INFRASTRUKTURA I EKOLOGIA TERENÓW WIEJSKICH INFRASTRUCTURE AND ECOLOGY OF RURAL AREAS Nr 1/II/2012, POLSKA AKADEMIA NAUK, Oddziaá w Krakowie, s. 157–167
Komisja Technicznej Infrastruktury Wsi
Stanisáaw Bacior
ODDZIAàYWANIE AUTOSTRADY NA GRUNTY ROLNE
NA PRZYKàADZIE ODCINKA AUTOSTRADY A4 STARA
JASTRZĄBKA - STRASZĉCIN
____________
MOTORWAY INFLUENCE ON ARABLE LANDS
ON THE EXAMPLE OF STARA JASTRZĄBKA
-STRASZĉCIN SECTION OF A4 MOTORWAY
Streszczenie
Opracowana uproszczona metoda szacowania oddziaáywania autostrady na grunty rolne pozwala na okreĞlenie wszystkich strat związanych z kierunkami tego oddziaáywania. Podstawą dla ustalenia strat jest analiza zmiennoĞci uĪytkowania gruntów i klas bonitacyjnych oraz rozmieszczenia dróg dojazdowych do gruntów wzdáuĪ osi projektowanej autostrady. PrzyjĊtą miarą wielokierunkowego oddzia-áywania autostrady na grunty rolne jest okreĞlona zmiana wartoĞci gruntów, przy której wyznaczeniu uwzglĊdniono jedynie zróĪnicowanie ich przydatnoĞci do dukcji rolniczej. WartoĞü ta, jest wiĊc miernikiem przydatnoĞci gruntów do pro-dukcji rolniczej.
Opracowana metoda okreĞlania oddziaáywania autostrady na grunty rolne jest przedstawiona na przykáadzie projektowanego odcinka autostrady A–4 miĊdzy Tarnowem a Rzeszowem o dáugoĞci 14,123 km biegnącego przez wsie Stara Ja-strząbka - StraszĊcin. Są to tereny poáoĪone w województwie podkarpackim.
Budowa jednego kilometra rozpatrywanego odcinka autostrady spowoduje obniĪenie wartoĞci gruntów rolnych wynoszące 1500 jednostki zboĪowej. Przej-mowanie gruntów pod budowĊ autostrady oraz negatywne jej oddziaáywanie obejmuje okoáo 83 % caákowitej utraty wartoĞci gruntów rolnych. Pozostaáe 17% utraty wartoĞci gruntów wiąĪe siĊ z przyrostem transportu i pogorszeniem rozáogu dziaáek.
Sáowa kluczowe: wartoĞü gruntów rolnych, oddziaáywanie autostrady, rozáóg
Summary
This paper presents a simplified method of assessing the impact of a motorway under construction on arable lands. The method developed makes it possible to determine all the losses resulting from and connected with the indi-cated problems of the motor-way impact. A basis for the determination of losses studied is the analysis of variations in land use, soil quality classes, and in the layout of agricultural roads along the axis of the designed motorway. It is assumed a measure of the multilateral impact of motorway on arable lands; this measure is a specific variant of lands value. The specificity of this value variant lies in the fact that while determining it, only the variation in the usefulness to agricultural production is assessed. Therefore, it is a measure to valuate arable land usefulness in the agricultural production. Thus, this assumed measure of the motorway im-pact is not a market value. The estimated land value will be close to its market value only in typical agricultural regions where the key parameter to mould the land price is production potential of such lands.
The presented method of assessing the motorway impact on arable land is exemplified by a section of ‘A-4’ motorway; this section is about 14 km lenght, it runs between two towns: Stara Jastrząbka - StraszĊcin. One kilometre of the motorway constructed will result in the decrease of the arable land value by 1500 corn units.
The value of arable land will decrease by around 83% in total owing to taking over lands for the construction of motorway, and because of the toxic im-pact of the motorway on soils. The remaining 17% of losses in the land value re-sults from the increase in the transport and from the deteriorated spatial arrange-ment of plots.
Words key: value of farm lands, influence of highway, spatial arrangement of
ag-ricultural farm, arable land quality.
