ALBIN ZDANOWSKI
Oddział Górnośląski IG
UKD 553.94.041:551.735.22:552.16:551.243.31(438-11 LZW Stoczek-Dorohucza)
Synklina Stoczek Łukowski - Dorohucza jest po-łożona w centralnej części LZW w obrębie wielkiej
geologiczno-strukturalnej zwanej (8-10) lub ro\vem mazowieck~o-lubelskim
ma ogólnie kierunek NW -SE, który od MileJowa skręca bardziej na wschód, około 10 km na wschód od
skręca na zachód 1).
północno-wschodnią synkliny
wyznacza strefa uskokowa Żelichów Kock
V.J-hartów \illasylów, w obrębie na
km. na wschód od ŻeHchowa do wystęDuje -- stwierd:wna na przestrzeni
kilometrów - strefa antykUnaJno-osadów formacji karbońskiej, Kocka. Granicę południowo-zaehod-antyklinalno-zrębowa struktura,
Dęblina, przez Abramów, w poprzedzielana szeregiem uskol.>;:ów
do osi ww. struktur geolog'icznych pó!.'locno-zachodnjej obecnie nie jeszcze sprecyzować, wiadomo jednak, że kontynuuje się ona w kierunku NW. W rej-onie południowo-· -wschodnim, w okolicateh Milejowa, gdzie oś zmienia kierunek na wschodni, synklina stopniowo leJczy się z dobrze znaną, asy-synkliną Cy<C'owa (ryc. 1).
Warstwy NE skrzydła synkliny Stoczek Łukowski Dorobucza zapadaja w kierunku SW pod kątem 4-7° natomiast w skrzycHe SW zapadaja, w kierun-ku kątem 6-10°. Talk s.pr,ecy:aowa:n.a r-ost"Ira wvnełniona jest osadami
od wizenu po westfaL Glębokość wzqJędna warstw lubelskich r3), które w
oC!powiaoają westfalowi' A'-B i
wowa serię karbonu
nia się \i\T ppm. na nółnoc
He-ok. m \XJ otworrach Dorobuczół IG-2. do poniżej -1700 m w okoli-miejsc-owości. Mi,chóvv, położo-r;ej 21 km na N'W
od Lnb:n·~:o-vva.
LITOSTRATYGRAFIA OSADÓW KARBONU
karboll1u synkliny Stoczek Dorohucza, prof.il karbo•lu od wizen.u po INestfal D, rozn0zna.no zaledwie kilkoma otworami wiertniczy-mi, które na były bezrdzeniowe. Są one zlol.>;:.a-lizowane w strefach antyklinalnych (ryc. 1). Odwiercone w 1977 r. otwory w rejonie Milejów
-profile warstw lubelskich (west-A--B) m:toc!sz.ych zachowanych ogniw west-fału.
v:-izen górny warstwy komarawskie (namur A) w obszarze synkliny Stoczek Dorobucza obejmuje acieinek profil'.l od snągu karbonu do stropu poziomu morsldego z Posidonia, lokalnie z H omacera s (ryc.
2). Ich zmienia się od 300 do 400 m. Osady i warstw komaro,wskich (namur A) pełnordzeniowemu otworowi Doro-oraz kilku otworom bezrdzeniowym na obrzeżeniu synkliny Stoczek Dorohucza.
Na podstawie wyników wierceń i interpretacji krzywych karotażowych można stwierdzić, że w pro-filu wizenu górnego i namurn dolnego występują osady drobnoklastyczne, gruboklastyczne stopniu fitogeniczne. Na podstawie danych geologiczny<ID można je-że osady te - pod wy-litologiczno-facjalnego są do utworów występujących we wschodniej
-wschodniej częśd LZW (4).
W osadach węglanowych i niekiedy w drobno--vvystępują dobrze zachowane skarnie-morskiej, które były przedmiotem prac K. Korejwo K. Bojkowskiego (1). Odcinek od stropu :poziom.u morskiego z Posidonia do przełomu piaskowco,wo-mułowcowego (50 m nad nim występu je morski z DunbareUa, ryc. 2) obejmuje
bużm'i.skie (namur B) i kumowskie (na-mur poznane również w jednym otworze pełno rdzeniowym (Dorohucza IG-1). Miąższość omawiane-go odcinka zmienia się od 380 m w otworze Dorohu-cza IG-1 do ok. 500 m w rejonie Dęblina i Abramo-wa. Około 30°/o tych miąższych osadów przypada na warstwy bużańskie, a reszta na kumowskie. Pod względem litologiczno-facjalnym odcinek ten różni się nieco od niżej opisanego. Jedną z wyraźnie
zazna-różnic jest wzrost zawartości osad6w
r,cojC,,_C>'7r"rroh i z::mik osadów węgla1nowych.
