NOTATKI NAUKOW E - NOTES SCIENTIFIQUES -
SCIENTIFIC CONTRIBUTIONS
frU R Y Z M ”, t. 7, z. 2, 1997Małgorzata Garbula
FU N K C JA TU R Y STY C ZN A K.RASNOBRODZKIEGO PARKU K R A JO B R A Z O W E G O 1 LA FONCTION TO U R ISTIQ U E DU PARC DE PA Y SA G E DE K R ASNOBRÓDTHE T O U R IS T FU N C TIO N OF K R A SN O BR O D ZK I LA N D SC A PE PARK
I. WSTĘP
K rasnobrodzki Park K rajobrazow y, jak o teren o potencjalnej w artości dla turystyki, stanow i podm iot niniejszej pracy. Przedm iotem rozważań s ą funkcje, które pełni park w zaspokajaniu szybko rosnących potrzeb rekreacyjno-w y poczynkow ych, krajoznaw czych, zdrow otnych i religijnych przyjeżdżających tu ludzi.
C elem pracy je s t udow odnienie hipotezy, że K rasnobrodzki Park K rajobra zowy - teren o w ysokim potencjale turystycznym , zasobny w w alory turystycz ne, zagospodarow any i dostępny kom unikacyjnie - m oże pełnić funkcję turys tyczną. R ealizacja celu nastąpi poprzez określenie stopnia rozw oju i rangi oraz przestrzennego zasięgu oddziaływ ania tej funkcji za pom ocą różnych w skaźni ków i m ierników .
Zakres przestrzenny pracy obejm uje obszar K rasnobrodzkiego Parku K raj obrazow ego, zakres czasow y - rok 1994. N iektóre zjaw iska przedstaw iono także w ujęciu dynam icznym , poczynając od roku 1988, czyli czasu założenia parku.
P odstaw ę niniejszego opracow ania stanow ią m ateriały zebrane w trakcie badań terenow ych, przeprow adzonych w sierpniu i w rześniu 1994 r. n a obszarze
1 N otatka pow stała na podstawie pracy magisterskiej Turystyka na obszarze Krasnobrodzkie go Parku Krajobrazowego i perspektyw y je j rozwoju, napisanej w Katedrze Geografii Miast i Tu- ryzmii Uniwersytetu Łódzkiego, pod kierunkiem dr Jolanty Jakóbezyk-Gryszkiewiez.
parku za pom ocą m etody ankietow ej, w ywiadu, inw entaryzacji bazy turystycz nej. Pisem ne i graficzne opracow anie tych m ateriałów pozw oliło na w yciągnię cie w niosków i w eryfikację hipotezy badawczej.
O bjęta badaniem ankietow ym próba - 248 turystów i 78 stałych m ieszkań ców K rasnobrodzkiego Parku K rajobrazow ego - w ybrana została za pom ocą losow ania w arstw ow ego, indyw idualnego, zależnego, m etodą subiektyw nego wyboru.
2. WALORY I ZAGOSPODAROW ANIE TURYSTYCZNE JAKO GŁÓWNE CZYNNIKI W YKSZTAŁCENIA Sil; FUNKCJI TURYSTYCZNEJ KRASNOBRODZKIEGO PARKU KRAJOBRAZOW EGO
Zgodnie z obow iązującą w latach 1964-1974 koncepcją ochrony krajobrazu w Polsce, uchw ałą WRN w Zam ościu, w dniu 11 V 1988 r. pow ołano do życia K rasnobrodzki Park K rajobrazow y. G ranice parku objęły teren o pow ierzchni 30 794 ha, leżący w południow ej części woj. zam ojskiego (rys. 1).
K rasnobrodzki Park K rajobrazow y je s t obszarem , na którym środow isko przyrodnicze oraz w ytw ory kultury człow ieka m ają najw yższe wartości pozna wcze, estetyczne, w ychow aw cze i zdrow otne. Dlatego pełni on kilka różnorod nych funkcji. W zależności od rangi, nadrzędną je st funkcja ochronna i eko logiczna, następnie: lecznictwa uzdrowiskowego, naukowo-dydaktyczna, w ycho w awcza, kulturalno-historyczna, turystyczna, gospodarki rolnej i leśnej (B o r - c h u 1 s k i 1987 ).
