View of „Spotkania Polonistyk Trzech Krajów – Chiny, Korea, Japonia” 2012/2013, Seul 2013, ss. 293

Pełen tekst

(1)R. E. C. E. N. Z. J. E. ROCZNIKI HUMANISTYCZNE Tom LXII, zeszyt 10 – 2014. „Spotkania Polonistyk Trzech Krajów – Chiny, Korea, Japonia” 2012/2013, Seul 2013, ss. 293. Prezentowany Rocznik jest pokosiem trzeciej midzynarodowej konferencji z cyklu Spotkania Polonistyk Trzech Krajów. Kraje, które zainicjoway owe Spotkania i które s ich uczestnikami, to Chiny, Japonia i Korea. Pa stwem goszczcym referentów podczas ostatniego spotkania w 2012 r. bya Korea. W tomie zamieszczono 26 artykuów. Nie zostay one pogrupowane tematycznie, mona je jednak przyporzdkowa do czterech nastpujcych kategorii: 1. refleksje i uwagi dotyczce funkcjonowania studiów polonistycznych za granic, 2. dydaktyka jzyka polskiego jako obcego, 3. konteksty kulturowe w ksztaceniu polonistycznym oraz 4. zjawiska wspóczesnego jzyka polskiego. O ile trzy pierwsze krgi zagadnie znajduj wyraziste uzasadnienie dla swojej obecnoci w omawianym Roczniku, o tyle modu ostatni – jako bardzo luno zwizany z polonistyk w Azji – moe rozczarowa czytelników spodziewajcych si w tomie tematów skoncentrowanych na rónych aspektach polonistycznego ksztacenia na tyme kontynencie. W grupie pierwszej mieszcz si 4 teksty. Tokimasa Sekiguchi, w artykule zatytuowanym Bristol, Kongresy, SPTK… Przyczynek do historii organizowania midzynarodowych wspólnot polonistów, skupia si na rozwaeniu czynników politycznych i koniunkturalnych majcych wpyw na losy polonistyk dziaajcych na zagranicznych uniwersytetach. Efektem jego rozwaa jest bardzo wana konkluzja dotyczca tego, e o filologii polskiej poza Polsk nie powinno myle si jako o polonistyce zagranicznej. Taka perspektywa jest, wedug autora, niewaciwa, poniewa centrum odniesienia jest w niej zawsze Polska, a nie realia kraju, w którym studia polonistyczne s realizowane. O wpywie egzaminów certyfikatowych na proces nauczania – na podstawie egzaminów z jzyka polskiego przeprowadzonych w Tokio – pisze Piotr Horbatowski. Zwraca on uwag na fakt, e wpyw rozwaanych egzaminów.

(2) 154. RECENZJE. wyraa si nie tylko w pozytywnych zmianach programowych, ale take ma swoje odzwierciedlenie we wzrocie motywacji do nauki wród japo skich studentów polonistyki. Z kolei Altangerel Janchiwsembee oraz Katarzyna Siwczyk prezentuj Polonistyk w Mongolii – wczoraj i dzi. Krótki zarys historii nauczania jzyków sowia skich (w tym polskiego) w Mongolii Autorki wie cz refleksj, i panujcy obecnie polityczno-gospodarczy klimat tego kraju sprzyja zainteresowaniu tamtejszej modziey studiami polonistycznymi, co przekada si na szanse rozwoju tego kierunku. Natomiast Koji Morita przedstawia sprawozdanie z nauczania jzyka polskiego w Kioto i Kobe w latach 2010-2013. Zwizy raport daje Autorce podstaw do sformuowaniu kilku postulatów dotyczcych zarówno spraw dydaktyki, jak i organizacji nauczania jzyka polskiego jako obcego w Japonii. Problematyk dydaktyki polonistycznej zajo si siedmioro Autorów. Jolanta Tambor podja kwesti zwizan z przejawami dbaoci danego narodu o jego jzyk. W artykule „Relewantna rura”. O nauczaniu wymowy polskiej raz jeszcze ubolewa nad tym, e nauczanie poprawnej wymowy jest zaniedbywane w nauczaniu jzyka polskiego. A niestaranno artykulacyjna jest, zdaniem Badaczki, czst przyczyn niepowodze komunikacyjnych. Dlatego te Tambor ko czy swoje rozwaania silnym retorycznie akcentem w postaci apelu do Polaków, aby nie bali si i nie wstydzili mówi poprawnie i wyranie w swoim ojczystym jzyku. Doceniajc trosk Autorki o zaangaowanie w krzewieniu kultury jzyka polskiego, mona si zastanawia, czy akurat prezentowany tom jest waciwym miejscem na zamieszczenie takiego apelu – dystrybucja omawianej publikacji bya przewidziane na zainteresowane ni kraje Azji i raczej znikomy jest procent odbiorców, którzy stan si jej czytelnikami w Polsce. Od programu ksztacenia do przedmiotu tumaczenie ustne – w tekcie pod takim tytuem Jinato Li zarysowaa histori Katedry Jzyka Polskiego Wydziau Jzyków i Kultur Europejskich Peki skiego Uniwersytetu Jzyków Obcych oraz wskazaa najwaniejsze cieki dydaktyczne zwizane z ksztaceniem polsko-chi skich tumaczy symultanicznych. Z kolei Anna Ikeda, odwoujc si do dowiadcze polsko-japo skich, przedstawia rónice w rozumieniu dwujzycznoci, jakie uwidaczniaj si przy zestawieniu wiedzy potocznej na temat bilingwizmu z wynikami wspóczesnych bada psycholingwistycznych. Wane s konkluzje Autorki, która uwraliwia na to, i niezalenie od istniejcych definicji i typologii dwujzyczno jest bardzo zindywidualizowanym zjawiskiem oraz dynamicznym.

