I Kongres Nauk Rolniczych „Nauka Praktyce” – prezentacja wniosków oraz konsekwencje dla polskiej branży ziemniaczanej.

Makroproblemy branży

I KONGRES NAUK ROLNICZYCH

I KONGRES NAUK ROLNICZYCH

„NAUKA PRAKTYCE”

„NAUKA PRAKTYCE”

– PREZENTACJA WNIOSKÓW

PREZENTACJA WNIOSKÓW

ORAZ KONSEKWENCJE DLA POLSKIEJ

ORAZ KONSEKWENCJE DLA POLSKIEJ

BRANŻY ZIEMNIACZ

BRANŻY ZIEMNIACZANEJ

NEJ

dr Wojciech Nowacki

IHAR, Zakład Agronomii Ziemniaka w Jadwisinie, 05-140 Serock e-mail: w.nowacki@ihar.edu.pl

dniach 14-15 maja br. odbył się I Kongres Nauk Rolniczych „Nauka Praktyce” pod hasłem „Przyszłość sektora rolno-spożywczego i obszarów wiej-skich”. Miejscem Kongresu były Puławy, a organizatorami – obok MRiRW – również In-stytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa – PIB oraz Instytut Weterynarii – PIB, któ-rych siedziby znajdują się w Puławach.

W

Celem zasadniczym Kongresu była inte-gracja wszystkich środowisk naukowych kra-ju wokół kierunku realizowanej polityki rolnej i wskazanie kierunków badań rolniczych, któ-re wspomagałyby polską politykę rolną, a jednocześnie było to miejsce promocji osią-gnięć nauk rolniczych. Partnerem medialnym Kongresu, obok innych czasopism, był kwar-talnik „Ziemniak Polski”.

W obradach uczestniczyło ogółem 560 osób, w tym także 20 delegacji zagranicz-nych z krajów UE oraz państw ościenzagranicz-nych. Szerokie spektrum uczestników określiło charakter Kongresu. Dominowała więc tema-tyka dotycząca szerokiego spojrzenia na pol-skie rolnictwo w kontekście przynależności naszego kraju do UE oraz wyznaczenia przyszłych perspektywicznych kierunków ba-dań naukowych wspierających rolnictwo.

Dwie sesje plenarne były poświęcone na-stępującym zagadnieniom:

●

Kierunki rozwoju nauk rolniczych i ich wpływ na kształt polskiego rolnictwa w nad-chodzących latach

●

Rola nauki w sektorze rolno-spożywczym w zakresie bezpieczeństwa, energii odna-wialnej, standardów jakościowych oraz zwiększenie wykorzystania innowacyjności

Z kolei 5 sesji panelowych poświęcono zagadnieniom kluczowym dla rozwoju pol-skiego rolnictwa, w których nauka ma istotną rolę do odegrania:

1. Kierunki rozwoju rolnictwa w Pol-sce na tle Wspólnej Polityki Rolnej

a) rolnictwo industrialne, zrów-noważone czy ekologiczne,

b)

znaczenie rozwoju infrastruk-tury rolniczej i wiejskiej,

c)

produkcja rolna na cele ener-getyczne a racjonalne wykorzystanie przestrzeni produkcyjnej.

2.

Zmiany klimatyczne i ich wpływ na kierunki badań i rolnictwo

a) gospodarka wodna wsi i rol-nictwa,

b)

postęp biologiczny i technolo-gie produkcji w warunkach zmieniającego się klimatu,

c)

gospodarka leśna i jej wpływ na rolnictwo i środowisko.

3. Rola nauki w realizacji bezpieczeń-stwa żywnościowego kraju

a)

kryteria gwarancji bezpie-czeństwa i jakości,

b) dobrostan zwierząt i jego wpływ na efekty produkcyjne,

c) genetycznie modyfikowane organizmy i ich wpływ na żywność i śro-dowisko.

4.

