View of IV National Interdisciplinary Scientific Conference Contemporary Educational Spaces of Biographistics, the theme is Stranger at Home: the Educational Dimension of the Biographies of the Border Area, Lublin, 22-23 April 2016
6
0
0
Pełen tekst
(2) SPRAWOZDANIA. 157. „współistnienia dwóch odrbnych wiatów”, na przykład realnego i wirtualnego, wynionego, ludzi chorych/ niepełnosprawnych i zdrowych, wolnych i wi niów, ludzi uwizionych w sobie bd zniewolonych przez nałogi. Pogranicze nierozerwalnie wie si z rónymi, ukształtowanymi historycznie i kulturowo, formami kontaktów midzy przedstawicielami tych „obcych” sobie grup: od pogłbiajcej si odrbnoci i towarzyszcych jej wzajemnej separacji i osamotnienia do prób współycia społecznego. Konferencja była spotkaniem badaczy biografii z całej Polski – pedagogów, historyków, socjologów, psychologów, filozofów, teologów, politologów, filologów i jzykoznawców – zajmujcych si badaniem dziejów ludzi, w których losach uwidaczniały si róne pogranicza. Stała si ona inspiracj do dyskusji na temat wpływu pogranicza na biografie poszczególnych jednostek i zbiorowoci, na wyznawane przez nich wartoci, postawy yciowe i zachowania społeczne oraz biografie tych wszystkich, którzy z powodu obecnoci pogranicza w ich yciu czuj si obcy w rodzinie, społeczestwie, pastwie czy w wiecie, w którym przyszło im y, a nawet odczuwaj obco jzyka, w którym przyszło im wyraa swoje myli i uczucia. Szerokie i wieloznaczne ujcie tematu okazało si inspirujce do wielowtkowej wymiany pogldów, a take ukazania niezwykłych biografii pogranicza. W konferencji wziło udział ponad pidziesiciu prelegentów z orodków akademickich z całej Polski, a obrady przebiegały w dwóch nurtach: plenarnym (na rozpoczcie i zakoczenie) oraz w sekcjach tematycznych (trzy w pierwszym i pi w drugim dniu obrad). Uroczystego otwarcia obrad dokonał ks. prof. dr hab. Edward Walewander (KUL) – wieloletni dyrektor midzywydziałowego Instytutu Bada nad Poloni i Duszpasterstwem Polonijnym KUL. Zaproszonych goci i uczestników konferencji przywitał dr hab. Ryszard Skrzyniarz, prof. KUL – kierownik Katedry Biografistyki Pedagogicznej KUL i prezes Fundacji „Biografie Codziennoci”. Ks. prof. Edward Walewander przewodniczył take sesji plenarnej. Zabrali w niej głos profesorowie: Mirosław Kowalski (UZ, Zielona Góra), Andrzej Chodubski (UG, Gdask), Helena Głogowska (WSIiE TWP, Olsztyn), Paweł Skrzydlewski (Ignatianum, Kraków; PWSZ, Chełm) oraz studentki I roku studiów pierwszego stopnia na kierunku pedagogika. Profesor Mirosław Kowalski wygłosił referat zatytułowany „Swój wród obcych. Obcy wród swoich – refleksje aksjologiczno-społeczne”, który był swoistym wprowadzeniem do konferencji. W wystpieniu „Polonia i Polacy w wiecie. Stan bada i perspektywy” ks. prof. Walewander przedstawił histori i główne kierunki emigracji Polaków do krajów Europy Zachodniej, obu Ameryk oraz Australii. Podkrelał take, e Poloni tworz nie tylko emigranci z Polski, lecz take rzesza obywateli wywiezionych z ziem polskich w wyniku zaborów i wojen. Niejako kontynuujc myl ks. prof. Walewandra, prof. Andrzej Chodubski wskazywał na społeczno, wywodzca si z obszaru tzw. polskich Kresów Wschodnich, jako na t, w której przestrzenie pogranicza przyczyniały si do generowania zjawisk i procesów przemian kulturowo-cywilizacyjnych. W przestrzeni tej splatały si biografie ludzi, majcych korzenie etniczne: polskie, rosyjskie, tatarskie, białoruskie, litewskie, ukraiskie. W drugiej połowie XIX w. liczni przedstawiciele tej społecznoci ze.
