Porównanie Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 z Planem rozwoju Obszarów Wiejskich dla Polski na lata 2004-2006 : podobieństwa i różnice

Małgorzata Dudzińska

Porównanie Programu Rozwoju

Obszarów Wiejskich na lata

2007-2013 z Planem rozwoju

Obszarów Wiejskich dla Polski na

lata 2004-2006 : podobieństwa i

różnice

Acta Scientiarum Polonorum. Administratio Locorum 10/2, 21-37

PORÓWNANIE PROGRAMU ROZWOJU OBSZARÓW

WIEJSKICH NA LATA 2007-2013 Z PLANEM ROZWOJU

OBSZARÓW WIEJSKICH DLA POLSKI NA LATA 2004-2006

- PODOBIEŃSTWA I RÓŻNICE

Małgorzata Dudzińska

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Streszczenie. Rozwój obszarów wiejskich jest wyjątkowo ważną gałęzią polityki Unii

Europejskiej, ponieważ ponad połowa ludności państw członkowskich zamieszkuje tere­

ny wiejskie, które stanowią ponad 90% ich powierzchni. Rozwój obszarów wiejskich

jest jednym z priorytetów polityki Unii Europejskiej. Plan Rozwoju Obszarów Wiej­

skich... 2004 (PROW 2004-2006) i Program Rozwoju Obszarów Wiejskich... 2010

(PROW 2007-2013) są dokumentami, w których określono cele, zasady i priorytety

wspierające działania tego typu.

Celem artykułu jest przedstawienie podobieństw i różnic między tymi dokumentami

oraz dokonanie analizy wykorzystania środków finansowych pochodzących z tych pro­

gramów przez województwa.

Słowa kluczowe: obszary wiejskie, Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013,

Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich dla Polski na lata 2004-2006

WPROWADZENIE

Rozwój obszarów wiejskich jest wyjątkowo ważną gałęzią polityki Unii Europejskiej.

Ponad połowa ludności państw członkowskich zamieszkuje tereny wiejskie, które stano­

w ią ponad 90% ich powierzchni. Produkcja rolna oraz leśna pełni wciąż w ażną rolę

w użytkowaniu oraz gospodarowaniu zasobami naturalnymi obszarów wiejskich. Rozwój

tych ostatnich jest więc jednym z priorytetów polityki Unii Europejskiej. Wiele terenów

w iejskich boryka się z problem am i, które stanowi: niska konkurencyjność przedsię­

biorstw leśnych i rolnych, mniejszy przeciętny dochód na osobę na terenach wiejskich

w porównaniu z miastami, słabo rozwinięte usługi, niski poziom wykształcenia itp. Mimo

wszystko obszary wiejskie m ogą także sporo zaproponować. Głównym ich walorem jest

Adres do korespondencji - Corresponding author: Małgorzata Dudzińska, Katedra Katastru

i Zarządzania Przestrzennego, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, ul. Romana

Prawocheńskiego 15, 10-724 Olsztyn, e-mail: gosiadudzi@uwm.edu.pl

to, że zaopatrują ludność w podstawowe surowce, a także stanowią cenne miejsce w y­

poczynku i rekreacji ze względu na wspaniałe krajobrazy. Podstawowym celem polityki

rozkwitu terenów wiejskich jest stawienie czoła wyzwaniom, które stoją przed ludnością

zamieszkującą te tereny, oraz wykorzystanie potencjału tych miejsc.

Celem artykułu jest przedstawienie podobieństw i różnic między Planem Rozwoju O b­

szarów Wiejskich na lata 2004-2006 [2004] a dokumentem, który obecnie obowiązuje,

czyli Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 [2010] oraz dokonanie

analizy wykorzystania środków finansowych pochodzących z tych programów przez w o­

jewództwa.

PLAN R O Z W O JU OBSZARÓW W IE JS K IC H DLA PO LSK I NA LATA 2004-2006

Plan Rozw oju O bszarów W iejskich...2004 (PROW 2004-2006) je st dokumentem,

w którym określono cele, zasady i priorytety wspierania rozwoju obszarów wiejskich w kra­

ju. Zadaniem działań objętych planem było wspieranie rozwoju obszarów wiejskich, z na­

ciskiem na charakterystykę i ich funkcje - nie tylko rolnicze, ale także związane z ochro­

n ą środowiska, tradycyjnego krajobrazu, ja k rów nież ochroną lokalnych ras zwierząt

i odmian roślin. PROW 2004-2006 został stworzony przez M inistra Rolnictwa i Rozwoju

Wsi. Wprowadzany był na obszarze całego kraju. Dokument zatwierdziła Komisja Europej­

ska 6 września 2004 r. Instrumenty planu pomagały w realizacji dwóch celów strategicz­

nych zawartych w polityce UE, tj.: zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich oraz

polepszania konkurencyjności gospodarki rolno-żywnościowej. W śród wybranych dzia­

łań znajdują się też identyczne działania z tymi realizowanymi w państwach WE-15 oraz

takie, które przydzielono jedynie dla nowych państw członkowskich, jak np. wspieranie

gospodarstw niskotowarowych oraz grup producentów rolnych, a zwłaszcza uzupełnie­

nie płatności bezpośrednich [Szumski 2007]. N a realizację PROW 2004-2006 przeznaczo­

no ponad 3,5 mld euro, z czego środki unijne wynosiły około 79,8%, a krajowe - 20,2%.

Założenia strategiczne planu realizowano za pom ocą dziewięciu działań. Stanowił on po­

ważny argument wsparcia polskiego rolnictwa po przystąpieniu Polski do UE. Poszczegól­

ne działania korelowały z najważniejszymi działaniami Sektorowego Programu Operacyjne­

go oraz odpowiadały strategicznym celom Narodowego Planu Rozwoju. Te cele dotyczą

m.in. poszerzania konkurencyjnej gospodarki, która jest w stanie płynnie się rozwijać, za­

gwarantować spadek bezrobocia, uzyskać jedność społeczno-ekonomiczną, a także prze­

strzenną z krajami UE [Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich... 2004].

Działania planu podzielono na dwie grupy. W pierwszej znalazły się instrumenty, któ­

re są wprowadzane w krajach UE od kilku lub kilkunastu lat. Są to m.in.: wspieranie ob­

szarów o niekorzystnych warunkach gospodarowania, renty strukturalne, program rolno-

środow iskow y oraz zalesianie gruntów rolnych. Do drugiej grupy n atom iast p rz y ­

dzielono nowe działania zaproponowane przez Komisję Europejską nowym krajom człon­

kowskim. Do tych instrumentów należą m.in.: wsparcie dla gospodarstw niskotowaro-

wych, wsparcie grup producentów rolnych, dostosowanie do standardów UE oraz po­

moc techniczna. Spośród ośmiu wymienionych działań jedynie pomoc techniczną skierowano

do instytucji, które wspierały lub wdrażały PROW 2004-2006. Inne działania nastawio­

no n ato m iast na pom oc lu d n o ści w iejskiej (głów nie rolnikom ). P o lsk a z d e c y d o ­

wała ponadto na przeniesienie pewnej ilości pieniędzy na uzupełnienie płatności bezpo­

średnich.