Rozwój technologii rolno-spożyw-czej i biotechnologii oraz ochrona bioróżnorodności

a)

kierunki rozwoju technologii rolno-spo-żywczej i biotechnologii w pro-dukcji żywności,

b)

ochrona bioróżnorodności w środowisku produkcji rolniczej,

c)

kryteria bioróżnorodności i współczesne dylematy jej ochrony.

5.

Rola nauk rolniczych w budowie innowacyjnego sektora rolno-spo-żywczego

a) wyniki badań jako produkt rynkowy,

b)

bariery wprowadzania do pro-dukcji w sektorze rolspożywczym no-woczesnych technik i technologii,

c)

rola doradztwa w doskonale-niu innowacyjności sektora rolno-spożyw-czego.

Podczas obrad wielokrotnie wskazywano na specyfikę polskiego rolnictwa w ramach struktur UE, w sensie pozytywnym, ale też i negatywnym. Polskie rolnictwo, a także pol-ska nauka rolnicza różnią się, niekiedy istot-nie, od sektora rolnego innych krajów euro-pejskich i wzorce obowiązujące w całej UE nie zawsze są możliwe do stosowania w pol-skim rolnictwie.

Kongres przyjął liczne propozycje rozwią-zań i wniosków, uznając jednocześnie, że w warunkach Polski rolnictwo powinno zmie-rzać w kierunku rozwoju zrównoważonego, przy jednoczesnym wykorzystaniu rozwiązań właściwych dla rolnictwa nowoczesnego, sprawnego pod względem technicznym i ekonomicznym, przyjaznego dla ludzi i śro-dowiska, bazującego głównie na

gospodar-stwach rodzinnych, zintegrowanego z całą gospodarką narodową oraz komplementar-nego względem innych działalności na ob-szarach wiejskich.

Kongres wytyczył najważniejsze obszary badań, obejmujące aspekty technologiczne i ekonomiczne, w zakresie:

●

racjonalnego użytkowania gruntów, z uwzględnieniem gleb o ograniczonej przydatności rolniczej, w tym:

-

kształtowania przestrzeni rolniczej z uwzględnieniem poprawy struktury obsza-rowej gospodarstw;

-

podniesienia poziomu produkcyjnego gleb przez racjonalne stosowanie nawo-żenia mineralnego, a zwłaszcza – wapno-wania;

-

systematycznego wzbogacania gleb w substancję organiczną, między innymi przez poprawną gospodarkę nawozami organicznymi oraz właściwe zmianowa-nie;

-

właściwego doboru uprawianych ga-tunków roślin oraz odmian dostosowa-nych do miejscowych warunków, z uwzględnieniem produkcji roślinnej prze-znaczonej na cele niespożywcze;

-

wzbogacania bioróżnorodności agro-ekosystemów oraz doskonalenia wskaźni-kowej oceny agrobioróżnorodności;

●

wpływu zmian klimatycznych na pro-dukcje rolną, w tym:

-

analiz ryzyka wystąpienia groźnych w skutkach hydrologicznych zjawisk ekstre-malnych – powodzi i susz;

-

analiz relacji między zmianami klimatu a czynnikami bilansów wodnych, ciepl-nych i pokarmowych w skali zlewni, pola i profilu glebowego;

-

analiz wodochronnego znaczenia te-renów leśnych i zsynchronizowania go-spodarki wodą na terenach rolnych i le-śnych w poszczególnych zlewniach i do-rzeczach;

-

przystosowania odmian do zmienio-nych warunków uprawy i alternatywnego użytkowania plonów z uwzględnieniem hodowli roślin odpornych na stres suszy;

-

agrotechniki dostosowanej do przewi-dywanych anomalii pogodowych;

●

rozwiązań optymalnej gospodarki zmniejszającymi się zasobami wody technologicznej, w tym:

-

ochrony wód przed zanieczyszcze-niami i przed niewłaściwą ich eksploata-cją;

-

optymalizacji zaopatrzenia w wodę ludności wiejskiej, gospodarstw oraz przemysłu;

-

prawidłowego nawadniania upraw poprzez wysoko efektywne pod wzglę-dem wykorzystania wody i zużycia energii nawadnianie z deszczowni oraz precyzyj-ne sterowanie mikronawadnianiem;