(3) 158. SPRAWOZDANIA. wzgldów politycznych lub ekonomicznych znale li si na terytorium Azerbejdanu, Dagestanu, Gruzji, Armenii, gdzie aktywnie włczyli si w budow nowego ładu kulturowo-cywilizacyjnego. Wielu z nich, zwłaszcza tych zajmujcych si rozpoznawaniem geografii i bogactw tych krajów, stało si lud mi znanymi w wiecie. Obecnie mona wymieni ok. 300 osób – wywodzcych si z pogranicza polsko-białoruskiego, polsko-litewskiego, polsko-ukraiskiego – które w przestrzeni kaukaskiej oficjalnie, ze wzgldów politycznych, identyfikowane były jako Rosjanie. Dr hab. Helena Głogowska, prof. WSIiE TWP ukazała dylematy tosamociowe na pograniczu polsko-białoruskim. Wskazywała ona, e kształtowanie si tosamoci narodowej na tym terenie jest uzalenione od wielu czynników o charakterze obiektywnym i subiektywnym. Tosamo narodowa jest czsto wtórna wobec tosamoci kulturowej lub wyznaniowej, a wystpujcy najczciej indyferentyzm narodowociowy (tzw. tutejszo) przyczynia si do powstawania stereotypów czy sprowadzania kategorii tosamoci narodowej do tosamoci wyznaniowej („Polak – katolik”, „Białorusin – prawosławny”). Wpływa na to fakt, e samo pogranicze polsko-białoruskie obszarowo bywa niedookrelone w zwizku z brakiem wyra nych granic. Znaczenie ma stosunkowo pó ne – w porównaniu ze wiadomoci polsk czy rosyjsk – kształtowanie si białoruskiej wiadomoci narodowej oraz brak tradycji pastwa białoruskiego. Inny aspekt pogranicza przedstawił prof. Paweł Skrzydlewski, ukazujc losy yciowe prof. Władysława Tatarkiewicza i ich wpływ na jego formacj intelektualn, a take na dokonywane przez niego wybory moralne, intelektualne. Skoncentrował si on na mało znanej w kulturze polskiej roli, jak w formacji intelektualnej profesora odegrała religia katolicka i sama polska kultura narodowa. Na zakoczenie sesji plenarnej wystpiły studentki Natalia Gruba i Monika Zioło, które w kontekcie pogranicza społecznego opowiedziały o dziełach miłosierdzia w dowiadczeniu i praktyce studentów i pracowników Instytutu Pedagogiki KUL z osobami bezdomnymi. wiadectwo studentek wzbudziło ogromne zainteresowanie uczestników konferencji. Obrady w sekcjach koncentrowały si wokół zainicjowanych w sesji plenarnej obszarów tematycznych. W pierwszej sekcji tematyka wystpie dotyczyła problematyki pogranicza w ujciu historycznym. Obradom przewodniczył prof. Paweł Skrzydlewski. Jako pierwsza głos zabrała dr hab. Anna Jabłoska (UJK, Kielce), która ukazała paradoks sytuacji ebraka w okresie staropolskim. W hierarchicznym i stanowym społeczestwie Rzeczypospolitej zajmował on jedn z najniszych pozycji. Bez przynalenoci do uznanej grupy społecznej, nie posiadajc majtku, na ogół bezdomny, był pogardzany i podejrzewany o najgorsze cechy. Czsto naleał przy tym do marginesu społecznego czy do tzw. ludzi gocica, a wic wykluczonych ze społeczestwa. Jednoczenie ebrak był biedakiem, a ubóstwo było niezbdne jako cel charytatywnoci. Ta z kolei stanowiła wyraz miłosierdzia wynikajcy z podstawowej zasady chrzecijastwa, czyli miłoci. Jałmuna – datek pod rón postaci – był konieczny w dziele zbawienia. ebrak, z jednej strony poniany i pogardzany, z drugiej stanowił warunek konieczny do właciwego funkcjonowania chrzecijaskiej charytatywnoci. Dr hab. Anna Kowalska-Pietrzak (UŁ, Łód ) ukazała, jakie skutki polityczne pocigały za sob wyobcowania i wykluczenia członków dynastii Piastów. Prof. Piotr Gołdyn (UAM, Kalisz) przedstawił, w jaki sposób spotkanie z kobietami nierzdnymi wpływało na biografie niektórych witych, na misj, jakiej si podejmo-.