PR O G R A M R O Z W O JU OBSZARÓW W IE JS K IC H NA LATA 2007-2013

PROW 2007-2013 je st programem unijnym wspierającym inwestycje w rolnictwie

i przetw órstw ie, które m a ją zwiększyć konkurencyjność sektora rolno-spożyw czego.

Obejmuje działania związane z rozwojem obszarów wiejskich polegające na: usprawnieniu

rywalizacji sektora rolnego, umożliwieniu rentowności gospodarstwom rolnym, ochronie

środowiska i społecznym wymiarze postępu na terenach wiejskich. Jest to wywieranie

wpływu na rolnictwo w taki sposób, aby wyeksponować walory środowiskowe i krajo­

brazowe obszarów wiejskich. PROW 2007-2013 jest największym programem wspierają­

cym sektor rolno-spożywczy w historii kraju. Przewidziano w nim fundusze na utworze­

nie nowych m iejsc pracy, polepszenie jakości życia i „organizowanie lokalnych grup

działania opierających się na partnerstwie społeczności lokalnych, organizacji branżo­

wych i samorządów do urzeczywistniania inicjatyw służących szeroko pojętemu rozwojo­

wi [ Realizacja PROW... 2011]. Realizowany jest przez Agencję Restrukturyzacji i Moder­

nizacji Rolnictwa. Kwota wynosząca ok. 17,4 mld euro stanowi jego budżet. Składają się

na niego środki unijne pochodzące z Europejskiego Funduszu Rolnego Rozwoju Obsza­

rów Wiejskich (EFRROW) - 13,4 mld euro oraz środki pochodzące z budżetu krajowego

- około 4 m ld euro. Dokument ten precyzuje priorytety, cele, a także zasady, w oparciu

o które będą wspierane działania w ramach PROW 2007-2013.

Program stawia sobie za cele m.in. [Dotacje unijne... 2011]:

- przyspieszenie modernizacji gospodarstw rolnych;

- podwyższenie konkurencyjności przetwórstwa spożywczego i klasy żywności;

- ożywienie przemian w rolnictwie i rynku ziemi;

- zachęcanie rolników do gospodarowania w sposób ekologiczny oraz utrzymania rodzi­

mych ras i siedlisk roślin;

- wspieranie dopłatami działalności rolniczej na terenach ONW;

- zalesianie gruntów o malej przydatności rolniczej;

- pobudzenie przedsiębiorczości i tworzenie nowych miejsc pracy na wsi;

- odnowę wsi, pobudzenie aktywności ludności wiejskiej i budowę majątku społeczne­

go na wsi;

- zwiększenie kwalifikacji zawodowych rolników i właścicieli lasów oraz uproszczenie im

dostępu do płatnych usług doradczych;

- polepszenie poziomu życia na wsi.

Działania programu przypisano czterem osiom priorytetowym, co m a wpłynąć na zre­

alizowanie celów, które m ogą zlikwidować problemy ekonomiczne, środowiskowe i spo­

łeczne [Lokalna Grupa... 2011].

PROW 2007-2013 zawiera 22 działania, które są realizowane w ramach czterech osi

priorytetowych oraz działanie dodatkowe „Pomoc techniczna” . Wszystkie są finansowane

z Europejskiego Funduszu Rolnego na Rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz ze środ­

ków krajowego budżetu. 14 działań wprowadza ARiMR, sześć wdrażają samorządy woje­

wódzkie, a po jednym Agencja Rynku Rolnego i Fundacja Programów Pomocy dla Rol­

nictwa (FAPA) [Agencja Restrukturyzacji... 2011].

ANALIZA PODOBIEŃSTW I RÓŻNIC

Porównanie Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2004-2006 z Programem Roz­

woju Obszarów Wiejskich na lata 2007- 2013 - zawarto w tabeli 1.

Tabela 1. Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2004-2006 a Program Rozwoju Obszarów

Wiejskich na lata 2007- 2013

Table 1. Rural Development Plan for the years 2004-2006 vs. Rural Development Programme

for the years 2007-2013

Podobieństwa Similarities

1. PRO W 2 0 0 4 -2 0 0 6 i PRO W 2 0 0 7 -2 0 1 3 - wdrażane w całym kraju.

1. B oth are b ein g or w ere im p le m e n ted th ro ­ ughout the country.

2. Cały obszar k raju w obu dokum entach okre­ ślo n y zo stał ja k o re g io n słabo ro z w in ię ty (PKB n a jed n eg o m ieszkańca nie przekracza 75% średniej UE).

2. The en tire area o f the co u n try has been r e ­ ferred to as poorly developed (GDP per capita does not exceed 75% o f EU average) 3. Głównym celem obu dokumentów jest wspiera­

nie rozwoju obszarów wiejskich oraz zwiększenie konkurencyjności sektora rolno-spożywczego. 3 . The aim o f both docum ents is to support the

d e v elo p m en t o f ru ra l a reas and to in cre ase the com petitiveness o f the agri-food sector. 4. W obu przypadkach środki finansow e pocho­

d ziły w ok. 8 0% z E FR R O W i z ok. 20% z budżetu państwa.

4. B oth the RDP 2 0 0 4 -2 0 0 6 and th e RDP 2007-2013 im plem entation w ere 80% funded by the European A gricultural F und for Rural D evelopm ent and 20% by the state.

5 . PRO W 2 0 0 4 -2 0 0 6 i PRO W 2 0 0 7 -2 0 1 3 zo ­ stały opracow ane przez M inistra Rolnictw a i Rozwoju Wsi.

5 .T h e RDP 2 0 0 4 -2 0 0 6 and RDP 2 0 0 7 -2 0 1 3 have been developed by the M inister o f A gri­ culture and Rural Development.

Różnice Differences

1. PRO W 2 0 0 4 -2 0 0 6 re aliz o w a n o trzy lata , a PROW 2007-2013 przew idziano na siedem lat.

1. The RDP 2004-2006 implemented for 3 years, the im p le m e n ta tio n p e rio d for the RDP 2007-2013 is to be 7 years.

2. N a PRO W 2 0 0 7 -2 0 1 3 p rzezn aczo n o w ięcej środków pieniężnych niż na PROW 2004-2006. 2. M ore fu n d s w ere a llo c a te d to th e RDP

20 0 7 -2 0 1 3 than to the RDP 2 0 0 4 -2 0 1 3 . 3. W PRO W 2 0 0 4 -2 0 0 6 realizow ano działania

m ające za zadanie osiągnięcie dwóch celów, w których funkcjonow ały cztery priorytety. 3 . A ctiv ities taken w ithin the RDP 2 0 0 4 -2 0 0 6

aim ed at achieving 2 goals w ith 4 priorities w ithin them.

