Barbara Bartnicka
Tokijscy poloniści
Biuletyn Polonistyczny 22/4 (74), 108-111
108
2 . "Panoram a P o lsk a " 1 9 7 8 , n r y 4-, 9 , H ( t r z y a r ty k u ły p o p u la rn o n a u kow e o ż y c iu ku ltu raln ym P o lo n ii n a p ołu d n iu F r a n c j i) .
W d r u k u :
3 . P o w ia stk a d la lu d u . (Z badań nad lit e r a t u r ą " tr z e c ią " o k r e s u p o z y tyw izm u ), w p r a c y z b io r o w e j "Z p rob lem ów lit e r a t u r y pozytyw izm u " pod r e d . J. K u lc z y c k ie j -S a lo n i i E . J a n k o w sk ie g o .
4 . "P anoram a P o lsk a " (dw a a r ty k u ły ). W p rzy g o to w a n iu :
5 . F o rm y lit e r a t u r y d la ludu d r u g ie j p o ło w y XIX w . (r o z p r a w a h a b ilit a c y jn a ).
6 . L is t y p is a r z y p o ls k ic h d r u g ie j p o ło w y XIX w iek u w B ib lio t e c e P o l sk ie j .w P a r y ż u (a r ty k u ł).
7 . J^zyk p o ls k i i p o lo n isty k a w p ołu d n iow ej F r a n c j i (a r t y k u ł). 8 . P o la c y w p ołu d n iow ej F r a n c ji (k s ią ż k a ) .
D r K a z im ie r z C h r u ś c iń s k i le k t o r ję z y k a p o ls k ie g o
T O K IJŚC Y PO LO N IŚC I
P r z e z s z e ś ć m i e s ię c y - od p a ź d z ie r n ik a 1 9 7 8 do m a r c a 1 9 7 9 r . - n a z a p r o s z e n ie Japan S o c ie t y fo r th e P ro m o tio n o f S c i e n c e , p r z e b y w a łam w T o k io , g d z ie p ro w a d ziła m k o n w e r s a to r ia i w y k ła d y z h is t o r i i j ę zy k a p o ls k ie g o i sk ła d n i p o ls k ie j na sło w ia ń sk im tle p o ró w n a w czy m - d la to k ijs k ic h p o lo n istó w i s la w is t ó w .
W T ok io n ie is t n ie j e p o lo n isty k a jak o w y d z ie lo n y k ie r u n e k stu d ió w , s ą tam jednak w y s p e c ja liz o w a n i p o lo n i ś c i, k tó r z y k s z t a łc ą s i ę w k a te d r a c h s la w is ty k i n a w ie lu u n iw e r s y t e ta c h ja p o ń s k ic h , p r z y je ż d ż a j ą do P o ls k i n a stu d ia i s t a ż e n a u k o w e , a po stu d ia c h p o p u la r y z u ją w sw oim k ra ju w ie d z ę o P o ls c e - p r z e d e w s z y s tk im jak o tłu m a c z e lit e r a t u r y p o l s k i e j , a ta k ż e jako p u b lic y ś c i.
W c z a s i e pobytu w T o k io m iałam m o ż n o ś ć b liż e j p o z n a ć n a ta m te j szy m U n iw e r s y t e c ie za ró w n o p o lo n is tó w , jak s la w is tó w z K a ted ry J ę z y
-ków i L ite r a t u r S ło w ia ń s k ic h , k ie r o w a n e j p r z e z p r o f. Junichi S a t o , h is to r y k a ję z y k a r o s y j s k ie g o i b u łg a r s k ie g o .