W dohej części ornawianego odcinka występuje killm wkładek węglowych, których miąższości - na podstawie reinterpretacji wyników karÓicażowych nie ·wierceniami zmieniają się od m, przy dokładności wy:cnaczania głę
i stronu 0,5 m. We ws~chordniej i po-części zagłębia maksymalna ·- poznana w:er"e"'iDmi - miaższość pokła:dów węgla warstw buża.ńskk·h wyr;,osi 1,30 m.
"'iN:::1rstwv lubelskie (westfal A-B) i młodsze ogni-n~. w.estf;:;lu. wystęmtjl:H',e w synkHnie Stoczek~ -Dorohucza. zostałv oozn;;me wiercerdami. pełnordze niowymi w reionie Mileiów - Ł,ęczrna or::1z ViTierce-niami bezrdzen1owvmi, z który;ch ·wy;konano reirDter-nret.8·"ie nomi8rów k;OlrOtrJżowy~h. P~rofil -vvarstw lu-he1sldrh. chq-rp1<:+ervz1Jje sie domi.nacja osadf1w
drob-nok1Pstvcznvch nad g;ruboklastveznymi O'~a.z vrvster::'O'W8".,;em warstewek i nokb~dów \VeR'la soweq:o. Jest to mon:otonna seria. zhudmvan8. 7. na-nrzemi::J'J]eg;łych. warstw iłowcr:>. m11ło·wc8. i
lo1q::>l·-,ie T)Tzeł'lw,i.f'ona cienkimi warste~wkami lrowca. Tworzą ją osady powstałe w środowi sk~] se.rly!Y'e'"'b.cyjnvm strefy l'mPiczlnei. Vifyiątkowv jest nrz.vsnnro:owy 'odcinek w::trstw lurelski,-:'h o mi87;-s.,Pśri o'roio 40-50 m. w stronie któ.rego wystęnuje f0'7',nm rr-orski z Du.nbarello. (R), nowst~ły w strefie nnp.Jir"7.'~ei. Jest to ost~tni shvierd?DD:V noziom
mor-pki w· nrnfilu karbon1.1 ll•belskiego. Os::;dy wvsten'J:ia··
re; nO\My7ei S't tvnowe dl8 sed.vmentacji jez;or"'ei. r--recz:'~ei i bag;iennei. Dowodem tecro S8 często wvst.ę-1J1'.hce s1<::amieniałości fa1.1'1.y słodkO'\VOdnei i flor:v.
.1\:n:.>Jin;iB." m<:Jterhł <1'e01o'!k7:"1Y z l)hvo,Y'Aw 1\lfi-Jp-if,v:r IG-2, 1\!filej'~,:u TG-:ł i Ł:;C7?~::J IG-2?. moŻ'"'::J ,_, r><:Jl-:'1 newr;oś.r>ia s+.,,:vierrh:ić. że młorlsze ry'! warshv lnh~lskich ocmhva westf!:J.ln ,nie m::J.ia ju?; t8k ko-'~?:"st.nvf'h VTsk;:~źrdków Wę2"JOZ8SOhrrQŚ·".i. m;mO ie r>7e-s'-o+lhvośh '''vstenowania no1dadów we2"1a iest nieco v;prfs-z:B. ~wi;:H'Irzy t.o o z,.viększonei snbsvilencii c1·~<> ~.'-l1o-rnik-'-' serJ'i1TieYJt::>f'vinego, ('O \N ko"'sek,Ne11cii rfn-prowadziło do zahamowania sprzyjających warunków serlymentacji fitogenioznej. Z analizy cyklicz:~ej wy-koDfłDej na wybranych pro.filach Centralnee:o Rejonu Węił;lowe?"o i obszarów przyległych w LZW wynika, że powvżej warstw lubelskich dominują pokłady embrionalne i monastyczne (5) o miąższościach do
0,80 m, nrzv czym najwięcej jest pokładów o miąż s;co/ci 0,20 -0,50 m (7}.