WPROWADZENIE
Oceny oddziaáywania budowy autostrady na grunty rolne dokonano meto-dą uproszczoną pozwalającą na wstĊpną ocenĊ tego oddziaáywania w fazie okre-Ğlania trasy jej przebiegu [Harasimowicz 1998, Bacior 2001, Harasimowicz 2002]. W ramach ustaleĔ wstĊpnych okreĞlana jest zmiennoĞü jakoĞci gleb na trasie autostrady, rozmieszczenie dróg i wiaduktów autostradowych, powierzch-nie gruntów rolnych, do których dojazdy wiąĪą siĊ z przekroczepowierzch-niem pasa auto-strady, parametry rozáogów dziaáek przeciĊtych autostradą oraz rozmieszczenie pasów zieleni ochronnej. Wymienione dane są podstawą do okreĞlenia zmienno-Ğci pod wpáywem budowy autostrady tych cech gruntów, które decydują o ich przydatnoĞci produkcyjnej i które są nastĊpnie wykorzystywane do caáoĞciowe-go oszacowania wpáywu budowy autostrady na grunty rolne.
Zastosowana autorska metoda oceny oddziaáywania autostrady na grunty rolne [Bacior S. 2001] pozwala na caáoĞciowe oszacowanie oddziaáywania auto-strady na grunty rolne obejmujące utratĊ gruntów przejmowanych pod pas dro-gowy, obniĪenie moĪliwoĞci produkcyjnych gruntów poáoĪonych w pobliĪu
autostrady oraz pogorszenie rozáogu gospodarstw przeciĊtych autostradą [Wil-kowski 1995, Harasimowicz 1998]. PrzyjĊtą miarą wielokierunkowego oddzia-áywania autostrady jest pewna odmiana wartoĞci tych gruntów, przy której okre-Ğlaniu uwzglĊdniono jedynie ich przydatnoĞü produkcyjną [Cymerman 1992]. WartoĞü ta jest wiĊc w istocie miernikiem waloryzacji przydatnoĞci rolniczej gruntów do produkcji rolniczej.
Opracowana przez autora metoda oceny oddziaáywania autostrady na grunty rolne [Bacior S. 2001] ma charakter uproszczony, co znacznie zmniejsza jej pracocháonnoĞü i pozwala na wykorzystanie przy ocenie rozpatrywanych wariantów przebiegu trasy autostrady. Procedura obliczeniowa związana z okre-Ğleniem oddziaáywania autostrady zostaáa zautomatyzowana przy pomocy opra-cowanego programu komputerowego, co dodatkowo uáatwia jej zastosowanie. Celem pracy jest ocena oddziaáywania autostrady na grunty rolne z wykorzysta-niem opracowanej przez autora uproszczonej metody.
CHARAKTERYSTYKA BADANEGO ODCINKA AUTOSTRADY A4 Opracowaną metodĊ oceny oddziaáywania autostrady na grunty rolne za-stosowano na odcinku Stara Jastrząbka - StraszĊcin o dáugoĞci okoáo 14 kilome-trów. Omawiany odcinek autostrady przebiega przez szeĞü wsi: Stara Jastrząbka, JaĨwiny, RóĪa Borowa, Wola Wielka, Góra Motyczna, StraszĊcin w powiecie dĊbickim. (rys.1).
Poprawnie poprowadzona trasa autostrady powinna przebiegaü wzdáuĪ granic wsi w moĪliwie duĪej odlegáoĞci od wiĊkszych skupisk zabudowy. Taki przebieg autostrady umoĪliwia ograniczenie przyrostu transportu rolnego po drogach powodowanego odciĊciem gruntów od siedlisk oraz zmniejsza uciąĪli-woĞü wzmoĪonego ruchu samochodowego dla okolicznych mieszkaĔców. Prze-bieg autostrady na rozpatrywanym odcinku speánia w stosunkowo duĪym stop-niu przedstawione wymagania. Trasa projektowanej autostrady poáoĪona jest przewaĪnie w pobliĪu granic wsi. Projektowana trasa autostrady omija gáówne centra osadnicze wsi w moĪliwie najwiĊkszej od nich odlegáoĞci. Omija ona równieĪ wiĊksze pasma zwartej zabudowy, a gdy nie jest to moĪliwe przecina je w miejscach, gdzie gĊstoĞü tej zabudowy jest najmniejsza.
