Lwowskie pocz¹tki prac profesora Stanis³awa Ochêduszki
Stanis³aw Piotr Ochêduszko urodzi³ siê 29 kwietnia 1899 r. w Lesku ko³o Sanoka jako syn Marcelego i Gizeli z Ostruszków. Rodzice byli nauczycielami szko³y powszechnej w Lesku, do której uczêszcza³. W roku 1917 ukoñczy³ gimnazjum w Sanoku. W tym samym roku immatryku-lowa³ siê na Wydziale Prawa Uniwersytetu Lwowskiego. W czasie I wojny wiatowej bêd¹c studentem by³ zatrudniony w Komisji Zasi³kowej przy Starostwie w Lesku, a w roku 1919 zosta³ powo³any do s³u¿by w wojsku polskim (w sanockim pu³ku piechoty). W czasie wojny s³u¿y³ jako oficer prowiantowy. Zdemobilizowany w marcu 1921 r. w stopniu podporucznika rozpocz¹³ studia w Politechnice Lwowskiej. W roku 1925, w czasie studiów, zosta³ zatrudniony przez prof. Romana Witkiewicza w Katedrze Pomiarów Maszynowych w charakterze zastêpcy asy-stenta. Studia ukoñczy³ 31 marca 1928 r. na Wydziale Mechanicznym Politechniki Lwowskiej, uzyskuj¹c tytu³ in¿yniera mechanika.
Po zakoñczeniu studiów podj¹³ pracê w Katedrze Teorii Maszyn Cieplnych od razu jako adiunkt, gdzie by³ przygotowywany (najpierw przez prof. Tadeusza Fiedlera, a póniej przez prof. Romana Witkiewicza) do stanowiska kierownika Katedry Teorii Maszyn Cieplnych na Wy-dziale Mechanicznym Politechniki Lwowskiej.
W roku akademickim 1929/30 otrzyma³ stypendium z Funduszu Kultury Narodowej, a w roku 1930/31 z Ministerstwa Wyznañ Religijnych i Owiecenia Publicznego. W zwi¹zku z tym, pó³ roku przebywa³ w Zwi¹zkowej Politechnice w Zurychu u prof. Schlappera, a potem pó³tora roku na Wydziale Mechanicznym Politechniki Monachijskiej u prof. Wilhelma Nusselta, u którego dok-toryzowa³ siê w roku 1935 na podstawie pracy: Przebieg zap³onu i spalania oleju napêdowego rozpylanego za pomoc¹ sprê¿onego powietrza w silniku Diesla. Jeszcze przed nostryfikacj¹ dy-plomu w Politechnice Lwowskiej uzyska³ stopieñ naukowy docenta na Wydziale Mechanicznym, a w roku 1934 obj¹³ kierownictwo Katedry Teorii Maszyn Cieplnych i rozpocz¹³ wyk³ady z teorii maszyn cieplnych.
W roku 1936 zawar³ zwi¹zek ma³¿eñski z Mari¹ Gêsieck¹.
Doc. dr in¿. Stanis³aw Ochêduszko habilitowa³ siê w roku 1936 na podstawie pracy: Pomiar wydatku sprê¿arki metod¹ nape³nienia zbiornika, a w roku 1937 zosta³ mianowany profesorem nadzwyczajnym. Mia³ trzydzieci osiem lat i by³ wtedy jednym z najm³odszych profesorów w Polsce.
W latach 19391941, w czasie rz¹dów sowieckich zosta³ pozostawiony na stanowisku profesora i kierownika katedry. Kierownikiem Katedry Teorii Maszyn Cieplnych by³ do roku 1941, do czasu wkroczenia do Lwowa okupantów niemieckich.
Prof. dr hab. in¿.
Stanis³aw OCHÊDUSZKO
Doktor honoris causa
Politechniki l¹skiej
(18991969)
Przez rok okupacji niemieckiej profesor Ochêduszko pracowa³ w szkole rzemielniczej. Na wiosnê roku 1942 powróci³ na Politechnikê (oficjalna ówczesna nazwa: Staatliche Tech-nische Fachkurse), gdzie wyk³ada³ termodynamikê, teoriê turbin parowych i miernictwo cieplne.