(3) RECENZJE. 155. procesem. Dlatego te nie ma jednej uniwersalnej skali oceny rozwoju dzieci w rodowisku dwukulturowym. Natomiast Emilia Szalkowska-Kim skoncentrowaa si na zagadnieniach fonetycznych. W artykule zatytuowanym Redukcje spógoskowe w wymowie Korea czyków mówi cych po polsku stwierdza m.in., e „redukcje zbitek spógoskowych s charakterystyczne dla dorosych mówców w L2 szczególnie wtedy, gdy ich jzyk rodzimy nakada due ograniczenia na budow sylaby” (s. 107). Na podstawie przeprowadzonych bada Autorka zaobserwowaa, e charakterystyczne dla Korea czyków modyfikacje to epentezy samogoskowe oraz redukcje spógosek tworzcych zbitk. Problemom korea skich studentów w uczcych si jzyka polskiego powici swoje rozwaania take Tomasz Lisowski w szkicu An Alphabetic Writing System as a Perceptual Filter in the Acquisition of a Foreign Language. The case of Koreans Studying Polish (Pismo jako filtr percepcyjny w akwizycji jzyka polskiego. Casus Korea czyków ucz cych si polszczyzny). Konkretnym zjawiskiem omawianym przez Autora jest kwestia nierozróniania przez Korea czyków rozpoczynajcych nauk jzyka polskiego polskiej opozycji fonologicznej w zakresie kategorii dwicznoci. Z kolei zagadnieniem ksztacenia retorycznego w glottodydaktyce polonistycznej zaj si Andrzej Ruszer w rozprawce Jak argumentowa, by przekona, jak zosta przekonanym, by uwierzy?. Naley zgodzi si z Autorem, e wyksztacenie kompetencji retorycznej w obcym jzyku jest procesem dugotrwaym, zoonym i wymagajcym od lektora sporo wysiku i cierpliwoci (s. 214). Ale warto ten wysiek podj, poniewa opanowanie takiej kompetencji skutkuje nabyciem wanych w komunikacji sprawnoci okrelonego sposobu mówienia. Natomiast o Szyku wyrazów w jzyku polskim jako problemie nie tylko glottodydaktycznym pisze Jagna Malejka. Zwizy, uporzdkowany przegld literatury przedmiotu dotyczcej problematyki szyku skadniowego w polszczynie, jakiego dokonaa Autorka, jest dobrym punktem wyjcia do poszukiwania nowych koncepcji badawczych w analizach linearnego szyku zdania nie tylko z perspektywy gramatyki funkcjonalnej, ale i opisowej. Tematowi ta kulturowego w ksztaceniu polonistycznym za granic – w rónych jego aspektach, realizacjach i przejawach – pisze jedenacie osób. Dwie Autorki powiciy swoje artykuy postaci Janusza Korczaka: Agnieszka Tambor prezentuje jego sylwetk jako pisarza, pedagoga i myliciela, natomiast Jiwone Lee omawia dwie obrazkowe ksiki o Korczaku wydane.