'
Mieższość warstw lubelskich i młodszych og.niw westfah1 sv:rklinv Stoczek -· Dorolrucza zmienia się
od O do ok. 1000,0 m. W dotychczasowych badaniach, prowadzonych w omawianym rejonie, maksymalny
0
6@7
CD
9Ryc. 1. Szkic sytuacyjny synkliny Stoczek-Dorohucza.
l - zasięg występowania osadów karbonu, 2 - otwory wiertnicze, 3 - wazniejsze uskoki, 4 oś synkliny Sto-czek-Dorohucza, 5 - obszar najbardziej optymalny pod względem węglezasobności do 1000 m, 6 - struktura Kock, 7 - antyklina zrębowa struktura Dęblin-Swidnik, 8
-struktura Trawników, 9 - synklina Cycowa.
Fig. 1. Location sketch map of the Stoczek-Dorohucza syncline.
l - extent of Carboniferous rocks, 2 - boreholes, 3 -main faults, 4 - axis of StoczekDorohucza syncline, 5 -areas of occurrence of economicallv most valuable coal deposits at depths below 1000 m, 6 _::_ Kock structure, 7 -horst anticline - Dęblin-Swidnik structure, 8 Trawniki
structure, 9 - Cyców syncline.
profil westfalu poznano w otworach Dorohucza IG-1 - 896,80, Milejów IG2 876,60, Milejów IG3 -623,00 i Łęczna IG-23 - 592,80 m oraz w licznych otworach geologiczno-strukturalnych, bezrdzeniowych lub częściowo rdzeniowanych, usytuowanych na ob-szarze rowu mazowiecko-lubelskiego.
W I kwartale br. zespół pracowników Oddziału Górnośląskiego IG w Sosnowcu opracował projekt badań, który w całości obejmuje synklinę Stoczek -Dorohucza. Wyniki przewidzianych prac i badań do-starczą nowych materiałów, niezbędnych do komplek-sowego o~xacowania serii złożowej w Lubelskim Za-głębiu Węglowym.
CHARAKTERYSTYKA ZŁOŻOWA
W seTii limnicznej w utworach westfalu występu je kilkadziesiąt wkładek i pokładów węgla humuso-wego o miąższościach 0,06-2,00 m. Ich sumaryczna miąższość kształt·uje· się w granicach 31,65-37,60 m. W profilu westfalu około 20 pokładów osiąga miąż szości 0,8-2,0 m. Ogól'la węglazasobność osadów westfalu oscyluje w granicach 16,9-20,6 m.
Są one zgrupowane na ogół w dolnej części pro-filu westfalą której miąższość waha się od 350 do 500 m. Wyższa część prawie nie zawiera pokładów bilansowych. Na podstawie takiego ułożenia pokła dów bHansowych w profilu pionowym oraz ułoże nia strukturalnego warstw można z całą pewnością stwierdzić, że zasoby do głębokości 1000 m będą niewielką częścią ogólnych zasobów występujących w synklinie Stoczek - Dorohucza (ryc. 1).
Podsta-524
Dorohucza IG-1
Ryc. 2. Schemat koreLacyjny. karbonu synkLiny Sto-czek-Dorohucza.
l - węgle i łupki węglowe, 2 iłowce i mułowce, 3 - pia-skowce, 4 - osady węglanowe, 5 - fauna morska, 6
fauna słodkowodna.
Fig. 2. Correlation scheme of Carboniferous rocks in the Stoczek-Dorohucza syncline.
l coals and coal shales, 2 claystones and siltstones, 3 sandstones, 4 carbonate deposits, 5 - marine fauna,
6 fresh water fauna.
wowe zasoby węgli kamiennych występują w inter-wale głębolmściowym 1000-1800 m.
Jakość węgli synkliny Stoczek - Dorohucza, po-dobnie jak węglozas-obność, poznano fragmentarycz-nie. Obe'Cmie są wykonane pełne analizy technolo-giczno-chemiczne dla otworów: Milejów IG-1, IG-2, Zyrzyn IG-1 oraz wskaźnikowe dla otworów: Mi-lejów IG-3, IG-4, Łęczna IG-21, IG-24. Ogółem prze-badano 259 próbek. W związku z tym jakość węgli moŻina w dużym stopniu scharakteryzować przez ana-logię do wschodniej części LZW. Wyniki wybranych parametrów jakościowo-technologicznych zestawiono w tabeli.