4. Cele, zad an ia i p rio ry tety w ram ach PROW 2 0 0 7 -2 0 1 3 o k reślo n o p o p rz ez cztery osie priorytetow e.

4. The goals, assignm ents and priorities w ithin the p ro g ram m e are o u tlin e d by 4 p rio rity axes.

5 . PRO W 2 0 0 4 -2 0 0 6 re a liz o w a n y b y ł p rzez d ziew ięć d z ia łań , n a to m ias t PR O W 2 0 0 7 ­ -20 1 3 wykonyw any je s t przez 23 działania. 5 . The 2004-2006 RDP was implemented through

9 a ctiv ities, w hereas the RDP 2007 -2 0 1 3 is being implemented through 23 acti vities. 6. D ziałania PRO W 2007 -2 0 1 3 m ają przy p isa­

6. Oba dokum enty ukierunkow ane są na aspekty społeczne, ekonom iczne i środow iskow e ro z ­ woju obszarów wiejskich.

6 Both docum ents have targ eted social, econo­ mic and environm ental aspects o f rural deve­ lopm ent.

7. N iektóre d ziałania realizow ane są w obu do­ kum entach m.in.:

- renty strukturalne; - zalesianie gruntów rolnych;

- w spieranie grup producentów rolnych; - wspieranie działalności rolniczej na obszarach

ONW;

- w sp ie ran ie p rz ed się w z ię ć ro ln o śro d o w isk o - wych i poprawy dobrostanu zwierząt;

- pom oc techniczna.

7. Some activities are im plem ented by both do­ cuments, e.g.:

- structural pensions;

- afforestation o f agricultural land;

- supporting groups o f agricultural producers; - su p p o rtin g a g ric u ltu ra l p ro d u c tio n on areas

with unfavourable conditions;

- supporting a g ri-e n v iro n m en tal activ ities and those to improve animal well-being;

- technical assistance.

8 .W ram ach PRO W 2 0 0 4 -2 0 0 6 i PRO W 2007-2013 zostały w yznaczone w ładze i or­ gany odpowiedzialne, tj.: - organ zarządzający; - agencja płatnicza; - jednostka koordynująca; - jednostki certyfikujące; - audyt wewnętrzny.

8. The fo llo w in g re sp o n sib le u n its h av e been ap p o in ted both for the RDP 2 0 0 4 -2 0 0 6 and the RDP 2 0 0 7 -2 0 1 3 , i.e.:

- the managing body; - the paym ent unit; - the coordinating unit; - certifying units; - internal auditing unit.

9. Je d n o stk i z arz ąd z ają ce m a ją p o d o b n e z ad a ­ nia, m.in.: - zarządzanie; - m onitoring; - p ro m o cję i in fo rm a c ję n a tem at PRO W 2 0 0 4 -2 0 0 6 i PRO W 2 0 0 7 -2 0 1 3 ;

- ocenę realizacji dokumentów.

9. The m an ag in g u n it has the sam e scope o f com petences, inter alia:

- m anagem ent; - m onitoring;

- p ro m o tio n and in fo rm a tio n about th e RDP 2 0 0 4 -2 0 0 6 and the RDP 2 0 0 7 -2 0 1 3 ;

6. A ctivities taken w ithin the program m e have codes assigned to them (unlike in the earlier stage).

7. PROW 2 0 0 4 -2 0 0 6 realizo w ał cele N aro d o ­ w ego P lan u R o zw o ju w z ak re sie p o lity k i ro z w o ju o b sza ró w wiej sk ich , n a to m iast PRO W 2 0 0 7 -2 0 1 3 re a liz u je cele S tra te g ii Krajowej Rozwoju Obszarów Wiejskich. 7. The 2004-2006 RPD pursued the goals o f the

N ational D evelopm ent Plan w ith re spect to the rural developm ent policy, whe re as the 2007-2013 RPD is pursing the go als o f the N ational Strategy o f Rural D evelopm ent. 8. Terytorium Polski wg PROW 2004-2006 było

sk la sy fik o w a n e ja k o o b szar celu I, zaś na p odstaw ie założeń PRO W 2 0 0 7 -2 0 1 3 o k re­ ślono je jako obszar celu konwergencji. 8. The 2 0 0 4 -2 0 0 6 RPD c la s s ifie d P o lan d as

G oal I area, w h e rea s the RDP 2 0 0 7 -2 0 1 3 classifies it as the Convergence Goal area. 9. W ram ach PROW 2007-2013 w prow adzono

17 nowych działań, m.in.: szkolenia zawodo­ we dla osób zatrudnionych w rolnictwie, ułat­ w ienie startu m łodym rolnikom , przyw raca­ nie potencjału produkcji rolnej zniszczonego w wyniku w ystąpienia klęsk żywiołowych. 9. The 2007-2013 RPD introduces 17 new ac­

tiv itie s, i.e.: v o catio n al train in g fo r people em ployed in a g ricu ltu re, facilita tin g young farm ers' starting in their profession, resto ra­ tion o f the agricultural production potential a fte r d e stru c tio n c au sed by n a tu ra l d is a ­ sters.

10.W ram ach PROW 2007 -2 0 1 3 nie pow ołano Urzędu Pogłębionej Kontroli i Biura M iędzy­ narodowych Relacji Skarbowych.

10. The follow ing units w ere not set up for the RDP 2 0 0 7-2013: The in-D epth S upervision O ffice and In tern atio n al T reasury R elations Office.

11. Organem zarządzającym wg PROW 2004-2006 było M inisterstw o Rolnictwa i Rozwoju Wsi, a w przypadku PROW 2007-2013 - M inister Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

11. M inistry o f A griculture and Rural D evelop­ m ent w as the m anaging body for the 2004­ -2 0 0 6 R PD , w h e rea s it w as th e M in ister o f Agriculture and Rural Developm ent in the 2 0 0 7 -2 0 1 3 RPD.

12. Agencja płatnicza w ramach PROW 2007-2013 m a w ięk szy zak res zad ań w p o ró w n an iu z poprzednim dokum entem.

1 2 .The scope o f duties o f the paym ent agency is b ro ad er in the 2 0 0 7 -2 0 1 3 RDE as com ­ pared to the previous document.

- evaluation o f the plan and program m e im ple­ m entation.

1 0 .R o lę agencji P łatniczej w obu dokum entach sprawuje ARIMR.

10 .T h e A gency for R estructuring and M oderni­ sa tio n o f A g ric u ltu re has p la y e d th e role o f the paym ent unit in both documents. 11.W obu d o k u m en ta ch a g e n c ja p ła tn ic z a ma

podobne zadania, tj.:

- przyjm owanie i rozpatryw anie wniosków; - dokonywanie płatności;

- kontrolę realizacji planu i programu. 1 1 .T h e p ay m en t u n it has h a d sim ila r a s s ig n ­

m ents, i.e.:

- accepting and considering applications; - m aking payments;

- su pervising the im p lem en tatio n o f the plan and programme.