Badany odcinek projektowanej autostrady A-4 przecina 175 dróg, z któ-rych 11 wyposaĪonych bĊdzie w wiadukty autostradowe, są to jednak w wiĊk-szoĞci drogi zabezpieczające transport tylko do dziaáek na których siĊ znajdują. Wiadukty autostradowe odlegáe są od siebie Ğrednio o 1284 m. OdlegáoĞü miĊ-dzy wiaduktami autostradowymi jest jednym z wyjĞciowych parametrów sáuĪą-cych do oceny oddziaáywania autostrady na wzrost transportu rolnego. DuĪa liczba wiaduktów oraz niewielka odlegáoĞü miĊdzy nimi wskazuje na maáy wpáyw budowy autostrady na przejazdy do gruntów.
Rysunek 1.
Autostrada A–4 z zaznaczonym badanym odcinkiem mi
Ċdzy Stara Jastrz
ąbka - Strasz
Ċcin [www.gddkia.gov.pl]
Figure 1.
Motor-way ‘A–4’ with a marked researched section between Stara Jastrz
ąbka - Strasz
Przy szacowaniu oddziaáywania badanego odcinka autostrady na grunty rolne przyjĊto, Īe jej szerokoĞü jest zbliĪona do maksymalnej i wynosi 70 m bez uwzglĊdniania pasów zieleni ochronnej. PrzyjĊto równieĪ, Īe pasy ochronne mają szerokoĞü 30 m. Caákowita szerokoĞü pasa autostradowego zmieniaü siĊ bĊdzie od 70 do 130 m zaleĪnie od wystĊpowania pasów ochronnych po jednej lub obu jej stronach. PrzyjĊcie takich zaáoĪeĔ umoĪliwi oszacowanie stosunko-wo wysokich kosztów wykupu szerokiego pasa autostrady, które mogą byü od-powiednio zmniejszane stosownie do rzeczywistej szerokoĞci tego pasa.
PrzeciĊtna szerokoĞü badanego odcinka autostrady wynosi 70 m, z czego wynika, Īe na badanym odcinku nie przewidziano pasów zieleni ochronnej.
WPàYW AUTOSTRADY NA JEDNOSTKOWĄ WARTOĝû GRUNTÓW Ceny gruntów przejmowanych pod budowĊ autostrady zmieniają siĊ w ba-danych wsiach od 37 do 113 jedn. zboĪ./ha. Opisywane obniĪenia wartoĞci do-tyczą gruntów wykorzystywanych rolniczo. NajwyĪsze ceny gruntów uzyskano we wsi RóĪa Borowa (113,00 jedn. zboĪ./ha). Najmniejszą przydatnoĞü do pro-dukcji rolniczej i wartoĞü wynoszącą 36,88 jedn. zboĪ./ha posiadają grunty po-áoĪone we wsi Stara Jastrząbka. We wsiach tych jakoĞü gruntów wynosi okoáo 51 punktów a Ğrednia powierzchnia dziaáek nie przekracza 107 arów. Cena ziemi przejmowanej pod budowĊ autostrady wykazuje pewne zróĪnicowania podob-nie jak jej bonitacja.
Ceny gruntów poáoĪonych w strefie toksycznego oddziaáywania autostrady są oczywiĞcie znacznie niĪsze niĪ gruntów przejmowanych pod jej budowĊ. W badanych wsiach zmieniają siĊ w niewielkich granicach ksztaátujących siĊ na poziomie 52 jedn. zboĪ./ha.
Ceny gruntów, do których wzrosną odlegáoĞci z siedlisk po wybudowaniu autostrady zmieniają siĊ we wsiach od okoáo 34 do 100 jedn. zboĪ/ha.
Grunty odciĊte od siedlisk pasem autostrady z wydáuĪonym dojazdem przez wiadukty mają obniĪoną cenĊ o okoáo 3 do 16% w porównaniu z gruntami przejmowanymi pod jej budowĊ. To stosunkowo niskie obniĪenie wartoĞci gruntów Ğrednio o okoáo 10% powodowane jest wzrostem odlegáoĞci od zagród rolniczych, co z kolei zaleĪy od odlegáoĞci miĊdzy sąsiednimi wiaduktami. Naj-wiĊksze obniĪenie ceny gruntów wynoszące okoáo 16% obserwowaü moĪna w początkowym odcinku – wieĞ JaĨwiny, w której przyrost odlegáoĞci do gruntów powodowany budową autostrady przekracza 717 m. Najmniejsze obniĪenie jed-nostkowej wartoĞci gruntów na skutek wzrostu odlegáoĞci od siedlisk wynoszące okoáo 3% pojawia siĊ we wsi Stara Jastrząbka, gdzie wzrost ten nie przekracza 274 m.