O w ystąpieniu m asow ego ruchu turystycznego, który pociągnął za sobą
rozwój funkcji turystycznej na terenie K rasnobrodzkiego Parku K rajobrazow ego zadecydow ała w głównej mierze wysoka atrakcyjność turystyczna parku.
O bszar je s t częścią w apienno-piaszczystego Roztocza Środkowego o uroz m aiconej rzeźbie, uwarunkowanej budow ą geologiczną. Typow e dla parku są duże różnice w ysokości w zględnych (130 -1 4 0 m), liczne punkty w idokow e na w zgórzach ostańcow ych (np. G óra W apielnia — 385 m n.p.m .), odsłonięcia skal w apiennych i progi skalne — tzw. „szum y” na rzekach, suche doliny, wąwozy, parow y i w ydm y o w ysokości do 20 m.
K ontynentalne cechy klim atu K rasnobrodzkiego Parku K rajobrazow ego są szczególnie korzystne dla potrzeb turystyki i wypoczynku. Długie, upalne (tem peratura do +36,5°C) i bezchm urne lata (usłonecznienie w zględne najw yższe w Polsce — 57% ) ( K o n d r a c k i 1994) oraz m roźne i śnieżne zimy — pokryw a śnieżna zalega około 90 dni ( K o w a l c z u k 1993) to atrybuty obszaru. Do datkow ym walorem je st czyste pow ietrze nasycone olejkam i eterycznym i lasów sosnow o-jodłow ych o w łaściw ościach zdrowotnych.
K rasnobrodzki Park K rajobrazow y leży w strefie działu w odnego W ieprza, Sanu i Bugu, toteż jeg o sieć hydrograficzna je s t słabo rozw inięta. G łów ne rzeki
Rys. 1. Położenie geograficzno-kom unikacyjne Krasnobrodzkiego Parku Krajobrazowego: 1 - granice parku; 2 - droga krajowa; 3 - droga lokalna; 4 - droga drugorzędna; 5 - linia kolejowa;
6 - miasta; 7 - wieś
Dessin 1. La situation géographique et de communication du Parc de Paysage de Krasnobród: 1 - limites du parc, 2 - route nationale, 3 - route locale, 4 - route de deuxième ordre, 5 - ligne
ferroviaire, 6 - villes, 7 - village
to; W ieprz, Sopot, Jacynka. Liczne w odospady (do 1,5 m w y s o k o śc i) nadają im charakter potoków górskich.
O m aw iany obszar je s t parkiem leśnym - 60,6% pow ierzchni zajm ują bory jodłow o-bukow e i sosnow e, często ponad 100-letnie. N ajcenniejsze ich frag
menty objęto ścisłą ochroną rezerw atow ą - rezerw aty „Sw. Roch” i „Z ielone” . U nikatow ość flory i fauny parku polega na przenikaniu się w pływ ów środko w oeuropejskich i w schodnich oraz występow aniu gatunków rzadkich, górskich 1 kseroterm icznych. Ew enem entem w skali kraju s ą traszki, salam andry, pstrągi Potokowe, w ęże Eskulapa i żółw ie błotne ( K o w a l c z u k 1993).
W alory przyrodnicze, głów nie klim at i relief, p osiadają najw yższą w artość dla turystyki i wypoczynku i zostały uznane za najbardziej atrakcyjne turys tycznie.
N ajciekaw sze zabytki architektury i sztuki zgrom adzone są w K rasnobrodzie i Podklasztorze: barokow y kościół i klasztor - dzisiejsze Sanktuarium M aryjne, drew niany młyn i spichlerz z 1795 r„ A leja Królowej M arysieńki z pięciom a kapliczkam i z X V II-X IX w., barokowy pałac Leszczyńskich z XVII w., kapliczka św. R ocha w Zagórze. W ym ienione wyżej kapliczki i sanktuarium są m iejscam i kultu religijnego o znaczeniu regionalnym (L i j e w s k i, M i k u ł o w s k i , W y r z y k o w s k i 1992). A trakcyjność parku podnoszą w alory folklorystyczne i kulturalne. W klasztorze m ieszczą się muzea: w ieńców dożyn kowych, geologiczne i archeologiczne, wsi krasnobrodzkiej, garncarstw a oraz flory i fauny roztoczańskiej.
