goods infinit'ely. This seems to be the beginning of a killing danger for the future mankind. Thus, a necessity arises at present to change completely the mentality cxf our generaeon. Of con-siderable importance are here all kinds of mass in-formation centres.