(4) SPRAWOZDANIA. 159. wały. Mgr Ewa M. Slaska (Biuro Polonii, Berlin) i dr Tomasz Fetzki (ŁWSH, ary) zaprezentowali, jak rewolucja informatyczna postawiła naukowców rónych specjalizacji, w tym badaczy zajmujcych si biografistyk, wobec nieznanych wczeniej zjawisk, np. dynamicznie rozwijajcej si tzw. blogosfery, w której mog zosta zainicjowane powane badania biograficzne. Odmienne w wymowie było wystpienie ks. dra Pawła Bijaka (parafia Posłania Uczniów Paskich, Warszawa), który przedstawił biografi ks. prałata Bogusława Bijaka – duszpasterza wielu rodowisk i wychowawcy młodziey. Tematem przewodnim drugiej sekcji była niepełnosprawno/choroba, która moe sta si przyczyn wyobcowania. Obrady prowadziła dr hab. Anna Jabłoska. Jako pierwsza głos zabrała mgr Agnieszka Fetzka (Towarzystwo Pomocy im. w. Brata Alberta, Koło. arskie, Stowarzyszenie na Rzecz Osób Niepełnosprawnych „Rado ycia” w arach), która na podstawie dowiadczenia własnego i innych niepełnosprawnych, próbowała odpowiedzie na pytania, przed którymi staje biograf osoby niepełnosprawnej: Co w yciu niepełnosprawnego wynika z jego osobowoci i ujawniłoby si, a co jest efektem zaistnienia inwalidztwa? Jak rozwikła dylemat dotyczcy stopnia i kierunku, w jakim ograniczenia determinuj wybory i dowiadczenia yciowe? W jakim stopniu wybitne dokonania niepełnosprawnych s cenione dla nich samych, a w jakim stopniu z powodu niepełnosprawnoci? Mgr Angelika Duda (KUL) przedstawiła niepełnosprawno jako przyczyn wyobcowania Jolanty Czechaniuk. Dr Małgorzata Łobacz (KUL) poruszyła problem łatwoci, z jak współczesny człowiek podejmuje decyzj o wykluczeniu lub unicestwieniu dziecka na wie o jego chorobie w okresie prenatalnym. Dr Edyta Januszewska (APS, Warszawa), odwołujc si do narracji uchod ców (na przykładzie Czeczenów) o traumatycznych dowiadczeniach wojennych i dowiadczeniu niepełnosprawnoci, poruszyła problem niepełnosprawnoci – fizycznej i intelektualnej – migrantów przymusowych. O tym, e zakaenie wirusem HIV jest wydarzeniem krytycznym, swego rodzaju punktem zwrotnym w biografii, zaburzajcym dotychczasow zewntrzn i wewntrzn równowag jednostki, przekonywał dr Tomasz Hauza (PWSZ, Leszno). Dr Urszula Klajmon-Lech (U, Cieszyn), analizujc biografie matek dzieci z rzadkimi zespołami chromosomowymi, szukała odpowiedzi na pytanie, czy mona nauczy si by matk dziecka z niepełnosprawnoci. Zwieczeniem pierwszego dnia obrad była sekcja, której przewodniczyła dr hab. Anna Kowalska-Pietrzak. Tematem przewodnim była samotno bdca inspiracj do działalnoci twórczej. Jako pierwszy głos zabrał prof. Grzegorz Kubski (UAM, Kalisz), który przedstawił autobiograficzny poemat Wincentego Pola, zatytułowany Wit Stwosz. Mgr Krystyna Burzyska-Kaniewska (UW, Warszawa) ukazała powie autobiograficzn Marie Cardinal To trzeba wyraziü, w której francuska pisarka (1928-2001) opisuje proces własnej terapii, opuszczenia swoicie rozumianego „pogranicza” midzy zdrowiem a chorob, yciem a mierci, miłoci a nienawici. Mgr Joanna Jabłoska (UR, Rzeszów) przybliyła problem odosobnienia w yciu Marii Bartusówny, które było dla niej inspiracj do działalnoci twórczej. Dr Cezary Michoski (PSW, Biała Podlaska) wygłosił referat „Ucieczka od cywilizacji. Wszystko za Īycie Jona Krakauera jako przykład auto/biografii pogranicza”. W drugim dniu konferencji odbywały si obrady w piciu sekcjach tematycznych. W sekcji czwartej, prowadzonej przez prof. Piotra Gołdyna, tematem przewodnim była edukacja, która z jednej strony wspierała zachowanie własnej tosamoci, a z drugiej wpływała na przemierzanie granic i niwelowanie rónic kulturowych. O działalnoci kleru.