Jednostkowe wartoĞci dziaáek, których rozáóg ulegá pogorszeniu po ich przeciĊciu autostradą róĪnią siĊ do wartoĞci gruntów odciĊtych od siedlisk pa-sem autostrady, co Ğwiadczy o znacznej zmiennoĞci tych cech w badanych
wsiach zawarty w granicach od 30 do 106 jedn. zboĪ./ha. Zakres obniĪenia ceny gruntów o pogorszonym rozáogu jest wiĊkszy niĪ gruntów dociĊtych autostradą od siedlisk i wynosi przeciĊtnie 4%, zmieniając siĊ w poszczególnych wsiach od 1 do 7%.
ObniĪenie jednostkowej wartoĞci gruntów powodowane niekorzystnymi zmianami rozáogu dziaáek przeciĊtych autostradą wiąĪe siĊ gáównie ze zmniej-szeniem ich dáugoĞci i powierzchni. Rozmiary tego obniĪenia zaleĪą od prze-strzennych parametrów dziaáek przecinanych autostradą. Znaczne obniĪenie ceny gruntów zbliĪone do 18% w stosunku do caákowitego obniĪenia obserwuje siĊ we wsi Stara Jastrząbka. ħródáem danych są obliczenia wáasne z zastosowa-niem uproszczonej metody oddziaáywania autostrady na grunty rolne [Bacior S. 2001].
OBNIĩENIE WARTOĝCI GRUNTÓW ROLNYCH NA SKUTEK BUDOWY AUTOSTRADY
W tabeli 1 przedstawiono obniĪenie wartoĞci gruntów rolnych powodowa-ne budową badapowodowa-nego odcinka autostrady w rozbiciu na cztery rozpatrywapowodowa-ne kierunki jej oddziaáywania dla badanych wsi. ObniĪenia te uwzglĊdniają zarów-no zmiany jedzarów-nostkowej wartoĞci gruntów jak równieĪ odpowiadające im po-wierzchnie gruntów objĊtych okreĞlonym kierunkiem oddziaáywania autostrady.
CaáoĞciowe straty w wartoĞci gruntów rolnych na badanym odcinku auto-strady dáugoĞci okoáo 14km wynoszą 21164,7 jedn. zboĪ. (tab. 1, kol. 19). Pod budowĊ autostrady zostaną przejĊte grunty o wartoĞci 8705,7 jedn. zboĪ. (tab. 1, kol. 15) i jedynie te grunty zostaną wykupione przez inwestora. Wykup gruntów zajĊtych przez pas drogowy pokrywa okoáo 41% (tab1, kol. 10) strat dotyczą-cych gruntów rolnych, jakie spowoduje budowa autostrady. ObniĪenie przydat-noĞci rolniczej gruntów prowadzące do zmniejszenia ich wartoĞci związane z toksycznym oddziaáywaniem autostrady odciĊciem gruntów od siedlisk i pogor-szeniem rozáogu dziaáek nie jest objĊte wypáatą odszkodowaĔ, mimo Īe ustawa o autostradach i ochronie gruntów nakáada na inwestora obowiązek pokrycia wszelkich szkód związanych z jego dziaáalnoĞcią. Oszacowane straty w gruntach rolnych dotyczące obniĪenia ich produkcyjnoĞci wiązaü siĊ mogą w gospodar-stwach rolnych z niepeánym wykorzystaniem posiadanych Ğrodków produkcji, a w szczególnoĞci Ğrodków trwaáych takich jak budynki inwentarskie i wiĊksze maszyny rolnicze. MoĪe to byü powodem powstawania dodatkowych strat pono-szonych przez gospodarstwa rolne poĞrednio związanych z budową autostrady. Zmniejszenie powierzchni gospodarstwa moĪe na przykáad doprowadziü do zmniejszenia liczby chowanych zwierząt, a przez to do niewykorzystywania wszystkich stanowisk w oborze [Bacior, Harasimowicz 2005]. Biorąc pod uwa-gĊ podobną wartoĞü ziemi i pozostaáych trwaáych Ğrodków produkcji rolniczej
w gospodarstwie moĪna rzeczywiste straty gospodarstw rolnych powodowane budową autostrady oszacowaü jako dwa razy wiĊksze od ubytku wartoĞci grun-tów rolnych. Na podstawie przeprowadzonych badaĔ, których wyniki ze wzglĊ-du na obszerny charakter nie zamieszczono, moĪna wiĊc stwierdziü, Īe wykup gruntów pod budowĊ autostrady pokrywa zaledwie czwartą czĊĞü strat jakie ponoszą gospodarstwa rolne w związku z budową autostrady. W praktyce jed-nak cena wykupu ziemi pod autostrady jest 3 do 4 razy wiĊksza od przeciĊtnej ceny gruntów rolnych [ĩak 2002]. DziĊki tak zawyĪonym cenom wykupu gruntów pokrywane są w zasadzie w ogólnym bilansie wszelkie straty powodo-wane budową autostrady.