Na podstawie danych laboratoryjnych można są dzić, że w synklinie Stoczek -- Dorohucza występuje, podobnie jak we wschodniej części zagłębia, strefo-wy układ metamorfizmu substancji fitogenicznej, niezgodny z ułożeniem stratygraficznym osadów kar-bonu. W częśd północr::ej występuje str·efa węgli typu 31, potwierdzona badaniami laboratoryjnymi (Zyrzyn IG-1). W kierunku południowo-wschodnim pod strefą węgli typu 32 i 33 w okolicach Łęcznej występuje na różnych głębokościach strefa węgli spiekających typu 34.
Liczba Za·wartość popiołu Wartość opałowa Siarka Strop
Nazwa i nr otworu analiz As(%) całko•vita węgli 34
Milejów IG-1 83 5,03-40,00 17,00 Milejów IG-2 102 3,3-38,57 15,63 Milejóvv IG-3 25 2,53-40,64 16,07 Milejów IG-4_ 14 7,47-28,05 12,12 Łęczna IG-23 522 5,69-20,82 11,20 Łęczna IG-24 8 7,57-27,71 18,22 żyrzyn IG-1 5 2,43-:?9,12 15,63
Synklina Stoczek - Dorohucza. j·est j-ednym z niewielu obszarów perspektywicznych LZW. Najbar-dziej optymalną, pod względem węglozasobności, częścdą synkliny jest obszar bezpośrednrio przyległy do struktury kockiej, w którym zasoby występują do głębokości 1000 m (ryc. 1). J.ego s,zerokość jest róż na w zależności od głębokości występowania stropu karbonu i zmienia się od 1 km w ,części póŁnocnej do około 4-6 km w częś.ci południowej.
ZaJSoby rc.e.ntralnej części synkliny mogą być przed-miotem zainteresowania gospodarki narodowej w okresie późniejszym, gdy roZlwój techniki górniezej pozwoli na. eksploatację złóż węgla w interwale głębokośdorwym 1000-1700 m.
LITERATURA
1. B o j k o w ski K. - Das Oberkarbon (Silesium) in Polen im Lichte faunisticher Untersuchungen. 7 Congr. Interrn. Strat. Geol. Carbonif, Krefeld, 1973, vol. 2.
2. Kor e j w o K. - Stratygraphy and paleogeo-gra.phy of the Namurian in the Poli:sh Lowland. Acta Geol. PoL, 1969, vol. 19, no. 4.
3. Porzycki J., Mazak T., Śliwa A . - Bu-dowa geol•ogiczna północnej części obszaru Lubel-szc,zyzny. K:wart. G eol., 1973, nr 3.
SUMMARY
The Stoczelk Dorobucza syncline is a part of a large stTuctural unit known as Mazowsze - Lublin unit. It is generally NW-SE ocr:iented (Fig. 1) and infiUed with rocks ranging from the Vrisean to West-phaliarn in age, a part of which runderwent erosion before the Jurassic. The top of the Carboniferous is situated at the depth of 600 to 950 m. In this .area, coal deposit:s are es:sentially limited to the profile of the W·ers~phralian which is re1a,tiv,e1y well knoWin frolm the geo<logi1cal viewpoint. The profile of the Westp-halian oT the Stoczek - Do,roih:u,cza syncłine com-pr~ses up to 70 hard coal s·eams or :layers, :including
20 sea~ns 0.80 to 2.00 m thick.
The availab1e labmatory data suggest zonal pat-tern of metamornhism of phytogenic matter in the Stoczek - Dorohu·cza syncline. A zone of coals of the tYrpe 31 stretches at the north. Metamorphi:sm gradually hecomes more advanced s·outhrwards, whe-re ~one of batking coals of rthe type 34 may be fo-und at various depths beneath the zones of energe-tic co.als of the tJ71pes 32 and 33.
