Aleksandra Cofta-Broniewska
Parchanie, gm. Dąbrowa Biskupia,
woj. bydgoskie. Stanowisko 25
Informator Archeologiczny : badania 18, 30-31
S c a n i a prowadzono w nawiązaniu do wykopów U i III a чЬ. roku. z m ie rz a ją c do całkow itego o dsłonięcia budowli słupowej k ultury pucharów lejkowa łych, Założono 3 wykopy o łączn ej pow ierzchni 55 ni%
Z a re je stro w a n o 15 obiektów związanych z k u ltu ra m i pucharów lejkow atych l am fo r k u listy ch , w śród k tó ry ch w ystąpiły: 1 bliżej a leo k reślo n y funkcjonalnie rów , a tzw* ja m gospodarczych o ra z Ь dołków poehipowych. Dwie p ie rw sz e k ateg o rie obiektów kwalifikowano kulturow o na podstaw ie k ry terió w : s tra ty g ra fic z n y c h , toonsystencyjnych o ra z tr e ś c i w ypełniska /n a jb a rd z ie j zawodne/*
Wydaje się , U uchwycono południowo-wschodni k ran iec o sie d la kultury pucharów lejkow atych r e je s tr u ją c - kilka obiektów gospodarczych okalających szczyt chaty słupow ej. Uzyskano pewną liczb ę m ateriałó w ceam iczn y ch krzem iennych# kam iennych, k tó re jednak n ie p o sz e rz a ją danych dla in te rp re ta c ji с h ro n o b g iezn o -g e n ety czn ej całego obiektu /por« spraw ozdanie z roku ubiegłego/*
O siedle k ultury am for kulistych założono na pow ierzchni gleby kopalnej p rzy k ry w a jącej o sa d ę k u ltu ry p u c h a - rów lejkowatych, Z arejestro w an o północno-zachodni jego kraniec# w tym być m o le fra g m e n t zabudowy m ieszkalnej /ró w fundamentowy chaty? / . Na podstaw ie a n alizy sty listy czn ej ce ra m ik i o sa d ę m ożna datow ać n a "pdżną* fazę /a n a lo g ie do źró d eł typu bflerzanow ice/ te jż e kultury.
Badania należy kontynuować*
Muzeum A rcheologiczne w Gdańsku
Badania p ro w ad ziła m gr Danuta K ról p r z y w spółudziale Kota N auko· wego Geografów UG pod kierunkiem doc. d r hab. Rom ana Gołębiow skiego, K onsultantam i badań są prof, d r hab* T ad eu sz W iślańeki i d r M arian Kwapi Aski. Finansow ał WKZ w Gdańsku * MA w G dań« sku. Siady osadnicze z m ezo litu , neolitu 1 w cze sn ej epoki żelaza. Scan owl sko I
Jednym z celów w spólnych p ra c a r с h to Logiez no-pa i eo geograficznych była dokładna lo k a liz a c ja w te ra n ie dawnych wykopów, w k tórych wg L a Baume4 a odkryto śla d y o^ady palowej* W tym cela p rz p ro w a d z o n o w pobliżu je z io ra S tare O rle w iercen ia 1 założono kilka ezurfów geom orfologicznych, W jednym % nich odkryto kilka fr* c e r a
mi И /n eo lity czn ej 1 ku liuryjx>m or sklej/# m aie fr* ko ści i 2 wykonane г b rzo zy ocio san e na końcach, pale. M ateriały lu in e odkryte zostały w w arstw ie m uszlo we j zaleg ając ej na gł. Ï 5 cm od powierzchni# nad w arstw ą mu sz Iową z a le gała w arstw a torfu* P ale natom iast "wbite* były pionowo i p rz e c in a ły dolną vr&ratwç torfu# w arstw ę m uszlow ą i wchodziły w w arstw ę kredy jeziornej* Długość jednego z p a li wynosi 1*30 cm* *
Ma t.er lał y przechow yw ane s ą w MA w Gdańsku,
Ze względu na planowane zagospodarow anie terenów wokół J e z io ra O rle p ra c e powinny być kontynuowane. Stanowisko В
Położone je s t na północny zachód od centrum w s i Orle# na wyodrębnionych do w ysokości od 3 0 * 3 2 m o*p. m . dwóch te ra sa c h rz e k i Redy* Z ałożono & wykopów o łącznej pow ierzchni o k . 2# S ara* W iększość m ateriałó w w y stą p iła w w arstw ie hum usu w spółczesnego 1 w w arstw ie średnloziar& lstugo plasku. O dkryto S obiektów# w tym 2 znlsz* czone paleniska* O k reślen ie funkcji 3 pozostałych wym aga szczegółow ych an aliz. S ta n o w is k a w znacznym stopniu zniszczone są p rz e z głęboką orkę# zw łaszcza w p a rtii południowej.