(5) 160. SPRAWOZDANIA. wspierajcego wychowanie młodziey w duchu wiernoci „Bogu i Ojczy nie” w okresie ofensywy ideologicznej mówiła mgr Izabela Nadolnik (ZS, Porbka Uszewska), a dr Irena Kozimala (PWSW, Przemyl) przedstawiła sylwetki duchownych, instruktorów ZHP Lwowskiej Chorgwi Harcerzy w okresie midzywojennym. Mgr Magda Piwowarska (US, Szczecin) skoncentrowała si na biografiach edukatorów i dzieci edukacji domowej na pocztku XXI wieku. Mgr Edyta ebrowska (APS im. M. Grzegorzewskiej, Warszawa) przedstawiła biografie pracujcych w załoonej w 1928 roku przez Tadeusza Łopuszaskiego Szkole Rydzyskiej, których zadaniem było przede wszystkim towarzyszenie uczniom w kształtowaniu siebie, ze szczególnym uwzgldnieniem zasad moralnych. Ks. dr Andrzej Konachowicz (LIKP, Lublin) ukazał biografi ks. dra Grzegorza Sosny – badacza prawosławnej biografistyki. Równoczenie obrady w sekcji pitej na temat pogranicza wolnoci i zniewolenia zainicjowała dr hab. Dorota Sula (Muzeum Gross-Rosen, Wałbrzych), wygłaszajc referat powicony dowiadczeniom obozowym Abrahama Kajzera, spisanym w dzienniku. W krgu problematyki obozowej pozostawała take mgr Magdalena Gajderowicz (Fundacja Nieprzetartego Szlaku, Lublin), która analizowała, w jaki sposób narodowo osadzonego wpływała na jego funkcjonowanie w obozie. Dr Dawid Misiak (SWPW, Płock) przedstawił biografi Dietricha Bonhoeffera jako przykład bezkompromisowej postawy w czasach relatywizmu moralnego. Pogldy kapelana wiziennego, z 23-letnim staem, na temat granic w poznawaniu wolnoci przez pryzmat uwizienia ukazał o. dr Jan Dezyderiusz Pol OFM (UKSW, Warszawa). O postawach ludzi, którzy znale li si na granicy utrwalajcej si władzy komunistycznej i walczcego z ni polskiego podziemia niepodległociowego, informatorach oddziału Lenego nr 2 Tadeusza Gajdy „Tarzana” mówiła mgr Katarzyna Sabat (KUL, Lublin). Mgr Elbieta Krzewska (ISP PAN, Warszawa), analizujc biografie pierwszych pracowników rozgłoni polskiej Radia Wolna Europa, nakreliła obraz ycia Polaków na obczy nie, którzy po drugiej wonie wiatowej nie zdecydowali si na powrót do kraju. Sekcja szósta, prowadzona przez dr hab. Izabel Lewandowsk (UWM, Olsztyn), była powicona problematyce obcoci w małych ojczyznach. Wystpili dr Małgorzata Parzych, która mówiła o Kurpiach z wyboru i ich zasługach dla kształtowania tosamoci kurpiowskiej, a dr Małgorzata Kutyła (Ignatianum, Kraków) omówiła przekształcenia społecznoci lokalnej na przykładzie mieszkaców Machowa, małej tradycyjnej wsi, połoonej w powiecie tarnobrzeskim. Dr Aniela Róaska (U, Cieszyn) przybliyła biografie osób z wielokulturowego i wielowyznaniowego Zaolzia, a mgr Marek Robert Górniak (BU KUL, Lublin) przedstawił kształtowanie si społecznoci regionalnych na Ziemiach Odzyskanych w wietle pamitników, relacji i wspomnie osadników z terenu Ziemi Głogowskiej. Prowadzca sesj wraz z mgr Sylwi Szkamruk (Fundacja Warmia i Mazury w Europie, Olsztyn) przybliyły posta Otokara Rudke – mieszkaca polskoniemieckiego pogranicza politycznego, kulturowego i społecznego. Jako ostatnia głos zabrała dr Daria Orzechowska-Słowikowska (ISP PAN, Warszawa), która ukazała dylematy tosamociowe, kulturowe i polityczno-religijne osób zrodzonych w Europie w kulturze islamu na przykładzie Ayaan Hirsi Ali..