Ż yw e z a in t e r e s o w a n ie h is t o r ią ję z y k a p o ls k ie g o i je g o budową g r a m atyczn ą p r z e ja w ia ją w tym z e s p o le n ie ty lk o p o lo n i ś c i , le c z ta k ż e s l a - w i ś c i , jak w sp om n ian y w y żej p r o f. Junichi S a t o , p r o f. S h ig e o K u rih ara - s e r b o k r o a t y s ta i r u s y c y s t a , p r o f. A ts u s h i N aono - ru m u n ista i s l a - w is t a , p r o f . E iic h i C hino - b o h e m ista , p r o f. T a ts u y a M o r iy a su - r u s y c y s t a . P row ad zon ym i tu p ra ca m i k ie r u je p r o f . S c h o ic h i K im ura, p r z e w o d n ic z ą c y J a p o ń sk ieg o K om itetu S la w is t ó w , z a s łu ż o n y b a d a cz i tłu m a cz n ie ty lk o lit e r a t u r y r o s y j s k ie j , l e c z i p o ls k ie j , k tó ry p o tr a fił p r z e k a z a ć u czn iom w ła s n e z a in t e r e s o w a n ia p o lo n is t y c z n e . P r z e ło ż y ł on m .i n . o p o w ia d a n ia o b o zo w e T a d e u sz a B o r o w s k ie g o , n o w e le J a r o sła w a I w a s z k ie w i c z a i K a z im ie r z a B r a n d y sa , a o b e c n ie , w r a z z z e s p o łe m , k o ń c z y p r a c e r e d a k c y jn e nad p ie r w sz y m w h is t o r ii sło w n ik iem p o ls k o -ja p o ń s k im , l i c zą cy m 20 0 0 0 h a s e ł .
W p r a c a c h ty ch u c z e s t n ic z y te ż p r o f . S h o z o Y o sh ig a m i, w y k ła d o w ca ję z y k a i lit e r a t u r y p o ls k ie j n a U n iw e r s y t e c ie T o k ijs k im , a ta k ż e tłu m a c z , m ający w sw ym dorobku w ie le p rzek ła d ó w z lit e r a t u r y p ię k n e j, m .i n . J e r z e g o B r o s z k ie w ic z a " O p o w ieści o C h o p in ie " , S ta n is ła w a L em a " P o w r o tu z g w ia z d " , n o w e l J a r o sła w a I w a s z k ie w ic z a . P r z y g o to w a ł do druku n o w y p r z e k ła d "Quo v a d is? " H enryka S ie n k ie w ic z a , a o b e c n ie p r a c u je nad tomem w yb oru p o ls k ie j n o w e li k la s y c z n e j i w s p ó łc z e s n e j . P la n u je te ż o p r a c o w a n ie p o d r ę c z n ik a h is t o r ii lit e r a t u r y p o ls k ie j i j e s t autorem p o d r ę c z n ik a ję z y k a p o ls k ie g o o r a z rozm ów ek p o ls k o -ja p o ń s k ic h . Jego m a łż o n k a , pani R isa k o U c h id a , j e s t tłu m aczk ą p o ls k ie j lit e r a t u r y d z ie c i ę c e j : p r z e ło ż y ła u tw o r y K ern a , B r z e c h w y , F ic o w s k ie g o , S z e lb u r g - Z a r e m b in y i in n y ch p is a r z y p o ls k ic h .
N a p ro w a d zo n e p r z e z e m nie z a j ę c ia u c z ę s z c z a ł y — o p r ó c z czło n k ó w z e s p o łu K ated ry i g ru p y dok toran tów - ta k ż e o s o b y "z m ia s ta " , t z n . p o l o n i ś c i , k tó r z y stu d ia już u k o ń c z y li, a t e r a z zajm ują s i ę bądź p r a c ą t łu m a cza lit e r a t u r y p o ls k ie j , bądź te ż n a u cza n iem ję z y k a p o ls k ie g o w in n ych in s ty tu c ja c h n a u k o w y ch .
Z n ajom ość ję z y k a p o ls k ie g o w T o k io s z e r z ą : T e t s u s h ir o I s h ii, k tó r y w yk ład a ję z y k p o ls k i i r o s y j s k i na U n iw e r s y t e c ie Języków O b cy ch , i T e
-ru m itsu S h in d o , p r o w a d z ą c y le k to r a t ję z y k a p o ls k ie g o w I n s ty tu c ie im , M a ja k o w sk ie g o . Obaj stu d io w a li n a U n iw e r s y t e c ie W a r sz a w sk im .