Uzyskano n astęp u jące m ateriały :
a / krzem ienne# w ty m ; zbrojni Id, skrobacze# fr.tu o z c z a J i rd z e n i, w ió ry i odłupki - naw iązują one do Inw entarza k ultury chojnicko-pieńków sklej i neolitycznego krzem ] e n ia r etwa pom orskiego#
b/ ceram iczne# w tym : f r , c e ra m ik i naw iązującej do c e ra m ik i neolitycznej# k u ltury p o m o rsk iej. M ateriały przechow yw ane eą w MA w Gdańsku,
U niw ersytet im . Adama M ickiew icz» w Poznaniu
Instytut P ra h is to r ii Z espól Badali Kujaw
Badania prow adzi 1 Z espół Badań Kujaw pod kierow nictw em doc, dr bab. A lek san d ry C ofly-B roniew ski ej. F in an so w ał U rząd Wojewódz ki w Bydgoszczy. D rugi sezon badań. С men la r zy sk a k ultury c e ra* m ild sznurowej* k u ltu ry p rzew o rsk iej o ra z k ultury p rap o lsk iej. Osady'kul tu r у pucharów lejkow atych, k u ltu ry am fo r k u listy ch 1 k ultury łużyckiej*
Badania zakończono. РАЯ С HANIE# gm. Dąbrowa Biskupia woj, bydgoskie i
Stanowisko 25
ORLE# gm. Wejherowo woj. gdańskie Stanow iska 1 1 2
Badania m iały na celu o siąg n ięcie spągu nasypu budowli kurhanowej, Prow adzono je zasadniczo w obrębie pow ierzchni eksplo rowan ej w roku ubiegłym*
W efekcie an*Uzy etratyE raÄ czne) p ro flb ja k te ż ч fltępłiej analizy pozycji s tra ty g ra fie n w j o g ó b obiektów o ra z źró d eł ruchom ych, m ożna wysunąć hipotezę dwu faz, konstrukcji nasypu: s ta rs z e j - "sznurow ej* ! m łodszej - •p rz e w o rsk ie j* . Stw ierdzono nadto z ało żen ie n a Istn iejący m już nasypie cm en tarzy sk a w czesnośredniow iecznego.
Kurhan k ultury c e ra m ik i sznurow ej należy do niew ielkich obiektów /ś re d n ic a 4 -5 та/ otoczonych rowkiem dookolnym* O biekt założono na te re n ie p d u d n i owej c z ę śc i kulm inacji wału wydmowego obok istn iejący c h tutaj - zapew ne w c z e śn ie j/? / - peiedii k u ltu r pu ch arΰ w lejkowatych i am for kulistych. N ii zsrejestro w an o kom ory, zn iszczo n ej być m oże p rz e z wyjątkowo częste w tej p a rtii w yniesienia, pochówki choleryczne. Ocenę pozycji gene tyczno* chronologicznej kurhanu n ależy odłożyć do m om entu pełnej analizy p la n ig ra fic z n e -s tra ty g ra fic z n e j ogółu ź ró d e ł k ultury ce ra m ik i sznurow ej pozyskanych w efekcie dwuletnich p ra c badawczych.
Nasyp "m łodszy* p rz y k ry ł w cało ści kurhan ww#łaczkolw iek Jego cen tru m p rzesu n ięto nieco na południe. Była to ro z le g ła konstrukcja lekko owalna, o hipotetycznej długości o si orientow anej NE-5W, p rz y wym iarach 17 z 15 cm . W p a ru m ie jsc a c h na otoku stw ierdzono użycie z w artej konayatencyjnle ziem i bagiennej oraz kamieni. P od nasyp e m / 7 j zarejestro w an o 2 obiekty: grób szkieletow y /w yposażony w S naczyń, m iecz żelazny - rytualnie zg ięty o ra z 2 przed m io ty żelazn e siln ie skorodow ane/, ja k te ż o k rągły obiekt zaw ierający p a rę fragmentów c e r a m iki i fra g m e n t przedm iotu m etalow ego. A naliza p ierw szeg o z wymienionych pozwala datować kurhan na okres późnolateń&kl. Z n iszczen ie nasypu p rz e z vkopy grobów cholerycznych uniem ożliw ia tym czasowo odpowiedź na py tan ie: w jak iej r e la c ji do kurhanu p o zo stały inne pochówki /c ia ło p a ln e / k ultury p rz e w o rsk ie j odkrywane w ielo k ro t n ie n a "złożu w tórnym " w trak cie ek sp lo racji górnych p a rtii nasypu.