(4) 156. RECENZJE. w Korei, uznajc obie publikacje za warte wykorzystania w propagowaniu polskiej kultury i literatury w Azji. O ró nicy midzy chi sk a polsk polityka jzykow to tytu rozprawy Gang Zhao. Autor susznie zwraca uwag na fakt, e mimo powoania Rady Jzyka Polskiego promowanie i ochrona jzyka polskiego s dziaaniami na wsk skal; brakuje rzeczywistego wdraania postawionych Radzie celów oraz egzekwowania jej postanowie . Odwrotnie jest w Chinach, gdzie promocja jzyka chi skiego (przejawiajca si chociaby we wspieraniu sinologii na rónych uczelniach zagranicznych) jest wpisana w rejestr zada , które maj rang pa stwow. Recepcj kinematografii polskiej w Japonii zaj si Kuyama Koichi. Zwracajc uwag na wielkie zainteresowanie kinem polskim wród Japo czyków, Koichi przedstawia wpyw twórczoci Andrzeja Wajdy na filmowe kreacje wybitnego japo skiego reysera Nagisy Oshimy. Komparatystyczne ujcie ma take rozprawka Lan Wu powicona hymnom pa stwowym Polski i Chin. Autor porównuje oba hymny, biorc pod uwag czynniki historyczne i spoeczne ich powstania. Analizujc sam tre, stara si wykaza zarówno podobie stwa, jak i rónice w przesaniu obydwu tekstów. Romuald Cudak w artykule Polskie pieni religijne jako teksty kulturowe wskazuje na pieni jako bardzo wartociowe ródo do nauczaniu kultury polskiej, zaznaczajc, e szczególnie cenne s w tym aspekcie pieni boonarodzeniowe. Uzasadniajc przydatno takiego materiau w nauczaniu jzyka polskiego jako obcego, Autor konstatuje, e „kanon pieni towarzyszcych liturgii wyrasta przede wszystkim z ludowej pobonoci, tkwic swymi korzeniami w kulturze narodu polskiego” (s. 127). Z kolei Renata Sowi ska-Mitsui powicia swój szkic uwagom na temat recepcji poezji Szymborskiej w Japonii. Autorka koncentruje si nie tyle na zrelacjonowaniu reakcji japo skich czytelników na tomy poezji polskiej noblistki, ile na pokazaniu ladów odwoa do twórczoci Szymborskiej w literaturze japo skiej. Swoje rozwaania opiera na analizie prozy japo skiego pisarza i poety Natsuki Ikezawy. Juan He poruszy kwesti duego zainteresowania Chi czyków Holocaustem. W artykule Od Wiery Gran do Janusza Korczaka. Wojenne losy Polskich ydów nakreli sylwetki obu wymienionych w tytule postaci, które – w opinii He – s wane w dziejach polsko-ydowskich relacji, zwaszcza w kontekcie dramatycznych wydarze II wojny wiatowej. Grayna Ishikawa relacjonuje piciolecie wspópracy polsko-japo skiej w dziedzinie teatru. W artykule Teatr X, czyli polsko-japo skie kontakty te-.