-

zabezpieczeń powodziowych, także zapór, jazów wodnych i małej retencji wód;

-

zaspokojenia potrzeb wodnych ry-bactwa stawowego;

-

optymalizacji rozmieszczenia zadrze-wień na terenach wykorzystywanych w rolnictwie;

●

postępu biologicznego w produkcji roślinnej i zwierzęcej, w tym:

-

optymalizacji postępu biologicznego i budowy systemowych rozwiązań stoso-wania kwalifikowanego materiału siewne-go;

-

oszacowania i uwzględnienia w oce-nie efektywności ekonomicznej wielofunk-cyjnego użytkowania zwierząt gospodar-skich;

-

opracowanie strategii użytkowania zasobów genetycznych zwierząt gospo-darskich;

-

przeciwdziałania narastającemu pro-cesowi monokultur roślinnych oraz deficy-towi produkcji roślin o znacznych zaso-bach białka;

●

energetyki odnawialnej, w tym:

-

hodowli odmian roślin przystosowa-nych do warunków agrotechniczprzystosowa-nych i kli-matycznych Polski oraz agrotechniki ro-ślin energetycznych;

-

logistyki na poziomie lokalnym i re-gionalnym dla zielonej energii;

-

energii odnawialnej drugiej generacji;

●

infrastruktury wewnętrznej gospo-darstw rolnych i zewnętrznej na ob-szarach wiejskich, w tym:

- instalacji energooszczędnych;

-

technik i technologii w celu zmniej-szenia emisyjności produkcji rolniczej;

-

optymalizacji procesu sanitacji roz-proszonych zagród, przysiółków i wsi so-łeckich;

-

systemu utylizacji odpadów;

-

optymalizacji systemu rolniczej infra-struktury drogowej;

●

bezpieczeństwa żywności i spełnie-nia oczekiwań konsumenta, w tym:

-

analiz ryzyka w zakresie bezpieczeń-stwa żywnościowego i ochrony zdrowia człowieka;

-

doskonalenia metod kontroli chemicz-nych i biologiczchemicz-nych substancji szkodli-wych;

-

badań nad występowaniem i inakty-wacją toksyn w żywności i paszach;

-

analiz wpływu czynników determinują-cych dobrostan zwierząt na procesy tech-nologiczne produkcji żywności i uzyskiwa-nych efektów końcowych dla jakości żyw-ności akceptowanej przez konsumenta;

-

określenia metod oceny ryzyka żyw-ności genetycznie modyfikowanej oraz analizy wartości żywieniowej wytwarzanej z surowców genetycznie modyfikowa-nych;

-

analiz wpływu zaleceń żywieniowych na procesy technologiczne;

-

dostosowania krajowego programu kontroli żywności do wymagań Komisji Europejskiej, co będzie gwarantowało Polsce pełny dostęp do światowych ryn-ków żywności;

●

marketingu i doradztwa w proce-sach innowacyjnych w rolnictwie, przetwórstwie rolno-spożywczym i na rzecz rozwoju obszarów wiejskich, w

tym:

-

badań rentowności w gospodarce ryn-kowej procesu wsparcia finansowego upowszechniania wyników badań i dzia-łań marketingowych na rzecz pakietu ba-dawczo-innowacyjnego;

-

analiz efektywności wdrażania inno-wacji w ramach działania platform techno-logicznych i klastrów;

-

modelowych analiz powiązań nauki i doradztwa z praktyką rolniczą w aspekcie ewolucji roli i umiejętności doradców;

-

analiz uwarunkowań budowy systemu wiedzy i informacji dla sektora rolno-spo--żywczego i obszarów wiejskich;

-

analizy przyczyn nieefektywnego wy-korzystania potencjału intelektualnego dla rolnictwa, rynków rolnych i obszarów wiej-skich;

●

opracowania lokalnych i regional-nych strategii oraz planów moderniza-cji i rozwoju obszarów wiejskich, w

tym:

-

aktualizacji priorytetowych rozwiązań modernizacji, możliwych do zastosowania w istniejących, a także planowanych uwa-runkowaniach ekonomicznych i społecz-nych;

-

usprawnienia narzędzi i metod wspie-rających procesy modernizacji.

