Tabela. VII
WYTRZ"YKAl.OSO NA £iCISKANIB LEKKICH BETONOW wytrzymalosc na Bciskanie
w kG/cm2
Betony niena.- Betony
na.-Oznaczenie parzane parzane
betonu z
kru-BZywa keraxnzy-
po-towago po po po nap. po 3dn. 7 dn. 28 dn. po 28 dn. 7 dn. S61 79,6 96,9 103,7 104 82,5 Kameaznioa 1 165,9 174,3 264,7 144,7 209,5 Ka.mesznioa 2 163,7 127,8 194,5 134,7 162,6 B~zalka. 211,6 237,1 247,8 216,7 227,7
ka badana w mikroskopie Leitza wynosi zaledwie kilka @I'am6w, a w piecu ok. 1 kg. Pr6bka badana w piecu jest bardziej u§redniona, co przy zmienno§ci wlasno§ci lupk6w karpackich ma gl6wny wplyw na wynik ekspansywn~ci. Wyniki badafl otrzymane z pieca wydajlil si~ bardziej miarodajne dla prze-myslowej oceny przydatno§ci lupk6w do produkcji kruszyw lekkich.
Z por6wnania wynik6w badafl ekspansywnoscl pod mikroskopem oraz w piecu oporowym wynika, ze za miarodajne mozna przyjlilc tylko te wyniki ba-dan ekspansywnosci, kt6re daly zgodDl~ ocen~ oby-dwu stosowanych metod. Przy rozbiezno~I wyni-k6w (±) badania nalezy powt6rzyc po odpowiednim przebadaniu terenowym i wla§ciwym. przygotowa-niu pr6bek. Przyjmujlilc takie kryteltia z tab. V wy-nika, ze okolo 1/3 pr6bek zbadanych pod mikrosko-pem nalezy zakwalifikowac ws~nie jako posiada-jlilce wlasnosci ekspansywne, 1/3 zdecydowanie jest nieprzydatna, natomiast 1/3 wymaga ponownego prze-badania. Korzystniejszy obraz uzyskuje si~ w na-s~pstwie bad an w piecu oporowym. Biorlilc' pod uwag~ znaczne zasoby poszczeg6lnych obszar6w oraz w wielu przypadkach ich dogodne poloZenie, moZli-woM wykorzystania surowc6w ilastych 0 wlasnos-ciach ekspansywnych na terenie Karpat jest wi~ksza niZ pozyskanie odpowiedniej wielkosci z16z kruszy-wa natur'alnego.
Przydatn~c karpackich lupk6w ilastych do pro-dukcji lekkich kruszyw zostala potwierdzona bada-niami w skali cwierctechnicznej. W wyniku pr6bnych wypal6w uzyskano dwa rodzaje kruszywa lekkiego. Jedna odmiana stanowila kruszywo keramzytowe o ci~zarze obj~to§ciowym w granicach300-700 kGI 1m3, druga - 0 ci~zarze obj~to§ciowym od 700 do 1000 kG/ms. Kruszywo keramzytowe z lupk6w kar-packich zostalo uzyskane bez stosowania dodatkow uaktywniajl'tcych. Normy dotyczlilce keramzytu, za-leznie od typu beton6w wymagaja od krusz.vwa cie-zaru obj~toSciowego od 3011 do 700 kG/ms. WlasnoBci fizyczne o1n'zymanych lekkich kruszyw przedstawio-no w tab. VI.
Uzyskane kruszywo lekkie przebadano pod kliltem mozliwo§ci otrzymania z niego lekkich beton6w (7).· Ich wykzYlP,aloociprzedstawiono w tab. VII. Ko-rzystniejS'Ze· ·'wyniki otrzymano dla beton6w wypro-dukov..-anyrh z kruszyw uzyskanych z lupk6w ila-stych z Kamesznicy oraz BQczalki.
