Od redakcji.
Kultura i Polityka : zeszyty naukowe Wyższej Szkoły Europejskiej im. ks. Józefa Tischnera w Krakowie nr 2/3, 7-8
OD REDAKCJI
O ddajem y w ręce Szanow nych C zytelników łączony, drugi i trzeci num er „K ultury i Polityki” .
D ecyzję o zm ianie tytułu podjęliśm y w trosce o m ożliw ie d użą otw artość naszej publikacji. P oprzedni ty tu ł u p rzyw ilejow yw ał tem atyk ę stosu nk ów m iędzynarodow ych, now y zaś je s t bardziej otw arty n a w szystkie dziedziny hum anistyki rozw ijane n a naszej Uczelni. N iezm ienny pozostaje cel naszego w ydaw nictw a - prezentow anie w yników badań kadry oraz studentów W SE. N ie oznacza to oczyw iście zam ykania się n a inne środow iska naukow e i b a dawcze. N ajlepiej św iadczą o tym teksty zam ieszczone w n iniejszym num e rze autorstwa: Elsy Tulmets, K rzysztofa Szczerskiego czy Paw ła R ojka - osób niezw iązanych z n a sz ą A lm a Mater. „K ultura i polityka” będzie periodykiem ukazującym się w cyklu półrocznym .
N um er inaugurujący „Zeszyty N aukow e” z now ym tytułem , sw oją tem a ty k ą w sposób bezpośredni naw iązuje do eklektycznie definiow anych relacji, zach odzących n a styku kultury i polityki. O becnie, tarc ia tych dw óch sfer ludzkiej aktywności w yw ołują cały wachlarz problemów. U fając intuicyjnem u definiow aniu pojęć kultura i polityka, pragniem y zaprezentow ać czytelnikow i m ożliw ie szerokie spektrum interesujących i oryginalnych punktów w idzenia tej, sw oiście paradoksalnej diady. Ponadto pragniem y zw rócić uw agę czytel nika, n a celowe użycie spójnika „i” łączącego tytułow e pojęcia. Obserwujem y obie te sfery ludzkiego działania, jak o w ystępujące w spólnie i często nie da ją c e się oddzielić. Chcem y jedynie wskazać n a naukow ą doniosłość, a także
subtelność relacji łączących kulturę (w tym religię) i politykę - dw a najdonio ślejsze pola ludzkiej aktywności.
Celem tego tom u jest m ożliw ie w ieloaspektow e zaprezentow anie tytułowej problematyki. I tak, w kolejności, w jakiej zamieszczono poszczególne artykuły: 0 problem ach zw iązanych ze zdefiniow aniem m ożliw ie pełnego katalogu fak tów istotnych dla zrozum ienia i w yjaśnienia istoty procesu politycznego pisze w swoim artykule Błażej Sajduk - asystent w W SE. Z kolei, były w icem inister spraw zagranicznych K rz y szto f Szczerski form ułuje listę trapiących p o lsk ą sferę pub liczn ą problem ów - m.in. diagnozuje kw estie zw iązane z upośledzo nym pojm ow aniem dobra w spólnego, problem ten w ynika, zdaniem autora, z zacierania w łaściw ych różnic oddzielających sferę p u b liczn ą od prywatnej. R afał Prostak sw oim tekstem ilustruje, w jaki sposób kształtuje się interakcja pom iędzy id eą spraw iedliw ości, zaproponow aną przez J. Raw lsa, a p ró b ą jej politycznej realizacji, w postaci państw a dobrobytu.
W obszar relacji m iędzynarodowych przenoszą nas rozważania Elsy Tulmets 1 Patrycji Fudalej - absolw entki W SE. Obie panie analizu ją n a konkretnych
8 O d redakcji
przykładach, intrygujące pojęcie, z pogranicza idei i w pływ u politycznego
-s o ft power (tzw. m iękką władzę). Pojęcie to zostaje zastosowane przez autorki
w kontekstach U nii Europejskiej oraz Chińskiej R epubliki Ludow ej. Teksty, zam ykające rozw ażania n a tem at interakcji kultury i polityki w relacjach m ię dzynarodow ych trak tu ją o: w pływ ie środow iska tzw. neokonserw atystów n a am erykańską politykę zagraniczną oraz o miej scu, j akie zajm owała etyka w m y śli H. J. M orgenthaua. O ba teksty zostały napisane przez absolw entów W SE - W ojciecha N ow ickiego oraz M ateusza Filarego.
Trzecia grupa tekstów kładzie silny akcent na socjologiczny w ym iar interak cji n a linii kultura (religia) - polityka. Jeden z najw ybitniejszych socjologów klasy światowej, w ykładowca W SE, prof. Piotr Sztompka analizuje brak zdecy dow ania i determinacji w przeprow adzaniu zm ian w pokom unistycznej Polsce. K onrad Pędziw iatr - w ykładow ca W SE, analizuje, w jak i sposób m niejszość m uzułm ańska w W ielkiej B rytanii podejm uje starania o stw orzenie m uzu ł mańskiej sfery publicznej. Paw eł Rojek, swoim tekstem opisuje tarcie, z jak im m ieliśm y do czynienia n a linii kultura - polityka w ustroju kom unistycznym .
Prace om aw iające relacje pom iędzy tytułow ym i pojęciam i z punktu w idze nia lingwistyki skupione s ą w czwartym dziale niniejszego tomu. A rtur Czesak - w ykładow ca W SE opisuje, w ja k ą interakcję w chodzi, nieodłączny elem ent kultury - języ k (język regionalny) z polityką. G rzegorz Lew icki - absolw ent W SE oraz M ichał Choiński w swoich tekstach kładą akcent n a elem ent kultury w tytułowej diadzie. Pierw szy z tekstów bada m yśl A. H uxleya w kontekście m atafory dw óch konstytutyw nych dla Nowego Wspaniałego Świata nierów no ści. D rugi tekst analizuje fragm ent Powrotu do domu H. P intera przez pryzm at jed n ego przedm iotu i jeg o relacji z władzą. R elację p rzebiegającą od polityki ku kulturze ilustruje tekst A gnieszki Kotarby. A utorka opisuj e związki m iędzy protestam i studenckim i w roku 1968, a tw ó rczością p o etyck ą S. Barańczaka.
D ział Varia, w ypełniony tekstem Ł ukasza R otarskiego - absolw enta W SE, zdecydow anie przekłada akcent z kultury n a elem ent polityki. Tekst koncentru je się na niezw ykle doniosłym zagadnieniu energetyki i surow ców naturalnych, jako narzędzi polityki zagranicznej naszego największego wschodniego sąsiada - Federacji Rosyjskiej.
N um er zam ykają recenzje autorstw a Agaty Sadzy - asystentki w W SE oraz studentów W SE: P auliny H eizer, M agdaleny T rzebuniak oraz Tom asza Z a wadzkiego.
* * *
Część z prezentow anych tekstów została napisana specjalnie dla „Kultury i Polityki”, niektóre stanow ią zm ienione w ersje tekstów ju ż publikow anych.