●

określenia warunków zintegrowane-go podejścia do rozwoju obszarów wiejskich w ramach polityki spójności i wzmocnienia II filaru WPR oraz z uwzględnieniem zasad wielofunkcyj-nego rolnictwa.

Obok wyznaczenia najważniejszych przy-szłych obszarów badań rolniczych na Kon-gresie ustosunkowano się także do aktualne-go potencjału naukoweaktualne-go Polski w tym za-kresie. Uznano, że:



Nauki rolnicze w Polsce mają w wielu dziedzinach znaczące osiągnięcia, które są porównywalne z uzyskiwanymi w krajach wy-soko rozwiniętych gospodarczo, i dalsze ich wspieranie będzie miało kluczowe znaczenie dla przyszłości kraju.



Każdy z pionów nauk rolniczych (tj. uczelnie, jednostki badawczo-rozwojowe (jbr) i instytuty PAN) ma swoją specyfikę, ale wszystkie wnoszą znaczący wkład w przy-stosowanie polskiego rolnictwa do wymogów polityk UE, w tym także WPR.



Wiele przykładów z działalności jbr (m.in. Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospo-darki Żywnościowej – PIB, Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa – PIB, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, Państwowy Instytut Weterynaryjny – PIB, Instytut Zoo-techniki – PIB, Instytut Budownictwa, Mecha-nizacji i Elektryfikacji Rolnictwa, Instytut Me-lioracji i Użytków Zielonych czy Instytut Sa-downictwa i Kwiaciarstwa) wskazuje, że pla-cówki naukowe podległe ministrowi rolnictwa i rozwoju wsi umieją trafnie identyfikować problemy i wskazywać skuteczne sposoby ich rozwiązywania.



Doradztwo rolnicze w Polsce także odegrało istotną rolę w przystosowaniu pol-skiego rolnictwa do polityk UE. Jego działal-ność przeszła wyraźną ewolucję od doradz-twa typowo technologicznego do

ekonomicz-no-organizacyjnego i nakierowanego na po-zyskiwanie wsparcia z UE.



Nauki rolnicze i doradztwo rolnicze do-strzegają specyfikę regionalnego zróżnico-wania rolnictwa i agrobiznesu w Polsce. Po-trafią wspierać rozwój agrobiznesu w ujęciu regionalnym, przyczyniając się do rzeczywi-stej realizacji polityki regionalnej UE. Ode-grały pozytywną rolę w przystosowaniu rol-nictwa do integracji m.in. poprzez kształto-wanie świadomości rolników.



Potrzebna jest rzeczywista, a nie wer-balna integracja różnych środowisk pracują-cych na rzecz rolnictwa i agrobiznesu, ale z poszanowaniem specyfiki uczelni, których misją jest przede wszystkim dydaktyka.



W kategoryzacji placówek naukowych niezbędne jest uwzględnienie specyfiki nauk rolniczych i ich służebnej roli wobec wsi, rol-nictwa i społeczeństwa.



Wskazane jest dokonywanie okreso-wych ocen roli nauk rolniczych we wspiera-niu agrobiznesu w formie organizowanych co 4 lata kongresów.



Reorganizacja (restrukturyzacja) nauk rolniczych powinna mieć charakter systemo-wy, przemyślany i musi obejmować wszyst-kie piony.



Podstawą badań naukowych powinno być planowanie oparte na zasadach kom-pleksowości, interdyscyplinarności, długofa-lowości, spójności, systematyczności oraz zgodności z potrzebami praktyki. Zarówno w sferze rolnictwa właściwego, jak i przetwór-stwa, a także obrotu artykułami rolno-spo--żywczymi można zauważyć pionową relację w łańcuchu tworzenia innowacji, jednak z tą różnicą, że:

-

w rolnictwie wyniki badań muszą być „wtłaczane” do sektora za pomocą działań i otoczenia instytucjonalnego państwa, w tym systemu doradztwa, czego dowodzą doświadczenia wszystkich państw rozwi-niętych,

-

natomiast podlegający globalizacji sektor przetwórczy wykazuje symptomy „ssania” innowacji.