ObniĪenie wartoĞci gruntów powodowane budową autostrady w badanych wsiach jest zróĪnicowane i zmienia siĊ od 381 do 6870 jedn. zboĪ. (tab. 1, kol.19)., i wynika to z faktu zróĪnicowania dáugoĞci odcinków autostrady w tych wsiach ale takĪe zmiennoĞci jakoĞci gruntów i czĊstoĞci wystĊpowania uĪytków rolnych na trasie autostrady.
W tabeli 1 (kolumna 3) przedstawiono obniĪenie wartoĞci gruntów powo-dowane budową autostrady przeliczone na jeden kilometr jej dáugoĞci. Parametr ten zmienia siĊ w badanych wsiach w szerokich granicach od 456 do 1807 jedn. zboĪ./ha. Nieco mniejszą zmiennoĞü wykazuje wskaĨnik okreĞlający obniĪenie wartoĞci gruntów rolnych odniesiony do jednego kilometra autostrady przebie-gającej wyáącznie przez grunty rolne (tab. 1, kol. 4). WskaĨnik ten zmienia siĊ na badanych odcinkach od 594 do 1822 jedn. zboĪ./ha. Zmiany obniĪenia warto-Ğci gruntów rolnych pod wpáywem budowy autostrady wiąĪą siĊ gáównie ze zmianami ich bonitacji. Poprawa jakoĞci gleb powoduje zwiĊkszenie obniĪenia wartoĞci gruntów powodowanego oddziaáywaniem autostrady, czym gleby le-prze tym wiĊksze straty.
PrzejĊcie gruntów pod budowĊ autostrady obejmuje przeciĊtnie okoáo 41% caákowitej utraty wartoĞci gruntów powodowanej jej budową (tab. 1, kol. 10).
ObniĪenie jakoĞci gruntów poáoĪonych w pobliĪu autostrady obejmuje przeciĊtnie 42% caákowitego obniĪenia wartoĞci gruntów rolnych związanego z jej budową (tab. 1, kol. 11). Tak wysoki wskaĨnik związany jest z brakiem pasów zieleni ochronnej na caáym 14 kilometrowym odcinku. Udziaá szkodliwe-go sąsiedztwa autostrady w caákowitym obniĪeniu wartoĞci gruntów rolnych powodowanym jej budową ksztaátuje siĊ na poziomie od 41 do 44%. Podobnie jak w przypadku przejmowania gruntów pod budowĊ autostrady udziaá ten zale-Īy od czĊstoĞci wystĊpowania pasów zieleni ochronnej. Brak tych pasów ochronnych powoduje, Īe mniej gruntów przejmowanych jest pod budowĊ auto-strady, a wiĊc straty związane z tym kierunkiem oddziaáywania autostrady są mniejsze. WiĊksze jest natomiast w takiej sytuacji zmniejszenie wartoĞci grun-tów poddanych toksycznemu oddziaáywaniu autostrady [Maciejewska A. 1995]. àączny wpáyw przejmowania gruntów pod budowĊ autostrady oraz szkodliwego jej oddziaáywania na grunty poáoĪone w jej pobliĪu wynosi okoáo 80%
caákowi-tego oddziaáywania autostrady na grunty rolne i zmienia siĊ w niewielkich gra-nicach w poszczególnych wsiach. MoĪna na tej podstawie wnioskowaü, Īe straty związane z zakáadaniem pasów zieleni ochronnej równowaĪne są zmniejszeniu toksycznego oddziaáywania autostrady na grunty rolne. Przemawia to za czĊst-szym stosowaniem pasów zieleni ochronnej, poniewaĪ zmniejszają one zatrucie Ğrodowiska w pobliĪu autostrady, przy nie zmienionym caáoĞciowym wpáywie na grunty rolne.