12. Jednostka koordynująca w obu dokum entach m a podobne zadania wykonyw ane przez je d ­ n o stk ę po w o łan ą w strukturze M RIRW i są to m.in.:

- analiza sprawozdań pochodzących od agencji płatniczej;

- tw orzenie własnych sprawozdań i przesyłanie ich do Komisji Europejskiej.

12. T he c o o rd in a tin g u n it in both docu m en ts has sim ilar assig n m en ts, w hich are c arried by a d e sig n a te d u n it w ith in th e M in istry o f Agriculture and Rural Development; inclu­ ding, for example:

- analysis o f reports from the payment agency; - preparing its own reports and sending them

to the European Com mission.

13. Jednostka certyfikująca je s t jed n o stk ą nieza­ leżną od agencji płatniczej i jednostki zarzą­ dzającej oraz koordynującej. Rolę jednostki certyfikującej w obu p rzypadkach spraw uje G eneralny Inspektor K ontroli Skarbowej; - zadaniem jed n o s tk i certy fik u jącej je s t k o n ­

tro la rach u n k ó w ag en cji p łatn icz ej, spraw ­ dzenie ich prawdziwości, dokładności i kom ­ pletności.

13 .T h e c e rtify in g u n it is in d ep e n d en t o f the p ay m en t agency as w e ll as the m an a g in g and coordinating unit:

- the role o f the c ertify in g u n it is p lay ed by the G eneral Fiscal Inspector in both cases; - the d u tie s o f a c e rtify in g u n it in the RDP

20 0 4 -2 0 0 6 and in the RDP 2 0 0 7 -2 0 1 3 inc­ lude co n tro llin g the p aym ent agency a cc o ­ u n ts, v e rify in g th e ir a u th en ticity , accuracy and completeness.

13 .W ram ach PRO W 2 0 0 4 -2 0 0 6 z a d a n ia j e d ­ nostki koordynującej spraw ow ała w yznaczo­ na k o m ó rk a w M in isters tw ie R o ln ictw a i Rozwoju Wsi, natomiast w PROW 2007-2013 funkcję tę piastuje M inister Rolnictwa. 13 .T h e ro le o f the C o o rd in atin g U n it in the

2 004-2006 RDP w as played by a designated unit in the M inistry o f A griculture and Rural D ev elo p m en t, w h e rea s it is p lay e d by the M inister o f A griculture in the Program me 14 .Z ad an ia w yznaczone p rzez G eneralnego In ­

sp ek to ra K o n tro li Skarbow ej w ram ach PROW 2004-2006 należały do Biura ds. Cer­ tyfikacji i Pośw iadczeń Środków z U nii E u­ ro p e jsk ie j, a w zak resie PRO W 2 0 0 7 -2 0 1 3 w y k o n u je je D e p arta m e n t O chrony In te re ­ sów Finansowych Unii Europejskiej.

14 .T he d ifferen ce betw een the C ertify in g U nit in the RPD 2 0 0 4 -2 0 0 6 and the RPD 2007­ 2013 RPD is th a t the a ssig n m en ts set by the G e n era l F isc a l In sp e c to r in th e RPD 2004-2006 are carried out by the O ffice for Certification o f EU Funds, while such assign­ m ents in the 2 0 0 7 -2 0 1 3 RDP w ere c arried out by the D epartm ent o f S afeg u ard in g F i­ nancial Interests o f the European Union. 15 .R óżnicą w działaniu „Renta strukturalna” jest

w y so k o ść po d staw o w ej staw k i. W ysokość ren ty w ram ach PRO W 2 0 0 7 -2 0 1 3 je s t mniejsza niż wcześniej.

15 .The m ain difference in the activity „Structu­ ral pension” is the am ount o f the basic rate. The am o u n t o f p e n sio n w ith in the RPD 2007-2013 is low er than previously. 16.W ram ach d z ia ła n ia „ R en ta s tru k tu ra ln a ”

w okresie program ow ania 2007-2013 brakuje term in u żyw o tn o ść eko n o m iczn a g o sp o d a r­ stwa.

16.T h e a c tiv ity in th e 2 0 0 7 -2 0 1 3 p ro g ra m ­ m ing p eriod does n ot include the term eco­ nom ic viability o f a farm.

17 .D ziałanie „Z alesianie gruntów rolnych w ra­ m ach program u” poszerzono jeszcze o zale­ sienie gruntów innych niż rolne; zakres tego d z ia ła n ia n a p o d sta w ie PR O W 2 0 0 7 -2 0 1 3 podzielono na dwa schematy.

17 .T he activ ity nam ed „A ffo restatio n o f A g ri­ cultural Land” was expanded by afforestation o f lan d o th er th an a g ric u ltu ra l land. The scope o f the activ ity u nder the RDP 2007­ 2013 is divided into two schemes.

18.W PRO W 2 0 0 7 -2 0 1 3 dodano dw a now e warunki, które musi spełnić beneficjent:

1 4. A udyt w ew nętrzny w obu p rzypadkach je s t pow ołany do życia w jedn o stk ach zaangażo­ wanych w realizację planu i programu. N ie je s t zaangażow any w żadną działalność o p e rac y jn ą je d n o s tk i. P ełni on fu n k cję do ­ radczą oraz zapew nia praw idłow e fu n k cjo ­ n o w an ie sy stem u z arz ąd z a n ia finansow ego i kontroli.

14 .In both cases, an internal audit is set up in u n its re sp o n sib le for carry in g out the RDP 2 0 0 4 -2 0 0 7 and the RDP 2 0 0 7 -2 0 1 3 ; - it is not involved in any operational activ i­

ties o f the unit;

- it plays an advisory role and ensures proper o p eratio n o f the system o f fin an cial m an a­ gem ent and control.

15. D ziałanie „R enty strukturalne” w obu doku­ m en tach m a za zad an ie p o p raw ić stru k tu rę a g rarn ą k ra ju , zw ięk szy ć ich dochodow ość oraz zapew nić źródło dochodu rolnikom za­ przestającym prow adzenia działalności; - w obu przypadkach beneficjent starający się

o rentę musi spełniać te same kryteria; - udział beneficjenta w ramach działania „Renta

stru k tu raln a ” w yklucza go z uczestn iczen ia w innych działaniach.

15. The activity „S tru ctu ral p en sio n s” is to im ­ prove the agricultural structure in a country, to im p ro v e its p ro fita b ility and p ro v id e a source o f incom e to farm ers who give up on agricultural activity;

- a b e n e fic ia ry w ho ap p lie s for the p e n sio n must meet the same conditions in both cases; - a beneficiary's p articipation in a „Structural

pension” activity excludes him from pa rtici­ pation in other activities.

16 .W ram ach PROW 2007 -2 0 1 3 ren ta struktu­ ra ln a w y p ła ca n a je s t ty lk o do m o m en tu ukończenia w ieku emerytalnego.