Po wojnie, w roku 1944 Politechnika Lwowska zosta³a przemianowana na Lwowski Instytut Politechniczny. Profesor, pracuj¹c nadal, tym razem w Instytucie Politechnicznym móg³ teraz przygarn¹æ niektórych uczniów prof. Romana Witkiewicza zamordowanego przez Niemców. Jednym z nich by³ Witold Oko³o-Ku³ak, który wówczas rozpocz¹³ pracê na stanowisku docenta w Katedrze Teorii Maszyn Cieplnych.
Najwa¿niejszy cel, jaki przywieca³ profesorowi Ochêduszce w Gliwicach, to daæ przemys³owi dobrych in¿ynierów
W kwietniu 1946 r. prof. Ochêduszko zosta³ mianowany profesorem ZSSR po kafiedrie: tiep³otiechnika i tiermodinamika, a mimo to opuci³, na apel w³adz polskich, Lwów i w lipcu tego¿ 1946 roku przyby³ do Gliwic. Entuzjastyczne przyjêcie, z jakim Profesor spotka³ siê ze strony ówczesnych studentów, zosta³o zachowane w Jego pamiêci do koñca ¿ycia.
Prof. dr hab. in¿. Stanis³aw Ochêduszko obj¹³ po przyjedzie do Gliwic kierownictwo Katedry Termodynamiki, która zosta³a przemianowana w roku 1947 na Katedrê Teorii Maszyn Cieplnych. Równoczenie pracê w Katedrze rozpoczêli wychowankowie i pracownicy Politechniki Lwow-skiej. Katedra Teorii Maszyn Cieplnych specjalizowa³a siê w zagadnieniach termodynamiki tech-nicznej, przep³ywu ciep³a, gospodarki cieplnej i pomiarów maszyn cieplnych oraz opiekowa³a siê specjalnoci¹ ruchowo-energetyczn¹ na Wydziale Mechanicznym Politechniki l¹skiej. Pracownicy Katedry Teorii Maszyn Cieplnych prowadzili wyk³ady i æwiczenia niemal na wszyst-kich wydzia³ach uczelni.
Na pocz¹tku swej pracy w Politechnice l¹skiej prof. Ochêduszko obj¹³ te¿ kierowni-ctwo Katedry Pomiarów Maszyn Cieplnych, zorganizowanej w 1945 r. przez prof. Kazimierza Sulimê-Szab³owskiego i rozpocz¹³ organizowanie Laboratorium Maszynowego. Pierwsz¹ czêæ Laboratorium uruchomiono ju¿ jesieni¹ roku 1946 na terenie Uczelni. Æwiczenia drugiej czêci Laboratorium prowadzono ze studentami pocz¹tkowo na terenie zak³adów przemys³owych (w Hucie Pokój Oddzia³ Gliwice, w Rzeni Miejskiej w Gliwicach i innych). Dziêki pomocy przemys³u (podarowano Katedrze wiele cennych przyrz¹dów) od roku akademickiego 1950/51 wszystkie æwiczenia laboratoryjne z techniki cieplnej przeprowadzano ju¿ na terenie Politech-niki. W tym te¿ czasie podjêto budowê Laboratorium Maszynowego, które póniej nazwano Hal¹ Maszyn Cieplnych. Prof. Ochêduszko by³ kierownikiem Katedry Pomiarów Maszyn Ciepl-nych do koñca roku akademickiego1948/49, a nastêpnie zosta³ jej opiekunem naukowym (do roku 1961), gdy obowi¹zki kierownika katedry pe³nili zastêpca profesora mgr in¿. Adam Markowski i dr in¿. Czes³aw Graczyk.
