R6toice miE:dzy . rozpatrywanymi asocjacjami, w kt6rych wystlWuje dunit, istniejll przede wszystkim Die w ich typach a w interwaJach ich zmienno~cl. Tak na przyklad w dumtach platynonoAnych Uralu me wystE:pujll harzburgity. W licznych ZM masywach ty-pu alpejskiego znane Sll wys~owania duzych masy-w6w zbudowanych z werlit6w, klinopiroksenit6w i z gabra. ZmiennoAci wyksztalcenla tych masyw6w wyjaAme moma r6mymi warunkami, w kt6rych za-chodzUa metasomatoza plerwotnych dunit6w. Tak: na przyklad wypieranie magnezu i zelaza, wapniem oraz glinem ma najwiE:ksze tendencje w intruzjach plat-formowych i subplattormowych. Stl4d te! cz~sto
w miej.sce skal ultrazasadowych, pojawiajll si~ wiE:k-sze skupienla metasomatycznych gabroid6w. W
wa-runkach orogenicznych proces ten jest mniej zazna-czony. Masywy typu alpejskiego SIl zlozone niekiedy wylllcznie z dunit6w (klinopiroksen jest rzadki) a ga-broidy w nich me wyBt@uJIl. WillZe si~ to r6wniez z formll cial iDtruzywnych. Centralne cz~~ci iDtruzji typu platformowego mogll bye kanalami wychodzllCY-mi w g6rne horyzonty skorupy zlemskiej, poprzez kt6re przenikajll "produkty degazacji" plaszcza ziein-skiego. Synorogeniczne natomiast ciala ultrazasadowe nie posiadajll najcz~Aciej form korzennych: uczestni~ CZll w strefach faldowych 1 zachowujll przewmie sw6j pierwotny sklad.SUMMARY
During the last few years, petrologists and geo-physicists have become pa:r1icularly interested in the origin of ultramafic rocks. Papers by K. Smuli-kowski, and particularly these on the oo.-igiD of aclogi-tes, and by Soviet petrolOgists, have significantly contributed to knowledge of .the problem.
The present author became more closely acquinted with this problem dUring his travels through Czecho:-slovakia (vicini.ties of Cesk6 Budejovlce), USSR (Armenia) and German Democratic Republic (Er.zge-birge), where he had the possibility of directly obser-ving and studying numerous intrusions of ultramafic rocks and
to
discuss their origin with petrologists from these countries. Because most Polish geologists are not fully acquinted with these problems, this article might serve partlyto
fill an existing lack.Moma wi~c przyjlle,
Ze
istnieje szereg epidunito-wych gabrowoultrazasadoepidunito-wych asocjacji, mi~zy kt6-rymi Sll r6zne przejAcia. SIl to naj~j asocjacje dunitowo-harzburgitowe, dunitowo-piroksenitowo-ga-browe itd., ewolucyjnie zwiQzane z dunitami. Odr~b no~e poszczeg6lnych odmian dunit6w naleZy rozu-miee jako etapy ewolucji jednego i tego samegopier-wotnego dunitu. .
LITERATU.RA
1. A fan a s j e
w
W. W. - 0 nieobchodimostiroz-wItija issledowatielskich rabot w oblasti magma-tizma, radiogieologii i rudoobrazowanija. Izd. AN SSRR, sier. gieal. 1964, DJ" 10, . 2. B i e Iou SOW W. W. - Razwitije ziemnogo szarai tiektogieniez. Sow. gIeoIogija. 1960, nr 7.
3. J e f i in 0
w
A. A. - Kytlinskij platynonosnyj masiw. Magmatizm, mietamorfizm i mietalogienijaUrala. Swierdlowsk, 1963. _
4. S m u 1 i k 0 w ski K. - An attempt of eclogIte classification. Bull. de l'Acad. Pot des Scien. ser .. des scl; g601. et geogr. 12. 1964.
5. Sob 0 1 e w W. S: - Ossobiennosti wulkaniczes-kich projawlenij na Sibirskoj plattormie inieko-toryje obszczije wopxosy gieologii. Gieol. i gteof. 1962, nr 7.
PE310ME
B nOClle,llBee BpeM8 upe,l\lrleTOM 6om.moll 3SHHTe-peCOBaHHOCTH neTPOrpa<PoB l'f reocPH3HKOB XBlllleTCIl npo611eMa npOHCXOJR,IIemUi YJIhTPaOCHOBBbIX · noPo,ll;. BOllbwoe ·3Ha':IeHHe ,IIllll BbIllCBeHHH 3TOH npOOm!MbI HMelOT B llollbwe pa60ThI K. CMYllHKOBCKoro, B oco-oeHHocTH TPY,D;bI, nOCBHIl(eHHhle npoolleMe reHe3Hcu :lKllOrHTOB, a TaKJKe pa60TbI COBeTCKHX rreTPOrpacP0B. , ABTOP MMell B03MOJKHOCTb 03HaKOKHTbCH C :;TmI!H IipoolleMSlm B tIexcclloBaKIDi (pIUiOH "IecKe-BY,IIeeBH-~e), CCCP (ApMeHHH) H