16. T he s tru c tu ra l p e n sio n u n d e r th e RDP 2 0 0 7 -2 0 1 3 w ill be p a id only u n til the age w hich entitles to a pension

17. D ziałanie „Z alesian ie gruntów ro ln y ch ” ma za zadanie zwiększenie powierzchni obszarów leśn y ch oraz zach o w an ie i u m o cn ie n ie ich ekologicznej stabilności;

- w obu dokum entach działanie obejm uje for­ m y pom ocy, tj. pom oc n a z a le s ie n ie oraz prem ię pielęgnacyjną i zalesieniową;

- wysokość wsparcia zależy od tych samych kry­ teriów i polega na refundacji kosztów założenia uprawy oraz wykonaniu poprawek w drugim roku. 17. The a c tiv ity „ A ffo re s ta tio n o f a g ric u ltu ra l

lan d ” is to in crease the area o f fo rests and

- otrzym anie pozytyw nej decyzji o w arunkach zagospodarowania terenu;

- pozytyw na opinia na tem at zalesienia plano­ wanego w parku krajobrazow ym , narodowym lub w rezerwacie przyrody.

18 .T he 2007 -2 0 1 3 RDP includes 2 new condi­ tions that m ust be m et by the beneficiary: - he has to h av e o b tain e d ap p ro v al o f the

conditions o f land developm ent;

- he has o b tain e d approval for the a ffo re sta ­ tion p lan n ed for a landscape, n atio n al park or a nature reserve.

19. P rem ia z ale s ie n io w a w ram ach PROW 2007-2013 wypłacana jest przez 15 lat (wcześ­ niej 20 lat); otrzymywać ją będą w pełnym wy­ miarze jedynie rolnicy, których udział docho­ du z ro ln ictw a p rzek raczał 25% (w ram ach PROW 2004-2006 próg w ynosił 20%). 1 9 .A n a ffo re s ta tio n b o n u s u n d e r th e RDP

2 007-2013 is paid out for 15 years (previo­ usly for 20 years). The full am ount w ill be p a id only to farm ers w h o se incom e from agriculture accounts for m ore than 25% (the lim it was 20% under the RDP 2004-2006). 2 0 .N a p o d sta w ie PRO W 2 0 0 4 -2 0 0 6 w ięcej

osób m ogło się starać o d o tacje w ram ach działania „Zalesienie gruntów rolnych”. 20. More people could apply for subsidies within

the „Afforestation o f agricultural” land activi­ ty under the RDP 2 0 0 4-2006.

21. W d ziałaniu „W spieranie grup producentów ro ln y c h ” ró ż n ic a p o leg a n a tym kto uznaje grupę producentów rolnych, w PROW 2004­ 2006 - w ojew oda, a w PROW 2007-2013 - marszałek właściwy dla siedziby grupy. 21. The d iffere n ce in th e a c tiv ity „ S u p p o rtin g

groups o f agricultural” producers lies in who recognises a group o f agricultural producers; it w as a provincial governor under the RDP 2 0 0 4 -2 0 0 6 and th e p ro v in c ia l m arsh al for the group's seat under the 2007-2013 RDP. 22. P o d staw o w ą ró ż n ic ę d z ia łan ia „W spieranie

d z ia łaln o śc i ro ln ic ze j n a o b szarac h O N W ” w obu dokum entach stanow ią zasady, które m usi sp ełn iać b e n e ficje n t, aby m ógł o trz y ­ mać pom oc.

2 2 .T h e m ain d iffere n ce w ith re sp ec t to the activity „Supporting agricultural activities in areas w ith unfavourable c o n d itio n s” are the c o n d itio n s th at a b e n eficia ry m u st m eet to receive aid.

2 3 .F u n d am en taln ą ró żn icą w d z iałaniu „W spie­ ran ie p rz e d się w z ię ć ro ln o śro d o w isk o w y c h

m aintain and strengthen their ecological sta­ bility;

- th e a c tiv ity in b o th d o c u m en ts in clu d es form s o f aid, i.e. funds for afforestation as- well as nursing and afforestation bonus; - the am ount o f aid depends on the same cri­

teria; the aid involves reim bursing the cost o f setting up a plot and m aking corrections in the second year.

18. D z iałan ie „W sp ie ran ie grup p ro d u cen tó w ro ln y c h ” m a n a celu pom oc p ro d u cen to m rolnym zrzeszonych w grupach w realiz acji działań przy sto so w u jący ch te g ospodarstw a do wymogów rynku;

- pom oc je s t udzielana przez pięć pierw szych lat działania grupy;

- beneficjentem tego działania są grupy produ­ centów rolnych;

- w PRO W 2 0 0 4 -2 0 0 6 i PR O W 2 0 0 7 -2 0 1 3 wysokość w sparcia jest taka sama.

18. The activity „S upporting groups o f ag ricu l­ tural p roducers” aim s to provide aid to gro­ ups o f agricultural producers in their activi­ ties w hich help them to act in open m arket conditions;

- aid is u s u a lly p ro v id e d fo r the firs t five years o f a group;

- groups o f agricultural producers benefit from the activity;

- the am ount o f a id is the sam e in the RDP 2 0 0 4 -2 0 0 6 and the RDP 2 0 0 7 -2 0 1 3 . 19. D ziałanie „W spieranie działalności rolniczej

na obszarach O N W ” m a za zadanie (wg za­ ło żeń obu dokum entów ) zapew nić ciąg ło ść rolniczego użytkow ania ziemi, utrw alić w alo­ ry krajobrazow e oraz propagow ać rolnictw o ekologiczne;

- w sparcie przeznaczone je s t dla gospodarstw o niekorzystnych warunkach gospodarowania; - w sparcie w ypłacane je s t co roku w form ie

dopłat wyrównawczych do ha użytków rolnych; - w ysokość w sp arcia w obu przypadkach je s t

taka sama;

- beneficjentem je s t producent rolny.

19. The activ ity „S upport for a g ricu ltu re in re ­ gions with unfavourable conditions for agri­ c u ltu ral a c tiv itie s ” is to ensure con tin u o u s use o f land, preserve the landscape value and prom ote environm ent-friendly agriculture; - support is provided to farms situated on land

w h ere c o n d itio n s fo r crop c u ltiv a tio n are not favourable;

i popraw y dobrostanu zw ierząt” je s t zm iana nazw y w p ó źniejszym okresie program ow a­ nia na „Program rolnośrodow iskow y” . 2 3 .T h e fu n d a m e n ta l d iffere n ce in the activ ity

nam ed „S upporting a gri-environm ental acti­ v itie s and th o se aim ed to im p ro v e anim al w e ll-b e in g ” is its nam e, w h ich w as late r ch an g ed into „ A g ri-e n v iro n m e n ta l p ro ­ gram m e” .

2 4. Liczba pakietów - w PROW 2004-2006 było ich siedem , n atom iast w PRO W 2007-2013 stworzono ich dziewięć.

24. T h ere w ere 7 o f th em in the 2 0 0 4 -2 0 0 6 RDP, whereas the 2007-2013 RDP contains 9. 2 5 .W PR O W 2 0 0 7 -2 0 1 3 stw o rzo n o je d e n

nowy pakiet i trzy zmodyfikow ano.