W styczniu 1947 roku prof. dr hab. in¿. Stanis³aw Ochêduszko zosta³ profesorem zwyczaj-nym teorii maszyn cieplnych. Uwa¿aj¹c, ¿e g³ówzwyczaj-nym celem jego dzia³ania w czasach powojen-nych powinno byæ dostarczenie krajowemu przemys³owi dobrych in¿ynierów, by uzupe³niæ straty poniesione w czasie wojny, zrezygnowa³ w tym czasie ze swoich ambicji (mimo ¿e w czasie okupacji mia³ prawie przygotowane swe g³ówne dzie³o Teoriê maszyn cieplnych) i prze-t³umaczy³ dwie ksi¹¿ki prof. Nusselta (Termodynamika techniczna oraz Teoria maszyn cieplnych) i jedn¹ prof. Boye (Gospodarka cieplna w si³owniach parowych), udostêpniaj¹c je studentom przy pomocy Wydawnictwa Bratniaka Politechniki l¹skiej i Komisji Wydawnictw Departa-mentu Kadr Szkolenia Zawodowego Ministerstwa Owiaty. W ten sposób m³odzie¿ uzyska³a szybciej pomoc dydaktyczn¹. Profesor Ochêduszko czêsto i z satysfakcj¹ wspomina³ póniej pierwsze roczniki powojennych studentów w Politechnice l¹skiej. Nazywa³ ich z³ot¹ m³odzie-¿¹. Twierdzi³, ¿e takich studentów nie spotka³ ani wczeniej, ani póniej. M³odzie¿ spragniona wiedzy, t³umnie zape³nia³a sale wyk³adowe, przyjmowa³a bez protestów bardzo du¿e wymagania na egzaminach. Profesor uwa¿a³, ¿e to dziêki tej kadrze in¿ynierskiej uda³o siê tak szybko odbu-dowaæ polski przemys³.
W pierwszych latach powojennych Katedra Teorii Maszyn Cieplnych udziela³a pomocy innym uczelniom. W latach 19471950 prof. Stanis³aw Ochêduszko i dr Witold Oko³o-Ku³ak prowa-dzili wyk³ady w Politechnice Wroc³awskiej. Prof. Stanis³aw Ochêduszko kierowa³, zorganizowan¹ przez siebie, Katedr¹ Teorii Maszyn Cieplnych w Politechnice Wroc³awskiej, gdzie prowadzi³ wyk³ady z termodynamiki, a Witold Oko³o-Ku³ak z teorii maszyn cieplnych i zasad ruchu ciep³a na Wydzia³ach Mechanicznym i Elektrycznym.
We Wroc³awiu prof. Ochêduszko zorganizowa³ te¿ przykatedralne Laboratorium Kalory-metryczne. Dr in¿. Witold Oko³o-Ku³ak kierowa³ w latach 19501953 Katedr¹ Teorii Maszyn Cieplnych Politechniki Gdañskiej, jako zastêpca profesora i prowadzi³ wyk³ady z termodynamiki na wydzia³ach: Mechanicznym, Budowy Okrêtów i Elektrycznym, gdzie wyk³ada³ te¿ gospo-darkê ciepln¹ i zasady ruchu ciep³a. W roku 1953 przeniós³ siê ponownie na Politechnikê l¹sk¹, na stanowisko zastêpcy kierownika Katedry Teorii Maszyn Cieplnych.
Prof. Ochêduszko uwa¿a³, ¿e warunkiem sine qua non ka¿dego gospodarowania i to na ka¿-dym szczeblu (w rodzinie, w zak³adzie przemys³owym, w pañstwie) jest oszczêdzanie. Na d³ugo przed kryzysem energetycznym ubolewa³ nad rozrzutnym gospodarowaniem energi¹ w Polsce i na wiecie. Wiedzia³ jednak, ¿e oszczêdzanie energii wymaga znajomoci istoty rzeczy i granic mo¿liwoci. Dlatego podejmowa³ ró¿ne dzia³ania, by w Politechnice l¹skiej in¿ynierów energe-tyków kszta³ciæ w osobnym wydziale. Pocz¹tki takiego postêpowania mo¿na zauwa¿yæ ju¿ w 1925 r. we Lwowie, kiedy to prof. Roman Witkiewicz zorganizowa³ tzw. grupê ruchow¹.
Z inicjatywy prof. Stanis³awa Ochêduszki decyzj¹ Prezydium Rz¹du zosta³ powo³any w roku 1953 na Politechnice l¹skiej Wydzia³ Mechaniczno-Energetyczny. Organizacjê Wydzia³u powie-rzono prof. dr hab. in¿. Stanis³awowi Ochêduszce. W strukturze nowego wydzia³u , obok Katedry Teorii Maszyn Cieplnych (i innych omiu Katedr: Czêci Maszyn, Pomiarów Maszyn Cieplnych, Kot³ów i Si³owni Parowych, Pomp i Silników Wodnych, Cieplnych Maszyn Wirnikowych, Silników Spalinowych, Urz¹dzeñ Elektrycznych w Energetyce Cieplnej, In¿ynierii i Konstrukcji Aparatury Chemicznej), znalaz³a siê równie¿ nowo utworzona Katedra Energetyki Cieplnej. Jej pierwszym kierownikiem by³ prof. Stanis³aw Ochêduszko.