K rasnobrodzki Park K rajobrazow y dzięki sprzyjającym warunkom natural nym (rzeźba, klimat, lasy) posiada duży potencja! w alorów specjalnych, służą cych turystyce kw alifikow anej, głów nie narciarstw u, saneczkarstw u, kajakar stwu, żeglarstw u, m yślistwu i w ędkarstw u.
Jak w ynika z przeprow adzonej charakterystyki, w alory antropogeniczne są mniej atrakcyjne niż przyrodnicze i specjalne.
O bszar K rasnobrodzkiego Parku K rajobrazow ego je s t nierów nom iernie za gospodarow any turystycznie. Cala baza turystyczna skupia się w K rasnobrodzie i Podklasztorze. Z najduje się tu 40 obiektów noclegow ych z 2578 m iejscam i, w śród których d om inują ośrodki zbiorow ego w ypoczynku - zakładow e ośrodki w ypoczynkow e (19 obiektów ). O bejm ują one 45,5% w szystkich m iejsc nocle gowych. W K rasnobrodzkim Parku K rajobrazow ym funkcjonuje O środek Spor tu i R ekreacji oraz 18 pensjonatów , posiadających łącznie 25,0% m iejsc nocle gowych, 10 kw ater pryw atnych, jed en kemping, cztery pola nam iotow e, jedn o schronisko m łodzieżow e. S pecyficzną form ą bazy zam kniętej je s t Sanatorium R ehabilitacyjne dla Dzieci im. J. Korczaka. Słabo rozw iniętą fo rm ą bazy nocle gowej są drugie dom y - 0,2% m iejsc noclegow ych parku.
Istotną cech ą bazy noclegow ej K rasnobrodzkiego Parku K rajobrazow ego je s t je j sezonow ość - aż 62,5% obiektów funkcjonuje tylko w sezonie turys tycznym .
A trakcyjność parku podnosi jeg o w yposażenie w bazę gastronom iczną. D ziałają tu 34 obiekty żyw ieniow e z 1326 m iejscam i konsum enckim i, z których 25 je s t dostępnych przez cały rok. Są to: jed n a restauracja, 20 stołówek, trzy obiekty tzw. „m alej gastronom ii” i 10 kawiarni.
Dla potrzeb turystycznych w parku zlokalizow ano: trzy kąpieliska, orczyko wy w yciąg narciarski na górę C hełm (336 m n.p.m .) o przepustow ości 200 osób na godzinę, boiska i sale gim nastyczne, w ypożyczalnie sprzętu sportow ego. Dla zm otoryzow anych udostępniono cztery parkingi. F u nkcjonują też dw a punkty inform acji turystycznej w K rasnobrodzie.
Punktow a lokalizacja bazy turystycznej na terenach zurbanizow anych stw a rza m ożliw ość efektyw nego wypoczynku w pozostałej, najatrakcyjniejszej przy rodniczo części środow iska geograficznego parku.
P enetrację turystyczną parku um ożliw iają szlaki turystyki pieszej - pięć szlaków, kajakarskiej - jeden na rzece W ieprz i narciarskiej - cztery szlaki. Dla celów rekreacyjnych, krajoznaw czych i zdrow otnych w ytyczono sześć tras spa cerowych w okół K rasnobrodu.
Z ew nętrzna dostępność kom unikacyjna (sam ochodow a) je s t dobra. Krasno- brodzki Park K rajobrazow y leży w pobliżu drogi krajow ej nr 17 i posiada 87 po łączeń autobusow ych na dobę z 16 m iejscow ościam i. Dostępność kolejow a je st słaba, gdyż przez park nie przebiegają linie kolejowe.
3. RUCH TURYSTYCZNY
A trakcyjność obszaru K rasnobrodzkiego Parku K rajobrazow ego zadecydo wała o rozw oju ruchu turystycznego i funkcji turystycznej parku. Od m om entu jego pow stania w 1988 r. w ielkość ruchu w zrosła 2,5-krotnie i w 1994 r. osią
gnęła w artość ok. 200 tys. przyjazdów turystycznych (tab. I).