W południowej c z ę śc i kurhanu "m łodszego" wkopano m inim um dwa groby w czesnośredniow ieczne, W p ie rw szym przypadku zarejestro w an o w zględnie całościow o zachow aną k o m orę grobową z nieboszczykiem złożonym na o si E -W , głową na zachód, wyposażonym w k&btączld skroniow e oraz zdobioną filig ran em "ozdobę* sre b rn ą .
W c z ę ś c i wschodniej w ala wydmowego założono niew ielki sondaż, celem zabezpieczenia pozostałości grobu k u ltu ry p rz e w o rsk ie j z okresu wpływów rzym skich.
W ymagane aą n ik łe p ra c e u zupełniające w kołemym roku.
PAWŁOWICE,'gzn. Stężyca p a trz w oj. lu b elsk ie o k re s lateński Stanow isko 1
PO D RZEĆZË p a trz woj. lesz c z y ń sk ie epoka brązu Stanow isko 3
- 31 *
POGAN ICE, gm. Potęgowo U niw ersytet im , Adama Mickiewicza woj. słu p sk ie w Poznaniu
Stanow isko 4 'Instytut P ra h is to r ii
Badania prow adziła d r D obrochns Jankowska, Finansow ał WKZ w Słupsku. D ziesiąty sezon badań. O sada ludności k ultury pucharów lejkow atych.
Wznowione po trz y le tn ie j p rz e rw ie badania osady w Poganicacb m iały na celu głównie uzyak&nie kontekstu archeologicznego do badań pallnologlcznych, ew entualnie uzyskane m ateriałów do innych a n aliz specjalistycznych. Na m a rg in e sie tychże p ra c podjęto próbę uchwycenia północnego zasięgu osady,
W celu r e a liz a c ji p ierw szeg o punktu p ro g ram u skoncentrow ano p ra c e w są sied ztw ie m ałego, zabagnlonego "oczka" w tzw, s tr e f ie 1Q osad y , zakładając wykopy na jego kraw ędziach o ra z w sam ym "oczku". Ogółem założono β wykopów o w ym iarach S i 2 ,5 m , τ których tylko 2 z o sta ły całkow icie zakończone.
Uzyskane p rz e k ro je 1 efekty w ierceń pozw oliły n a u sta le n ie s tra ty g ra fii, k tó ra - zgodnie z opinią sp e cjali stów * św iadczy, że w początkach okresu atlantyckiego w spomniane "oczko" było suchą) kotlinką o śred n icy ok. 40 m . Na jej pow ierzchni zalegała duża Ilo ść kam ieni ró żn ej w ielkości, zdaniem sp e c ja listy geologa - w układzie naturalnym * Kam ienie te p rz y k ry te są częściow o kilkom a w arstw am i osadów torfow ych. Pom iędzy kam ieniam i w ystępuje bardzo lic z n ie m a te ria ł archeologiczny k ultury pucharów lejkow atych w p o sta ci ułamków naczyń 1 a r t e faktów krzem iennych, C e ra m ik a pochodzi z naczyń ś re d n io - i g ru b o ścienny ch, wykonanych zwykle z gliny o grubo z ia rn is te j d om ieszce plasku 1 tłu czn ia. W arunki zalegania zniszczyły fak tu rę ic h pow ierzchni. N ieliczne tylko ułam ki s ą zdobione, a motywy zdobnicze n ależą do n ajp ro stszy ch . Relatyw nie n a jc z ę śc ie j spotyka s ię motyw pio nowych żłobków nabfzaścach naczyń pucharow a Łych» rz a d z ie j podkraw ętne p asm a dołków wykonanych palcem łub
patykiem« ’
W m a te ria le krzem iennym z w raca uwagę fakt w ykorzystania stosunkowo dużych otoczaków k rzem ien ia po m o rsk ieg o . Ogólnie je s t to inw entarz typowy d is grupy łupawskiej.
Z wyższych, w arstw wykopów usytuowanych na stoku i kraw ędzi "oczka" pochodzi m a te ria ł k u ltury pucharów lejkow atych, wykenany według podobnych re g u ł technologie zn y ch, lecz o n ieco bogatszym zdobnictwie /m .ln . p o je dynczy fragm ent zdobiony odciekam i sz n u ra dw udzielnego/, co św iadczy o dwufazowoścl osadńlctw a neolitycznego w tym re jo n ie .