D uże o s ią g n ię c ia w p r a c y p r z e k ła d o w e j ma te ż M a s a to s h i K o h a r a , a b so lw e n t p o lo n isty k i n a U W , k tó r y p r z e tłu m a c z y ł n a ję z y k ja p o ń s k i T a d e u s z a K o n w ick ieg o " Z w ie r z o c z łe k o u p ió r " , B ogdana W o jd o w sk ieg o "C hleb r z u c o n y um arłym ", H en ryk a P a n a s a "W edług J u d a sz a " , o p o w ia d a n ia W oj c ie c h a Z u k r o w sk ie g o "Lotna" i "W k a m ien io ło m a ch " . O b ecn ie p r a c u je nad p rzek ła d em S te fa n a Ż e r o m sk ie g o " R o zd zio b ią n a s k r u k i, w ron y" o r a z
"Dymu" M a r ii K o n o p n ick iej. N ied a w n o u k a z a ł s i ę r ó w n ie ż tom p r z e tłu m a c z o n y c h p r z e z n ie g o a rtyk u łów o P o ls c e w s p ó łc z e s n e j p ió r a k ilk u p o l sk ic h p u b lic y s tó w .
P a n i M ich i T su k a d a , k tó r a p r a c u je nad p r zek ła d em n o w e l B o le s ła w a P r u s a i L e s z k a P r o r o k a , p rzy g o to w u je te ż p r z e k ła d n a ję z y k ja p o ń s k i lib r e t t a o p e r y S ta n is ła w a M o n iu szk i " S tr a s z n y dw ór" - w zw ią z k u z p la now anym i w y stęp a m i w a r s z a w s k ie g o T e a tr u W ie lk ie g o p r z e d to k ijs k ą p u b lic z n o ś c ią .
W śród o s ó b n ie z w ią z a n y c h z U n iw e r sy te te m T o k ijs k im , a le i n t e r e s u ją c y c h s i ę P o ls k ą , sp otk ałam m a la r z a S h o h a c h i T a k a to i z w ie d z a ła m je g o w y sta w ę o b r a z ó w , na k tó r e j z o b a czy ła m m .i n . c y k l ilu s t r u j ą c y "K rucjatę d z ie c ię c ą " B e r to lt a B r e c h t a . S z c z e g ó l n i e p rz e jm u ją c ą d la m nie wym owę m iał o b r a z p r z e d s t a w ia ją c y p o r z u c o n y c z o ł g , n a k tórym d z i e c i n a p is a ły n a jp ię k n ie js z e s ło w a . T e s ło w a ja p o ń sk i m a la r z n a p is a ł n a sw oim o b r a z ie po p o lsk u : p o k ó j, o j c i e c , m atk a, c z ło w ie k , m aj, k w ia t, P o ls k a , d u s z a , w r a c a ć . O b ra zy te p o s łu ż y ły z a ilu s t r a c j e do k s ią ż k o w e g o w y d a n ia w ie r s z a B r e c h ta w w y d a w n ictw ie d la d z i e c i .
W ja p o ń s k ic h w y d a w n ictw a ch panuje z w y c z a j o p a try w a n ia k s ią ż e k w y c z e rp u ją cy m k o m en ta rzem . T ak w ię c , ile k r o ć n a p ó łk a ch k s ię g a r s k ic h w Japonii u k a zu je s i ę n ow a p o z y c ja p r z e k ła d ó w z lit e r a t u r y p o ls k ie j , j a p o ń sk i c z y te ln ik ma o k a z ję p o z n a ć r e a l i a p o ls k ie g o ż y c ia w s p ó łc z e s n e g o , w y d a r z e n ia z h is t o r ii P o ls k i it p . o r a z o trzy m a ć p o d sta w o w e in fo r m a c je o p o ls k ie j k u lt u r z e , o ż y c iu i t w ó r c z o ś c i n a s z y c h p i s a r z y .
Jak d o t y c h c z a s , s z e r s z e m u o g ó ło w i w Japonii znane s ą n a z w is k a sła w n y c h P o la k ó w : K o p ern ik a , M a r ii C u r ie - S k łod ow s k i e j , a p r z e d e w sz y stk im C h o p in a , z e w s p ó łc z e s n y c h z a ś - W ajdy i P e n d e r e c k ie g o .