Uczestnicy Kongresu wskazali także na ograniczony stopień wykorzystania potencja-łu naukowego Polski w dziedzinie rolnictwa. Przyczyny takiego stanu wynikają z:

●

zbyt niskich wydatków na naukę z bu-dżetu i ze źródeł pozabudżetowych;

●

nieefektywnego systemu transferu wie-dzy od nauki do rolnictwa oraz transferu potrzeb od rolnictwa do nauki;

●

wad systemowych w zakresie organi-zacji i finansowania nauki w Polsce, w tym zbytniego rozdrobnienia organizacyj-nego i tematyczorganizacyj-nego jednostek nauko-wo-badawczych, i to zarówno na uczel-niach rolniczych, jak i w instytutach PAN oraz resortowych jednostkach badaw-czo-rozwojowych;

●

niedostatecznego włączenia się pol-skich instytucji naukowych w europejskie programy ramowe i sieci badawcze;

●

dużego rozproszenia informacji i ogra-niczonego dostępu do baz danych reje-strowanych (publikowanych) na poziomie lokalnym.

Kongres ustosunkował się także do obec-nego modelu doradztwa rolniczego w Pol-sce. Stwierdzono, że doradztwo w naszych warunkach będzie miało w najbliższych 15-20 latach nieco inne funkcje do spełnienia niż w krajach Europy Zachodniej w chwili rozpoczęcia i realizacji przez nie moderniza-cji rolnictwa. W Polsce modernizacja rolnic-twa i restrukturyzacja wsi dokonuje się w od-miennych warunkach niż w starych krajach członkowskich i w wyjątkowo trudnej sytu-acji, gdyż struktury agrarne – ze względu na ich efektywność i zapóźnienia cywilizacyjne – znacznie bardziej odstają na niekorzyść od struktur w pozostałych branżach gospodarki narodowej. Dodatkowym utrudnieniem, a jednocześnie wyzwaniem dla doradztwa, jest konieczność instytucjonalnego dostosowania polskiego sektora rolno-spożywczego do za-sad Jednolitego Rynku. Wyzwania wynikają-ce z reformująwynikają-cej się Wspólnej Polityki Rol-nej nakładają się na zasady działalności w gospodarstwach rolnych, które by istnieć, będą musiały skutecznie konkurować na eu-ropejskim rynku poprzez lepszy i nie droż-szy, a jednocześnie dobrze przystosowany do potrzeb konsumenta produkt. Te uwarun-kowania stawiają przed służbami doradczymi coraz wyższe wymagania. Kongres zasygna-lizował, że dużą przeszkodą w poprawie efektywności gospodarki w sektorze rolno--spożywczym, a także na obszarach wiej-skich i w gospodarce leśnej prowadzonej przez rolników jest brak doradztwa specjali-stycznego.

Uczestnicy I Kongresu Nauk Rolniczych stwierdzili, że występujący brak rzeczywiste-go koordynatora powiązań praktyki z bada-niami rolniczymi utrudnia realizację ważnych kompleksowych badań interdyscyplinarnych, prowadzi także do znacznego osłabienia efektywnego wykorzystania środków finan-sowych, co wynika między innymi z realizacji zbyt dużej liczby rozproszonych tematycznie badań w stosunku do aktualnych możliwości finansowych kraju, nazbyt częstych przypad-ków dublowania badań i nieracjonalnego wy-korzystania drogiej aparatury badawczej. Dlatego też dla dobra wspólnego administra-cji rządowej, zaplecza naukowo-badawczego nauk rolniczych i pokrewnych, a także prak-tyki powinna być powołana, na możliwie naj-wyższym poziomie decyzyjnym jako ciało opiniodawczo-doradcze o charakterze po-nadresortowym, rada badań rolniczych i wdrożeń przy ministrze rolnictwa i rozwoju wsi. Powołana rada powinna zajmować się planowanymi przekształceniami zaplecza naukowo-badawczego i koordynacją obsza-rów badań realizowanych na trzech pozio-mach nauki: instytuty resortowe (badawcze), uczelnie wyższe i placówki PAN.