Na podstawie badan terenowych popartych bada-niami wskaznikowymi i technologicznymi stwierdzo-no. ze na terenie Karpat fliszowych (opr6cz lupk6w menilitowych, kt6rych przydatnoSc swrowc6w do wy-l'obu kruszywa jest znana) wystepujlil inne rodzaje lupk6w ilastych i ilasto-krzemionkowych, posiadahl-cych wlasno§ci ekspansywne, a kt6re stanowilil dobry surowiec do produkcji karamzyt6w. l..upki te wyst~ pu,iq na terenie ·r6Znych :lednostek tektonicznych i Slil zwililza'rie z utworami r6znego wieku. Zasoby ich Sl:l
znaczne. Obecny stan poznania tego zagadnienia po-zwala przewidywac realnq mozliwosc uzytkowania lupk6w karpackich, a. zwlaszcza lupk6w z warstw istebnianskich wsp61wyst~pujlilCych z syderytami, jako surowca keramzytowego, niemal na calym obszarz:e swego wys~powania. Spelniajl't one bowiem wymogi stawiane tym surowcom do produkcji keramzyt6w. Za bezinteresowne wykonanie badan technologicz-nych lekkich beton6w wyrazam podzi~kowanie dy-rektorowi Zaklad6w Zelbetonowych w l..~gU dr inz. S. Sztabrawie oraz Mgr inz. R. Korczynskiemu.
LITERATURA
1. Bad a k J. - 0 przydatno§ci niekt6rych skal ilastych fliszu karpackiego do produkcji cera-micznych k1ruszyw lekkich. Kwart. geo!. 1966,
nr 2.
2. K a r p a c z J. - Wst~pne okre§lenie przydatno§ci jako surowca ceramicznego czarnych How i lup-k6w ilastych okresu jurajskiego wydobywanych jako skala plonna przy eksploatacjl rud ze1az-nych. Blut. Inst. Tech. Krzem. 1954, nr 3-4 (dod. do Mat. Bud. llil' 9).
3 Kit a-B a d a k M. - Charakterystyka wybranych wyst~powan rud zelaza w Karpatach (praca dok-t()ITSka), 197.0.
4. Kit a-B a d a k M. - D'otychczasowy stan bada6. karpackich ilastych utwor6w jako surowca do produkcji kruszyw lekkich. Kwart. geol. 1972, nr 2.
5. Kit a-B a d a kM., S t 0 c h L. - 0 niekt6rych surowcach ceramicznych Karpat. Spraw. PAN. '1;.~..:!J/2 (w druku).
6. Kit a-B a d a kM., J as z c z u r J. - Surowce Haste fliszu karpackiego do produkcji lekkich kruszyw w swietle wynik6w nowszych badaii geologiczno-zlozowych i technologicznych. Kwart. geo!. 1973, llil' 3.
7. Kit a-B a d a k M., M a 10 I e p s z y J" S t 0 k A. - K!'uszywa lekkie ze spiek6w lupk6w eks-pansywnych obszaru Karpat C.W.G. 1972 (w druku).
8. Kit a-B a d a kM., Bar an 0 w ski K., S t 0 c h L. - Sklad mineil"alny i wlasno§ci przel'ost6w ilastych mr6d niekt6rych piaskowc6w karpac-kich. Spraw. PAN, 1973 (w druku).
9. Mo j s i e j e n k 0 J. - l..upki ilaste kopalni I~ czyckich jako suxowiec do produkcji kruszywa lekkiego. Prz. geo!. 19619, nr 7.
.10. Po r:f i ri e w W. B. i in. - Mienllitowyje slan-cy-syrje dla promyszlennosti stroitielnych ma-tierialow. AN USRR. Kij6w, 1956.
11. Po r fir i e w W. B. i in. - Mienilitowyje slancy Karp~t. AN USRR. Kij6w ,1963.
SUMMARY
The paper discusses possibilities of utilization of clay slates occurring in the Flysch Carpaihians. The slates were hitherto considered to ·be a rock ma-terial of subordinate economic value. Tbe clay de-posits occur in various tectonic and stratigraphic units of the Flysch Carpathians. They differ in ma-croscopic appearance, chemical and mineral compo-sitions, physical and mechanical parameters, and mode of occurrence.
The studies recently carried out have shown ap-plicability of the Flysch slates to production of light aggregates.