W ydaje m i s i ę , ż e m e n ta ln o śc i Japończyków - g łęb o k o p r z y w ią z a n y c h do w ła s n e j tr a d y c ji n a ro d o w ej i o b y cza jó w lu d o w y ch , a r ó w n o c z e ś n ie z a k o ch a n y ch w ro m a n ty czn ej m u zyce C hopina - lic z n e ele m e n ty p o ls k ie j tr a d y c j i k u ltu r a ln e j , od p r z e d c h r z e ś c ij a ń s k ic h j e s z c z e zw y cza jó w z w ią z a n y c h z p ogańskim kultem p r z y r o d y , p o p r z e z s z la c h e c k i k u lt h o n o r u , po ro m a n ty czn e p o r y w y n o w s z y c h o k r e só w n a s z e j h is t o r ii , m ogą s t a ć s ię b li s k i e i z r o z u m ia łe d z ię k i p r a c y n a s z y c h p r z y ja c ió ł - ja p o ń sk ic h p o lo n is tó w .
D o c . d r h ab . B a r b a r a B a r tn ic k a
PO LO N IST Y K A JU G O SŁO W IA Ń SK A (LJU BLJA N A )
N a W y d z ia le F ilo z o fic z n y m U n iw e r s y te tu im . K a rd elja w L ju b lja n ie is t n ie j e le k t o r a t ję z y k a p o ls k ie g o tz w . " k o le jn o ś c i C " , t z n . t a k i, n a którym p o lo n isty k a tra k to w a n a j e s t jako p r z e d m io t u z u p e łn ia ją c y głó w n e k ie r u n k i stu d ió w . P o lo n is ty k i w pełnym s e n s ie te g o sło w a n ie m a, i być n ie m o ż e , c h o ć b y z e w z g lę d u n a brak n a n ią z a p o tr z e b o w a n ia s p o ł e c z n e g o . W ielu S ło w e ń c ó w , a ta k ż e o b y w a te li p o c h o d z e n ia p o ls k ie g o , b e z s p e c ja ln e g o p r z y g o to w a n ia u n iw e r s y t e c k ie g o tłu m a czy te k s ty fa ch o w e i l i t e r a c k ie .
S tr u k tu r a stu d iów w y g lą d a tu n ie c o in a c z e j n iż u n a s , p o n iew a ż - p o z a sto su n k o w o n ie lic z n y m i stu d en tam i " jed n op rzed m iotow ym i" , s tu d iu ją cym i n p . s ło w e n is ty k ę - w p isu je s i ę do in d ek su dw a k ie r u n k i stu d iów : g łó w n y (A ) i p o b o czn y ( B ) . U k ła d y m ogą b yć r ó ż n e , z tym ż e z a le ż n ie od k ieru n k u s tu d ió w , n b . n ie z a w s z e w y łą c z n ie f ilo lo g ic z n y c h , stu d en t m oże w y b ie r a ć le k t o r a t z języ k ó w : c z e s k i e g o , p o ls k ie g o , r o s y j s k ie g o lub in n e g o , k tó r e g o u c z y s i ę p r z e z dw a la t a .
S tu d e n c i w y b ie r a ją c y ję z y k p o ls k i rek r u tu ją s i ę tr a d y c y jn ie ze s l a w i s ty k i i e t n o lo g ii, ch o ć z d a r z a ją s i ę te ż p r z y p a d k i z a in t e r e s o w a n ia f i l o l o giam i za ch o d n im i, a ta k ż e p o za h u m a n isty czn y m i k ieru n k am i studiów (m a te m atyk a, g e o lo g ia i t p . ) . W z a le ż n o ś c i od t e g o , c o dany stu d en t stu d iu je , w y b ie r a on a lb o le k t o r a t (2 g o d z . ty g o d n io w o ), p r o w a d zo n y p r z e z le k t o r a p o ls k ie g o - d o ty c z y to g łó w n ie e tn o lo g ó w , a lb o w y k ła d y i ć w ic z e n ia