Profesor by³ równie¿ w latach 19531955 pierwszym dziekanem Wydzia³u Mechanicz-no-Energetycznego Politechniki l¹skiej. W czasie organizacji Wydzia³u krystalizowa³y siê pro-gramy studiów poszczególnych kierunków i powo³ywano nowe specjalnoci, w zale¿noci od potrzeb zg³aszanych przez przemys³. Od pocz¹tku kszta³cono studentów na trzech kierunkach: Energetyki Cieplnej (w elektroenergetyce, hutnictwie i gazownictwie), Maszyn i Urz¹dzeñ Ener-getycznych oraz Aparatury i Urz¹dzeñ Przemys³u Chemicznego.
W roku 1957 z inicjatywy prof. Stanis³awa Ochêduszki zosta³a powo³ana na Wydziale Mechaniczno-Energetycznym Politechniki l¹skiej nowa specjalizacja pod nazw¹ Energetyka j¹drowa. Wielu profesorów w Politechnice l¹skiej i w innych uczelniach oraz zak³adach badaw-czych to w³anie absolwenci energetyki j¹drowej.
Nale¿y dodaæ, ¿e równie¿ Politechnika Wroc³awska uwa¿a profesora Ochêduszkê za jednego z twórców Wydzia³u Mechanicznego-Energetycznego Politechniki Wroc³awskiej.
Na kartach Ksiêgi Jubileuszowej 50-lecia Politechniki Wroc³awskiej 19451995 znalaz³ siê zapis: Za twórców wydzia³u Mechanicznego-Energetycznego nale¿y uwa¿aæ wybitnych pro-fesorów Politechniki Lwowskiej prof. Stanis³awa Ochêduszkê i prof. Roberta Szewalskiego, a tak¿e profesorów: Teodora Wróblewskiego, Mieczys³awa S¹siadka i Wiktora Winiowskiego. Zorganizowali oni podstawowe katedry oraz, pocz¹wszy od 1947 roku, podjêli wyk³ady kszta³-c¹c wyspecjalizowanych studentów, sporód których w du¿ej mierze rekrutowali siê póniejsi pracownicy naukowi i dydaktyczni Wydzia³u.
Wydzia³ Mechaniczno-Energetyczny Politechniki Wroc³awskiej rozpocz¹³ dzia³alnoæ 1 wrze-nia 1954 roku i istnieje do dnia dzisiejszego. W innym wydaniu okolicznociowym wroc³awscy termodynamicy podkrelaj¹, ¿e przy tworzeniu nowego wydzia³u korzystali ze wzoru zastosowa-nego przez prof. Ochêduszkê w Gliwicach.
Po wojnie w Polsce brakowa³o specjalistycznych zak³adów pomiarowych i badawczych, jakim jest teraz na przyk³ad Energopomiar. W zwi¹zku z tym prawie wszystkie prace dyplomowe w Katedrze Teorii Maszyn Cieplnych realizowano w przemyle, rozwi¹zuj¹c wiele bie¿¹cych proble-mów. Wymaga³o to od pracowników Katedry powiêcania wiêcej czasu i zaanga¿owania. Mówi³ o tym Profesor na ostatnim zebraniu Katedry Teorii Maszyn Cieplnych w 1969 r. Wypowied ta zabrzmia³a jakby usprawiedliwienie, ¿e nie uda³o Mu siê zrobiæ jeszcze wiêcej. Taki sposób prowa-dzenia prac dyplomowych by³ jednak korzystny i dla dyplomantów, i pracowników naukowych Katedry. Jedni i drudzy zapoznawali siê z rzeczywistymi problemami przemys³owymi i mogli w przysz³oci wykorzystaæ je w pracy. Oczywiste jest, ¿e najbardziej na tym korzysta³ przemys³.
W prze³omowym roku 1956 prof. dr hab. in¿. Stanis³aw Ochêduszko zosta³ wybrany w po raz pierwszy po wojnie wolnych wyborach uczelnianych, na rektora Politechniki l¹skiej. Jego rz¹dy w rektoracie trwa³y 1000 dni (od 1.12.1956 do 31.8.1959). Drugiej kadencji nie móg³ siê pod-j¹æ ze wzglêdu na stan zdrowia (choroba serca). Minister Szkolnictwa Wy¿szego, odznaczaj¹c Profesora Krzy¿em Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski niezwykle wysoko oceni³ Jego rektorowanie i nazwa³ je tyrani¹ owiecon¹.