2 5 .R D P 2 0 0 7 -2 0 1 3 in th e p ro g ram crea te d a new package and two modified.

2 6.W PRO W 2 0 0 4 -2 0 0 6 k ażd y p a k ie t m iał sp ec y fic zn y kod, a w PR O W 2 0 0 7 -2 0 1 3 tego n ie m a. W PR O W 2 0 0 7 -2 0 1 3 w tym działaniu nie występuję term in „zwykła dobra praktyka ro ln icza” .

26. U nlike in the RDP 2 0 0 7 -2 0 1 3 , each p ack a­ ge in the 2 0 0 4 -2 0 0 6 RDP h ad a sp ecific code. T here is no term „ o rd in ary good a g ric u ltu ra l p ra c tic e in th is a ctiv ity in the RDP 2 0 0 7 -2 0 1 3 .

2 7 .P rz y ję to inne lata , n a p o d sta w ie k tó ry ch w y liczan o w y so k o ść p ła tn o śc i. W PRO W 2 0 0 4 -2 0 0 6 b y ły to la ta 1 9 9 9 -2 0 0 1 , zaś w PROW 2007 -2 0 1 3 - lata 2 0 0 1 -2 0 0 3 . 27. D ifferent years have been taken for calcula­

tin g th e a m o u n ts o f p ay m en t. T hose w ere the y e ars 1 9 9 9 -2 0 0 1 in th e RDP 2 0 0 4 ­ 2006 and 2 0 0 1 -2 0 0 3 in the RDP 2 0 0 7 ­ 2013.

2 8.W d ziałaniu „Pom oc tech n iczn a” p odstaw o­ w ą różnicą je s t liczba schematów w zakresie pom ocy. W PRO W 2 0 0 4 -2 0 0 6 b y ły dw a, n a to m ias t w o becnym PRO W 2 0 0 7 -2 0 1 3 są trzy.

2 8 .T h e m ain d iffere n ce in the n e x t activ ity , i.e. Technical assistance is the num ber o f aid schem es. T h ere w ere 2 schem es in 2 0 0 4 ­ 2 006, w h e rea s th ere are 3 in the cu rren t 2 0 0 7 -2 0 1 3 RDP.

2 9 .P o m o c w latach 2 0 0 4 -2 0 0 6 b y ła w form ie zw rotu 100% wartości kosztów, zaś w latach 2 0 0 7 -2 0 1 3 zw rot k o sz tó w m oże w y n ieść 100%, ale może być mniejszy.

- support is paid every year as com pensation paym ents for agricultural area;

- the amount o f aid is the same in both cases; - the agricultural producer is the beneficiary. 2 0 .P o m o c tech n iczn a w obu dokum entach jes t

działaniem dodatkowym;

- d z ia łan ie m a w z m o cn ić system w d rażan ia PR O W 2 0 0 4 -2 0 0 6 i PRO W 2 0 0 7 -2 0 1 3 , je g o k o n tro lę, m o n ito ro w a n ie, a tak że p e ł­ nić funkcje prom ocyjne i stw orzyć efektyw ­ ny system inform acji o obu dokumentach; - w ram ach d z ia ła n ia stw o rzo n o schem aty

(dwa schematy są realizow ane w obu doku­ m entach);

- beneficjent - instytucje zaangażowane w rea­ lizację PROW 2004-2006 i PROW 2007-2013. 20. „ T ech n ical su p p o rt” in b o th d o cu m en ts is

an additional assignment;

- the a ctiv ity is to stren g th en the sy stem o f im plem entation o f the RDP 2 0 0 4 -2 0 0 6 and the RDP 2 0 0 7 -2 0 1 3 , its co n tro l and m o n i­ toring; it also helps to prom ote and develop an e ffe c tiv e sy stem o f in fo rm a tio n about both documents;

- there are schemes developed w ithin the acti­ v ity (2 schem es are c arried out u nder both documents);

- in s titu tio n s in v o lv e d in e x e c u tio n o f the 2 0 0 4 -2 0 0 6 RDP and th e 2 0 0 7 -2 0 1 3 RDP b enefit from them.

2 1 .C e le m d z ia łan ia „ W p ieran ie p rzed sięw z ię ć rolnośrodow iskow ych i popraw y dobrostanu zw ierząt” je s t popraw a środow iska p rzy ro d ­ niczego i obszarów wiejskich;

- działanie obejmuje pakiety rolnośrodowiskowe, - p ła tn o śc i - w p o sta ci z ry czałto w a n ej na

po d staw ie u trac o n eg o d o chodu oraz p o n ie ­ sionych kosztów, w ypłacane każdego roku; - beneficjentem je s t rolnik.

2 1 .T h e activity „S upporting agri-environm ental a c tiv itie s and th o se aim ed to im prove a n i­ m al w e ll-b e in g ” is to p ro te c t the n a tu ra l environm ent and improve rural areas; - the a ctiv ity inclu d es a g ric u ltu ra l and e n v i­

ronm ental packages

- tum p p ay m en ts are m ade every y e ar b ased on lost income and incurred costs

- the farm er is the beneficiary

Zródło\ Opracowanie własne

S o u rce: Own study

2 9 .T h e aid in th e y e ars 2 0 0 4 -2 0 0 6 h ad the form o f re im b u rse m e n t o f 100% o f co sts, w h ereas the co st re im b u rse m e n t u n d er the RDP 2 0 0 7 -2 0 1 3 m ay be 100%, but it m ay be lower.

3 0 .W PRO W 2 0 0 7 -2 0 1 3 trze b a złożyć oprócz w niosku papierowego jeszcze elektroniczny. 3 0 .A n a p p lic a tio n for the RDP 2 0 0 7 -2 0 1 3

m ust be filed as a paper copy, but it has to be acco m p a n ie d by an e le c tro n ic a p p li­ cation.