(6) SPRAWOZDANIA. 161. W sekcji siódmej, prowadzonej przez prof. Grzegorza Kubskiego, tematem przewodnim było wykształcenie, które jest kluczem do przezwyciania obcoci. Dr Beata Kostrubiec-Wojtachnio zaprezentowała biografi nastolatki, która zmaga si z procesami tosamoci i identyfikacji, uciekajc od problemów w sztuk, w przyja nie internetowe. Dr Ewelina J. Konieczna (UO, Opole) omówiła teoretyczne rozwaania na temat potrzeby aktywnoci twórczej jako próby radzenia sobie z kryzysem sensu. Mgr Joanna Belzyt (Fundacja Borówek 27, Lublin) przedstawiła znaczenie wyjcia z wizów rodzinnych w yciu człowieka na przykładzie Marianny Kwiatkowskiej. W ósmej sekcji obradom przewodniczyła prof. Alina Rynio (KUL, Lublin), która wygłosiła referat zatytułowany „Wyjtkowa biografia profesora Andrzeja Nikodemowicza – Lublinianina z wyboru”. Mgr Marta Kłak-Ambrokiewicz (MN, Kraków) przedstawiła autoportrety Jana Matejki, które w wietle zachowanych ródeł epistolograficznych, pamitnikarskich i dziennika prowadzonego przez sekretarza artysty składaj si na autobiografi z kluczem. Posta Jadwigi Szczawiskiej, ony Jana Dawida, przedstawiła mgr Agnieszka Muszczyska (UMCS, Lublin). Analiz biografii Zofii Grothównej, ksieni klasztoru Norbertanek w Imbramowicach w latach 1703-1741, która potrafiła sprawi, e klasztor kontemplacyjny stał si miejscem tworzenia bogatej kultury społecznej, przedstawiła dr Beata Skrzydlewska (UKSW, Warszawa). Doc. dr Oleh Rudenko (UAD, Lwów) swoje wystpienie powicił jednemu z fundatorów szkoły krystalochemicznej na Uniwersytecie Lwowskim – Bohdanowi Piotrowi Krypiakiewiczowi (1923-1980). Sesj koczc konferencj, zatytułowan „Poczucie osamotnienia jako czynnik pogłbienia ycia duchowego”, prowadziła prof. Elbieta Dubas (UŁ, Łód ). Jako pierwszy głos zabrał Ryszard Skrzyniarz, który ukazał obraz siebie, jaki przedstawiła s. Faustyna Kowalska w Dzienniczku. Dr Katarzyna Gajek (UŁ, Łód ) omówiła znaczenie konwersji religijnej dla kształtowania si tosamo społecznej i osobistej człowieka. Mgr Magdalena Falska przedstawiła posta błogosławionej Marceliny Darowskiej, która potrafiła pogodzi rol matki z funkcj oddanej Bogu przełoonej zgromadzenia, a dzieło, któremu si powiciła, trwa do dzisiaj. Na zakoczenie głos zabrała dr Katarzyna Wołk, która odczytała referat nadesłany przez dr hab. Tatian Krynick (UG, Gdask), zatytułowany „Znienawidzeni przez wiat, ukochani przez Chrystusa – mczennicy w zbiorku Peristephanon Prudencjusza”. Konferencja cieszyła si zainteresowaniem w rodowisku naukowym, a w obradach sekcji uczestniczyli pracownicy naukowi i studenci z lubelskich uczelni. Na zakoczenie konferencji badacze zgodzili si, e istnieje ogromna potrzeba powołania forum badaczy biografii i pisma zajmujcego si szeroko pojt biografistyk. Zebrani zaproponowali kontynuacj cyklu konferencji „Współczesne przestrzenie edukacyjne biografistyki”, który stałby si corocznym miejscem spotka tych wszystkich, którzy zajmuj si zarówno biografi jednostek czy grup społecznych, jak i fenomenem mody na biografi naukow i literack, a take literatur pamitnikarsk i epistolograficzn..
(7)
Powiązane dokumenty
Abertausende von solchen Mehrwort-Einheiten müssen als solche im Gedächtnis gespeichert sein.“ Ähnlich argumentiert diesbezüglich W ILSS (1997:80f.):
Postaw się, a zastaw się – Parole einer sarmatischen Herkunft, die immer noch bei den Polen im Inland und im Ausland gilt, wird assoziiert sowohl mit einer bei den
(Бахтин 481) Powieść Финист ясный сокол, podobnie jak wiele innych utworów współ- czesnych, odwołujących się do tradycji bajki ludowej i
cy, i nie tylko, wobec budowy Centrum Kultury Muzułmańskiej na warszawskiej Ochocie jest przykładem postawy odrzucenia i niegodzenia się Polaków na wprowadzanie elementów
b) W ramach z˙ycia rodzinnego korzystanie z telewizji winno sie˛ ograni- czac´ na rzecz bardziej aktywnych form spe˛dzania czasu wolnego. pomaganie innym, konstruktywne rozwi ˛
Jak zostało wcześniej powiedziane, córki nie zdecydował się oddać na wychowanie rodzinie Dembowskich, z pobytu Henryka w Krakowie pod opieką Potkańskiego był bar- dzo
Jest ono istotne głównie dla tych spośród nich, które są źródłem aktów szkodliwych bądź krzywdzących wo- bec innych osób (ewentualnie również wobec
