IV Konferencja Naukowa z cyklu M³odzi w Paleontologii –
co nowego w paleontologii w Polsce? – Sopot, 19–20.04.2012
W dniach 19 i 20 kwietnia 2012 r., w Instytucie Ocea-nologii PAN w Sopocie, odby³a siê czwarta edycja ogólno-polskiej konferencji naukowej z cyklu M³odzi w Paleonto-logii. Poprzednie edycje odbywa³y siê w Sosnowcu (2009), Warszawie (2010) i Krakowie (2011), o czym informowa-liœmy ju¿ na ³amach Przegl¹du Geologicznego (Nr 5/2009). Tegorocznym mottem by³a maksyma „Paleontologia w Oceanologii, Oceanologia w Paleontologii”, celem zaœ promocja paleontologii na pó³nocy kraju i oceanologii na po³udniu Polski.
Podczas jednego dnia w wyst¹pieniach udzia³ wziê³o 76 osób reprezentuj¹cych 14 czo³owych jednostek nauko-wych z Polski, w tym np. Uniwersytet Œl¹ski, Warszawski, Jagielloñski, Szczeciñski, Gdañski, Uniwersytet Przyrod-niczy we Wroc³awiu, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Instytuty Paleobiologii, Geologii i Botaniki PAN, a nawet Uniwersytet Wiedeñski z Austrii. W czasie czterech sesji tematycznych (ekologia i ewolucja, oceano-logia, ró¿noœci i krêgowce) wyg³oszono 4 referaty zapro-szone, 23 referaty zg³oszone oraz zaprezentowano 33 postery (szczegó³y na http://www.iopan.gda.pl). Pierwsz¹ nowoœci¹ w tej edycji w porównaniu do poprzednich by³o wysokie zainteresowanie prezentacj¹ posterów. Podczas sesji referatów zaproszonych, dr Joanna Przytarska (Insty-tut Oceanologii PAN) opowiada³a o rekonstrukcjach paleo-oceanograficznych arktycznych œrodowisk przy pomocy otwornic. Marzenna Nowakowska (Instytut Oceanologii PAN) poda³a przepis na popularyzacjê w³asnych (i innych) badañ naukowych, a Micha³ Rakociñski (Uniwersytet Œl¹ski) zaprezentowa³ zintegrowany sposób rekonstrukcji kopalnych œrodowisk, opieraj¹cy siê na badaniach paleon-tologicznych, sedymentologicznych i geochemicznych. Micha³ Joachimczak (Instytut Oceanologii PAN) nato-miast zainteresowa³ widzów symulacjami komputerowymi ilustruj¹cymi ewolucjê lokomocji organizmów. Wszystkie
z tych tematów wiernie wpisuj¹ siê w kontekst aktualnie prowadzonych badañ na œwiecie.
Tematyka konferencji, odzwierciedlaj¹ca badania pro-wadzone w Polsce przez m³odych badaczy, by³a bardzo ró¿norodna. Na przyk³ad Agnieszka Zgagacz opowiada³a o trójwymiarowych rekonstrukcjach wnêtrzy muszli ³odzi-ków przy pomocy techniki szlifów seryjnych i skanowania otrzymywanych powierzchni skanerem. Rafa³ Nawrot pre-zentowa³ wyniki badañ makroekologicznych polegaj¹cych na pomiarach miêczaków m.in. w kanale Sueskim jako modelowym œrodowisku inwazji biotycznych. Tomasz Borszcz ze wspó³autorami zaprezentowa³ balanulity z Ark-tyki. S¹ to swobodnie ¿yj¹ce trójwymiarowe zlepy p¹kli, które stanowi¹ klucz do rozumienia zapisu kopalnego dziê-ki badaniom eksperymentalnym i mikrotomografii kompu-terowej – obrastane i dr¹¿one przez inne organizmy podczas d³ugotrwa³ego transportu mog¹ akcelerowaæ liczebnoœæ i bioró¿norodnoœæ organizmów. Dawid Mazu-rek wyjaœni³ zjawisko rewolucji agronomicznej, która mia³a miejsce w kambrze. Natalia Konieczna zaprezento-wa³a najnowsze wyniki badañ izotopów z zêbów krêgow-ców pochodz¹cych ze s³ynnych stanowisk triasowych w Polsce, jak Krasiejów, Lipie Œl¹skie czy Porêba. Na tym etapie zauwa¿alne jest nies³abn¹ce zainteresowanie kopal-nymi krêgowcami u m³odych badaczy pocz¹wszy od pierwszej edycji konferencji. Roksana Socha i Piotr Skrzycki zaprezentowali nowe znaleziska mikroskamie-nia³oœci ryb z polskiego triasu, natomiast Katarzyna Lech i Krzysztof Ksi¹¿kiewicz przedstawili rekonstrukcje mechaniki i anatomii triasowych krêgowców z Polski. Uwagê zwróci³y tak¿e nory krêgowców prezentowane przez Mateusza