.> o

o3

Po

fcSa C j,

^

q f j t P l

5 £

co On NO

On IT| _co^ O lIT| co

00^ ro cc_ ro №„ NO <s O l NOO l 00^ on <N NO in IfT NO c-*"co o “_ro ro ON o o f ro TN t> ro O l On co O l IfT T l I-O O l o f On NO no' ro co" t> in

cd . ta be li 2 - co nt . Ta bl e 2

-o

aa

<

u S

8 3

c<3

1

,g

o. a

O P

h

T ab el a 3. W y k o rz y st a n ie śr od kó w PR O W 2 0 0 7 -2 0 1 3 p rz ez w o je w ó d z tw a T ab le 3. C on su m p tio n of fu n d s by p ro v in c e s u nd er R D P 2 0 0 7 -2 0 1 3

cd . ta be li 3 - co nt T ab le 3 a o\ _Gr o o -o X 5 o - o o" o 22 * 5 CA C\ o o -OZ o -O O-G" o -o o -P! O O- 1 o o -1 ₂₈₃ ,70 Gn 5 G O o -G G­ G s s S C\ G C\ o -2 _o G-U3 23 7,3 4 3 o\ CA CA 16 4 ,4 2 _o G^ 3 48,83 58 ,2 6 i G CA G-a 636,26 235 ,35 o o -o 44,18 a 1 8 ,4 8 G s ooo -3 o" oo -o _o o -o o -o o - VO-!0 o no -5 S 27 ,8 3 G o" - _9,37 56 6,7 6 G-52 3 ,7 2 1 6 8 ,6 2 o g" G r f jr o -o o - oo -- o_^r 12 ,6 0 469,77 CA CA o ^r « o 2,5 7 CA _oo o -G o" G G O -W ie lk o p o l ls k ie Z a ch o d n io -p o m o rs k ie W i G g S o d

§ <

C4 <u

< e

N g FP o i G T d 1 G O Cu X) G Uh G O

« •a

s 3

Gj

1 1

& K

O P h

V

N c<3

i>%

£

&

a

OJ) G G

£ '

-G O

B

&

£

G

*9

-5

£

O

■

a i

G <D > S

s s

a a

i) i>

Gt -G

G O Uh 00 O £ * Uh --h

M

&

“P-d

H n

M

G G G

->

_G OJ) ' O • G "CS

2

'J i I

J2 G £

! -ci

' G m -S G G g - a r 41! Uh C<j G G Ph

-%.

. 2 X i > G O

^ u u

2 ,2 &

G

2

_^ 0 _G Gj jg 00 Gj *N

a

-G -G3 .

ź o ,

Uh >>~. OJ) G UH . S ' i ) O •-*

-3 ^

^ .a <.

'G F 4

.

Gj

ju* jg

O ^

SP °

s 3 3 a a - O OJ) h t o ^ . Gj Gj < g G d

.2 a

a

5 O i-, ■ • r Gj OJ) S

<

r g

- 2 £ i" 2

* 2

U -2

G d

a

§

a

■JP I • - G 0)

a *

G

o

G G G

ć?

G N

£

pd

- ,

SŹ

O Gj Uh vu & Gd G ' o O - w Gj ■-£ a O Gj R f . 2 u №

§ » &-2

F! .2 O w

-

0

*

o S

00

u

.2 '

g

IG a

G „ i ) %. 2

!

Cu "

o

•

>

N Gj

rj

O >~> & 01 G £ r G Gj .

- £

' g &

a a

0

a ,2

i> G C u o

rj

_G Gj G OJ)

3

. N G CU N m .2 1

B '

.2

m G N •

2 ^

G R 1

o

-M i i

a. 'a

•42

S o

H r O >0 ^ G G G M •> a . 2 , G d ^

O O o G vo

1 1 a g g

-3 Ł 5 ' i l

„ i i IG t> Gd

a u g

-VI i i O G

D cG ^ S

l l

G - • ■ & g

s &

N Ph

i>%

a •

G

M

3 | '

2 o

a ^

G O ■ G

2 o

>%

g S

o j) 2 ■ «J Kn o ’n - G

^

a a

>~> Vj

5 n

0 S

H S3

s a

1 s

40w - O

a

S Ć

-&::

■»

"S “

_{S G}

: -a a

: a G

I &

1 3 - a OJ IT

a £

G

&

.

h

a

i "a R

a

1

a

G o I -G

ii >

a

U

h

^

’ G

Sjo o ^ d

a " 2 ^

^ a a 00

”G 5

&

Go

td a

£ % *5?

s w

£

^ a

V o M

P >*

15

O

’n H « i)

u-1 g

2

a

&

Cu G" a 00 01 1 i i 1 i

a ’c

& ^

2

’ G N o a a

2

s

2 ^ .a o

_. G G G 2 g a o ®

‘S

H ' o

2 2 234

• 3 5 5 3

I I

r o r o

4%

4%

4%

2%

7%

4%

3%

6%

IZZI podkarpackie

podlaskie

%

pomorskie

śląskie

świętokrzyskie

województwa - provinces

I

I dolnośląskie

kujawsko-pomorskie

I I lubelskie

I I lubuskie

I I łódzkie

I I małopolskie

I I mazowieckie

I I opolskie

warmińsko-mazurskie

I

I wielkopolskie

zachodnio-pomorskie

3% 2%

Rys. 1. Udział województw w zrealizowanych płatnościach

Fig 1.

Participation of provinces in payments

Źródło: Opracowanie własne na podstawie tabeli 2

Source: Prepared by the author based on table 2

N a podstawie tabeli 2 oraz rysunku 1 można stwierdzić, że w ramach PROW 2004­

2006 wypłacono 14 243,69 milionów zł. Najwięcej pieniędzy otrzymali beneficjenci z woje­

w ództw a mazowieckiego (2371,83 m ln zł), co stanowi ok. 17% w szystkich środków,

a w przeliczeniu na mieszkańca 454 zł/os. Drugie miejsce pod względem wykorzystania

środków pieniężnych zajmuje województwo wielkopolskie (1838,69 mln zl) - ok. 13%,

na m ieszkańca 732 zł/os. N a trzecim m iejscu natom iast je st w ojewództwo podlaskie

(1254,51 mln zł), co stanowi około 9%, na mieszkańca - 1051/os zł. Kolejnymi wojewódz­

twami, które wykorzystały najwięcej środków wsparcia finansowego są: kujawsko-po­

morskie (1165,96 mln zł, na mieszkańca - 563zł/os), lubelskie (1187,51 mln zł., na miesz­

kańca - 550 zł/os), a także łódzkie (1094,52 m ln zł., 430 zł/os). Najm niej środków

wykorzystano w: lubuskiem, opolskiem i śląskiem. Ogólnie w tych województwach w y­

korzystano około 936,76 mln zł, co w sumie stanowi zaledwie około 6% środków. Najwię­

cej pieniędzy w przeliczeniu na jednego mieszkańca otrzymały województwa: podlaskie -

1051 z/os, wielkopolskie - 732 zł/os i kujawsko-pomorskie - 563 zł/os, mazowieckie

w tym przeliczniku zajmuje dopiero szóste miejsce.

Najwięcej pieniędzy wykorzystano w ramach działania „Wspieranie działalności rolni­

czej na obszarach o niekorzystnych w arunkach gospodarow ania (ONW )” - tabela 2.

W ramach działania 3. zrealizowano płatności w wysokości 3708,26 mln zł, co stanowi

około 26% środków. Kolejne miejsce zajm ują w sumie trzy ostatnie działania, tzn. „Grupy

producentów rolnych”, „Pomoc techniczna” oraz „Uzupełnienie płatności obszarowych”

(około 3466,52 m ln zł., co stanowi około 24% środków). N a trzecim miejscu znajduje się

działanie 6 („Dostosowanie gospodarstw do standardów U E”), którego udział wynosi

około 17%. Najmniej pieniędzy, czyli ok. 384,51 mln zł, przeznaczono na działanie 5. („Za­

lesianie gruntów rolnych”). Duży udział w zrealizowanych płatnościach stanowiło także

działanie 1. - „Renty strukturalne” (ok. 15%).