(5) RECENZJE. 157. atralne opisuje spektakle zrealizowane w ramach dziaalnoci wspomnianego teatru (powstaego w 1992 r.). Swoje refleksje podsumowuje konkluzj, i polskie projekty przyczyniy si do postrzegania Teatru X jako sceny wyjtkowej, „która prezentuje unikalne, awangardowe dziaania artystyczne i jednoznacznie kojarzy si z Polsk” (s. 179). Trzy szkice z omawianej grupy dotycz zagadnie historycznych. Dwaj badacze: Kim Yongdeong (Historia Korei w historii Polski) oraz Kwon Byung Cheong (Korea po 1945 roku w wybranych ksi kach historycznych) zwracaj uwag na fakt, e informacje na temat Korei w polskich podrcznikach do historii powszechnej s bardzo ogólne, niektóre znaczce wydarzenia s pomijane i zdarzaj si te, niestety, bdne dane. Wszystko to sprawia, e omawiane podrczniki nie mog by w peni wiarygodnymi ródami wiedzy historycznej na temat dziejów Korei. Dlatego te konieczna jest rzetelna wspópraca historyków polskich i korea skich, dziki której powstan publikacje wolne od braków i pomyek. Natomiast Erika Kawai przypomina wany moment w dziejach XIX-wiecznej Polski, kiedy to pierwsze kobiety wstpiy na uniwersytet, otwierajc Polkom drog do wyszego wyksztacenia i rozwoju zawodowego. Na ostatni wyróniony przeze mnie krg zagadnie skadaj si cztery teksty. Magdalena Pastuchowa podja temat Mody jzykowe dawniej i dzi, koncentrujc si na rozwaeniu kwestii, czy wiedza o modzie jzykowej moe by przydatna w badaniach nad tendencjami jzykowymi. Autorka próbuje nieco wybieli negatywny wizerunek zjawiska mody jzykowej, przekonujc, e z perspektywy glottodydaktycznej moe mie pozytywny wymiar. Rozwój sownictwa XX w. w wietle teorii lingwochronologizacji to tytu rozprawki Piotra Wierzchonia, w której Autor zaprezentowa wstpne wyniki bada nad systemem leksykalnym 1. poowy XX wieku. S to badania weryfikujce – w mniejszym lub wikszym zakresie – dotychczasowe ustalenia wynikajce z analiz leksykograficznych. Nowe spojrzenie na sownictwo XXwieczne stao si moliwie dziki oprogramowaniu dLibra, którego wykorzystanie zaowocowao otwarciem w 2002 r. pierwszej w Polsce biblioteki cyfrowej. Barbara Morcinek zaprezentowaa Elementy jzykowego obrazu wiata w „Edukacyjnym sowniku jzyka polskiego TUFS”. Sownik TUFS (skrót od Tokyo University of Foreign Studies) zosta skonstruowany specjalnie na potrzeby japo skich studentów uczcych si jzyka polskiego, aby byo im atwiej zrozumie tak odmienn od ich wasnej kultur. Na podstawie analizy.

(6) 158. RECENZJE. wybranych hase Autorka nakrelia obrazy Polski i Japonii, które wyaniaj si ze sownikowych opisów. Z kolei ujcie diachroniczno-synchroniczne cechuje artyku Kazuhiro Sadakane Jzyk emkowski dzisiaj. Autor przedstawia strategi swoich bada , których zasadniczym celem jest badanie normalizacji pisowni jzyka emkowskiego oraz wyjanienie relacji pomidzy pisowni emkowsk a wiadomoci jzykow emków. Postpujcy proces globalizacji sprawia, e zjawiska migracji (mniej lub bardziej masowej) nie s dzisiaj jedynym istotnym czynnikiem wpywajcym na intensywno nauczania jzyka polskiego poza granicami Polski. Zainteresowanie kultur europejsk, w tym polsk, intensyfikowanie wspópracy gospodarczej Europy z innymi kontynentami sprawiaj, e rosn (i rozszerzaj si) potrzeby edukacyjne w zakresie nauczania jzyków Starego Kontynentu. Opublikowane w Roczniku artykuy nie zawsze s analizami wyczerpujco pogbionymi i czasem trac azjatyck perspektyw, której czytelnik prezentowanego tomu najbardziej by oczekiwa. W caoci jednak s zbiorem refleksji, które dla zainteresowanych obrazem ksztacenia polonistycznego za granic mog stanowi ródo nowych spostrzee i glottodydaktycznych poszukiwa . Magdalena Smole -Wawrzusiszyn Katedra Jzyka Polskiego KUL. Monika S k i b i c k i, Grammatikübungsbuch Polnisch, Hamburg: H. Buske Verlag 2011, ss. 199. Grammatikübungsbuch Polnisch [Podrcznik do wicze gramatycznych z jzyka polskiego] Moniki Skibickiej to praca o charakterze podrcznikowym. Jest opracowaniem gramatyki typu deskrypcyjnego o charakterze kontrastywnym. Podrcznik ten przez wzgld na jego aspekty metodologiczne moe doskonale suy celom glottodydaktycznym. Autorka tej rzetelnej pracy jest znakomitym znawc polskiego systemu gramatycznego, nie tylko od strony teoretycznej. Wykazuje take dobr znajomo rónych, czsto subtelnych form jego aplikacji.. Roczniki Humanistyczne 62(2014) z. 10.

(7)