Ta³andê, czy znaleziska ryb wraz z zacho-wanymi skrzelami z polskich Karpat (Marcin Pa³dyna). Nie zabrak³o te¿ referatów poœwiêconych procesom zachodz¹cym w Ba³tyku, co stanowi nowoœæ w tegorocz-nym wydarzeniu. Na przyk³ad Marcin Bukowski zaprezen-towa³ eksperymentalne badania teledetekcji morskiej, zaœ Grzegorz Siedlewicz pokaza³ istotne aspekty depozycji farmaceutyków u polskich wybrze¿y Ba³tyku. Micha³ Czub przedstawi³ wyniki pracy miêdzynarodowego zespo³u skupiaj¹cego siê na problemach zwi¹zanych z wy-siêkami wód gruntowych w Ba³tyku, podczas gdy Natalia 305
Przegl¹d Geologiczny, vol. 60, nr 6, 2012
Ryc. 1. Kilkoro uczestników konferencji podczas zbierania skamienia³oœci pod klifem w Gdyni-Or³owie. Fot. K. Deja
Kujawska zafascynowa³a s³uchaczy prowadzonymi wspól-nie z zespo³em eksperymentami nad okrzemkami. Zapre-zentowano sporo rekonstrukcji paleoœrodowiskowych, zarówno osadów morskich, jak i jeziornych, w tym osadów m³odych (przedstawionych w prezentacji Katarzyny Mar-cisz), jak i tych znacznie starszych, np. jurajskich (zapre-zentowanych przez Agatê Jarzynkê). Interesuj¹ce okaza³y siê równie¿ znaleziska kopalnych wypluwek, omówione przez Rafa³a Lacha, które s¹ noœnikiem nowych informacji ekologicznych i ewolucyjnych. Ponadto przedstawiono licz-ne referaty przegl¹dowe, w których omawiano m.in. filoge-nezê niesporczaków, ekstrakcjê kolagenu z koœci dinozaurów, enigmatyczne organizmy (Vetulicolia), ewo-lucjê homojotermii u krêgowców czy przynale¿noœci filo-genetyczne rodzaju Archeopteryx i niesporczaków.
Na posterach tematyka by³a nie mniej urozmaicona. Prezentowano nowe znaleziska kopalnych krêgowców i flory z Polski, badania aerozoli nad Ba³tykiem, wskaŸniki molekularne, a tak¿e zainteresowania naukowe zwi¹zane z osadami egzotykowymi wystêpuj¹cymi w Polsce po³u-dniowej, skamienia³oœciami w bursztynach, kopalnymi wê¿ami z Polski, badaniami geochemii wêglanów w Ba³tyku czy rekonstrukcjami geochemiczno-litologicz-nymi osadów wspó³czesnych i kopalnych. Ponadto uwagê przyci¹ga³y postery prezentuj¹ce oddzia³ywania allelopa-tyczne u sinic, pierwsze wyniki badañ geochemiczno-eko-logicznych szkieletów dzisiejszych szkar³upni polarnych, ewolucji piór i ich ubarwieñ, a tak¿e kopalne miêczaki z
Polski z utrwalonym kolorytem. Oprócz wymienionych przyk³adów odby³a siê równie¿ prezentacja edukacyjnej fundacji im. Profesora Czerneckiego, której misj¹ jest umo¿liwianie nauki i studiów m³odzie¿y. Zaprezentowano poster z has³em dziesiêciolecia ko³a naukowego – SKNP
Paradoxides z Wydzia³u Nauk o Ziemi Uniwersytetu
Œl¹skiego w Sosnowcu.
Dzieñ po konferencji odby³y siê warsztaty terenowe. Ich celem by³a prezentacja ods³oniêæ geologicznych, pro-mocja nowej akcji popularyzatorskiej „PaleoBlitz – paleo-ntolog detektywem” oraz zbieranie skamienia³oœci pomiê-dzy sopockim molo a klifem w Gdyni-Or³owie. Akcja PaleoBlitz polega na rywalizacji uczestników podczas zbierania skamienia³oœci „na czas” w wyznaczonym miej-scu. Zaœ liczne okazy, dziesi¹tki uczestników oraz ich póŸ-niejsze nad wyraz pozytywne wra¿enia pozwalaj¹ s¹dziæ, ¿e nie tylko w po³udniowej i centralnej Polsce mo¿na zbie-raæ z powodzeniem ciekawe skamienia³oœci i obcowaæ z paleontologi¹ na najwy¿szym poziomie.
Pi¹ta edycja ogólnopolskiej konferencji naukowej z cyklu M³odzi w Paleontologii, pt. „Interdyscyplinarne oblicze paleobiologii”, odbêdzie siê na Uniwersytecie Przyrodniczym we Wroc³awiu.
Dziêkujemy prelegentom i widzom za obecnoœæ oraz sponsorom i ¿yczliwym osobom za wsparcie, dziêki które-mu udzia³ w konferencji, jak w ¿adnym innym wydarzeniu tego typu w Polsce, by³ bezp³atny.
Tomasz Borszcz & Magdalena £¹cka
306