W oparciu o tabelę 3 m ożna stwierdzić, że dotychczas w ramach PROW w latach

2007-2013 pozyskano prawie 11,77 mld zł. Obecnie najwięcej pieniędzy wykorzystano

w województwie mazowieckim, ok. 1,89 miliarda złotych (co stanowi ok. 16%). Drugie

miejsce pod tym względem zajmuje województwo wielkopolskie (ok. 13%), a trzecie woje­

wództwo podlaskie (ok. 1,32 mld zł). Prawie miliard złotych wykorzystano do tej pory

w lubuskiem (ok. 8%). Najmniej pieniędzy zagospodarowano natom iast w w ojew ódz­

twach: opolskim i śląskim, ich udział wynosi w sumie ok. 4%. N a podstawie danych

zawartych w tabeli 3 można również stwierdzić, że najwięcej pieniędzy przeznaczono na

działanie 12. („W spieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach

0 niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW )”). Kwota zrealizowanych płatno­

ści w tym wynosiła 5,2 miliarda złotych. Udział tego działania w ramach zrealizowanych

płatności jest największy i wynosi ponad 44%. Kolejnym działaniem, w ramach którego

wykorzystano największą ilość pieniędzy, jest działanie 5. („Modernizacja gospodarstw

rolnych”). Jego udział wynosi ponad 29% (ok. 3,43 miliarda zł). Obecnie te dw a działania

stanow ią ponad 73% wszystkich pozyskanych środków finansowych. Trzecie miejsce

pod względem wykorzystania pieniędzy zajmuje działanie 123. („Zwiększanie wartości

dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej”). Stanowi ono prawie 5% w ykorzysta­

nych środków. Najmniej pieniędzy wykorzystano natomiast w ramach działań 4., 8., 9.

1 21. (ponad 6,03 mln zł).

PODSUMOWANIE I WNIOSKI

Rozwój obszarów wiejskich pełni w ażną rolę w polityce UE, ponieważ ponad połowa

ludzi w krajach członkowskich zamieszkuje tereny wiejskie, które zajmują duży odsetek

w strukturze użytkowania ziemi. Kolejnymi czynnikami, które skłaniają państwa człon­

kowskie do podjęcia działań w celu rozwoju tych obszarów są walory, jakie m a wieś oraz

chęć polepszenia warunków życia zamieszkałej tam ludności. W Polsce w okresie pierw­

szych trzech lat od momentu przystąpienia kraju do struktur UE funkcjonował Plan Roz­

woju Obszarów Wiejskich na lata 2004-2006, który określał zasady wspierania rozwoju

terenów wiejskich. Obecnie rozwój wsi je st zawarty w Programie Rozwoju Obszarów

Wiejskich na lata 2007-2013.

Podobieństwa, które występują w PROW 2004-2006 i w PROW 2007-2013 są bazą,

na podstaw ie której opracowano PRO W 2007-2013. Główne podobieństw a dotyczą:

funkcjonowania kilku działań w ramach obu tych dokumentów, podobnych wymogów

odnośnie do beneficjenta, aby mógł otrzymać pomoc, a także podobnych organów od­

powiedzialnych za ich wdrażanie. Różnice wynikają natomiast z tego, że PROW 2007­

2013 stanowi doskonalszą w ersję PROW 2004-2007. Fundamentalnymi różnicam i są

zwiększenie w PROW 2007-2013 okresu objętego działaniem i zwiększenie liczby działań,

za pom ocą których możliwy jest efektywniejszy rozwój obszarów wiejskich. Działania są

realizow ane w ram ach czterech osi priorytetow ych, co je st novum w porów naniu ze

wcześniejszym planem. Niektóre różnice między PROW 2004-2006 a PROW 2007-2013

są efektem różnych sposobów finansowania. Pierw szy z nich był finansow any przez

Sekcję Gwarancji, a więc z wydzielonej części Funduszu Rolnego, natomiast drugi uzy­

skał finansowanie z Europejskiego Funduszu Rolnego Obszarów Wiejskich.

W pracy przedstawiono również analizę wykorzystania środków z tych programów

przez każde województwo. M ożna z niej wywnioskować, że najskuteczniejsze w wyko­

rzystaniu środków pochodzących z PROW 2004-2006 i PROW 2007-2013 są wojewódz­

tw a mazowieckie, wielkopolskie oraz podlaskie, co niewątpliwie spowodowane jest po­

w ierzchnią, a także du żą liczb ą gospodarstw rolnych. M ożna zaobserw ow ać kilka

pozytywów wynikających z funkcjonowania tych programów - polskie przedsiębiorstwa

m ogą lepiej konkurować z zagranicznymi, a gospodarstwa rolne powoli dostosowują się

do poziomu innych państw UE.

PIŚMIENNICTWO

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, www.arimr.gov.pl, dostęp: 20. 01.2011 r.

Dotacje unijne. Varia Invest Group, www. v-i-g.pl/index.php?strona_id=15, dostęp: 7.07.2011 r.

Główny Urząd Statystyczny. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2010. Infor­

macje i opracowania statystyczne http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/PUBL_L_po-

wierzchnia_ludnosc_teryt_2010.pdf, dostęp: 01.06.2011 r.

Lokalna Grupa działania „Rozwój Ziemi Lubaczowskiej”, www.lgd-rzl.pl, dostęp: 20. 01.20.2011 r.

Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich dla Polski na lata 2004-2006. 2004. Ministerstwo Rolnictwa

i Rozwoju Wsi, Warszawa.

Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. 2010. Ministerstwo Rolnictwa

i Rozwoju Wsi, Warszawa.

Szumski S., 2007. Wspólna polityka rolna Unii Europejskiej, Wydawnictwo Akademickie i Profe­

sjonalne, Warszawa.

Realizacja PROW na lata 2007-2013, www.finansik.pl, dostęp: 20.01.2011 r.

RURAL DEVELOPMENT PROGRAMME VS. RURAL DEVELOPMENT PLAN

- SIMILARITIES AND DIFFERENCES

Abstract. Rural development is a particularly important branch of the European Union

policy. This is mainly because over half of the population of the member states of the

European Union live on rural land, which accounts for 90% o f its area. Rural

development programme is one of the priorities of the European Union Policy. Both the

Rural Development Plan (RDP 2004-2007) [Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich...2004]

and Programme (RDP 2007-2013) [Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich...2007] are

documents which set out the goals, principles and priorities of supporting rural

development in countries. This paper aims to present the similarities and differences

between the Rural Development Plan for the years 2004-2006, and a currently valid

document, i.e. the Rural Development Programme for the years 2007-2013, as well as to

analyse the consumption of funds from those programmes by the provinces of Poland.

Key words: rural areas, Rural Development Programme, Rural Development Plan