W yraźnie dom inuje tu turystyka krótkookresow a - jednodniow a: 87,2% (całego ruchu turystycznego). Jej uczestnikam i są osoby nie korzystające z noc legów, przyjeżdżające na krótkotrw ały w ypoczynek nad wodą, na grzybobrania, jad ące tranzytem itp. (63,3% ) oraz pielgrzymi (36,7% ).
P ozostałą część ruchu turystycznego (12,6% ) stanowi ruch pobytowy - w y poczynkowy. Spośród tej grupy osób w iększość w ypoczyw ała na terenie OSiR-u (40,5% ) ze w zględu na najatrakcyjniejsze położenie i ogólną dostępność obiek tu. N ieco m niejszą liczbę turystów zanotow ano w zakładow ych ośrodkach W ypoczynkowych (35,1% ). Pozostałe obiekty cieszyły się m niejszą popularnoś cią, co spow odow ane je st mało atrakcyjnym położeniem i wyższym i kosztam i Wynajmu pokoju.
W strukturze płci i wieku turystów (rys. 2) zaznacza się przew aga osób w wieku produkcyjnym - 59,2% i dzieci - 35,5% . O soby starsze, powyżej 59 roku życia, stanow iły tylko 5,3% w ypoczyw ających.
W idoczna je s t też niew ielka przew aga liczby kobiet nad liczbą mężczyzn (odpow iednio 52,2% do 47,8% ). M ożna więc stw ierdzić, że uczestnikam i ruchu turystycznego na terenie K rasnobrodzkiego Parku K rajobrazow ego są osoby w wieku m łodym i średnim , a dom inującą form ą je st w ypoczynek rodzinny, stąd zbliżona liczba kobiet i m ężczyzn oraz duży udział dzieci i m łodzieży.
W strukturze społeczno-zaw odow ej turystów przew ażają osoby z w ykształ ceniem średnim - 43,2% i wyższym - 28,6% , pracujące um ysłowo (36,7% ba danych osób), robotnicy (19,8% ) oraz m łodzież szkolna i akadem icka (11,7% ).
T a b e l a I
Wielkość i struktura ruchu turystycznego na obszarze Krasnobrodzkiego Parku Krajobrazowego w 1994 r.
L-e grandeur et la structure du mouvement touristique sur le terrain du Parc de Paysage de Krasnobród en 1994
W yróżnienie Turyści Procentowy udział
liczba % w danej grupie“
Ogółem 200 000 100,0 -Korzystający z noclegów Ośrodki wypoczynkowe 9 006 4,5 35,1 Pensjonaty 2 220 1,1 8,7 Kwatery prywatne 815 0,4 3,2 Kemping 1 000 0,5 3,9 OSiR 10 400 5,2 40,5 Sanatorium 1 100 0,5 4,3 Schronisko mlodz. 1 074 0,5 4,2 Drugie domy 14 0,0 0,1 Razem 25 629 12,7 100,0 Bez noclegów Pielgrzymi 64 000 32,0 36,7 Pozostali1* 110371 55,2 63,3 Razem 174 371 87,2 100,0
“ Dotyczy odpowiednio: korzystających i nie korzystających z noclegów. b Turyści jednodniow i - nie rejestrowani.
Ź r ó d ł o : O pracowanie własne, badania terenowe.
T uryści przyjeżdżali na teren parku w celach wypoczynkow ych (41,2% ), krajoznaw czych (28,1% ) i religijnych (25,9% ). M otywowali swój przyjazd w a lorami turystycznym i parku, w zględam i religijnym i i bliskością położenia K ras nobrodzkiego Parku K rajobrazow ego od m iejsca stałego zamieszkania.
Ściśle zw iązane je s t z tym pochodzenie terytorialne turystów (rys. 3). N aj więcej turystów pochodzi z woj. zam ojskiego (23,4% ) oraz ościennych: lubel skiego (14,9% ), przem yskiego (10,0% ), chełm skiego (9,6% ) i rzeszow skiego (7,4% ). Spow odow ane je s t to lokalizacją ośrodków wypoczynkow ych zakładów pracy z wyżej w ym ienionych w ojew ództw na terenie parku.