Kongres stwierdził, że wspieranie nauki służącej rozwojowi rolnictwa jest jednym z najefektywniejszych sposobów wspierania rolnictwa ze środków publicznych. Jest to jednak ciągle jeszcze niedoceniany czynnik modernizacji i rozwoju, zwłaszcza w Polsce. Zdaniem uczestników Kongresu punktem wyjścia stosowania wymienionej zasady po-winna być pełna integracja polityki naukowej i naukowo-technicznej z polityką rolną wraz z określeniem kierunków i sposobów finanso-wego wspierania badań.

Jak wnioski z I Kongresu Nauki Rolniczej odnoszą się do polskiej branży ziemnia-czanej i jej zaplecza naukowego?

Wnioski i sugestie Kongresu mają charakter ogólny i nie odnoszą się do poszczególnych sektorów branży rolniczej, a tym bardziej po-szczególnych gatunków roślin rolniczych. Głębsza analiza wniosków pozwala jednak wykorzystać niektóre zapisy, które mogą wesprzeć polską branżę ziemniaczaną oraz ukierunkować badania naukowe ją wspiera-jące. Oto tylko niektóre wnioski, jakie można wyciągnąć z postanowień Kongresu:

1.

Nauka wspierająca krajową branżę ziemniaczaną jest skoncentrowana w całości w IHAR, a więc są podstawy do właściwego skoordynowania badań dotyczących tego gatunku. Badania obejmują: genetykę, meto-dy hodowli oraz kreowanie postępu biolo-gicznego, nasiennictwo, agrotechnikę, ochronę, systemy produkcji, kierunki użytko-wania zbiorów, kreowanie jakości plonu, przetwórstwo, przechowalnictwo, ekonomikę produkcji oraz zagadnienia makroekono-miczne. IHAR może więc być ośrodkiem ko-ordynującym badania w innych placówkach naukowych, aby przeciwdziałać dublowaniu tematyki badawczej, ale także dbać o kom-plementarność tych badań. Pracownicy IHAR zajmujący się naukowo branżą powinni uczestniczyć w innych programach wielolet-nich realizowanych w innych placówkach ba-dawczych, jeśli dotyczy to zagadnień zwią-zanych z ziemniakiem.

2.

W racjonalnym użytkowaniu gruntów rolnych ważne miejsce przypada właściwe-mu zmianowaniu roślin. Ziemniak jako nie-liczny gatunek z roślin okopowych powinien mieć zagwarantowane miejsce w kreowaniu zrównoważonego gospodarowania w rolnic-twie. Nie zawsze w badaniach, szczególnie ekonomicznych, uwzględnia się znaczenie właściwego zmianowania i korzyści stąd pły-nących dla ograniczenia stosowania środ-ków ochrony roślin i zwiększenia produktyw-ności całych płodozmianów.

3.

Ziemniak nie może „przebić się” jako alternatywny surowiec w produkcji biopaliw, a wielokrotnie udowodniono, że gatunek ten powinien być uwzględniony w bilansie su-rowców energetycznych do produkcji bioeta-nolu (jako zagospodarowanie plonu ubocz-nego powstającego w produkcji towarowej ziemniaków jadalnych oraz celowe wykorzy-stanie w uprawie właściwości odmian wyso-koskrobiowych).

4.

Bardzo ważnym zagadnieniem jest prowadzenie badań nad genotypami roślin odpornymi na stresy klimatyczne. Jeśli cho-dzi o ziemniak, są już prowadzone tego typu badania, a potrzeby w tym względzie są bar-dzo duże. Wysokość i jakość plonów ziem-niaka jest determinowana w bardzo wysokim stopniu optymalnym zaopatrzeniem roślin w wodę. Ważne są więc badania nad efektyw-nością stosowanych metod nawadniania, a

także nad nowymi metodami agrotechnicz-nymi zmniejszającymi zużycie wody w okre-sie wegetacji.