W roku 1961 prof. Ochêduszko zosta³ wybrany na cz³onka korespondenta Polskiej Akademii Nauk. Liczne instytucje naukowe (l¹ski Instytut Naukowy, G³ówny Instytut Górnictwa, Instytut Maszyn Przep³ywowych PAN, Centralny Urz¹d Jakoci Miar, Zak³ad PAN do GOP, Instytut Chemicznej Przeróbki Wêgla) wybiera³y go do swych Rad Naukowych.
Na pocz¹tku pracy w Politechnice l¹skiej by³ przez szeæ lat przewodnicz¹cym Komisji Egzaminu Dyplomowego na Wydziale Mechanicznym. Przez wiele lat by³ cz³onkiem Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej dla Samodzielnych Pracowników Nauki. By³ te¿ cz³onkiem Pañstwowej Rady ds. Gospodarki Paliwami i Energi¹ przy Radzie Ministrów.
Profesor Ochêduszko twórc¹ l¹skiej Szko³y Termodynamiki
W Katedrze Teorii Maszyn Cieplnych Politechniki l¹skiej nie tylko kszta³cono studentów, z równ¹ energi¹ postêpowa³o szkolenie kadry naukowej. Na pocz¹tku pracy w Gliwicach Profesor mia³ tylko dwóch adiunktów przyby³ych ze Lwowa.
W Politechnice l¹skiej oraz w innych uczelniach pracowali lub dalej pracuj¹ jego wycho-wankowie: prof. Witold Oko³o-Ku³ak (Politechniki Gdañska i l¹ska), profesorowie: Jan Szargut, Czes³aw Graczyk, Ludwik Miller, Józef Folwarczny, Jerzy Tomeczek (Politechnika l¹ska), prof. Jan Setek (Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie i Politechnika Krakowska), prof. Zbigniew Pietrzyk (Politechnika l¹ska i Politechnika Krakowska), prof. Stanis³aw Dawidowicz (Politechnika Czêstochowska), prof. Stanis³aw Jerzy Gdula (Politechnika l¹ska, Politechnika £ódzka i Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku), prof. Tadeusz Bes (Politechnika Szcze-ciñska i Wy¿sza Szko³a Wojskowa w Hamburgu), prof. Józef Pientka (Politechnika Poznañska). Prof. Ochêduszko wypromowa³ 16 doktorów nauk technicznych. Mimo swej skrupulatnoci nie potrafi³ podaæ liczby prac doktorskich i habilitacyjnych, o których wyda³ opiniê.
Wyk³ady Profesora dawa³y kszta³conym in¿ynierom podstawy teoretyczne i praktyczne do organizowania w przemyle racjonalnej gospodarki energetycznej. Wraz z przyby³ymi ze Lwowa wspó³pracownikami skupia³ wokó³ siebie m³odszych pracowników nauki i budowa³ to, co póniej nazwano l¹sk¹ Szko³¹ Termodynamiki. A oto, co na ten temat napisa³ prof. dr hab. in¿. Robert Szewalski: Gliwicka szko³a termodynamiki, szko³a prof. Ochêduszki, sta³a siê synonimem rzetelnego systemu nauczania i pracy naukowej, opartego na g³êbokiej znajomoci podstaw teoretycznych i rozwijanej bogatej, wspó³czesnej tematyki tej dyscypliny.
W latach 19531955 ukaza³o siê monumentalne dzie³o Profesora, trzytomowa Teoria ma-szyn cieplnych, wydana przez Pañstwowe Wydawnictwo Techniczne. Podrêcznik ten dziêki jasnemu formu³owaniu zasad i praw termodynamiki oraz przekonuj¹cej interpretacji dzia³ania maszyn i urz¹dzeñ cieplnych sta³ siê na d³ugie lata podstaw¹ wykszta³cenia in¿ynierskiego pol-skich energetyków. Za to dzie³o Profesor otrzyma³ Nagrodê Pañstwow¹ II stopnia w dziedzinie nauki i nagrodê honorow¹ wydawnictwa. W roku 1964 ukaza³a siê w WNT Termodynamika stosowana, ostatnie wielkie dzie³o prof. Ochêduszki. Ujêto w nim podstawowe wiadomoci z termodynamiki, przep³ywu ciep³a, teorii silników, maszyn i urz¹dzeñ cieplnych, znacznie unowoczenione w stosunku do Teorii maszyn cieplnych. Zarówno podrêczniki, jak i wyk³ady prof. Ochêduszki by³y ci¹gle uzupe³niane nowociami. Termodynamika stosowana by³a jednym z pierwszych podrêczników w Polsce, w którym konsekwentnie zastosowano Miêdzynarodowy Uk³ad Jednostek Miar (SI). Profesor by³ wielkim entuzjast¹ wprowadzania uk³adu SI do praktyki dydaktycznej, naukowej i przemys³owej.