Z jaw isko ucieczki m ieszkańców w ielkich aglom eracji m iejskich do czystych ekologicznie, atrakcyjnych przyrodniczo terenów potwierdza się tu dużym udzia łem m ieszkańców woj. w arszaw skiego - 7,4% oraz katowickiego - 4,4% w przy jazdach turystycznych do parku.
MĘŻCZYŹNI KOBIETY Ü J 70-79 60-69 50-59 40-49 30-39 20-29 10-19 14 12 10 6 -, 8 10 12 14 1 2
Rys. 2. Struktura pici i wieku uczestników ruchu turystycznego Krasnobrodzkieg Parku K rajobrazowego (1994 r.): 1 - nadwyżka liczby mężczyzn nad liczbą kobiet, 2 - nadwyżka liczby
kobiet nad liczbą mężczyzn
Dessin 2. La structure du sexe et de l’âge des p a rtic ip a is du mouvement touristique dans le Parc de Paysage de Krasnobród (1994): 1 - surplus d ’hommes par rapport aux femmes, 2 - surplus de
femmes par rapport aux hommes
Rys. 3. Pochodzenie terytorialne turystów i strefy intensywności przyjazdów do Krasnobrodzkiego Parku Krajobrazowego w 1994 r. I, II, III, IV,... - strefy intensywności przyjazdów Dessin 3. Le territoire d ’origine des touristes et les zones d ’intensité des arrivées au Parc de
O dużej koncentracji przestrzennej ruclui turystycznego kierującego się do K rasnobrodzkiego Parku K rajobrazow ego św iadczy też wysoka w artość w spółczynnika koncentracji Pearsona: 0,81.
N atężenie ruchu turystycznego je st zróżnicow ane w zależności od pory roku i charakteryzuje się w yraźną sezonow ością (rys. 4).
W s (% ) 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 I II III IV V V I V II V III IX X X I X II M iesią ce
Rys. 4. W skaźnik sezonowości ruchu turystycznego w Krasnobrodzkim Parku Krajobrazowym (1994 r.)
Dessin 4. L ’indice du caractère saisonnier du mouvement touristique dans le Parc de Paysage de Krasnobród en 1994
Sezon turystyczny w ystępuje, gdy w skaźnik sezonow ości ( Ws) wynosi bądź przekracza 100%. N a przestrzeni roku w yraźnie zaznacza się letni sezon turys tyczny, trw ający 3,5 m iesiąca, tj. od połow y m aja do końca sierpnia. Przyjeżdża w ów czas 66,4% turystów . Drugi, słabiej w ykształcony sezon, w ystępuje zimą: ostatnia dekada stycznia i pierw sza lutego (17,3% przyjazdów ), co w iąże się z okresem ferii zim ow ych i doskonałym i w arunkam i do upraw iania sportów zi m owych na obszarze parku.
N ajw iększą popularnością cieszyły się przyjazdy rodzinne - 45,2% poby tów, indyw idualne, tj. bez osób tow arzyszących oraz zbiorow e zorganizow ane: wczasy, w ycieczki, pielgrzym ki. W ypoczynek na terenie parku polegał na czyn nym i w szechstronnym w ykorzystaniu przyrodniczych zasobów obszaru: w ę drówki po szlakach i spacery (75,4% ), w ypoczynek nad w o d ą sport i grzybo brania, m odlitw a w m iejscach kultu religijnego, zim ą zaś - upraw ianie narciar stw a i saneczkarstw a.
4. STOPIEŃ ROZW INIĘCIA FUNKCJI TURYSTYCZNEJ KRASNOBRODZKIEGO PARKU KRAJOBRAZOW EGO
Podkreślenie w ybitnych w alorów , głów nie przyrodniczych, om aw ianej czę ści R oztocza poprzez objęcie je j ochroną krajobrazow ą spow odow ało szerokie zainteresow anie terenem parku wśród turystów . W latach 1988-1994 nastąpił gw ałtow ny w zrost liczby przyjazdów w celach turystycznych - o 147,0%. Po ciągnęło to za so b ą rozwój infrastruktury turystycznej i w zrost rangi funkcji tu rystycznej w śród innych funkcji pełnionych przez park.