5.

Obecny regres w nasiennictwie ziem-niaka wymaga wypracowania naukowych metod zwiększenia stosowania kwalifikowa-nego materiału sadzeniakowego i zachowa-nia bezpieczeństwa fitosanitarnego.

6.

Wprowadzenie do uprawy genetycznie modyfikowanych odmian ziemniaka musi być poprzedzone długotrwałymi i wielokierunko-wymi badaniami nad bezpieczeństwem użyt-kowania ziemniaka jako popularnego warzy-wa w Polsce, nad koegzystencją upraw kon-wencjonalnych i genetycznie modyfikowa-nych oraz nad potencjalnymi zmianami, jakie mogą zachodzić w środowisku rolniczym. Genetycznie modyfikowane odmiany ziem-niaka mogą jednak w przyszłości zwiększyć spektrum jego wykorzystania .

7. Ziemniak jest gatunkiem bardzo

po-pularnym w Polsce. Jest jednocześnie słabo wykorzystanym surowcem w wielu technologiach przetwarzania żywności i na cele nieżywnościowe. Brak powszech-nej wiedzy na temat możliwości stosowa-nia zróżnicowanych technologii produkcji kreuje pogląd o wysokich kosztach jego uprawy, a przez to jest postrzegany jako mało konkurencyjny w stosunku do innych gatunków roślin rolniczych. Również ba-dania europejskie są pod tym względem skąpe. Wielokierunkowe i efektywne użyt-kowanie zbiorów ziemniaków stwarzałoby większą szansę dla całego zrównoważo-nego rozwoju rolnictwa. Potrzebna jest jednak promocja tego gatunku, ale oparta na solidnych badaniach naukowych.

8. Ważną rolę w „nowoczesnym”

wize-runku ziemniaka w Polsce mają do ode-grania ośrodki doradztwa rolniczego. Ści-sła współpraca ODR-ów i jednostek ba-dawczych może zmienić zły obraz ziem-niaka w świadomości rolników i odbiorców rynkowych.

Oto tylko niektóre przesłanki wynikające z ogólnych wniosków Kongresu, odnoszące się do branży ziemniaczanej. Ziemniak to gatunek, jak już wcześniej stwierdzono, za-równo dla bogatych, jak i dla biednych społe-czeństw. Słabo zorganizowana branża utrud-nia jednak wykorzystanie tej możliwości. Warto wkomponować ziemniak w nowe

kie-runki badań i dać szansę jej rozwoju. Jedną ze specjalności naszego rolnictwa powinna być produkcja ziemniaków jadalnych dla ca-łej UE i wielu państw trzecich, tak jak to czy-nią Holendrzy w produkcji nasiennej. Zobo-wiązuje nas do tego tradycja oraz posiadany potencjał produkcyjny i naukowo- -badaw-czy.

Materiały źródłowe

1. Przyszłość sektora rolno-spożywczego i obsza-rów wiejskich. 2009. I Kongres Nauk Rolniczych

„Na-uka – Praktyce”. Pr. zbior. pod red. A. Harasima. IUNG Puławy: 412 s.; 2. Przyszłość sektora rolno-

-spo-żywczego i obszarów wiejskich. I Kongres Nauk

rol-niczych „Nauka – Praktyce”. Puławy, 15-15.05.2009. Streszcz. prac. IUNG Puławy: 302 s.; 3. Wnioski z I

Kongresu Nauk Rolniczych Nauka – Praktyce pod

hasłem „Przyszłość sektora rolno-spożywczego i ob-szarów wiejskich” na podstawie wypowiedzi przedsta-wionych przez uczestników Kongresu podczas obrad sesji plenarnych i panelowych. MRiRW Warszawa. www.minrol.gov.pl (7.06.2009)