W roku 1960 ukaza³ siê Zbiór zadañ z termodynamiki technicznej napisany pod redakcj¹ prof. prof. Stanis³awa Ochêduszki i Jana Szarguta. Wspó³autorami podrêcznika byli: Henryk Górniak, Antoni Guzik i S³awomir Wilk. W roku 1961 Katedra Teorii Maszyn Cieplnych zorganizowa³a III Zjazd Jednoimiennych Katedr Termodynamiki. Przewodnicz¹cym komitetu organizacyjnego by³ prof. Stanis³aw Ochêduszko.
W padzierniku 1969 roku prof. Stanis³aw Ochêduszko przeszed³ na emeryturê zostawia-j¹c zespó³ wychowanych przez siebie pracowników naukowych, który uzyska³ miano l¹skiej Szko³y Termodynamiki. W tym samym roku, w dniu inauguracji nowego roku akademickiego, prof. Stanis³aw Ochêduszko otrzyma³ tytu³ doktora honoris causa Politechniki l¹skiej.
W grudniu 1969 roku prof. Stanis³aw Ochêduszko zmar³. Odszed³ wybitny uczony oraz wy-chowawca licznej kadry in¿ynierskiej i naukowej. mieræ Profesora by³a niepowetowan¹ strat¹ dla nauki polskiej, a w szczególnoci dla Politechniki l¹skiej.
Profesor Ochêduszko by³ wybitnym wyk³adowc¹ i bardzo dobrym dydaktykiem. Jego wy-k³ad mia³ cechy doskonale zorganizowanego wywy-k³adu matematyczno-fizycznego. Pisa³ bardzo starannie na tablicy. Nigdy nie przepisywa³ z kartki, chocia¿ na wyk³ad przynosi³ notatki, k³ad³ je na stole i czasami pod koniec godziny wyk³adowej sprawdza³ czy wy³o¿y³ to, co zamierza³.
G³ówn¹ uwagê zwraca³ na to, by lune wiadomoci przekszta³caæ w wiedzê praktyczn¹ i dla-tego k³ad³ bardzo du¿y nacisk na rozwi¹zywanie zadañ. Na egzaminy czy kolokwia student móg³ przynosiæ dowolne podrêczniki i korzystaæ z nich przy rozwi¹zywaniu zadañ. Od wspó³-pracowników wymaga³, aby tematy zadañ dotyczy³y konkretnych zjawisk fizycznych i tech-nicznych. W ci¹gu semestru w Katedrze kilka razy odbywa³y siê ogólne zebrania pracowników powiêcone aktualnym zagadnieniom dydaktycznym.
Wychowankowie Profesora byli wiêc bardzo dobrze przygotowani do pracy i zajmowali wy-sokie stanowiska w energetyce i przemyle. Absolwenci Profesora, oprócz poznania zasad termodynamiki, wynosili dziêki Niemu tak¿e przekonanie o koniecznoci rzetelnego postêpo-wania w ¿yciu codziennym. Autorytet prof. dr hab. in¿. Stanis³awa Ochêduszki, w Politechnice l¹skiej i poza ni¹, by³ wielki i wyj¹tkowy. W tych czasach, gdy nie znoszono sprzeciwu, Profesor protestowa³ nieustannie: gdy niefortunnie zmieniano programy nauczania, likwidowano koniecz-ne specjalizacje.
Prof. Ochêduszko opublikowa³ oko³o 70 oryginalnych prac naukowych. Nieraz ubolewa³, ¿e poch³oniêty sprawami dydaktycznymi i organizacyjnymi, nie móg³, tak jak Jego nauczyciel prof. dr hab. in¿. Roman Witkiewicz, powiêciæ wiêcej czasu pracy badawczej. Prof. Ochêduszko szczególnie sobie ceni³ badania dowiadczalne i zachêca³ wspó³pracowników do organizowania i przeprowadzania pomiarów.