N a obszarach koncentrujących ruch turystyczny (K rasnobród, Podklasztor) d o m in u ją c ą je st funkcja turystyczna, w ażniejsza niż ochronna ( K o w a l c z u k
1993). G m ina K rasnobród, na terenie której leży praw ie cały obszar K rasno brodzkiego Parku K rajobrazow ego, ma status gminy turystycznej i je s t człon kiem T urystycznego Związku G m in Roztoczańskich (J a s z c z u k 1988).
O rozw oju funkcji turystycznej badanego obszaru św iadczy też szybki
w zrost zatrudnienia m iejscow ej ludności w handlu i usługach, m.in. wynajem pokoi gościnnych, prow adzenie pensjonatu, praca w ośrodkach w ypoczynko wych. Od 1988 r. w artość ta w zrosła z 14,0% do 22,0% w 1994 r.
Stopień rozw inięcia funkcji turystycznej badanego obszaru określa rów nież obliczony w skaźnik D efferta (7//), którego wartość w yniosła 49,7% . Przyjm uje się, że rzeczyw ista funkcja turystyczna w ykształcona je s t wtedy, gdy w skaźnik Defferta przekroczy 100%. M ożna więc stw ierdzić, że park krasnobrodzki m a średnio w ykształconą funkcję turystyczną (ok. 50% ), a d o m in u ją c ą je st funkcja ochronna. R zeczyw istą funkcję turystyczną pełni natom iast stolica parku - K rasnobród (T /t = 125,4%). Dość wysoka je st w artość w skaźnika intensywności ruchu turystycznego Schneidera: 3857% , która mówi, że na je d n ą osobę za m ieszkałą w parku przypadło aż ponad 38 turystów . Św iadczy to o w ykształ ceniu się funkcji turystycznej w K rasnobrodzkim Parku K rajobrazow ym .
W yznacznikiem rangi funkcji turystycznej om aw ianego terenu je s t geogra ficzny zasięg ruchu turystycznego. Posłużono się tu m iernikiem zaproponow a nym przez S. L i s z e w s k i e g o (1990) w odniesieniu do funkcji turystycznej B ieszczadów . M iernik obejmuje dwa elementy: zasięg w pływ ów ruchu turystycz nego danego obszaru i w spółczynnik koncentracji napływ u turystów na ten ob szar. Im w iększa je s t koncentracja i m niejszy zasięg stre f w pływu, tym bardziej
lokalny charakter m a badana funkcja turystyczna ( L i s z e w s k i 1990).
Z przeprow adzonych badań wynika, że najw iększy je s t udział osób z I i II strefy intensyw ności (71,0% ), ograniczonych łukiem o prom ieniu do 150 km (rys. 3).
U zyskane z analizy ruchu turystycznego wyniki d a ją m ożliw ość określenia rangi funkcji turystycznej pełnionej przez Krasnobrodzki Park K rajobrazow y. Tak więc:
- udział turystów wg stre f w pływ u - do 100 km - w yniósł 51,0% , co kw a lifikuje funkcję tury sty czną parku do rangi lokalnej,
- udział turystów wg stre f wpływu - do 500 km - 96,4% , co pozw ala zali czyć funkcję parku do rangi regionalnej,
- w artość w spółczynnika koncentracji 0,81 nadaje funkcji turystycznej K rasnobrodzkiego Parku K rajobrazow ego rangę lokalną.
O gólnie m ożna stw ierdzić, że Krasnobrodzki Park K rajobrazow y w czasie letniego sezonu turystycznego pełni funkcję turystyczną o randze regionalnej.
Rozwój tej funkcji stanow i z jednej strony w ielką szansę spolcczno-gospo- darczego i kulturalnego rozw oju obszaru, z drugiej - m oże stać się poważnym zagrożeniem dla środow iska naturalnego i kolidow ać z funkcją ochronno-eko- logiczną parku. Konflikt obu funkcji zaznacza się ju ż w przypadku turystyki zm otoryzow anej, pieszej i osadnictw a turystycznego. Żywiołowy, niekontrolo w any rozw ój ruchu turystycznego pogarsza warunki przyrodnicze: czystość wód, pow ietrza i obszarów leśnych dla turystyczno-w ypoczynkow ego w ykorzy stania. Aby w ypoczynek na obszarze K rasnobrodzkiego Parku K rajobrazow ego był nadal racjonalny i satysfakcjonujący, konieczne je s t zachow anie zasady, że funkcja turystyczna musi ustępow ać ochronie przyrody i krajobrazu.