Inwestorzy unikają jednak projektowania tych pasów i stosują je przewaĪ-nie tylko wtedy, gdy jest to przewaĪ-niezbĊdne, poprzewaĪ-niewaĪ zwiĊkszają one iloĞü gruntów, które podlegają wykupieniu. Tak jest równieĪ w analizowanym przypadku.
Towarzyszące brakowi pasów zieleni ochronnej zwiĊkszone straty związa-ne ze szkodliwym oddziaáywaniem autostrady nie są wypáacazwiąza-ne poszkodowa-nym, dziĊki czemu nie obciąĪają wáaĞcicieli autostrady.
Pogorszenie struktury przestrzennej wsi i gospodarstw powodowane bu-dową autostrady obejmujące niekorzystne zmiany rozáogu dziaáek i wzrost ich oddalenia od siedlisk prowadzi do utraty wartoĞci gruntów rolnych obejmującej okoáo 20% caákowitego jej wpáywu na te grunty. Rozpatrywane obniĪenie war-toĞci gruntów zmienia siĊ w poszczególnych wsiach przewaĪnie w granicach 13% (tab. 1, kol. 12 i 13). àączne straty związane z pogorszeniem struktury przestrzennej gospodarstw wywoáywanej budową autostrady są zwykle stosun-kowo niewielkie.
ObniĪenie wartoĞci gruntów rolnych powodowane zmianą rozáogu dziaáek przeciĊtych autostradą jest podobne we wsiach i obejmuje okoáo 12–18% caá-kowitego oddziaáywania autostrady na te grunty poza wsią JaĨwiny gdzie to obniĪenie ksztaátuje siĊ na poziomie 6% i związane jest z ponadprzeciĊtnymi wymiarami dziaáek na tym terenie. Nieco mniejszy wpáywa na obniĪenie warto-Ğci gruntów rolnych ma przyrost odlegáowarto-Ğci powodowany ich odciĊciem od sie-dlisk pasem autostrady.
PrzeciĊtne obniĪenie wartoĞci gruntów rolnych powodowane tym kierun-kiem oddziaáywania autostrady w stosunku do caákowitego jej wpáywu na war-toĞü gruntów wynosi 1 do 7% (tab. 1, kol. 12).
PODSUMOWANIE
Zastosowana autorska metoda oceny oddziaáywania autostrady na grunty rolne [Bacior S. 2001] uwzglĊdnia wszystkie gáówne kierunki oddziaáywania autostrady na grunty rolne oraz ujmuje to oddziaáywanie wymiernie i w porów-nywalnych jednostkach. Cechuje ją maáa pracocháonnoĞü bĊdąca efektem za-równo wprowadzonych uproszczeĔ w ocenie oddziaáywania autostrady ograni-czających zakres pozyskiwania danych wyjĞciowych do analizy przebiegu osi autostrady jak równieĪ automatyzacji prowadzonych obliczeĔ przy pomocy opracowanego programu komputerowego. Metoda ta moĪe znaleĨü zastosowanie
do wstĊpnego szacowania wpáywu budowy autostrady na grunty rolne dokony-wanego w fazie podejmowania decyzji o przebiegu trasy autostradowej jak rów-nieĪ byü pomocna przy ocenie rozpatrywanych wariantów przebiegu projekto-wanych odcinków autostrady.
ObniĪenie wartoĞci gruntów powodowane budową autostrady w badanych wsiach zmienia siĊ w granicach od 381 do 6766 jedn. zboĪ. i obejmuje okoáo 10% wartoĞci wszystkich gruntów poáoĪonych w tych wsiach. ObniĪenie to od-niesione do odcinka autostrady dáugoĞci jednego kilometra wynosi od 456 do 1807 jedn. zboĪ./km. Gáówny wpáyw na rozmiary obniĪenia wartoĞci gruntów przypadające na jednostkĊ dáugoĞci autostrady wywiera jakoĞü gruntów poáoĪo-nych na trasie jej przebiegu.