Qwa (kJjkg) Sca (%)
(: l)
14589-31709 942,72 26270 18603-31533 0,40-7,08 1368,25 26635 1,86 17510-31311 - 1144,70 26334 22047-29552 957,70 27725 24300-30096-
1121,00 27406 22106-29719 - brak 26432 22040-27779 0,51-2,40 brak 26019 1,084. Por z y ck i J., Z d a n o w ski A., M a z ak T. - Dokumentacja wynikowa badań geologi·czno--z1ożowych na wybranych profilaeh północnej części LZW. Arch. IG Sosnowiec, 1976.
5. S t o p .a S. Z. - Klasyfikacja antrakogenetycz-na formacji węgl·onośnych. Pr. Geo1. Kom. Nauk Geol. PAN Oddz. w Krakowie, 1968, nr 49. 6. T a b o r M., M u s i a ł Ł. - Strefy
faunistycz-ne westfalu A i B w Lubelskim Zagłębiu Węgło wym. Prz. Geol., 1970, nr 8-9.
7. Z d a n o w s k i A. -- Analiza sedymentacji cykli-cznej warstw lubelskich na wybranych profilach COW w LZW. Kwart. Geol., 1977, nr 4.
8. Z n o s k o J. - Jednostki tektoniczne Folski i kh stanorwisko w tektonice Europy. Ibidem, 1966, nr 10.
9. Z n o s k o J. - Pozycja tektoniczna Po·lski na tle Eur.opy. [W:] Geologia i Surowce Mirn:erralne
Polski. Biul. Inst. Geol., 1970, nr 251.
1 O. Z n ·o s tk o J. Jednostki tektoniczne Po1ski na tle tektoniki Europy. Biul. Inst. Geol., 1970, nr
252.
11. Żelichowski A. M. Karbon. Rozwój
tek-toniczny. [W:] Ropo i gazonośność obs,zaru lu-belskiego na tle budowy geologicznej. Cz. I i II, P<r. Inst. Geol.. 1969.
12. Ż e l i c h o w ski A. M. - Rozwój budowy geo-logicznej obszaru między Górami świętokrzyski mi i Bugiem. Biul. Inst. Geol., 1972, nr 263.
PE3IOME
C:vmKJnmaJih CTo"<IeK-.LJ:opoxyqa cocraBJIHeT "<IaCTb 6oJihiiiO:i1: crpyKrypHo:i1: e,n;MHMD;hi- Ma3ypcKo-mo6eJih-CKO:i1: BIIa,ZJ;MHhi C OCHOBHhiM HarrpaBJI€HJ1eM C3-I0B (cpm. 1). 3Ta BIIa;D;:MHa 3aiiOJIHeHa OTJIO::IKeHM..fiMM Kap-60Ha c BM3e:i1:cKoro Hpyca ,n;o BecrcpaJIH. LJacT'h oca,n;-KOB 6hma no,n;BeprHyTa 3p03M.M. B rrepMo,n; rrpe,n;;rnecr-Byroru;:mf IOpCKOM CM.,lJ;eMeHTaD;M.M. 0THOCMTeJibHa.fi rJiy-6:MHa KpOBJIJ1 Kap60Ha J13MeH.HeTC.fi B rrpe,n;eJiaX 600-.$50 M.
Ha ocHOBaH:MM. ,n;.aHHhiX rroJiy"<IeHHhiX M3 Jia6opa-TOPHhiX MCCJie.U:OBaH:v.IM MO::IKHO IIpMH.fiTh, "<ITO CMHKJIM-HaJih CTO"<IeK-.II:opoxyqa xapaKrep:v.r3npyeTc.H 30CMHKJIM-HaJih- 30HaJih-HhiM paCIIOJIO::iKeHMeM MeTaMopcp:M3Ma cp:MTOreHM."<IeCKO-rO Beru;ecrBa. B ceBepHo:i1: qacr:M CMHKJIMHaJIM Haxo;n;:wrcH 30Ha yrJI.fi Trma 31. Ha ror IIOCTerreHHO IIOBhiiiiaeTC.fi CTeiieHh MeTaMopcpM3Ma M. B IOJKHOM "<IaCTM
CliiHKJIJ1-HaJIM., Ha pa3HhiX r Jiy6:v.rHax, H:M::IKe 30Hhi 3HeprerWiec-Koro yrJIH THrra 32, 33 Haxo,n;:v.rrc.H 30Ha crreKaro~eroc.H yr JI.H T:Mrra 34.