5. WNIOSKI KOŃCOW E
Przeprow adzona analiza i rozw ażania nad znaczeniem Krasnobrodzkiego Parku K rajobrazow ego dla turystyki pozw oliły na zw eryfikow anie hipotezy b a dawczej i w yciągnięcie w niosków ogólnych.
1. Park, dzięki dużem u potencjałow i w alorów turystycznych, głów nie biokli- matowi, rzeźbie terenu, lesistości, zabytkom architektury i m iejscom kultu reli gijnego, dobrem u zagospodarow aniu turystycznem u i dostępności kom unikacyj nej, stanow i bardzo atrakcyjny obszar dla różnych form turystyki i wypoczynku.
2. Ruch turystyczny koncentruje się w Krasnobrodzie, Podklasztorze oraz na szlakach turystycznych i cechuje się sezonowością: nasila się w okresie waka- cyjno-urlopow ym , św iątecznym i ferii zimowych.
3. O bszar parku to teren realizacji pobytów krótkotrwałych (1-2-dn iow ych ) - głów nie pielgrzym ek oraz długoterm inow ych (1 - 2 -tygodniow ych) w czasów ro dzinnych.
4. U czestnikam i kierującego się do Krasnobrodzkiego Parku K rajobrazow e go ruchu turystycznego są m ieszkańcy terenów zurbanizow anych i zindustriali- zow anych: aglom eracji w arszaw skiej, krakowskiej, Górnego Śląska oraz woj. zam ojskiego i ościennych.
5. Pobyty turystyczne realizow ane są na drodze w szechstronnego w yko rzystania w alorów przyrodniczych obszaru; najlepiej rozw iniętą form ą je s t w y poczynek nad w odą i sporty wodne, turystyka piesza, pielgrzym kow a i krajo znaw cza oraz narciarstw o.
6. Funkcja turystyczna K rasnobrodzkiego Parku K rajobrazow ego je s t śre dnio w ykształcona, pow inna ustępow ać funkcji ochronno-ekologicznej i m a ran gę regionalną, natom iast tereny koncentrujące ruch turystyczny - K rasnobród i P o d k la s z to r- pełnią w pełni w ykształconą, rzeczyw istą funkcję turystyczną.
7. Funkcja turystyczna je s t czynnikiem dynam izującym gospodarczy i kultu ralny rozwój obszaru, z drugiej jed n ak strony je j niekontrolow any rozwój m oże stanow ić zagrożenie dla wartości przyrodniczych i krajobrazow ych parku kras nobrodzkiego.
PIŚM IENNICTW O
B o r c h u l s k i Z., 1987, Dokumentacja do utworzenia Krasnobrodzkiego Parku Krajobra zowego, Lublin.
H a l k a B., 1994, Turystyczno-wypoczynkowa funkcja Lasu Łagiewnickiego, „Acta Universitatis Lodziensis”, Turyzm 4.
J a s z c z u k M., 1988, Krasnobród, Lublin.
K a c z m a r e k S„ L i s z e w s k i S., 1980, Funkcja turystyczna Kartuz, „Acta Universitatis Lodziensis”, Turyzm 5.
K o n d r a c k i J., 1988, G eografia fizyczna Polski, PWN, Warszawa.
K o w a l c z u k K., 1993, K rasnobrodzki Park Krajobrazowy, Fundacja „Terra Sana ”na Rzecz Parków Krajobrazowych i Narodowych, Otwock.
L i s z e w s k i S., 1990, Funkcja turystyczna Bieszczadów Polskich w świetle analizy ruchu p o ja zd ó w , „A cta Universitatis Lodziensis”, Turyzm 6.
W a r s z y ń s k a .1., J a c k o w s k i A., 1979, Podstawy geografii turyzmu, PWN, War szawa.
Mgr M ałgorzata G arbula Wpłynęło:
S t u d i u m Doktoranckie Geografii 6 października 1996 r.
K a t e d r a Geogralłi Miast i Turyzmu Uniwersytet Łódzki
<U Kościuszki 21 90-418 Lódź