àączny wpáyw przejmowania gruntów pod budowĊ autostrady oraz szko-dliwego jej oddziaáywania na grunty poáoĪone w jej pobliĪu wynosi okoáo 80% caákowitego oddziaáywania autostrady na grunty rolne i zmienia siĊ w niewiel-kich granicach w poszczególnych wsiach. Pogorszenie struktury przestrzennej wsi i gospodarstw powodowane budową autostrady obejmujące niekorzystne zmiany rozáogu dziaáek i wzrost ich oddalenia od siedlisk prowadzi do utraty wartoĞci gruntów rolnych obejmującej okoáo 20% caákowitego jej wpáywu na te grunty.
BIBLIOGRAFIA
Bacior S. 2001. Referat na temat Uproszczony szacunek oddziaáywania autostrady na wartoĞü
gruntów rolnych” wygáoszony na Wydziale Geodezji i InĪynierii ĝrodowiska AGH
Komi-sja Geodezji i InĪynierii ĝrodowiska Krakowskiego Oddziaáu Polskiej Akademii Nauk – Sprawozdanie z posiedzeĔ komisji naukowych Tom XLIV/1, wydawnictwo i drukarnia „SECESJA” Kraków 2001 s. 183-185.
Bacior S. 2010. The impact of motorway section under construction between the towns of Borek
Maáy and Boreczek on arable land. Infrastructure and ecology of rural areas. Polish
Acad-emy of Sciences. Kraków s. 5-15.
Bacior S., Harasimowicz S. 2000. Ocena wpáywu autostrady na zmniejszenie moĪliwoĞci
produk-cyjnych gruntów rolnych.. ZN AR w Krakowie, ser. Sesja Naukowa z. 72, 365,
s. 293–297.
Bacior S., Harasimowicz S. 2002. Metoda oceny wpáywu autostrady na wartoĞü gruntów rolnych,
dokáadnoĞü oszacowania powierzchni uĪytków i klas gruntów. W mat. Konferencji organizowanej
przez Polskie Towarzystwo InĪynierii Rolniczej – Komitet Techniki Rolniczej PAN. War-szawa – Dobczyce , 8 (41), s. 107–120.
Bacior S., Harasimowicz S. 2005. Oddziaáywanie autostrady na przydatnoĞü rolniczą gruntów i
ich wartoĞü na przykáadzie odcinka autostrady A-4 miĊdzy Brzeskiem a Tarnowem. MiĊdzynarodowa konferencja nt: Geodezja, kartografia i aerofotogrametria.
Wydawnictwo Politechniki Lwowskiej. Lwów, zeszyt 66, s. 9-19. Curzydáo R.. 1994. Drogi i autostrady a skaĪenia motoryzacyjne, Aura 5.
Cymerman R. 1992. Urządzeniowo rolna metoda wyceny obszarów rolniczych. Wycena nr 1, str.12-13.
Harasimowicz S. 1998. Ocena oddziaáywania autostrady na grunty rolne. Przegląd Geodezyjny nr 6, s. 6–12.
Harasimowicz S. 1997. Oddziaáywanie autostrady na odlegáoĞci gruntów od siedlisk. Zeszyty Naukowe AR w Krakowie, Geodezja z. 16.
Harasimowicz S. 2002. Ocena i organizacja terytorium gospodarstwa rolnego. Skrypt Akademii Rolniczej w Krakowie.
Maciejewska A. 1995 Wpáyw emisji spalin samochodowych na skaĪenie gleb rolnych związkami
oáowiu, cynku i kadmu. Prace naukowe Politechniki Warszawskiej, Geodezja z.33,
str.55-65.
Wilkowski W. 1995. Wielokryterialna metoda oceny wpáywu autostrady na gospodarstwa rolne. Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej, Geodezja, z. 33.
ĩak M. 2002. Problematyka wyceny nieruchomoĞci poáoĪonych w pasie budowy sieci autostrad. Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej w Krakowie Nr 396. str.17-22.
Dr inĪ. Stanisáaw Bacior Katedra Geodezji Rolnej, Katastru i Fotogrametrii Uniwersytet Rolniczy w Krakowie Balicka 253 a, 30-149 Kraków