Minê³y pracowite i owocne lata dzia³alnoci Profesora w Politechnice Lwowskiej oraz w Politechnice l¹skiej. W bie¿¹cym roku minê³a 105. rocznica urodzin i zbli¿a siê 35. rocznica mierci prof. dr hab. in¿. Stanis³awa Ochêduszki. Dzisiaj Profesor ¿yje w sercach swoich wy-chowanków.
Aula w nowym budynku Wydzia³u Mechanicznego Energetycznego zosta³a nazwana Jego imieniem. Przy wejciu do Dyrekcji Instytutu Techniki Cieplnej wmurowano tablicê pami¹tkow¹ powiêcon¹ Profesorowi Ochêduszce. Dzia³a Studenckie Ko³o Naukowe Techniki Cieplnej imienia Profesora Ochêduszki. W ka¿d¹ dziesi¹t¹ rocznicê mierci Profesora Instytut Techniki Cieplnej Politechniki l¹skiej organizowa³ ogólnopolsk¹ sesjê naukow¹.
W maju 1997 roku w Gliwicach, podczas odbywaj¹cego siê III Seminarium Energetycz-nego zorganizowaEnergetycz-nego przez Oddzia³ Stowarzyszenia Wychowanków Wydzia³u Mechanicz-nego EnergetyczMechanicz-nego (g³ówny organizator prof. dr hab. in¿. Edward Kostowski), w³adze Wydzia³u In¿ynierii rodowiska i Energetyki Politechniki l¹skiej oraz Dyrekcja Gliwickich Zak³adów Urz¹dzeñ Technicznych, ustanowi³y Wyró¿nienie Honorowe Medal im. Stanis³awa Ochê-duszki. Posiadacze tego wyró¿nienia wymieniaj¹ je obok odznaczeñ pañstwowych.
W stulecie urodzin Profesora Ochêduszki Stowarzyszenie Wychowanków Wydzia³u Me-chanicznego Energetycznego z udzia³em W³adz Wydzia³u In¿ynierii rodowiska i Energetyki oraz Instytutu Techniki Cieplnej zorganizowa³y zjazd absolwentów i sesjê naukow¹ (po³¹czone z obchodami stulecia urodzin prof. dr hab. in¿. Tadeusza Hoblera, pracownika Katedry Teorii Maszyn Cieplnych we Lwowie i Wydzia³u Mechaniczno-Energetycznego Politechniki l¹skiej w Gliwicach).
W roku 2004 Instytut Techniki Cieplnej Politechniki l¹skiej w Gliwicach obchodzi rocznicê stulecia swojej tradycji. W roku 1904 w Szkole Politechnicznej we Lwowie powsta³a bowiem Katedra Teorii Maszyn Cieplnych, której kierownictwo obj¹³ profesor Tadeusz Fiedler, a w la-tach 19291934 opiekowa³ siê ni¹ profesor Roman Witkiewicz. Ci¹g³oæ tradycji miêdzy Politechnik¹ Lwowsk¹ i Politechnik¹ l¹sk¹ zawdziêcza Instytut profesorowi Stanis³awowi Ochêduszce. Jak ju¿ wspomniano, w roku 1934 prof. Ochêduszko obj¹³ kierownictwo Katedry Teorii Maszyn Cieplnych Politechniki Lwowskiej i sprawowa³ je (z wyj¹tkiem pocz¹tków oku-pacji niemieckiej) do roku 1946. W tym roku opuci³ Lwów i przyby³ na l¹sk. W Gliwicach w Politechnice l¹skiej zorganizowa³ od podstaw Katedrê Teorii Maszyn Cieplnych Politechniki l¹skiej i kierowa³ ni¹ do roku 1969.
Pamiêæ o Profesorze Stanis³awie Ochêduszce jest wci¹¿ ¿ywa, nie tylko w Gliwicach, a Jego twórcze dokonania kontynuuje l¹ska Szko³a Termodynamiki.
Zebra³ i opracowa³: dr in¿. Józef Szymczyk, pracownik Instytutu Techniki Cieplnej Politechniki l¹skiej w Gliwicach
